6 Haziran 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

6 Hasira» 1935 CUMHURÎYET Bükreş sıhhî kongresi Balkanlı Hekîmler Kurultayına iştirak edecek doktorlarîmiz dün hareket ettiler üzerinde^) Kılavuz için çalışmalar 26 Tarif = Tanım Tarif etmek = Tamlamak, tanım lamak Bana önürdeşme özgürlüğünü tanılar mısınız? Bana serbestii rekab«ti tarif e der misiniz? Her tanım açık olmrîıdır. Eğer evinizin yerini bana iyi tamla mış olsaydınız, aramakta bu kadaı zorluk çekmezdim. Mizahın doğuşu Kara Osman oğlu Yakub Paşa, bir tarihte Izmire vali olmuştu. Makamına geçip te oturduğu gün, vilâyet erkânı ile beraber Izmir eşraf ve âyanı da yeni vaMizaKm nereden başladığını bilenler, liyi tebrike gelmişlerdi. biz» «bsan oğlunun ilk zafer haykınşıBunların içerisinde, tok sözlülüğü ve dır» diyorlar. Iptidaî bsan daha konuştuhaflığile ün almış bir Mehmed Efendi masmı bilmezken gülmesini bilirmiş. Düşde vardı. manmın başmı baltasile parçaladığı vakit Tebrik töreni bittikten sonra, Yakub gülen yabani adam sonralan tuhaf bulPaşa, o zamanın âdetine göre, misafırduğu bu vak'ayı arkadaşlanna anlabna•»* lerin ileri gelenlerini oturttu ve kendılesını, tarif etmesini öğrenmiş ve bu sefer Tarziye = Onarsa rine çubuk ikram etti. Hademeler, «müsikisi birleşerek gülüşmüşler. Gülüşme ve Tarziye vermek = Onar*amak lim kaldıran» denilen, her biri ikişer, üBu ağır sözden dolayı arkadaşînîza konuşma işte böyle başlamış ve böyle deçer metroluk çubuklan getirip odanm vam etmekte. Bugün bile ilk yabani adam onarsa vermelisiniz. ortasına kadar uzattılar. Bazı misafırBöyle bir adama karşı onarsama kü gibi insan «yok etmekten» doğrudan ler çubuk içmediklerinden onlara da narçüklüğünden, döğüşmeyi daha öney bu doğruya bir zevk almazsak bile bir mugüeler getirildi. zafferiyet veya muvaffakiyetin anlatmalurum. Doktorlarımız Daçya vapurunda Mehmed Efendi teşrifata dahil desından neş'elenir ve bunda hoşa gideriik Oturmadı. Paşanın eteğini öpüp, Bükreşte toplanacak olan Balkan it Balkan hekimleri kongresî be? gün Bu misallerde geçen yeni kelime r buluyoruz. Müreccah = Öney devam edecektir. Konufulacak işler ararka arka çekilirken, çubuklardan bir ta* tifakına dahil memleketler Hekimler Mizah, başka san'atlar gibi tahlil enesinin lülesine bastığı gibi «çıt!» diye Birliği kurultayına iştirak edecek Türk sında Balkanlarda köy hıfzıssıhhası ve «Gösterişsiz bir adam», yahud «bu ne dilmiş bir mevzu değildir. Mekteblerde Mak Tuvin kırdı. Bu kazadan pek ziyade mahcub Balkanlı doktorların genel durumlan varsağlık heyeti dün Daçya vapurile Kösgösteriş» dediğimiz zaman, «gösteriş» i aylarca, senelerce yüzlerce mevzu üze radyolann kolaylığı önünde mizah husu olup, çubuğun sahibinden özür dileyim, dır. Kongrede profesör Âkil Muhtar bir tenceye hareket etmiştir. osmanlıca «tezahürat» anlamına kulla rinde dersler verilirken mizah için bir sasunda hepimiz okumdan az çok uzaklaş derken. eteği nargilelerden birine ilişti. Heyetimiz profesör Âkil Muhtann konferans verecektir ve önümüzdeki cu nıyoruz. «Tezahürat» karşılışı «göste > at bile ayrılmış değildir. Tuhaf olmak, mak ve gülmek, ferahlamak için daha onu devirdi. Bu defa, daha ziyade telâşa başkanlığı altında doktor Süheyl, doktor ma günü saat yedide Bükreş radyosunda rim» dir. Gösteriş ise osmanlıca nüma yahud tuhaf hikâyeler anlatmak için bi ziyade gözümüz ve kulağımızdan ıstiane düşüp, nargileyi kaldırmağa savaştı; bir Subhi Neşet, doktor Hatice, doktor da (Balkan Hekimleri ve Sulh) mev yişi karşılıyabilir. ze bir kelime bile öğretilmez. Sesini, söz eder bir hale gelmeğe mecburuz. üleye daha bastı, onu da kırdı. Şükrii Hâzım, doklor Kizım Ismail ve zulu bir söylev verecektir. Ismet tnönü Moskovaya gittiği za söylemek kudretini, zekâsını artırmak Balkan hekimlerinin Bükreşte yapa Büsbütün şaşkına dönüp, odanın orBütün bunlara rağmen Diekens ve operatör Murad Ibrahimden mürekkeb caklan bu kongre üçüncü toplantıdır. man, bütün şehir halkı en yüksek dost için senelerce uğraşan bir talebe mizah Tvvainin yazı mizahı ölmez eserler ola tasında fınl fırıl döndükçe boyuna narbulunmaktadır. luk gösterimlerinde bulunmuştur. mevzuu üzerinde fikrini hiç yormaz. rak kalacaktır. Çünkü bu iki mizahçı gile deviriyor, boyuna lüle kırıyordu. Daçya vapurile ayni toplantıya işti Dördüncü toplantınm önümüzdeki sene Kelime karşılıklan: tşte bunun için mizahm da kendine da hiçbir vakit mizah hahn için dıl za Haline acıyan Yakub Paşa, onun tcîehrimizde yapılması muhtemel görül rak edecek olan Yunan doktorlan PireNümayiş = Gösteriş mahsus tetkike değer bir tekniği olduğu rafetini bozmamışlardnr. Bayağı kelime lâşını ve hicabını gidermek maksadile: den şehrimize gelmiş, onlar da dün Kös mektedir. Tezahürat, tezahürler = Gösterim nu çoğumuz düşünmeyiz. Bir mizah ya ler. çift manaya gelen sözler bunların e Efendi! Scn zahmet etme.. otur.. Heyetimiz kongreden sonra Roman tenceye gitmişlerdir. Yunan heyeti pro zıcısınm kullandığı usul ve teknik, dığe serlerinde çok ender tesadüf olunan kom uşaklar gelir, düzeltirler..» fesör Bensisin başkanlığında beş dok yada 3 gün daha kalarak tetkikler ya Fikirlerdeki aynlaşma, sokak boğuş, rininkine hiç uymayışı da bundan doğan binezonlardır. Diyince, Mehmed Efendi etrafına bapacaklardır. tordan mürekkebdir. malarına kadar gitti. bir sebebdir. Halbuki mekteblerde şiir Bilâkis bunun yerine kullanılan keli kmdıktan sonra, bir temenna edip: Her işte verimselik göstermek, ya fi vezin ve kafiyesini, cümle teşkilâtını na Müsaade buyurun, efendim! dedi. melerin yerlerini değiştirmek, kelimelere kir, yahud onur eksikliğinden gelir. sıl öğreniyorsak mizah yazısı tekniğini de başka başka tesirler vermek sureule rouŞuracıkta topu iki lüle kalmış, onlan da Cumhuriyetin onuncu yıldönümünü ne bunlarla birlikte öğrenmiş olsaydık, hiç kırayım da, tamam olsun!. vaffak olmuşlardır. kadar candan bayramıştık. fena olmazdı sanınm. ÜTÜKÇÜ İngiliz mizahçısının Amerikah arkaKendi bayragünlerinde hıristiyan i | (Baçtarafı 1 inci $ahifede) (Baş taraft birinci Mahîfette) însanlar mizahı zamanla iptidaî şekil daşmdan farkı Dickensin daha ziyade geçtikçe derinleşmektedir. Ihtilâfın hem feci bir hal almıştır. Yukanki ajans yarlara izin verilir. lerinden çıkararak sadece zahirî görünüş hassas bir mizahçı olmasındadır. VictoDura nekadar iyi bir şeyse, direnç o le mütalea etmeğe başlamışlardır. Bir inionunda bir kabine buhranı çıkarması telgrafı, bunun en büyük delilidir. Bir rian era denilen asırda, velev mizah yatarafta iki buçuk milyona yakın insan kadar kötü bir şeydir. da muhtemeldir. sanı boğulurken Köprünün üstünden elle zıcısı da olsa bir muharrirde hassaslık Kendisinde bu fikri kabul etmek için rini, kollannı bağlıyaTak seyretmekten bulunmamasına imkân yoktu. Bilhassa Bundan başka Prusya Başbakam Ge açlıktan ölürken, öte tarafta bu kadar neral Göringin Sofya ziyareti ve bura insanı ölümden kurtaracak yiyecekler ya hiçbir eğilim görmüyorum. zevk alan iptidaî adam, gitgide buzun fakir tabakanın davasını ele aldığı zaman Kendisi bu fikri kabul etmeğe eğgin üstünde yürürken yuvarlanan birisinin mizahçıyı, daha ziyade bir Victor Hüdaki konuşmaları da kabine azan ara kıhyor. denize dökülüyor. sında ihtilâf çıkarmıştır. Göringin Sof Sonra da insanlık, medeniyet, merha değildir. taklak kılmasına gülmeğe başlamıştır. îşte goya benzetmek kabildir. Oğlumun eğlimi, resimden fazla hey 18 inci asrın mizahı bu suretle tekemmül yadaki hakiki vazifesinden haberdar o met, muhtaclara yardım gibi parlak sözMark Tvvaine gelince o mizah yazılan bir kısım nazırlar, Almanya ile yaler ağızdan düşmüyor. Insanların sözleri keledir. etmiş ve gülmek için insanlar dığerlerinin lannda ince hisliliği aklına bile getırmiş Bu işte onunla henüz bir değette bu başlarına gelen talihsizliklerden, ufak te değildir. Amerikada garbde doğduğu ve kınlaşıp ta Bulgar haricî siyasetine ve ile işleri arasmdaki büyük farkı, yani ririlmek istenen yeni cereyandan ve dü yakârhğı bundan iyi hiçbir şey göstere lunmadım. fek rahatsızlıklardan ilham aramağa g a r b d e de o zamanlarda siyasî haksızlıkk Ne sözde, ne de harekette yapıntıyı başlamışlardır. şünülen müstakbel kombinozonlanndan mez. lar çok olduğu halde bunlan göz yaşlaDiğer taraftan bu hal, ekonomi üstadı severim. hofnudsuzluklarıru beyan etmektedır 19 uncu asrın başına kadar devam e rile değil acı ve keskin mizahı ile tenk'.d eçinenlerin de iflâsmı göstermektedir. O, bir işte aynntılan ile değil esası ile den bu şekildeki mizah îngiliz edebiya etmiştir. Yarattığı tipler arasında gevePoli$ tefkilâttnda yapılacak larorva ısntıoaiiu ı za : tında biri tngiliz Charles Diekens dığeri zeliğile insanın canını sıkanlan Twain tihlâkin azhğından şıkâyet edenler var. değifiklikler Ofc Amırikalı Mark Twain olmak üzere uzun uzun konuşturarak okuyucusuna Kapatılan partilerin böyle baını kal Öte tarafta, ise tamamen aksi, istihlâke iki mizah yazıcısı tarafmdan canlandınl hakıkaten bu tipin can sıkan bir insan aırmak ve yeniden canlanmak isteme kâfi gelmiyen istihsal, yani kıtlık! mıştır. olduğunu zorla anlatmak gibi bir teknik leri üzerine İç îşleri Bakanı General Eski zamanlarda olsa bunu tabiî gö1834 te «Boz» mütearile ilk mizah kullanmıştır ki, bazan okurken üslub güAtanasofla Polis Umum müdürü Ba rürdük. Çünkü nakil vasıtalan tabii kuvyazısını çıkaran Diekens, mizahı insan zel olmasa insan hakikaten kitabı elinkırciyef arasında uzun bir takım konuş vetlere tâbidi. Kervanlar, yelken gemileri lann başına bir takım belâlar, rahatsız den fırlatmak ister. malar cereyan etmektedir. Bu müza yerine şimdi demiryollan ve vapurlar ka | 1 Tefevvuk = Üsgelmek, üstollıklar, musibetler yaratmak şeklinde canNe Diekens ne de Twainin mizahı kereler, poliste yapılacak yeni bazı de im oldu. Telsizler, bir haberi bir dakimak. landırır. bütün bu anlatüklarımızın bir noktada ğişiklikler hakkında imiş. Bu değişık kada bütün dünyaya yayıyor. Bir tarafFaik, mütefevvik = Üst, üsYeni yapılan binalardan biri Pickvvick Pokers adlı eseri yarı bu üstüne çıkmış bulunuyor. O da çizilen relikler en ziyade sivil polis teşkilâtı ara ta kıtlık olunca, insanlar açlıktan blünce, tün. dala bir tipi alarak onun başına türlü simlerin, yaratılan tiplerin hakikî haBursa (Hususî) îlkbaharla birsında yapılacak, bu memurlar yeni baş bunu diğer taraflara bildirmek ve muaTefevvuk = Üsgelme, üstoltürlü tuhaf vak'alar örmekle, icad et yattan alınmış olmalarıdır. likte burada yapı mevsimi de başladı. tan değiştirilip yerlerine Dahiliye Ba venet etmek kabildir. Halbuki hiçbiri olma, üstünlük. mekle insanı güldüren bir kitabdır. Bugünün ufak tefek derdlerinin, insan Yeni açılan Atatürk caddesi üzerinde kanına ve Polis müdürüne sadık adam muyor ve ekonomist geçinenler, bu Örnekler: 1 Düşmana yalAyni esas üzerine yeni dünyada ya lar için yann hiç te derd olmıyacağını, büyük yapılara başlanmıştır. Belediyelar getirilecekmiş. Dahiliye Bakanı an derdlere çare bulamıyorlar. Herkes kennız silâhça değıl, kafaca da nra nesil sonra Mark Twainde bizi gene bugünün hummalı faaliyetine mukabıl, miz ayrıca şehir kazinosunu da bitirmekcak bu sadık memurlan vasıtasile ba di kabuğunun içine çekilmiş, yalnız kenüstolanlardır ki harbi kazanırGumping Frog ve daha baska eserlerile yann ölümün ebedî sessizliği içine karı tedir. Ziraat Bankası da bu cadde üzeşını kaldırmak istiyen siyasî partiler ve dini düşünüyor. lar. ayni şekilde eğlendirmektedir. şacağımızı anlatmaları itibarıle mizah rine dört katlı bir banka binası yaptır19 mayıs taklibi hükumetine vurulmak Uluslar Kurumu denilen cemiyet, hiç 2 Bu işte Ahmed, Mehme19 uncu asır mizah yazıcılan arasm çerçevesi içine hayat felsefesi sokabileı maktadır. istenen darbe ile mücadele etmek is olmazsa, bu işlerle uğraşsa, bir tarafta de üsgeldi. Ziraat Bankasının yaptırdığı bu binada bu iki somitenin üstüne çıkmrç «tuhaf bu iki mizahçı emsalsizdir. tiyormuş. yakılan, denize dökülen yiyecekleri öte 3 Düşmanın üstün kuvvetyazı» bulmak güçtür. Hatta yazı ile da en son sistem kasa daireleri bulunGünahlar, fenalıklar, belki de insan Mahkum naztrlar affedileeehmiş tarafta açlıktan ölenlere dağıtmanın yolerini dağıttık. güldürme san'atında bunlan geride bıra oğlunun bilmiyerek, istemiyerek işlediği maktadır. Çekirgede yıkılan eski postane Sabık İstanbuliski kabinesinde Zira lunu bulsa, medenî geçinen uluslann baş4 İstediğimiz Türk genclikacak eserler yazılmamış desek yeridir. cinayetlere bir filezof gözile bakacak o yerine büyük bir apartıman yapılmaktaat Nazırı olup ta bilâhare fırkacılık ih kalarına saldırmalarının önüne geçemeğinin yalnız zekâ değil, ıra Bunu takdır edebilmek için 19 uncu as lursak bunların ne beyhude şeyler, hid dır. Şehrin muhtelif yerlerinde buna bentirasile bir suiistimal davasından dolayı mekten doğan aczini telâfi etmiş olur. üstünlüğüdür. nn sadece bir «yazı» asn olduğunu ha detin, şiddetin ne lüzumsuz gayretler ol zer inşaat devam etmekte ve bu inşaat mahkum edilen ve Yugoslavyaya kaçan 2 Tekaddüm etmek = Öngeltırlamamız lâzımdır. duğunu anlamakta güçlük çekmeyiz. Be şehri güzeleştirmektedir. Obofun affedıleceği söylenmektedir. Nasıl ki yirminci asır gölge ve ma şenn talihi, az çok gene onun delıce işPOLÎSTE mek. Obof, sol çiftçilerin lideridir ve çok hadenî ses asn olarak tebellür etmekte ve lerinin tabiî bir neticesi değil midir? Mütekaddim = Önceki, öngeraretli bir Yugoslav taraftandır. Obof, Patrikhanelerden sorulanlar her düşünce ve his bu gölge ve seslerin Hayatın günahlannı, kederlerini bizi len. gene ayni fırkanm en nafiz azasmdan ve Kıyafet kanununun tatbik günü yakyardımile bir saniyenin küsuratı arasına az çok affeden, anlıyan bir bakımdan Kıdem = Öncelik. Fransada çok tanmmış olan Kosta To laştığmdan Emniyet Müdürlüğü kilise sıkıştınlmak imkânı hasıl oluyorsa san'at tetkike sevkeden edebî mizah Diekens ve Örnekler: 1 Niçin her işte dorofla Bulgaristana gelip Andre To ler dışında dinî kıyafetle yapılması icab impresyonlarımız da öyle anî surette ya Twainde belki de en yüksek derecesini benden öngelmek istiyorsuşef kabinesi tarafmdan çiftçilerle ya ratıcı ve yok edıcı bir kudretın çerçe bulmuştur. Her iki muharririn kudretli eden dinî ayinlerin nelerden ibaret oldunuz. pılmak istenen bazı siyasî kombinezonvesine girmektedir. ğunu patrikhanelerden sormuştur. Ermeni san'ati bize bir dolandırıcmın bile affe2 Mütekaddim anzamda lara iştirak ettirilmek isteniliyormuş. Bugün çocuklan elli sene evvelkı gibi dilecek taraflan olduğunu, bir Amenkah patrıkanesi tarafmdan verilen yazılı cebildirdiğim gibi = Önceki suMEMDUH TALÂT TEZEL mangal başmda söylenen tatlı masallarla zencinin de gülmek ve eğlenmek istiyen vabda, düğün, vaftiz, cenaze nakli ve numda bildirdiğim gibi... avutmak, belki sinema yüzü görmiyen bir ruh taşıdığını mizahla içimize işletmezarlıklarda yapılan ayinlerin ruhanî Bulgar komitaları yeniden 3 Asker erecelerinde (rütköylerde kabildir. Fakat bir kere çocu mekte, anlatmakta her halde bugünkü kıyafetle ve birden fazla papazın iştirakuruluyor mu? belerinde) öncelik, başlıca ğun gözü Miki Mavzu gördü mü; bir ki sinema, resim ve ses vasıtalarından daha kile yapılmakta olduğunu bildirmiştir. esaslardandır. Belgrad 3 Bura gazetelerinin Softabcmın dediği gibi (40) sene evvelki ziyade muvaffak olmuştur. Bunun için 3 lhtısas = Uzuğ. Bir adam yandı yadan aldıkları haberlere göre, Makc mizah yazıları arük klâsik eserler halini bu san'at bugün için ölmüş bile olsa. edonya İhtilâl komitası tekrar teşekkül Tepebaşında Şehbender sokağında oMütehassıs Uzman. almıştır. Yalnız çocuklarda değil; yeni serler ölmeden ilelebed yaşıyacaktır. etmek üzeredir. Buna Bulgaristanın bir turan Tali isminde bir Musevi dün ocakÖrnekler: 1 Asrımus, herhayatın sürati karşısında sinemalann, A. N. çok ileri gelenleri de razı olmuşlardır. ta muşamba cilâsı kaynatırken yüzüne şeyde uzuğ asrıdır. Kimon Georgiyeften sonra hükumeti e ateş sıçramış ve yanmağa başlamıştır. 2 Ekonomi Bakanlığına yeline alan General Zlatef ölüme mah Tali, kızkardeşini imdada çağırmış. bu ni bir Alman uzmanı gelmişkum edilen 50 komita azasımn cezala arada kızkardeşinin de elleri yanmış, fatir. rmm infaz edilmemesini emretmişti. kat Tali de muhakkak bir ölümden kur4 Muhtelif = Türlü. Jacob Baulig isminde gene bir Alman Zlatef hükumetinin bu kararını Toşef tulmuştur. Tali hastaneye kaldırılmıstır. mühendisi, hem karada hem denizde Örnek: Günün türlü haberlekabinesi de değiştirmemiştir. Hatta bir yürüyen otomobilile Kaleden hareket ri arasında en dikkat değeri, kaç güne kadar mevkuf bir tek komitacı ve Dobrica komitaları ve diğer komitaederek Duvr limanına gelmek suretile İtalyan Habeş anlaşmazlığı kalmıyacaktır. lardır. Manşı geçmiştir. Resmimiz, denizin faz' hakkmdaki son karardır. Makedonya Bulgar komitası şimdi yela dalgalı olmasma rağmen bu seyahati Komitacılar daha şimdiden faaliyet • Müteferrik = Ayrık. " ni esaslar üzerine teşkil edilecek, komiarızasız başarmağa muvaffak olan mülerine baglamışlardır. tacıların birbirini öldürmesine kat'iyyen Örnek: Eskiden bir âlim ihhendisi, otomobilile Duvr limanına gi Mevsuk haberlere göre birkaç gün evmüsaade olunmıyacaktır. tısas değil, malumatı mütererken gösteriyor. vel dört kişilik bir çete Yugoslav YuProtoyer«flarla Mihailofçuların barış nan ve Bulgar hududlarmın birleştiği ferrika ve muhtelife daha çok Bu deniz otomobili 14 kadem uzun tırılmaları için çalışıldığı da Sofyadan mıntakadan ileriye doğru sarkmışlardır. hoşa giderdi = Eskiden bir luğunda ve 9 beygir kuvvetindedir. Dehaber verilmektedir. âlimde uzuğ değil, ayrık ve nize girdığinde arka tekerleklerine rapBu çetenin maksadının Yugoslav ve Yutürlü bilgiler daha çok hoşa Bazı mehafilde de Georgiyef hüku nan arazisi dahilinde gizlenecekleri yertedilmiş olan çarklar ddnmeğe başla • giderdi. (i meti tarafından dağıtılan bütün Bul leri keşiften ibaret olduğu anlaşılmıştır. maktadır. gar komitalarının birleştirilmesi düşüMühendis: Bu hâdiseyi Bulgar gazeteleri bile Not: Gazetemize gönderilecek yanülmektedir. < Eğer şiddetli akmtılar olmamış yazmışlardır. Hatta geçenlerde Yunan : • zılarda bu kelimelerin osmanlıcaÇarşambada eskî nezafeti fenniye ahırları yıkılarak açılmağa baş olsaydı altı saatten daha az bir zamanBunlar her teşekkülün temsil edile toprağmda tutulan casus Kalimanofun lan kullanılmamasını rica ederiz. lanan park epeyce ilerilemiştir. Resmimiz meydanın bugünkü ha • da bu seyahati yapmak benım için kabü ceği umumî bir idare altında toplana bunlara mensub olduğu teeyyüd et lini gösteriyor. olacaktı.» demiştir. mektedir. caklardır. Bunlar Makedonya, Jrakya Bu san'at bugün belki öldü, fakat yaşıyan eserleri var İngiliz edebiyatından iki nümune İUED6ÜIN İBÎD f IkOA Tamam olsun! Bulgar kabinesinde ihtilâf çıkmış 1934 yıluıda 2,400,000 insan açlıktan ölmüş! Bursada yeni ve güzel binalar yapılıyor Hergiin 5 kelime dokuzuncu liste On Otomobille Manş denizini geçti! Çarşamba parkı ileriliyor