6 Haziran 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 11

6 Haziran 1935 CUMHTRİYET 11 İSTANBUL HALKI NERELERDE OTURURLAR: 9 Istanbulu güzelieştirmck Bu kör vatandaşm hali ne olacak? Çanakkaleli Osman oğlu Mehmed Ali isminde iki gözünden hasta ihtiyar bir adam diin matbaamıza gelerek bize şu şikâyette bulunmuştur: «Gözlerimdeki hastalığm Çanakkale hastanesinde tedavi edilemiyeceğme ve bunun için İstanbuldaki hastanelerden birine gitmekliğim lâzım geldiğine oradaki doktorlar karar verdıler. Çanakkale Vılâyeti de İstanbul Vılâyetine bir tezkere yazarak tstanbuldaki hastanelerden birinde boş yatak olup olmadığını ve bir hasta gönderilirse kabul edilip edilmiyeceğini sordu. Gelen cevabda Gureba hastanesinde boş yer olduğu ve hastanın gönderilmesi bildirildi. On beş gün evvel buraya geldim. Hergün Gureba hastanesıne gidip geliyorum, «yer yok» cevabile karşılaşıyorum. Kendım ihtiyar ve gözlerımden hastalıklıyım, iki oğlum da askerlik vazifelenni yapmaktadırlar. Bana bakacak kimsem yoktur, burada otel köşelerinde kaldım. Bu hususta lutfen alâkadar makamların nazarı dıkkatini celbetmenizi dilerim.» için Belediye " Meşrutiyet „ admı takmış, f akat halk onaTeneke mahallesi diyor Üçer kath evler iki adam boyunda, sokakların genişliği yarımşar metro, bir hayvan ahırı olmıyacak kadar kötü bir barakayı kahve yapmışlar Sayfiyeler nîçin boş? Çünkü halkm ekseriyeti sayfiyeye gitmek kudretinde değil, bizse şehirde nefes alacak yer açacağımıza açık yerleri tıkıyoruz! Boğaziçinde evlerin arhanndahi bahçeler yerine önleı\ne bu kauar hatta daha dar yol ve bahçeler bırakıltaydı bugiin emsalsiz Boğazi çinde oturan pek çok Avrupalt ve Mtnrlı görecektik. Bugünkü yazımızla, Taksim Maçka lamayınca büyük bir eksiklik duyuyor. arasında, Harbiye altından açılacak ge Ahşap yazlama evlerinin çoğunda ya su niş bulvar boyunca elde edilen acıklıklara eya elektrik eksiktir. Birçoklannda ise Içlerinde yedi yaşlarında kadar gö Etfal hastanesinden karşıya doğru bakoyabileceklerimizi araştıracaktık. Fa burada oturacak olanların kanını emekacak olursanız iki tepenin arasındaki va rünen bir başkası da şu sözleri söylüyor: kat mevsim dolayısile şehrimizin büyük rek yasamağa alıskm yaratıklar (mahluayın kaç günü iş alıdiden başlıyarak tepelerden birine doğderdlerinden, derin yaralanndan birini kat) sabırsızlıkla bekliyor! ru tırmanan acayip bir mahalle görürsü yor ki!.. Bütün ay işsiz, sonra da bir Bu katlanılacak eziyete karşı beklenen yakmdan görmek lâzım geldi. nüz. Tenekeden damlan, eski tahtadan buldu mu, taş çatlasa kazandığı bir kâ> Gazetelerde, bir iki gün evvel, şu sa ayda nedir? Ağaclı, gölgeli, tozsuz, topduvarlan ile bir sürü küçük barakalar... ğıd... Bir kâğıdla bugün bir ev nasıl geaksız, motosikletsiz, otomobilsiz, gürültırlar eözüme ilişti: Buraya Belediye Meşrutiyet mahallesi çinir?.. «Bu sene haziran ayı geldiği halde he tüsüz, rahat yürünecek cadde, bulvar şeismini vermiş galiba... Fakat halk araEkonomik bir söylev veren köşebaj nüz sayfiyeye gidenlerin sayısı pek az hirde olmadığı gibi Adalardan başka sında ona Teneke mahallesi deniliyor. Te hatibine bakıyorum. dir. Ancak bazı kimseler Heybeli ve iayfiye yerlerinde de yok. neke mahallesi, uzaktan bakarsanız ye Peki sence en iyi zanaat nedir? Sabah ve akşam ikişer saat gidip gel Izmir (Hususî) Kuru meyva ih Büyükadaya gitmişlerdir. Boğaziçinin şil yapraklar, ağaclar içerisinde tıpkı bir En iyisi zenginlik abla.., însaı racatçılar birliği bir toplantı yaptı. 711 bilhassa Anadolu yakasına gö'ç edenler me zahmetine katlanmağa mukabil, yüz, köyü hatırlatır... Fakat sakm onun içine zengin olmah... Yoksa çalıştın mı?.. göz yıkamak için olsun bol su harca numara üzüm fiatlerini, yüz kilo hesabile, hemen yok gibidir. girmeyiniz. O zaman ağaclı çiçekler araBirdenbire sözünü keserek yüzürne baBoğaziçinde ev kiralan çok ucuz ol mak imkânı olmıyan; içecek suyu başka 13,5 22 lira üzerinden tesbit etti. Bunsına gömülmüş yeşil bir yuva zannetti kıyor: Meşrutiyet mahalletinin tokak dan başka ikinci bir toplantıda incir sa duğu gibi Adada da bu sene kiralar ge memleketlerin bira ve şarab fiatine maloğiniz bu yerin nasıl bir mezbele olduğu Kuzum sen kimsin diyor, burada ne ları ve çocukları tışları etrafmda kararlar verdi ve alivre çen senelere nazaran nisbet kabul et an, gezilecek yerleri ancak yokuş ve nu görürsünüz. Bu mezbele îstanbulun anyorsun?.. Senin gibi bayanlar buraya inişten ibaret bulunan Adalar bugünkü en temiz semtlerinden olan Nişantaşla uğramaz... yapinin onünde duruyorum. Yansı tahta sahşlann, bundan aşağı yapılmamasını miyecek derecede düşüktür.> Evet, acı bir gerçeklik! Bağdad cad yaşayış mantalitesine göre kısa bir za Ben seni görmeğe geldim! diyo ile, yansı çullarla örtülmüş bir yapı... tacirlere bildirdi. Fakat bazı tacirler, bu Şişlinin tam ortasındadır. man için hosa gidebilir. Fakat yazlama *** rum. Bahçe kapısında gordüğüm bir çocuğa fiati esas tutmakla beraber genel satış desi boyunca giden Erenköy ve Suadiye kısımlarından başka yazlamalar (sayfiye diye bütün bir yaz burada oturacak oüzerinden resturno adile ecnebi piyasaya oruyorum. Sıntıyor: îçlerinde nasıl oturulduğuna hayret et% 1035 derecesinde tenzilât yapmakta yerleri) boş. Daracık caddesini büs anlarm her sene azalacağında kuşku yok Yalancı! diyor. Burası nedir?.. tiğim ve hepsinin birer kanş boylarına dırlar ki, bu da mahsulün değerini dü bütün daracık bir sokak haline getiren iki tur. Ne çabuk ta teklifsiz oluyoruz! Ev hanım teyze. rağmen iki kath olmak iddiasında bulunBu şartlar içinde yazlamıya gitmek şürür. Vaziyet, alâkadar makamlarca taraflı tramvaylan ile bu yerler artık İnanmıyor musun? Kız böyle ev olur mu?.. dukları evlerin arasmdayım. ne gezek (mesire), ne de yazlamadır. yerine, arada bir plâjlara gitmek, oto tetkik edilmiş, Bakanlığa bildirilmiştir. Havır .. Senin kim bılir ne dala Nasıl olmaz biz oturuyoruz... Bu evler kecıyolu bile denmiyecek Bir habere nazaran verilmiş karara Buralarını daha bir iki yıl evvel bozduk. mobille gezmek ve konforlu apartımanda Başka bir sual soramıyorum. kadar dar sokakların iki tarafına dizil veren vardır da gelmişsindır buraya, yokrağmen bir iki ihracat müessesesinin kilo Bugünkünün hiç olmazsa ikisi kadar ge kalmağı üsterenler (tercih edenler) her Bana bitmemiş gibi geldi de... miş, ortaları çukur, kenarlan yüksek. Bu sa hizmetçi mi anyorsun?.. sokaklar, sokaktan daha tazla ku,u,.,uS Diye adeta küçük kızdan özür dıliyo başına 12 kuruş fiat tenzılâtile satış yap nis. bir cadde bırakmak, tramvay, oto yıl artacaktır. Evet, senin tanıdığın var mı?.. Çare nedir? İnce dereleri hatırlatıyorlar. tıklan anlaşılmıştır. Bu müesseseler, son mobil için ayrı ayrı yollar, yayalar için Haydi canım ağaclar meyva ver rum. O sırıtoyr... ağaclı, gölgeli geniş trutvar ayırmak yeBuna çare, şehrin gezek (mesire) ve Bitmedi ya... Para yetişmedi, bit toplantılarda hareketlerini tevile kalKurumuş diyorum... Hayır, yanlış. di mi, sen hizmetçi arama... Hizmetçi Bu tahta barakaların yanlarındaki çul lik edecek yaşta kızlar, şimdi dutlukta medi. kışmışlardır. Hükumetin yeni tedbir al rine cadde, boyunca giden evler arasın yazlamalan (sayfiyeleri) ile beraber gitda gerilmiş daracık bir şerid gibi bir so mekte olduğu tehlikeyi korkmadan açık Âlâ... Baban yok mu senin?.. larla örtülmüş tahta halâların bütün kiri vavuklu pesinde dolaşıyor... Hiçbiri tam ması bekleniyor. kak bıraktık. Otomobil, tramvay altm ca görmek ve bu tehlikenin önüne bir bu on beş, yirmi sokağın belki onunu dai bu mevsimde gelip te senin evinde esir Babam da var, anam da var... Haşeratla mücadele da kalmak korkusile kendimiz burada ge gün evvel geçebilmek için alınması lâ ma bir dere halinde bırakıyor... Ne iş görürler... gibi çalışır mı?.. Manisa ve Alaşehir havalisinde bağzemez olduk. Ya arabaları içinde be zım olan tedbirleri almaktır. îkbi de işsiz. İki insanm yanyana yürüyemıyeceğı Bir başkası: lardaki Ödemiş haşeresi mücadelesini beklerimizi dadıları ile, çocuklarımızı biTehlike; îstanbul şehrinde ve yazla Peki siz nasıl yaşıyorsunuz? kadar dar olan sokaklarda ilerliyorum. Bak kış oldu da, yağmur, rüzgâr tetkik ederek dönen bülketarım enspeksikletleri ile buraya nasıl bırakalım? malarında nüfus azaldığı halde plânsız ve' Ne demek... Yaşıyoruz. îşte her törü Nadirin verdiği izahata göre, ManıTahtaperdesinin kapısı açık bir bahçeye başladı mı?.. O zaman barınacak yer arıHayır, bu cadde boyu artık ne gezek tedbırsız buralardakı son açık olan yer giriyorum. Bu sözüm ona bahçe, eski an kızlar bulursunuz... Fakirin gözünü kes gibi... sa vilâyetinde köylere kadar bağcılık inmaltız, kınk kalbur, delik sepet, ve tel çlık değil, soğuk korkutuyor... Öyle değil, yemek yemiyor mu kişaftadır. 5 yıl önce 12,000 çekirdeksiz ne de yazlamadır. Buralarda otru (mes lerin de ev ve apartımanlarla doldurul ken) yaptırmıs olanlar Şişlide, Usküdar ması îstanbulun bir daha düzelemiyecek parcaları dolu... Ve biraz ötede Mütaleasını ileri sürüyor. Köşebaşında sunuz? bağı bulunan Alaşehirde bu miktar 45 asma da, Kadıköyünde oturur gibi yaz kış o bir sehir haline doğru gitmesidir. Tabiî yiyoruz. dallarile örtülü bir tarasasile (!) üç kath oynıyan minimini çocuklar neler de bilibıne kadar çıkmıştır. Bağlar muntazam turacaklar. Yoksa buraya gezek ve yazÇare; şehri ve yazlamalarını küçült • Peki ne yiyorsunuz? ve ancak boyumun iki misli yüksekliğin yorlar. ve fennidir. Bağcımızın bilgisi artmaktalama diye gelecekler gittikçe azalacak mektir. Bu da geniş park, meydan, ge •«* Ne bulursak onu yiyoruz. de bir bina var. İki elinde birer kova tudır. Büyük toprak parcaları satıldıkça tır. niş bulvar, cadde ve sokaklarla kabildir. Birçok sokaklardan geçiyoruz. Hepsi tan bir çocuk, evin kapısından dışarı çı Ne buluyorsunuz? buradan toprak alanlar. tarla ile beraber Tramvaysız, gürültüsüz, tehlikesiz Büyük ve geniş, alışık olduğumuzun dabir tek insan geçecek kadar dar ve esasen kıyor... Manavın marul kabuklan... Ek bağcılıkta da uğraşmaktadırlar. Bu habu dar sokaklarda nefes alamıyan kü mek kırıntılan... Ne bileyim ben... Her valide, haşere ile mücadele d« iyidır. hava ve güneş alarak, mehtab seyrede ha çok büyüğü ve genişi. Çocuğum kim oturuyor bu evde?.. rek korkusuz gezilecek yollan ile yaz Boğaziçinde, tatil günlerinde BüyükÇocuk biraz tutuk bir lisanla konu çük kulübelerin pencerelerinin ayrıca ka kes kendi nzkını bulur... Sen üzülme bi Dekar başına 34 çuval üzüm alınabılama demek olan yerler bomboş duruyor. dereden baska yerde kalabalık göremezfesli olması, onlan büsbütün güneşsiz bı zım için hanım teyze. şan, tam meczup olmamakla beraber, mektedir. Masraf az, verim yüksektir. Ev kiralannın çok ucuz olmasına rağ smiz. Çünkü yalnız Büyükderede de rakıyor... Fakat diğer taraftan baraka Peki üzülmem kızım.... tam da zeki olmıyan bir zavallı... Alaşehir bağcıları, îstanbul ve Ankara men gidenler yok denecek kadar azdır. niz boyunca genişçe düzgün bir yol var* * Burada annem oturur... Babam ların eski tahta kaplamalan arasmdak ya ilk turfanda çekirdeksiz sevkine haSebebler dır. Bu yolu bile dar bulmak ve geniş ayrıklar buraya başka taraftan hava, güoturur... Bu mahallede bir tek binayı beğen zırlanıyorlar. Bunda muvaffak olurlarsa Sebebler pek çoktur. En başta; îstan lemesi çarelerini düşünmek yerine biz deneş ve tabiî kış mevsimlerinde de soğuk dim. O da ötekiler gibi basit, sade bir Annen ne iş görür? vagonlarda, üzümü bozulmadan sevk niz kenarında yeni yol açılabilecek yerbul nüfusunun gittikçe azalması mese ve kar dolduruyor. ev... Fak^at ne şirin, ne güzel, ne temiz için tedbir alacaklardır. Bu yıl üzüm iyi Sinirleri hasta... Hastanede, evlesi gelmektedir. Azalan nüfus içinde d de aDartımanlar bile kuruyoruz. Uzağa bir ev... de yok. dir, hastalık yoktur. Havalar da müsa kriz ve parasızlıktan dolayı sayfiyeye gi gitmeğe lüzum yok. Bebek gözümüz öAcı bir feryad... Bir çocuk can acısile Sahibi Etfal hastanesi hademelerin Baban?.. nündedir. Buı^ısı ne olabilirdi? Fakat adeta uluyor. Sedin altındaki bahçede denmiş... Evini beyaza boyamış, bah iddir. Son sıcakların fazlalığından doğan debıleceklerin sayısı her sene düşmek Babam rencper. kapaftık. Daha dün daralttık ve kapattedir. beyaz don ve gömleği koskoca bir adam çesine bir çardak yapmış, altında beyaz zarar, pek azdır. Ev sizin mi?.. tık. Bu kadar çok apartımanların bulun Haziran 15 ten temmuz 15 e kadar minimini bir çocuğun başına yumrukl iskemleler, bembeyaz örtülü bir masa... Evet... madığı zamanlan düşünelim. Fakir, zenŞehrin başmdaki tehlike bellidir. Aşivuruyor... Çocuk belki kabahat işlemiş Kaç odadır?.. Bu mahalle içinde yegâne ev kültürü 3040 milimetrelik bir yagmur yagarsa gin evlerde otururlardı. Banyo, sıcak su, kârdır. Bunu gizlemeğe, görmemeğe ça tir. Babanın evlâdını terbiye etmek hak olan bu vatandaş bana fakirliğin daima taneler çok gelişecektir. Üç oda. akşam hava alabilecek balkon yoktu. hşmakla. hiçbir şey elde edemeyiz. kıdır. Fakat bu böyle mi olmah, böyl< kirlilik demek olmadığını, diğer mahal Yalnız mı oturuyorsunuz bu evde? Yazlamalarda da böyle idi. Yaz gelince, Tehlikeyi korkmadan karşıhyahm. mi yapılmalı! lelilerin de kendi mahallelerinde oturan Hayır, iki kiracımız daha var. İstanbul sebzeciİerinin şikâyeti fakir, zengin, herkes kesesine göre şehir Çaresine bakalım. Yoksa bütün şehir işFazla görmeğe tahammülüm yok, iler bu komşularından ibret almalan lâzım H a ! . . Onlar ne yapıyorlar? dışında yazlamalarda bir ev tutmağa ko leri bugünkü Boğaziçi halkı, Şirketihayliyorum.. Biraz sonra tıpkı bir deniz ha geldiğini öğretti. Efendileri iş olduğu zaman çalı îstanbul sebzevatçılan İstanbul Ziraat şardı. riye meselesi gibi içinden çıkılamaz bir mamı barakasına benziyen acayip bi şıyor.. SUAD DERVİS Odasına yaptıklan bir müracaatte son Sehirde oturduğu evle, sayfiyede bul sekil alır. Bu şirkete boykot yapan halk Kaç kişi oturursunuz bu evde?.. senelerde Adanadan îstanbula taze seb duğu ev arasında pek büyük fark yok. ta, şirket te haklı olduğu halde, iki ta Çok... ze gelmekte bunun ise burada turfanda Ustelik şehir dışında güneş, deniz, temiz raf ta ziyan \e zarar görüyor. Bu böyle Ne kadar? devam ederse gezmek ve turist çekmek sebze yetiştirenlere maddî ve manevî te hava vardı. Sayamam, ben, başkasını çağıra Şimdi öyle mi ya? Banyosuna, sıcak ve para kazanmak için şehrin en önemli siri dokunmakta olduğundan şıkâyet etyım mı?.. suyuna, telefonuna, diğer konforlanna (mühim) kaynaklanndan birinin k"ru Hayır, diyorum. mişlerdir. Bunlar Ziraat Odasmdan turaj|sm'« olanlar bunu. Yazlamalarda bu ması korkusu vardır V. Çünkü bu yüzden çok fazla haneli tahfandacılığı himaye edecek tedbirler ittimin ettiğim küçük mahallede görülecek hazını istemektedirler. Her ne kadar öyle kıyı bucak var ki... îstanbul turfanda sebzesindeki nefaset Bir hayvan ahın olmıyacak kadar kobunlarda yoksa da bazı kimseler bunun tü bir baraka, bu mahallenin kahvesi farkına varmadıklanndan ara yerde turdir. Bu kahvede ancak iki üç müşteri var... Her halde burada oturanlar ya işfanda sebze kaynayıp gitmektedır. siz değil, yahud da işsizleri var da bu Ziraat Odası bunlardan alacağı yazıh işsizlerin kahveye oturacak kadar pa müracaati Ziraat Bakanlığına göndereraları yok... cektir. Köşebaşmda yeldirmeli ve başörtülü kadınlar yerlere oturmuş konuşuyorlar. Konya Dördüncü Yerli Ileride bu kâşanelerden birinin kapısmın Mallar Sergisi eşiğine oturmuş bir kadın bir taraftan bakla ayıkhyor, bir taraftan bunlann 20 Haziranda açılacak 10 t«mmuzda kapanacaktır. Ycrli malı muhaveresine iştirak ediyor. yapan ulusal fabrikalonmızın Şu gördüğünüz alet Viyana tıb teknisyenleri tarafından icad edilDaha ileride toz, toprak içinde, çip sergiye katışmalan «n değ*rli miştir. Bu makinenin içinde elektrik cereyanile son derece kudretli lak ayaklı, bakımsız ve kirli çocuklar müvazifclcridir, bir miknatisi kuvveti vücude getirilmekte ve g'âze kaçan, taplanan bahase ediyorlar: Resim, denut hcmtumtız Romanyamn Ibrail'feffinde Arhaghelt meyUlusal Okenemi v« arttırma kunımu Haydi canım... Bugünkü gündc i? madeni şeyler, ameliyat yapdmaya hacet kalmadan kolaylıkla çeki • danıdır. Biz şehir içinde ve layfiyelerde bvna benzer nekadar çok yol nerede? diyor. lib çıkardabilmektedir. ve meydan yapabilirdih! Turfanda üzüm Alaşehir bağcıları ihracat için hazırlanıyorlar İ Tıb alamnda yeni ve mühim bir icad