18 Nisan 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

Camhmivet İO Edebi bttyükroman : 64 ookyuzu Yazan: Reşad Nuri GHntekin < siksiz kâğıda çizebilirdim. Adını Hacı yenge çocukluğumun bir bile unutmamışım: Yamalı Nuri. O öteki hocalar gibi sarıkh, saçok hatıralarını yeniden diriltti. kallı değil... Temiz yıkafetli, yakaO gece sobanın açık kapağı karlıkh, boyunbağıh, bastonlu ufakşısında hep bunları düşünüyor, bir tefek bir kalem efendisi... Yüzü iz bile bırakmadan silinip gitmiş akla sığmıyacak kadar korkunc. . olması lâzım gelen bu hatıraları Bir taabebek başını tokmakla dasandıkta saklanmış eşya gibiğıttım, sonra parçalarını yanyana tertemiz, sapsağlam bulduğuma getirin... Işte yamalı Nurinin çehhayret ediyordum. resi... Gözü, kaşı, burnu, çenesi Hele bunların içinde bır tanesî adeta yerlerinden oynamış ve kızıl varaı ki beni sardıkça sarıyordu: et parçalarile birbirine yamanmış Kacı yenge bana kırk sene evgibiydi. Onun Yamalı Nuri ismi vei Mayangalarda yapılan Deri dügibi hocalıktaki şöhreti de galiba ğününü anlattığı zaman gözümün bundan ileri geliyordu. Yürürken önüne içiçe basık tavanlı, karanhk ikide birde sarsılıyor, vücudünün yer odaları gelmişti. bütün azaları dağılacak gibi olu Olabilir a her söz zihinde iyi köyordu. tü bir hayal uyandırır; insan bir Yamalı Nuri sessiz bir adamdı. masal dinlediği zaman da bir taBu sessizliği bilmem nasıl anlat kım yerler ve çehreler görüyor muş gibi olur. Bu karanhk yeı o malı. Bazı cisimler vardır ki uçan daları herhalde o neviden bir ha an, sallanan çıngırak gibi daima ses çıkarır. Garib bir ifade olacak yaldir. Fakat garibdir ki ben düşün , ama bu adam adeta sessizhk neş rediyor, o yaklaşırken etrafta hermeğe devam ettikçe bu hayal açıkşey susuyordu. Konuşmadi gavet laşıyor, genişliyor, ötesinden beriyavaştı. Onu işitebilmek için et sinden bir takım çocukluk hatıraraftaki en küçük gürültüleri dur lanma bağlanıyordu. durmak, yüzünüzü onun korkunc Nihayet anladım ki bu basık tayüzüne yaklaçtırmak lâzımdı. Yavanlı yer odalan evvelâ zannettimalı Nurinin hastayı okuyuçunu ğim gibi bir hayal değil, hakikaten herkes gibi ben de birkaç kere uta kendisidir; vaktile hasta Müzaktan seyretmiştim. Pencerelc rüvvet hala için Mayangalarda yakapanıyor, evin içi günlük dumapılan düğüne beni de götürdüler. nından gözgözü görmiyecek hale Eedia yenge tahmininde yamlıyorgeliyordu. du. Düğün kırk sene evvel değil, Yamalı Nuri yerde bir seccadeelli dört elli beş sene evvel olmuşnin üstünde haata ile dizdize, evtu. Ben o vakit nihayet beş altt velâ hafif bir fısıltı ile başlıyor. Etyaşlarındaydım. rafta herkes kulak keailiyor, sesİlkönce bir hayal ile karıştırdısizlik daha çok artıyor.. Derken ğıvn bu hatırayı zihnim bir fotoğraf birdenbire bir insan göğsünden pîâğı gibi adeta develope etti ve çıkmasına imkân verilemiyecek sade peri düğününü değil, Mürüvkadar dik, yırtıcı bir f yad... Ya< vet halanın korkunc hastalığını da malı Nuri sarsak vücudünün bü görmeğe başladım: tün zemberekleri boşanmış gibi O çok uzun boylu, zayıf bir kakorkunc çarpıntılar içinde göğsü dındı. Simsiyah çatık kaşlar, do nü yumruklıyarak «Yarab! Ya nuk kara gözler, hiç kımıldamı rab!» diye haykırıyor. yan balmumu sarıhğında bir yüz... Birkaç «aniye evvelki sessizOyle sanıyorum ki bu çehreyi likten sonra bu ses kulaklarda öyşimdi olduğu gibi o zaman da dale bir tesir. yapıyor ki insana yer ima uzaktan korka korka seyretyerinden oynamıs gibi gelıyor. Katim ve hiçbir zaman yanına yak dınlar saranyor, çocuklar haykıra laşmadım. Onu İstanbulun uzak haykıra ağlamağa başlıyor. Oyle bir yerinde büyük bahçeli bir sanınm ki bu se» «dn nefesini Verköşkte tedavi ediyorlardı. Beni de mek üzere olan hastayı biran için oraya götürmüşlerdi. Niçin gittik? canlandırıp ayağa kaldırabihrdi ve Nekadar kaldık? Bunları bulup çıYamalı Nuri bütün kerametini bu karmama imkân yok... sese borclu idi. Aklımda yalnız şu kadar birşey Mürüvvet halayı herhalde Yakaldı: Köşkte gürültü etmek, bamalı Nuri de iyi edemem'? olacak ğırmak yasak; Mürüvvet hala haski onu nihayet Mayangalara gö türmüşlerdi. tadır; geceleri ona korkunc bir şeyler görünüyor. Bahçenin bir kö Bu düğünden kalan hatıra da şesinde sık ağaclar arasında bü sundan ibaret: Uzun arabalarla yük bir bostan kuyusile mıhlankırmızı toprakh bir yoldan geçi mış bir kapı vardı. Geceleri Mü yoruz... Sonra bahsettiğim karan rüvvet halaya gelenlerin bu kapıhk yeraltı odalan.. Hasırların üsdan geldiğine inanır ve ortaiık ka tüne dizilmiş ufak ufak tepsiler rardıktan sonra o tarafa bakmaiçinde arab bacılar yemek viyor... ğa cesaret edemezdim. Daha sonra mum ışığında, gene Mürüvvet halayı hocalar okurgünlük dumanları arasında zilsiz du. Bunlardan biri yeşil sarıkh, nünden sonra bir daha gördüğümü uzun san sakallı bir adam.. Bır zaçehreli bir bacı Mürüvvet halanın man sonra o ortadan kayboldu. önünde çarpınıp çırpımyor, yüzü Yalnız uzun boyile, kara gözlüknü yerlere sürüyor... lerini hatırladığım bir ikinci hoca Nihayet bu odalardan birinde gelip gitmeğe başladı. beni bir battaniyeye sararak uyutNihayet bir üçüncüsü... Bunun tuklarını ve uyandırdıklarını görüçehresi o kadar gözümün önünde yorum... lArkası var] ki ressam olsam şimdi hiçbir ek ( Şehlr ve Memleket Haberleri j Siyasî icmal Doğru değil! Ayakbastı parası gene alınmaya başladı \ Türk Bulgar Ticaret müzakereleri yakında başlıyor Heyecanm ifadesi M. Düma dün çok güzel bir konferans verdi Avusturya meselesi Avrupada sitjortacı yetiştirilecek Diyarbekirde Atatürk günü heyecanla kutlulandı Atatürk günü mertuimine iftirak edenlerden bir grup Diyarbekir (Hususî) önderi miz Atatürkün sardaşiığımızı kabul buyurdukları giine raslıyan 1 nisaıt, Diyarbekirin Atatürk günüdür. Her yıl Diyarbekirliler bu ulu ve çok özlü günü heyecanla kutlular ve Ata türke olan s^vgı ve sevgisini bir defa daha göstermek onuruna ka 9B MM •• ym TiTâBnGmfl butün Diyarbekirülerin coskun tezabür • lerile kutlulandı. Belediye önünde yapüan mejttsime bütün mektebli Ier, memurlas ve binlerce halk istirak etti. Gece, tekiz yüz kişi alabilen Zabitan Yurdunun salonunda büyük konser verildi ve piyes temsil edildi. Bu konserde orkestranm çaldığı parçalar halkın bildiği ve ismini isittiği popoler parçalar olduğu için çok alki» topladu ' tresa toplantıaının verdiği neticelerden en zıyade dıkkate şayan olan biri de Avusturya meselesinin alâkadar devSorbon Üniversitesi profesörlerin • Son zamanlarda iki ay daha uzaletler aras'.nda aynca görüşülmeEski Rıhtım Şirketinin mukaveden M. Dumas dün Universite konfe blan Türk • Bulgar ticaret muahe sinın kararlaştırılmış olmasıdır. lesinde rıhtıma çıkan yolculardan rans salonunda (heyecanm ifadesi) desinin yeırine yeni bir muahede ayakbasdı parası namile bir para Bu maksadla bir ay sonra ayrıca imzalamak üzere önümüzdeki haf mevzuu etrafindaki konferansini ver alınacağma dair bir madde vardır. miştir. Konferans salonu simdiye ka bir konferans toplanacakhr. Buna ta zarfmda Ankarada konuşmalara Şirket bu paranın vapurlardan s.ehAvusturyanm, bitarafhğı bütün dar görülmemîf şekilde dolmuştu. Binba»lanacaktır. Bulgar mehafüinde re çıkan yolculardan küçük birer devletler tarafından tasdik edilmiş lerce Universite talebesinden maada temin edildiğine göre, yeni ticaret makbuz mukabilinde tahsili için çok Fransiz sefiri, bütün Universite pro bulunan İsviçre müstesna olarak muahedesi mayısın 12 sine kadar uğraşmış, fakat ekseri yolcular bu fesörleri ve Fransiz kolonisi konferansi tekmil komşular' davet edilecek imzalanmış olacaktur. parayı vermekten imtina ettikleri dinîemeğe gelmişlerdi. Konferansi Rek tir. için bu usul devam edememiş, zaDiğer taraftan Bulgar sanayii tör Cemil Bîlsel şu kisa sözlerle açti: Konferansa Orta Avrupada mümanla terkedilmiştir. nin ihtiyaçlarını bilhassa komsu « Tecriibî ve marazî psikoloji him mevkii yahud alâka ve men memleketlere göstermek maksadile Yeni Rıhtım idaresi bu madde profesörü Dumasyi takdim ediyorum. bu ayın 29 unda Filibed'e bir nü Kendisi Fransiz akademi azasindan o faati bulunan Lehistan, Fransa ve hükmünü yeniden tatbik mevkiine Romanya hükumetlerinin dahi damune sergisi açılacaktır. Bu sergiye koymak için tesebbüse geçmiş ve Iup hem hckim, hem profesördür, ve Türk Ticaret Odalarile sanayi r 40 senedenberi ders vermektedir. Bilvet edilmeleri muhtemeldir. StreDenizyollan İdaresile Vapurculuk babı hususî surette davet edilmirtir. hassa harbin psikoloM üzerine olan teŞirketinin bilet satıslan esnasında sa toplantısına riyaset eden M. MuMayısın 12 sine, yani yeni Türk yolculardan nhtım parasım da al • solini diğer meselelerde telif ve sirleri hakkmda yazdığı eserler'.e ar Bulgaır ticaret muahedesinin im • siulusal bir kiymet kazanmiştir. Ja tavassut rolü oyr.adı^ı halde Avusmasmı temin etmistir. zalanacağı güne kadar açık bulunŞimdi vapuria gidip gelen birinci ponyadan, Amerikadan ve her taraftan turya meselesinde doğrudan doğdurulacak olan nümune sergisi Bul daima konferanslar vermek üzere da mevki yolculardan 15, ikinci mev ruya İtalyayı alâkadar etmesinden gar sanayiinin ne gibi iptidaî me • vet edilir. Yakin bir yere geldigini duyki yolculardan 9 kuruş ve güverte dolayı çok faal davranmıştır. A vadda ve makinelere ınuhtaç olduyolculanndan da 60 para nhtım ücduğum için hçmen kendismi telgraf'a vustur^aya aid toplantıda Ingilteğunu ve hangi sanayi mahsulâtının reti alınmaktadir. davet ettim. Kabul ettikleri için teşekre bir müşahid bulundurmakla ikBulgaristanda kâfi miktarda imal kür ederim.» Yolcular gittikleri iskelelerde de tifa edecektir. Çünkü lngiliz ef edilemediğini ziyaretçilere göstçvoUkele parası natnile ayrı bir ücret Profesör konferansuıa şu sözlerle kârı umumiyesi Ingilterenin Lo cektir. vermege mecbur tutulmaktadırlar. başladı: karno misakı ve garbî Avrupa devBu ücret Bandırmada 10, Mudan • Istanbuldaki Bulgar konsolosha « Lbanmizi bllmediğim için çok letleri arasında akdolunacak kar ya ve Tekirdağı iskelelerinde beser nesi Filibe sergisini ziyaret ctmek müteessirim. Naıik rektörünüz herhalkuruntur. Diğer iskelelerde de 10 istiyen Türklere meccanen vize vede çok güzel seyler söyledi. Şimdi u şılıklı yardım esasına dayanan haile 20 kuna* arasında tehaliif et • recfik, Bulgar demiryollan ücretler va emniyeti muahedesi haricinde fak dersimize başhyoruz.» mektedir. üzerinden de yüzde 67 nisbetinde Avrupanın kara kısmında yeni bir Profesör heyecanlarln dahili ve hatenzilât yapacaktır. Alâkadar bazı makamlarla bir taahhüd ve tekeffül altına girmerici olmak üzere ikiye ayrıldıklarini çok yolcular, bu suretle nhtım ve sine şiddetle muhaliftir. söyliyerek bunlar üzerinde tnisaUer geUkele parası diye ayn ayrı paralar ŞEHİR tŞLERİ tirmiş ve esas itibarile heyecan üzerinAvusturya meselesinin Stresa alınmasına itiraz ederek Ekonomi de üç büyük nazariyeyi; Darvin, Vund da hallolunamıyarak ayrı ve huBakanhğına müracaat etmişlerdir. ve Dekartin nazariyelerini saymi?Ur. susî bir tplantıda tetkik edilmesiVapur idareleri de yolculardan rıhProfeıör ilk iki nazariyeye hücum ede • ne lüzum görülmesi bu mes°lede tım paran alınması doğru olmadı • rek Dekartin fikirleri üzerinde dur ğını ileri «ürmektedirler. ihtilâf ve zıddiyetin Almanyaya Beyoğlu Ermeni kilisesi müte mus ve kendi fikirlerini de buna ilâve velli heyeti tarafından Sürpagob Alâkadarlardan biri bu hu»u»ta ederek, nes'e, hayret, teessür ve utı • münhasır kalmamasından ve bu mezarlığı tneselesi münasebetile yüzden işin sarpa sarmasından üeşunlan söylemistir: rab hallerini tarif etmiş, projeksiyos Belediye aleyhine açılan davanın ri gelmiştir. Zira İtalya ile Yugosla bazı nümune!er göstermistir. Pro « Vapurlar rihtıma yanasıp Belediye Iehine neticelenmesi üze fesör çok tath ifadelerle muhatabları lavya arasındaki zıddiyet îtalya yolcu çıkarmak için bir rıhtım pa • rine, dün alâkadar memurlar Sürna kendisine çekmekte idi. Konferans rası verirlerken aynca yolculardan nın Adriyatik sahillerine aid emelpagob mezarlığına giderek, Bele tam iki buçuk saat sürmüş ve en so rıhtım parası almanm manası kalır lerinde Belgrad hükumetine müdiyeye geçmesi lâzım gelen 51,900 •unda türkçe bir hulâsa okunmustur. mı? Hükumet ve vapur şirketleri him müsaadelerde bulunmasına metro murabbaı arazinin hududlaseyahatleri kolaylaştırmak için mürağmen henüz büsbütün bertaraf rını tesbit etmişlerdir. Bu münase • temadiyen yolcu navlunlannda tenÜNÎVERSITEDE olmamişt»». betle oıezarhktaki kilisenin cad zîlât yapıyor. Halbuki çok fazla oie üzerinde açılan kapısı ile gene Bu zıddiyet bılhooa^ Avusturya lan iskele resimlerile temamen fü«adde üzerindeki büyük garajların meselesinde eski çiddetını hâlâ zuli olan rıhtım parası deniz yol • mezarlığa bakan kapıları kapanmif Tıb fakültesi son smıf talebeleri muhafaza ediyor. Geçen hazirarvculukları için başlıbasına birer müşTe mühürlenmiştir. bütün profesörlere ve doçentlere da Viyanadaki (Nazi) isyanı esnakülât oluyor.» bugün Tokatliyan salonlarında bir sında M. Musolini Avusturyayı Kilise mütevelli heyeti bu vazi • çayı vereeeklerdir. . • MÜTEFERRİK yet karşısında mahkemeye mürst aynlık çaya inkılâb kürsüsü pro.fe Almanyanın eline düşmek tehlikei Bu caat ederek, tehiri icra karan ist* sinden kurtarmak iddiasıle bu sörleri de davet edilmişlerdir. mistir. memlaketi askerî işgal altma al mak üzere Brenner geçidinde orSon vaziyete göre, kilisaye yal • dularını tahşid ederken Yugoslavnız akaretler bırakılmıştır. Kiliseye Hukuk fakültesi ikinci sınıf ta • Posta Telgraf mektebi Ankarada kalan akarat kısmında köfedeki ya hükumeti dahi İtalyayı bu halebesi iktısad profesörleri Röpke ile Iken yalnız hariçten talebe alına «Gülistan» kazinosu, yanındaki küreketten men için ordularmı İtalbirlikte iktısadî tetkiklerde bulunrak yetiştirilirdi. Şimdi posta me • çük kahve ile «Atnerikan farajı» ya hududuna yığmıştı. Bu vaziyet mak üzere yarın Yalovaya Atatürk murlannın da bu mektebe devam vardır. azkalsın bir harb doğuracaktı. İtalçiftliğine gideceklerdir. edecekleri söylenmektedir. yan Yugoslav münasebatı başka ECNEBİMEHAFİLDE meselelerde iyileşmiş olmasma rağ Belediye bundan bir müddet evmen Belgrad hükumeti Avusturİs kanununu müteakıb iyi *igorvel Itfaiye efradma duman içine yaya aid noktai nazarını hâlâ deta mütehassısı yetiştirmek üzere veya boğucu gaz bulunan yerlere lsviçreli profesör Moren bu sa ğiştirmemiştir. Bu noktai nazar Millî Reasuarans sirketi tarafın • girmek için gaz maskeleri almıstı. bahki ekspresle şehrimize gelecek dan Fransa, Isviçe ve Almanyaya şudur: Avusturyada Almanya yer Bu maskeler ancak 32 tanedir ve ve hükumet namma istikbal edile memular gönderilecektir. Bunlar bir leşmesin diye başka devlet yerleşetabiî her ttfaiye grupuna birkaç cektir. Profesör Moren bazı hukuiki sece kadar ora sigorta müessemez. maske isabet etmistir. ttfaiye kukî işlerde ve bazı muahedelerin akaelerinde memur olarak çah»acakmandanlığının gösto.diği lüzum üdinde ilminden ve malumatından Yusçoslavya hükumeti Avusturlar ve ihtısa» yaparak dönecek zerine Belediye her nefere bir gaz istifade edilmiş bir zat olnp bura yada İtalyanın hâkim bir mevki lerdir. maskesi almağa karar vermiştir. dan Ankaraya gidecektir. sahibi olmasma şiddetle muhalifBizde sigortacılık yalnız tftan tir. Yugoslavya Fransanın müttebul, Izmir ve Ankaraya münhasır kalıyor, iç Anadoluya o kadar e • fiki olmakla beraber Avusturya Belediye yakında Halıcıoglunda hemmiyet verikniyordu. Avrupada meselesinde menfaati ve noktai bir paırk yaptıracaktır. Bu park yetisen gencler Anadoluda çalışa • Birkaç gün evvel tstanbula ge • nazan başkadır. Fransa Almanya Halıcıoglunda dört yol ağzında o • caklardır. len Sovyet genclik teşkilâtı tayya • nın orta Avrupaya ve Balkanlara lacaktır. Bunun için Abdüsselâm re ve parasüt kısmına mensub taycafıisi avlusundaki metruk mezar sarkmaması için Avusturyanm yarecilerden Anohin ile Romanof hğıa kaldırıimasına yakında başlaİtalya devletinin nüfuz ve himaKorfalh Bulgarlannm Bulgari» • dün Ankaraya gitmislerdir. Tayyanacaktır. yesi altma girmesine bile taraftartana sevk ve Bulgaristanın Köyören reciler Ankaraya gider gitmez derhal ise başlıyarak muallim yetis • dır. Halbuki Yugoslavya AvusturTürklerini Korfailıya iskâna me tireceklerdir. yanm Almanya ile birleşmesini mur edilen heyetle mülkiye mü Belediye başkanlığı vazifelerinde değil, İtalyanın eline ve nüfuzu alfettişi Tevfik Tal&t şehrimize dönihmalleri görülen bazı memurların HALKEVİSDE. müslerdir. Korfailıya gelen Türk • tına girmesini kendisi için tehlikecezalandınlmalanna kara rvermişIer ayni günde yerleşfnişlef ve ak • tir. Bunladan ikisi bir ceza memuru li buluyor. Bu sebeble 20 mayısta ve yardımcısıdır. Bunlar ellecinde sam köyün ihtiyarlan köy kahve toplanacak konferansın müzakereHalkevi gencler arasında bîr sinde toplanarak ana vatana yer ki evrakı uzun müddet ihmal ettik leri çok çetin olacaktır. pingpong turnuvası tertib etmistir. lerind'en üç günlük yevmiyeleri kelestiklerinden dolayı sevinclerini Muharrem Feyzi TOGAY Maçlar iki katagoci ve çifte tasfiye silecektir. izhar etmişlerdir. Bunlar beraberusulile yapılacaktır. Bugün başlı • Belediye Temizlik işleri soförle lerinde çift alât ve edevatile hay • GÜMRÜKLERDE yacak maçlara Beyoğlu Halkevin rinden birisi de kamyonunun idarevanlannı da getirmislerdir. sini çöpçüye bıraktığından cezalan de her persembe ve cuma günleri devam olunacaktır. dınlmıştır. Dün de Romanyadan çehrimize 37 nüfustan mürekkeb bir göçmen Gümrükler Muhafaza Müdür kafilesi gelmiştir. Bunlar Trakya lüğü yeniden iki tane süratli mo tör yaptırmıştır. Bu motörlerin maya »evkedileceklerdir. kine aksamı haric her tarafı tstanbulda yapılmış ve Avrupadan alı nanlara nazaran daha ucuza male dilmiştir. Yeni motörlerin tecrübeMillî musiki müsabakamıza grnleri yapılmış ve çok iyi olduğu an derilen 57 eser Konservatuarda telaşılmıştır. sekkül eden jüriye tevdi edilnniş ve bunlardan bir kısmı jürinin iki içtimaında tetkik ve tasnife baslanmıstı. Jürî heyeti bugün saat beste geNüshası 5 Kuruştor ne Konservatuarda toplanarak tetkiklerine devam edecektir. Bu iç Ab0n6 JTurkiye Hariç timada Müdürü Yutuf Ziya, pro fesörlerden Nimet Vahid, Ferdi von Ştatzer, Muhittin Sadık, MesSenelik 1400 Kr. 1700 Kr. ud Cemil, Laşinski, Sezai Asaf Altı ayhk 7S0 1450 ve Riyaseticumhur orkestra şefi Adnandan başka, Viyanadan av Üç aylık 400 800 Kilis Gencler Birîiği bir temsil heyeti vücude getirmiş ve muvar det eden profeaör Cemal Reşid de Bir ayhk 150 yoktur fakiyetli temsiller vermege baslamıştır. Yukanki resimde «Kanlı bulunacaktır. Sürpagop mezarlığına vazıyed edildi Tıp ta'ebesinin çayı >•*•. Posta memurları mekteb görecekler Iktısadf tetkikler Itfaiyeye gaz maskesi Prof, Moren gelıyor Halıcıoglunda park Rus tayyarecileri Ankaraya gittiler Korfailıya yerleşen Türkler Cezalandırılan memurlar PingPong turnuvası 37 göçmen daha geldi İki muhafaza motörü daha alındı Kilis Gencler Birliğinin verdiği temsiller Musiki müsabakamız Cumhuriyet W» W° şeraitii akşam» piyesinin temsilinde rol atan gencler görülmektedir.