22 Mart 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ânsiklopedisi Biiyük bir küiüphaneyi bir arada evinize getiren en faydalı eserdir. Her evde bir fane bulnnmak lâzımdır. Onbirinci sene No. 3895 ISTANBUL . CAĞALOGLU Telfrraf ve mektup adresl: Cumhurlyet. Istanbuı . Posta feutustı: İstanbul. No. 246 Teiefon: Başmunarrir ve evl: 22366. rahriı heyetl: 24298. Idare ve matbaa fcısmlle Matbaacılık ve Nesriyat Şirketi 24299 24290. ümhuri Hayat Attsiklopedisi Cuma 22 Mart 1935 ıncı cüzü çıktı 76 Italya da Almanyayı protesto etti Sitâhsızlanma işi suya düşmüş Sayıiabilir ilâhları azaltmak için son yıllarda nekadar çalışılmış ve ne türlü zorluklarla karşı karşıya kahnmış olduğunu hep biliyoruz. Emniyet işi ulusların başlıca hayat meselesi olduğu için her taraf bu işte haklı olarak kıh kırk yarmaktan geri durmuyordu. Fakat silâhları azaltmanın bajlıca engeli Fransanın emniyet ve Almanyanın haklarda denklik istekleri idi. Fransa silâhları azaltmak için herşeyden önce uluslara emniyet verici sağlam temeller kurulmasını istiyor, Almanya ise herşeyden önce Almanya ile diğer uluslann arsıulusal (uluslararası) beraberliklerinin belirtilmesi noktasında ayak direyordu. Fransanm isteği mantık yönünden hiç kuv•vetsiz değildi. Almanya ise ya öteki uluslann silâhsızlanmada kendi sekisine inmelerini, yahud kendisinin öbürleri gibi silâhlanabilmesini istemekte pek te mantıksız görünmüyordu. En sonunda Almanya 8İlâhsızlanma komisyonile birlikte Uluslar Kurumunu (Milletler Cemiyetini) bırakıp gidince silâhsızlanma işi en zor konağına varmış bulundu. Şimdi ise bu iş yakın beri hemen hiç olmıyacak denilebilir yeni bir duruma girmiştir. Japonya Vaşington deniz andmı bozdu, ve Almanya Versay andının beşinci bölüğünü ortadan kaldırdı. Şimdi ortada silâhları azaitmakta tutamak olabilecek lıiçbir ipucu kalmarmştır^ Bunun tersine silâhları çoğaltmağa doğru, hem de çok çabuk, bir gidiş vardır. Ve bu iş Almanyanın son kararlarından önce başlamıştı bile. Almanya Cenevreyi bırakıp gittikten sonra taunun gizliden gizliye silâhlanmak isteğine dayandığından kuşkulanılıyordu. Bu kuşku İngiltereyi de sararak orada ençok Alman eilâhlanması düşüncesile her çeçid asker kuvvetlerinin artınlmasıına başlanıldı. Hatta bu Ingiliz silâhlanmasının Ak Kitabdaki bil dirimi Almanyanın hiç hoşu na gitmiyerek Sir Con Saymo nun Berlin seyahati bu yüzden bir gecikmeye bile uğramış ol duğunu biliyoruz, ve nitekim bu gecikme içindedir ki Alman ya evvelâ tayyarecilikte, sonra da mecburî askerlik hizmeti nin yeniden kurulmasında kendi ellerini bağlıyan bağları kınp attı. Almanya ilkönce pek açığa vurmadan ileri götürdüğü silâhlanmayı sonra açıktan açığa ortaya koymuş oluyor, ve artık şimdi bütün dünya silâhsızlanmayı hiç düşünmiyerek bunun tam tersine alabildiğine silâhlanmayı kendisine b < af kural yapmış bulunuyor. Bu elbette hoş görülecek bir hal değildir amma ne yaparsın ki gerçeklik budur, ve sular duruluncıya kadar bu gerçeklik bütün ağırlığile böyle yürüyecektir. Bu hal, silâhsızlanma yolunda tutulamıyan barıçın silâh kuvvetile tutulabileceğini gösteren bir haldir. Ve barışı tutmak istiyen milletlerin savaşı göze alan bir fedakârlıkla elbirliği etmeleridir ki giderek ortahkta akla yakın ve tabiî durumlar doğurabilecektir. Bütün bu kargaşalık içinde ineanlığı selâmete erdirecek örnek bir kurumu biz Balkanlar çevresinde ve Balkanlılar arasında kurimuş bulunuyoruz. M. Tituleskotnun son sözlerinde pek haklı olarak ileri sürmüş olduğu gibi Yunan kargaşalığı gibi arsıulusal karışıklıklara yol açabilecek bir durum, Balkan Andlaşmasının sağlam tutumu güzeyinde (sayesinde) parladığı yerde ve bu kadar çabuk sönmeğe mahkum olmuştur. Gene Bükreş Alman misalinin Balkanlarda ve Tuna havzasında taklid olunamıyacağını oçık jve yüksek söylemiştir. Hele Bal Bulgaristanın Cenevreye verdiği muhtıra Bulgaristan murahhasını Fransa, muahedelerin bir taraflı istifaya davet etti olarak değiştirilmesine kat'iyen Türkiyenin teslihatından şikâyet eden muhtırayı bu murahhas kendiliğinden vermiş! müsaade etmiyeceğini bildirdi Sofya 21 (Ge ceyarsından son ra, Hususî muha birimizden tele fonla) Şayanı itimad memba lardan terassuh eden malumata göre Bulgar ka binesi Cenevre • deki Bulgar da itnî murahhav Antonofun Mil letler Cemiyeti Kabinesinde değişikne Türkiyenin likler yapacağını teslihatından si bildiren Bulgar Baş. kâyet etmek ü • vekili General Zlatef zere verdiği muhtırayı doğrudan doğruya kendisinin sahsî bir ha • reketi olarak telâkki etmektedir. Bu husuıta kabinenin hakikaten muvafakati ahnmadığı Sofya siyasî mehafilinde ısrarla söylenmek • tedir. nofu istifaya davet ettiği kuvvetle sayidir. Antanof alelâcele Sofyaya çağırılmiftır. îngilizler Fransanın Uluslar Derneğini içtimaa çağırmasma memnun ol madılar. Almanya Fransiz notasına cevab vermeye lüzum görmedi Bulgar kabinesi degişiyor mu? Sofya 21 (Hususî muhabirimizden, telefonla) Sofya siyasî mehafilinde deveran eden şayialara nazaran yakmda kabinede yeniden bazi değişiklik Ier olacaktir. Kabinedeki tebeddülât yeni bütçe kabul olunur olunmaz vukua gelecek • tir. Aldığim malumata göre bu tebeddülât ya kabineden bazi nazirlarm çık • malan ve yerlerine başkalarinin gir • melerile, yahud da kapatılan firkalar arasindan seçilip kuvvetli sahsiyetler • den tesekkül edecek yepyeni bir millî kabine vücude getirilmek suretile ola • caktir. Eğer flk sekil kabul olunursa o xa • man kabineden Münakalât Nazirı Za • harief, Hariciye Nazirı Batalof ve Ma Iiye Nazirı Kalenderofun çekflecekleri, bunlarin yerlerine daha kuvvetli sah siyetlerin getirfleceği söylenmektedir. Eğer ikind sekil kabul olunursa bu kabinede askerler vazife almiyacak • Iarmu. Buna da sebeb askerlerin si yasetle uğraşmayip kislalanna dönroeleri arzusu nnis. Alman kdbinesi erkunmm 16 marttaki tariht içtimatndan sonra bfr arada aîtnmif resimleri Berlin 21 (Hususî muhabirimiz • den) Bugiin. Alman kabinesinin mecburî askerlik usulünü yeniden ihya ve bu suretle Versay muahedesi bv kümlerini ilgaya karar verdiği 16 mar; cumartesi gününden sonra en ha/areui ve en hareketli geçen gün olmustur. Evvelâ Fransiz kabinesinin evvelki Paristeki konferans yarın toplanıyor «Roma ile Paris arasindaki sikı anlaşmadan dolayi memnun olmak lâ zimdir. Fakat tngiltere, Fransa ve Italya arasindaki tesanüdün bütün dünya nazarinda açikça belli olması i cab ediyordu. Barışın en müessir te • minatı bu tesanüddür. Şimdi tehlikeli kararsizhğm yerine insicamlı bir va ziyt kairo olmuşhır.» Echo de Paris gazetesi de, demektedir ki: « Bu müracaatin sonunda a c radtğtmız hüküm ve müeyyede, manevi bir takbihtir. Bundan da maksad, alâkadar bütün hü kumetlerin, bu meselede fikir lerini izhar etmelerini temLndir. Hakikatte, yapacağtmtz asıl mukabele, «Fransa ttalya Küçük ltilâf Sovyetler Tür kiyei> den mürekkeb bir grap teskilidir.» \Arkast alttnct sahitede'\ Bu mehafilde: «Eğer Antanof bu muhtırayı Cemiyeti Akvama vermeden evvel hiç olmazsa Türkiyenin Ce • nevredeki murahbasile görüşse idi Bulgaristan bu meselede bu kadar küçük mevkie düsmezdi» denilmektedir. Iste bunun için kabinenin Anta Bir Fransiz gazetesi «Almanyaya en iyi mukabele Fransa, Italya, Küçük itilâf, Rusya ve Türkiyeden mürekkeb bir gtup yapmakhr» diyor Paris 21 (Hususî muhabirimiz • den) Fransiz payitahtindaki sert ve gergin hava biraz yatişmis gibidir. Bunun en bariz misali gazetelerin nesriyatıdir. Gazetelerin heyeti umumiyesi, vaziyette dün birdenbire hasil olan ta • havvülü memnunivet'e müşahede et • mektedirler. M. Flandenin nutkun • dan sonra, yakmda tngütere, Fransa ve ttalya arasında istisareler cereyan edeceği hakkmdaki haber, müsterek bir harekete delâlet etmektedir. Sosyalist «Populaire» gazetesi, Uluslar Kurumuna müracaat fikrini taraamen tasvib ve sunlan ilâve etmektedir: «Fransiz devlet adamlan, haysiyet ve hakkin istilzaoı ettiği şekilde mukabele etmisler ve boylece, bütün milletlere şümulü olan bu hukuku beser aleyhine meydan okuma keyfiyetine karsi uluslararası sahadaki aksülâmeli kaydetmiflerdir.» Figaro gazetesi •unlari yazmakta • dir: Kars ve Karaköseye kırmızı karyağdı! Dağlar, ovalar tuğla rengi karla örtülü bulunuyor Meteoroloji Enstîtüsü hâdiseyi izah ediyor Ankara 21 (A.A.) Ziraat Ve kâleti Meteoroloji Enstitüsünden: Kars meteoroloji istasyonundan alınan telgrafa göre, dün yağmrğa baş lıyan ve gece pek hafif devam eden kar, dün sabah yedî rasadmda irtiafı ölçüldüğü vzkit iki santhnetre kalm Iığuıda ve kirmızıya yakın bir renkte müşahede edümiş ve bu müsahedeyi kat'fleştirmek için ovaya tgidilerek tetkikat yapılmıs, köylerden gelen yol Berlinde Versay muahedest hükümlerlnin Ogastna karar verümesini müteakib yapılan büyük geçid resmlnde Rayşver efradt M. Bttlerin önünden geçerlerken gün kararlaştirdığı protesto notasi buradaki Fransiz sefiri M. Poncet tarafindan Hariciye N a z ı n Von Neuratha tevdi olunmuştur. Sonra ttalyanin da Fransayi taki • ben Alman hiikumetini protesto ettiği anlaşilmiştir. ttalyan sefiri de bu bu sustaki notayı Hariciye Nazirtna ver • miştir. Fransiz notast Hâdiseler hakkmda tafsüat ver • meden evvel Fransiz notasi için Ingiliz mangarll cularla temasa gelinerek keyfiyet soruhnus ve köylerde kar renginin daha (Arkast üçüncü sahifede) iHiiMiıııııııııınıııipinııııııııııiMiıııııııııtiınıııııııııııırııınıııııııııııııiMiııııııııınırmınhiııiıııııııııııınııınııııııııııııııiiiııııııııııııiMHmıınıımı Almanya 1914 doğumluları askere almağa hazırlanıyor Yunan kabinesinde tadilât yapıldı Berlinde hava manevraları devam ediyor, birçok Nazır ve müsteşarlardan birçoğu açıkta kaldılar, doktorîar prduda. hJbmet etmeğe talib oldular M. Maksimosun Hariciyeye gelmesi muhtemel YUNUS NADI (Arkası üçüncü sahijede) Berlindeki geçid resminde M. Hitler Earbiye Naztrt von Blomberg ve General von Makenzenle beraber Reuter ajansinm Paris muhabiri tara • fmdan bildirilen malumatı vereyim. İngüiz ajansi diyor ki: «Fransanın protesto notasi, sert yazilntfs bir vesikadır. Bu notada, askerî tayyareciliği ve mecburî askerlik hiz • metini yeniden tesisle dünyada uyan • dirdığı endijeden doîayı Almanya takbih edümektedir. .,,/^ *;?;,£ Notanin sonunda, herhangf bir mö1 .••';>• Berltnde yaptlan büyük geçid resmtnden KUf bakışı oir innoa . zakerede, uluslararası mukavelelerin geçmediği, eski lmparatoru hatırladı. «Intransigent» gazetesinin Berlin \Arkasi altmcı sahifede\ «;; •< . Hitler sanki onun yerine kaim olmışmohabiri 18 mart tarihilş gazetesine ^ tu. Halk kendisini çılgınca alkışlıyorbildiriyor: ' * * ' •' " Gece yarısından sonra aldığt«Berlin dün uzun zamandanberi gör du. Berlinlfler böyle bir askerî nümayirmz haberler 6 ncı sahifemizdedir. mediği büyük bir askerî nümayise $aUrkası üçüncü sahifede) hid oldu. Belki de hâlâ sevmekten vax Dün limanımızda durdurulan Yunan vapuru Mantos, Makedonya umumî valiliğine, Londas da garbî Trakya umumî valiliğine tayin edilmişlerdir. Çıldaris dıs isleri bakanlığmı de * • ruhde etmektedir. Yeni kabine haricinde kalan nazır Atina "21 (Hususi) Dün kabineve müsteşarlar sunlardırt de yapılan tadilâttan sonra yeni nrzır Taliadouros (Adliye Nazin), Tsa ve müstesarların saat 23/30 da tah coupoulos (Sıhhiye müstesari), Kon lifleri icra edilmiştir. tante Çaldaris (Münakalât müsteşan), ' Makedony? genel vaîisi Priclfts Ral Tricoupis (Millî tktisad müsteşan). lis Dahiliye Bakanhğım deruhte et Maksimosun cumartesi giinü gelmemiştir. Dahiliye Bakanı Chloros Adli si bek'enmektedir. Tekrar Dis İsleri ye Nezaretine getirümiftir. Jean Tbe b* kanhğına geçmesi muhtemeldir. tokis, Ziraat Bakani olmustur. Nico Hükumetin aldıpt tedbirler litsas, Sıhhiye Bakanhcl müstenan, Trotasvib edildi topapedakis, Millî tktisad Bakanhğı Ahali fırkasma mensub meb'uslar müstesari, LiveratosMünakalât BakantArkası üçüncü saMfede) Iığı müstefari olmuçlardir. Dün limanımızda bir Yunan vapuru daha durduruldu