21 Mart 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

• Cumhnriyet '• Jürklerle Süngu Süngüye Düşmanlar, Kereviz derede yanaşık nizamda duvarlar gibi üzerimize hücum etmisler; fakat gene zelzeleye tutulmuş duvarlar gibi yerlere serilmişlerdi! Bu cephede garbden itibaren 1 inci, 11 inci, 7 nci ve daha solda 4 üncü fırkalarımız vardı. 12 temmuz sabahı düşman evvelâ 11 inci fırka cephesinde bir nümayişle işe başladı. Saat 4,30 dan itibaren <Ie 4 üncü fırka cephesile 7 nci fırkanın sol cenahını kara ve deniz toplarile bombardımana koyuldu. Ateş »aat 7,30 a kadar sürdü. Tahminen 60,000 mermi ile yapılan bu müthiş bombardıman neticesinde birinci hat siperlerimizle istinad ve irtibat hendekleri ve telefon natlan hemen kâmilen harab ol muştu. Bombardımanı müteakıb düş man piyadesi 4 üncü fırka cephesile 7 nci fırkanın sol cenahına hücuma başladı. 7 nci fırkanın sol cenahındaki hücum defedilirse de 4 üncü fırkanın cephesi kâmilen sukut etti. Düşman, iki fırka arasından yüHiyerek fırkalann irtibatmı kea theğe ve ilerlemeğe devam ettise de .geriden gelen ihtiyatlann muka îbil taarruzile durduruldu. 7 nci »tfırkanın »ol cenahına müteveccih taarruzlarını bir kaç defa tekrar eden düşman öğleden sonra bura • idaki siperleri de zaptetti. Akşamüstü Fransızlar 4 üncü fırka cephesine umumî bir taarruz îdaha yaparak birinci ve ikinci hat •iperlerinin elimizde kalan bazı kı•ımlannı da tamamüe zaptettiler. Efradımız, birkaç yüz metro geriIdeki istinad siperlerine çekilerek mukavemet ediyorlardı. Gece o lunca 7 nci fırka sol cenah siperlerine taarruz ederek kısmen geri alidı. 4 üncü fırka cephesi de 6 nci fırka ile takviye edilerek 13 tem muz sabahı düşmana bir mukabil jtaarruz yapıldise de neticesiz kaldı. 13 tem muz sabahı saat 7,30 da (düşman 7 nci fırkanın sol cena hındaki ikinci hat siperlerine taarruz ettise de şiddetli ateşle karşılanarak geri püskürtüldü. Fransızlar burada evvelce zaptettikleri siper leri de tahliye ettiler. 4 üncü ve 6 n o fırkalar öğleye kadar mukabil taarruzlara devam ettilerse de muvaffak olamadılar. Düşman şe'did bir bombardımandan sonra, saat 4,30 da 4 üncü fırka cephesile 7 nci fırkanın sol cenahına son bir hücum yaptise de bir semere elde edemedi. Muharebe de bitti. nin denize döküldüğü yeri ele geçirmiş, fakat cephemiz yıkılma mış, düşmanm maksadı akim kalmıştı. 13 temmuzda, 6 nci fırkamızm ikinci müdafaa hattında bulunan 16 nci alaymdan iki bölük 4 üncü fırka sol cenahını takviye için emir almış ve ilerlemeğe başlamıştı. 16 nci alayın öteki bölükleri. arkadaşlannın bu ileri hareketini gö rünce bütün alayın hücuma kalktığını zannetmişler ve derakab süngü takarak sırtlardan aşağı inip düşmanın üstüne saldırmışlardı. Bu aslanların o kahramanca hareketi, manen ve maddeten büyıik bir tesir yaparak muharebeyi bitirmişti. Kerevizdere muharebelerinde düşman azamî gayretini sarfetmiş, yanaşık nizamda bölükler, şiddetli ateşlerimiz altında duvar gibi hücum etmiş, fakat gene zelzeleye tutulmu? duvarlar gibi yerlere serilmişti. Cenub grupunun bu en son ve en şiddetli muharebesini bilhassa 4 üncü ve 6 nci fırkalar karşılamış ve bu iki fırkanın bizzat kahra manlığa parmak ısırtan kahra manlığı karşısında düşman Kere vîzdereyi aşamamıştır. Gerçi 4 üncü fırkada, emir ve kumanda ha tası, tereddüd ve telâş alâmetleri görülmüşse de netice lehimize bitmiş ve bu hatalar, Türk askerlerinin kanile örtülmüş, düzeltilmiş ti. No. 132 Çanakkalede Tehlikeli gidiş Tütün zeriyatı alabild*ğine artıyor Şehrhnizde alâkadarlara gelen malumata göre bu sene memleke • tin her tarafında tütün ekilen saha geçen yıla nazaran çok fazladır. Bunun en büyük sebebi geçen sene tütün mahsulünün çok iyi fiatlerle satılması ve elde hemen hiç stok kalmamasıdır. Bu hal, şark tiitünü yetutiretı Yunanistan ve Bulgaristanda da böy • ledir. Şark tütünlerinin iyi fiatlerle satıhşının bashca sebebi mahsulün çok az ve kalitenin o nisbette iyi olmasıydı. Iktisat Işleri Estonya ile yapılan kliring mukavelesi Maslahatgüzar M. Kaljot, bir asıldan olan iki milletin müşterek menfaatlerini izah ediyor Diger taraftan Türkiyede olduğu gîbi Estonyada da bugün ulusal dilimizl yabancı kelimelerden kurtarmak için bütün fikir adamlarimiz çalişiyorlar. Bu münasebetle şunu da bilhassa i l â y etmek isterim ki Estonya ve Türk düleri arasmda birçok benzerlikler var • dir. Meselâ kıymetli Dı» Bakanimzin yeni adı «Aras» öz bir Estonya keli • mesidir. Ankarada Ataturk çiftliği beni çok alâkadar etti. Dünyanin hiçbir tara • finda büyük fedakârhklarla vücude getirilmis bu gfbi bir çiftliğe rastgelme dim. Atatürk çölii bir cennet bahçesi haline getirmiştir. Bizim Cumhurreisi • miz de hükumet merkezimizi Talinin yakminda bulunan eski batakhklari kunıtarak orada asri bir çifltik vücude getirmiştir. Bütün bu misaüer Estonyanm da Türkiyenin yürüdüğü yollardan ilerle • mekte olduğunu gösteriyor. Ekonomi sahasmda da Türkiyeyi takib eden raemleketimiz ulusal sanayi kurmağa çalısiyor. Haricî siyasete gelince, burada da benzerlikler göze çarpmaktadir. Tür kiye gibi biz de müşterek büyük komfumuz Sovyet Rusya ile dostane n ü • nasebat tesis etmis bulunuyoruz. MemIeketimin de istirak ettiği Baltık An • tantı, Balkan Antantı gibi karşdıkh ekonomik anla?mağa dayanan siyasî teşriki mesaiden başka birsey değil • dir. Üç Baltık devletinin tabiî zengin • likleri ve tamamüe birbirüıe benziyen tarihî an'aneleri vardır. Bu itîbarla karşilıklı surette anlafinağa ve btrlesmeğe mecburdurlar.» Estonyalı maslahatgüzar dün Tür • kofisi ziyaret ederek Türk mahsulleri hakkmda mufassal malumat almiştır. RADYO Bu aksamki program y> İSTANBUL» 17,30 İnkıl&b derslerl, Ünlverslteden nakü, C. H. F .genel yazganı Receb P«ker 18,30 Jimnastik, Azadc 19 muh telif orkestra ve ses musikisl parçalan, plâk . 19^0 haberler 19,40 Oavln kar deşler, mandolinat refakatile 20 Saglık ve soysal Yardım Bakanlığı namma fconferans, (profesör doktor İlısan Hlfinl) çocuklarda gıda hıfzıssıhhası 20^0 Stüdyo slgan orkestrası 21 Goncagülyan (tencT) piyano lle 21,20 son haberler . 21,30 radyo orkestrası 22 B. Ra slm, radyo caz ve tango orkestrası. VIYANA: 17,15 gramofonla keman konsert 18 iki kısa konuşma 18,30 sarkılar Te opera havalan 19,05 konuşma 19,23 rlyatro haftası 19,30 konuşma 19,55 tu lusal ncşriyat 20,05 haberler ve hava raporu 20,50 şarküı orkestra konserl 22.05 Bachın doguşunun 250 nci yıldö • nümü münasebetile eserlerinden mürekfceb konser 23,10 spor neşriyatı . 13,35 bar musikisi . 24,10 haberler 2430 garkılı cazband havalar BERLtN: 19,10 temsil 19,35 konujma 19.45 konuşma 20,05 gramofon . 20,45 günön akisleri . 21,05 umumî Alman merkezl nin neşriyatını nakil 22,05 eglencell musiki 23,05 umumî Alman merkezinln neşriyatını nakll 23,35 radyo haberlert BELGRAD: 18,05 halk sarkılan 19,25 konuçma 19,30 gramofon . 19,45 reklâmlar 19,55 konuşma . 20,15 haberler . 20,30 ulusal neşrlyat 21,05 keman konseri . 21,30 koro ile blrlikte orkestra konseri: Dvo rakın eserlerL BÜKREŞ: 13,15 gramofon 18,05 crrkestra kon seri 19.05 haberler 19,10 orkestra kon. serinin devamı . 20,05 konferan» 20,20 gramofon 20,45 konferans 11,080 Bachm 250 nci yıldönümü dolayısü» eserlerinden konser 23,15 haberler 23,40 kafekonser havalan. HAMBURG: 19,45 borsa haberlerl . 20,05 muslköt bir temsil . 21,05 haberler 22,10 eglenceli musiki 22,50 askert bando 23,05 haberler 23,25 musiki 24,05 konser 24,15 konser: Şopenln eserleri . 1,05 gece konsert STUTGARD: 19,30 gramofcîi 19,45 konuşma . 20,03 sarkılar 20,30 temsil 21,05 musiki . 22,05 musiki neşriyatı 23,05 haberler 23,10 Berlinden nakil . 23,30 haberler ve spor hâberleri . 24,05 Amerlltadan nafc len haftanm haberlerl 24,10 danı ha' •valarr . 1,05 gece konseri. 21 Mart Onbin Türke mal olan müdafaa iki gün devam eden bu muha rebede 4 üncü, 6 nci ve 7 nci fır kaların zayiatı 9,575, 1 inci ve 2ncı fırkalarınki ise 274 kişi idi. Ceman 9,849 kişi kaybetmiştik. Fransızlann zayiatı 675, tngilizlerin ise 3000 den fazla idi. Kerevizdere muharebesile yalnız cenub grupunun değil; bütün Gelibolu yaranada*ı, muharebeJe ,rinin ikinci devri bitmiş, üçüncü devrin hazırlıklan başlamıştı. Ü çüncü devir ileride göreceğimiz üzere Anafartalar cephesinin tee» •Ü8 ettiği Suvla ihracile başlar. İkinci devTede düşman en büyük gayretini cenub cephesinde, yani Seddilbahir mıntakasmda göstermişti. Anburnunda ilerlemek ten daha ilk günlerde ümid kes miş olan düşman başkumandanı 13 temmuza kadar bütün himmetini cenub grupuna karşı sarfetmişti. 6 mayıstan 13 temmuza kadar süren 4 4 günün 27 günü büyük ve kanlı taarruzlarla geçmiş ve bu muharebeler düşmana cenub grupu cephesinin de yıkılamıyacağını ispat ettiğinden General Hamilton talihini son bir defa da başka bir sahada denemeğe karar vermişti. Bu deneme başlaymcıya kadar geçen 25 günlük müddet bizim için «intizar devresi», düşman için «hazırlık devresi» olmuştur. İkinci devirde ordumuz dayanmış ama vesait noksanından ve General Sandersin yaptırdığı beyhude hücumlar yüzünden çok zayiat ver mişti. Filvaki, biz ilk ihracdan yani 25 nisandan 13 temmuza kadar 58,461 kişi zayi etmiştik. Müttefikin ordulan ise 30,069 kişi kay betmişlerdi. Merhum Nihad ise, Askerî Mecmuanın 70 numaralı nüshasında çıkan konferansmda 25 nisandan 13 temmuza kadar tngilizlerin 47,000, Fransızların 22,000 olmak üzere Müttefiklerin 69,000 zayiat verdiklerini »öylemektedir. ikinci devir muharebeleri hak kında merhum kaymakam Niha dm şu kıymetli mütalealannı okuyalım: lArkası var} Daima en güzel filimleri gösteren Estonyanm Prag maslahatgüzan Filip Kaljot hükumeti tarafmdan hususî memuriyetle Türkiyeye gönderilmiş tir. Memleketünize ilk defa gelen £ s tonya mümessili olan bu diplomat Ankaraya giderek evvelâ Ekonomi Bakanlığı ile temasa girismis ve Türkiye ile Estonya arasmda kliring esasma miisHer nekadar Tückofis, diğer Baltenid bir muahede ünzalamistir. kan memleketlerinde ol<hığu gibi Ankaradan tstanbula dönen masla • bu sene çok tütün ekilmemesine hatgüzar dün Park otelinde kendisile çahsmışsa da bunda pek te fazla göriifen bir muharririmize şunları söy muvaffak olunamadıği anlaılmak Iemiştir: « ^ Türkiye fle iktisadî, ticari ve tadır. Balkanlarda bundan üç yıl kültür bağlarini kuvvetlendirmek isti • evvel tesadüf edilen fazla tütüh isyen hükumetim bu vazifeyi bana tev tihsali vaziyetile karsılasılmasın di etmişti. Bu şerefli vazifeyi bir gün dan korkulmaktadır. evvel basarmak için derhal Ankaraya gittim ve Türkiye ile Estonya arasin • da bir kliring muahedesi imzaladim. Bundan başka, firsattan istifade ede Götıen Ziraat Kooperatifine rek Estonyahlar gibi büyük Altay ai • kayidli bulunan üyeler senelik konlesinin çocnklan olan Türklerin tahakgrelerini yapmışlardnr. Bu umumî kuk ettirdikleri mkılâbları da tetkik toplantıda yeni idare heyeti seçîmi ettim. de yapılmıştır. Yeni idare heyetine, Türkiye üe Estonya her nekadar Barut bayii Ahmed Kemal, sarraf Avrupanin iki ucunda ve birbirinden uzak bulunuyorlarsa da, bu uzaklık Mehmed, terzi Hakkı, manifaturaayni irka mensub olan iki milletin ikci Servili lbrahim, Tabak Mustafa tisadî, ticarî ve kültür münasebatinin seçilmiflerdir. inkisafina hiçbir engel teşkil edemez. Estonya Tiirkiyenm yünlerine, pa • muklarina, sekerine, tütün, tuz ve kuru Ziraat Vekâleti memleketimiz oryemislerine muhtacdir. Buna mukabil manlarının içinde bulunmıyan ağaç Türkiyeye sanayi mahsullerini, tuzlu bahkl&rim, bilhassa gazete kâğıdlarmı nevilerini tesprt etmis ve bunlann gönderebiiecektir. çoğaltılması için tedbirler almıştır. Kültür sahasina gelince: Memleketi • Hazırlanan orman kanunu Iâyiha • me döner dönmez iki memleket ara • «ına bu cin» ağaçlann kestirilme • smda seyahatler tertibini alâkadar ma»ini men için maddeler konmuftur. kamlardan istiyecegim. Bundan başka bilhassa iki memleket arasmda talebe mübadelesini temine çalisacağim. Bu Yeni anlaşmalara göre Alman suretle kültür bağlarimn son derece ya buğday ihtiyacını yalnız bizden kuvvetleneceğini umuyorum. Ayni îr • tedarik edecektir. Buğdaylarımız ka mensub olan Türklerle Estonyalı • larin tarihi de esasen birçok noktalarAJmanyada çok rağbet görmekteda birbirüıe benzemektedir. Türkiye dir. Cumhuriyeti varhğinı nasil Büyük önFakat Ziraat Bankan geçen sederi Atatürke medyunsa; Estonya neki gibi vagon bulmak müfkü • Cumhurreisi Constantin Pats ta Eston lâtına maruz kalmamak yanm istiklâlini temin etmif millî bir diden tedbir almaktadır. kahramandir. Gönen ziraat kooperatifi Orman kanunu hükümleri Almanya buğday alıyor Şilepçilik ve Ticaret Odası Ticaret Odası şflepçiliğm bir sirket elile yapilmasi hakkmdaki düşünceler münasebetile bu husustaki miitaleasmı tesbit etmiştir. Odanin bu mütaleasi Ekonomi Bakanhğina bfldirüecektir. Tuna yolu tercih ediliyor İ P E K Sinemasında 1935 senesinin BENHUR'u Kuvvetini Azaroeti ve zenginligini eöylemek için kelime bnlmaktan aciz oldu&umuz° bir gaheser göreceksiniz Omimüzdeki Cumartcsi Matinelerden itibaren Buhranlı vaziyeti düzelten kahramanlar Kerevizdere muharebesi Vehib Paşa, General Veberin yerine geçtikten sonra, cephede bazı yeni tertibat alınmak üzere iken başlamış# tı. Burada İstanbuldan ve Edirneden gelen 5 inci ve 14 üncü kolordulara mensub 8 inci, 10 uncu, 13 üncü ve 14 üncü fırkalar, cephede yıpranmış olan yorgun fırkalan değiştireceklerdi. Fakat düşman bu fırkalann geleceğini galiba haber almış ve onlar gelmeden taarruza geçmişti. Merkezdeki 7 nci fırka bir dereceye kadar ucuz kurtulmuştu, fakat 4 üncü fırka cephesi hemen kâmilen elden gitmişti. Vaziyet birdenbire pek buhranlı bir şekil almıştı. Bir hafta evvel geri çekilmiş olan 6 nci fırkanın bugünlerde bir dereceye kadar dü zelmiş olan ve takviye edilen 16 ncı ve 17 nci alayları fırka karar gâhile ve ele geçen diğer birçok kıtaatla beraber muharebe cephe*ine sürüldü. 13 temmuz akşamına kadar devam eden şiddetli ta MTUZ ve mukabil taarruzlar netieemnde düşman 83 râkımlı tepe cenubunda Kerevizdereye hâkim sol kenar hattma kadar gelmiş, derelara uyroıyan bir şekilde ısmarla au« ve fabrika iflâs ederek verilen paralar yanmıştı. Birkaç sene evyel bundan dolayı Divanı âlide gıyaben muhakeme edilerek o za tnanki Maliye Nazırile beraber zıy«a uğnyan bu paralan ödemeğe mahkum olmuştu. MahmiKİ Muhtar, simdiki Mısir Kralı Fuadm eniştesiydi. Bazı as • keri eselreri vardır. Bunlann en meşhuru Balkan Harbine aid olan hatıralandır ki almanca ve türkçe buılmış, Ittihad ve Terakki aley hinde olduğu için bu eaerin türkçe nüshalan Enver Pasa tarafından toplattırılarak satışa çıkarılmamıçtar. Son senelerde Mısırda ve Avrupada yasayan Mahmud Muhtar, eesur btr askerdi. A. © • Triyeste yolunun, ihraç maddelerî • mizin en büyük müşterimiz olan Aİ • manya ve merkezî Avrupaya gönde rflmesi üzerinde navlun, malin zede lenmesi ve zamanm uramasi itibarile çok zararlı olduğundan ihraç malları • mizi gönderecek yeni yollar aranmaktadm Alâkadar daireler bu hususta yaptıklan tetkik a t netkesinde en ik tisadî ve en kisa yol olarak Tuna yo • lunu seçmişlerdir. önümüzdeki sene ihraç maddelerimizden birçoğu Tuna yo10e merkezî Avrupa memleketlerine ve Almanyaya ihraç edilecektir. Nöbetçi eczaneler Bu gece nöbetçi olan eczaneler funIardlr: Mehmed (Büyükada), Tanas (Heybeli). Mehmed Kâzlm (Bahçekapl), E^ref (Ankara caddeai), Cemil (Be yazld), Yorgi (Küçükpazar), Üniver» site (Vezneciler), Sarlm (Aksaray), Teofilo» (Samatya), Hamdi (Şehre » mini), Fuad (Karagümrük), İstefan (Baklrköy), Hüsameddin (Fener). Halk (Hasköy), Merkez (Kaslmpa şa). Receb (Beşiktaa). Asrî Ittihad (Okçumusa caddeai), Carih (Kumbaracl), Limonciyan (Mis sokak), Bü yük (Eski lskele caddesi, Kadlköy), Üçler (Yelrlcgirmeni), Kurtulus (Kurtuluş), ömer Kenan (Üsküdar, Çar • şlboyu).. DOLORCf OLL """KVifîi'Â'V'Vi 100 binlarce figüran Muazzam Holivud stüdyolarının yapamayıp bütün tofkilâllarile Meksikaya nakledilerek çevrilebilen, Metro Goldvryn Şirketihin ekstra süperfilmi DIKKATi Halkımısın gosrerdiğı emsalsız rağbet üzerıne Türkçe sözlü ve şarkılı filmim'z yalnız bugün perşembe ve yarın cuffla günleri olmak üzere "s:""" :; ...•..• m ,,„ <•.•.•. ISTIKLAL UGRUNDA BOSNA daha KARiYOKA Erkek art stUrin en güzeÜ ; ••..ııııniMt *m Bugün M E L E K sinemasında •' SEVDALARI Sinemasında iki eün temdid edılmiştir Dün akşam SUMER Ilk defa gösterilen MOSKOVA Geceleri filmi pek parlak muvaffakiyet kazandı. Oynıyanlar : ve ROD SAJNDOR orkestrası ANNABELLA • HARRY BAUR PiERRE RiCHARD WiLLM AVLANAN OONUL tarafmdan firansızca sSzlO olarak temsil edilen şabescri de prcgrama ilâve olarak her seansta gösterümektedir. Geceli suarelerde 2 filimi birden görraek istivenler saat 8.45 te gelmeüdirler. GARY GRANT ve ROSİTA MORENO Şen, şnh. gözel yıldız TANGOLİTA Bugünden itibaren: senenin iki biiyiik filmi birden: Dünyanin en meşhur hırsızı olan filimi gösterilmektcdir. Aynca bu haftamn büyük muvaffakiyett olan Bu akşam S A R A Y Sinemasında Sinema yıJdızı olmadan evel Boks şampiyonu, müzik hol tisti, dansör ve hatta fabrikatör olmuş olan ar Şehzadebaşı H İ L Â L Sınemasında ^ H ^ j GEORGES CARPENTİER yıldız nin hayatı ve aşk maceralannı tasvir eden ve büyük ARLETTE MARCHAL ile beraber temsil ettiği ASRî Sinema Bu akşamdan itibaren gene 2 muazzam film birden: MARTHA EGGERTH İVAN PETROVITCH tarafmdan TOBOGAN BÜYÜK GALA. llâveten FOX JURNAL ^^ rrjühim ve alâkabahş filminin ilk iraesi münasebelile FANTOMAS ikinci film : FERNAND GRAVEY ın son temsili PATRONOLSAYDIM fevkalâde büyük komedi. ^ ^ ı ^ ^ g ^ ı x\Ievsimin en şen ve en hoş filmi : AdalarÇiçeği cidden bir sinema harikası Gencler mahfelinin temsilleri Cumhuriyet Gencler mahfilinden: Mahfillmlz tarafmdan her on beş gunde bir verilmesi saz birllğl edilen bedava halk temsillerinlrt yedincisi 22/3^935 cuma günü Beyoğlunda C. H. F. Beyoğlu kaza merkezi binasındakl Beyoğlu Halkevl müsamere salonunda verilecektir. Temsile saat tam 15,30 da başlanır. Salon 14,30 da açılır ve dolunca kapılar kapanır. Çocuk alınmaît. Bu akşam TÜRK Sinemasında ÇILGIN KIZ Suvare de 181/2da iki film birden PAUL ABRAHAJSTin tneşhur opereti ve CLARA BOVV tarafmdan SOKAKLARDA Sinema merakhlannın en sevdikleri cazibedar çift : BAİNIELLE DARR1EUX ALBERT PRKJEAN hmsalsız bir musiki ve neşe filmi. Mutlaka görüniiz, yerlerinizi evelden temin edinis. Teiefon : 40690 ALTIN