12 Şubat 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

l<:Şubat 1 H5 Edebi büyfik romanz 10 Ookyuzu Yazan: Reşad Nuri GOntekin =±i O zamandanberi memlekette taş yağdı, kıyamet koptu: İtalyan Muharebeai, Balkan Muharebesi; Büyük Muharebe, ötekilerden daha korkunc bir muharebe demek olan mütareke, İstiklâl Muharebesi... Memleketin içinde bunca boğuşma, çarpışma, kan, gözyaşı, bunca yıkılmalar ve yeniden ya pılmalar... Yalnız adam bu vak'alar karsısında daima seyirci ve tenkidci kaldı. Kaybedilen kazanılan mu harebelerin inceden inceye tahlilini yaptı. Büyük Muharebe ve mütareke hükumetlerinin yolsuzluklannı köşesinden tenkid etti. Olenlerin yasını tuttu. Ağhyanlarla ağladı; Lozandan sonra başlıyan sıra sıra büyük inkılâblan alkısjadı. Fakat hep dışardan, kenardan, uzaktan... Bu vak'alann hiç birine kansmadı, bir taşı elile şuradan kaldınp oraya koymadı, bir gün rahabndan, keyfinden kiiçük bir fedakârlıkta bulunmadı Lafontenin meshur bir masalı vardır: Kızgın bir günes altında uç çift atan dik bir yokuşu çıkarmağa çahstığı bir arabaya bir karaainek musallat olur. Sinek atlann birinden ötekine koşar, burunlan ö nünde vızıldıyarak aklınca onlan gayrete getirir. Sonra da araba yokuşu çıkınca «çok şükür sıkıntı çektik ama arabayı da tepeye çı kardık!» der. Hakikatte benira memlekete hizmetim sineğin arabaya yardı • mından pek farkh değildir. Iste en geniş bir programla başlamıs kırk lenenin hikâyesi.. tflâa ve rezalet.. 10 Bir meydan kahvesinde bunlan düşünürken ortahk epeyce kararmıştı. Kalktım; gene iğri büğrü sokaklardan Unkapanı köprüsüne doğru inmeğe başladım. Evlerden birinden gelen bir ninni sesi beni birdenbire başka düşüncelere •aptırdı: Büyük emeller benim bir aile ocağı kurmama da mâni ol muştu. Herkes gibi ben de çoluğa çocuğa karışmış olaydım belki avunur gider, bu saatte kendimi bu kadar boş ve yalnız bul • mazdim. Bu bof kırk sene içinde sevmeğe vakit bulamadım dersem inanır mısınız? Kadınla alâkam «üreksiz ve değersiz birkaç maceradan, manasız çapkınlıklardan ibaret kalmıstır. Ask bende öyle dumura uğramış, bir duygu ki ben yaştaki bir çok insanlann duyduğu sevmek haaretini bile duyamıyorum. Boyle olmakla beraber evimdeki yalnızkk ta elliden sonra bana ağır basmağa başlamıştı. Bir Gülşen kalfam vardır ki annemin evladlığıdır. Yas.ı yetmişe yakındır. Fakat henüz kızoğlan kızdır; benim gibi ona da dünya evine girmek kısmet olmamıştır. Ekseri kocaya varamamıç kızlarda olduğu gibi Gülşende de tatsız bir bedbinlik vardır. Boynu bükük, elleri koltuklannm altında hiç değişmiyen yeşil entarisile evde sessiz sedasız bir gezinişi var dır ki bir evliya sandukası yerinden kalkmıs. dolaşıyor sanırsınız. Eskiden evimde vakit geçir mek en sevdiğim çeydi. Bazan günlerce kitablarımın arasında kapanıp kaldığım olurdu. Arasıra bir serserilik ihtiyacı duydukça mart kedisi gibi sokağa fırlar; bir müddet ötedeberide sürtüp yorulduk tan; gülmek, eğlenmek, gevezelik etmek ihtiyaclanmı giderdikten sonra gene en büyük zevkle köşeye kitablarıma dönerdim. Dediğim gibi elliden sonra bende eve karşı da bir soğukluk uyanmıştı. Her »okak dönüşünde boş odalarda Gülşen Kalfanın yemyesil dolaş tığı gözümün önüne geldikçe a * yaklanm geri geri gidiyordu. Herhalde bu eve biraz gürültü lâzımdı. Bir aralık kimsesiz bir çocuk bulup evlâd edinmeyi düşünme ğe baslamısbm. Fakat onun da o kadar derdi vardı ki. Nihayet ge • çen sene tesadüf karşıma istediğimden iyisini çıkardı. Tesadüf diyorum ama Sevim doğduğunu bildiğim bir çocuktur. Zavallt kız Çırçır yangını gecesi dünyaya gel • miştir. Doğduktan birkaç saat sonra onu anasile beraber bir sedyeye koyarak yangından kaçırmışlar, sabaha karsı da evleri yanmıştır. Bu yetmiyormus gibi anaaı da dört beş gün içinde hummayi nifasiden ölüp gitmiştir. Sevim büyük bir haksızlıgın kurbanıdır. Ailede ona uğursuz derler. Hatta utanmasalar bütün Çırçır yangınının mes'uliyetini de ona yükleteceklerdir. Ailemiz şimdi darmadağındır. Kimse kimseyi tanımaz. Tanışanlar da amcamın mirasmdan dolayı birbirlerile kanlı bıçakhdır. Sevim büyük halamızın toru nudur. Topçu binbaşısı olan babası Çanakkalede şehid olduktan sonra kül öksüz kalmıştır. Çocuk bütün hayatını yatı mekteblerinde geçirmis, nihayet geçen sene Amerikan kollejinden diploma almısbr. Yaslı, baalı ojcumu» yazmış insanlann Sevime uğursuz demelerini nedense ötedenberi hazmedememişimdir. Çocuğa karşı duyduğum alâka ve sempatinin sebebi de son zamanlara kadar bundan ibaretti. Dört bes sene evvel Sevim bir mektubla beni bir mekteb müsameresine davet etmişti. Yakmlanmdan birisi tarafından hatırlanmak hoşuma gitti ve müsamerede bulundum. Meğer beni ona aratan da ayni neviden bir ihtiyacmi|! Galiba geleceğimi pek ummuyormuş ki dehşetli sevindi. Beni yere göke koy. muyor, elimden tutarak mektebin ötesini berisini gezdiriyor, raagelene «amcam, benim küçük amcam» diye takdim ediyordu. {Arkaa var) ( Şehir ve Memleket Haberleri 1 Gayrimübadiller işleri gerîledi Devir ve teslim muamelelere engel oluyor Hukumet, gayrünübadillere aid iş • lerin tez goriilmesi, bilhatsa firart ero • lâkine aid açik arttirmalarm intizam • la yapdması için genif salâhiyetli bir komuyon kurdu. Fakat bn kombyon işe basladigi gündenberi de gayrimâ • badillere aid emlâk müzayedeleri dur. duruldu. GayrimSbadiller müzayede • lerin fazlalastirilma*ini, »atiş işlerini güçleftiren formalhelerin önüne geçflmetini beklerlerken iyin kökünden ke« sflip durdurulması karşuinda şaşirarak cemiyete roüracaat etmeğe basladüar. Müzayedelerin durdurolmasinin e»ki *atı$ heyetinin işleri yeni komisyona devretmesinden fleri geldigi soylen • mektedir. Alâkadarlarca bayli azun «iirdüğü soylenen bu dertr ve tealira i» si bittikten sonra emlâk açik arttir • malartna yeniden başlanacaktir. Gayrimübadfller Knmisyonu şhndi • Iüc yalnız pazar ve perfembe günleri bono ve para dagitma ifine bakmak • tadir. Şimdiye kadar bonolarinı ve yüzde yarim nisbetindeki nakid istüı kaklannı almamiş ol&nlarin hisseleri • ni dafıtmak için ayn bir buro çabf • maktadir. GayrimubadOler Cemiyeti, henüz verilmemis olan yüzde kırk Od buçnk utihkakm alâkadarlara tez da • ğıtılması yolunda bir teşebbfiste ba • lunmuştu. H&kutnetin elde mevcnd bonolar tamamen ortadan kaldirümadan yeni bono dağthnanm, bonolann kiyme tiai dufSrmek raretüe grayrhnubadiller aleyhine netice verecegi kanaatDe ya, km bir zamanda tevziata taraftar ol • madigi anlasilmaktadtr. Siyasî icmal Romanyanm iktısadî sıkıntısı Kahraman Maraşın 15 inci kurtuluş yıldönümü ADLÎYEDE Takas yolsuzlugu GümrUkte tahkikab biten takas yolsuzlugu evrakı, henüz ibtısas mahkemesine verilmemiftir. Bazı noktalann yeniden tetkik edildiğî zannolunmaktadır. Elmas kaçakçılığı Elma» kaçakçıhgile raçlu olarak 8 hıci ihtısas mahkemesine verilenlerin duruşmasına persembe günii baslanaeaktır. 14 kifi olan suçlu * lardan yalıuz Serki» mevkuftur. Eroincüerin muhakemesi Eroin kaçakçıiığîle suçlu Dimitri Aslanidisle arkadaflarmın mu • hakemesine dün de devam olun mustur. Dünkii celsede ehli vukuf raporu okunmuş, Jan ismindeki sahidin bulunarak mahkemeye getirilmesine karar verilmiştir. rta Avrupa ve Balkan merrv leketlerinden bazılannın beynelmilel gerginliği de vam ettiren ıstırabları yalnız siyesî Dün Halkevinde ateşli söylevlerle kutlulandı ve coğrafî vaziyetlerinden ileri gelmiyor. Ayni zamanda bu memle ve coşkun merasim yapıldı ketler iktısadî cihetten gayet sıkısık vaziyette bulunduklarından hükumetleri ve siyasetleri bir türlü istikrar bulamıyor. Bunun için gerek Fransa, gerek İtalya Orta Avrupada istikrar ve huzuru esaslı surette temin edebilmek için ileri sürdükleri plân ve projelerde bu memleketlerin iktısadî ihtiyaclarını herşeyden ziyade nazarı itibara almağa mecbur olmaktadır lar. Fakat bu iki büyük devlet iktısadî vaziyeti düzeltebilecek de varrrlı, müessir çare ve tedbirleri bulamıyorlar. Meselâ İtalyanın Avusturya ve Macaristanın ziraî mahsullcrini sarfetmek üzere RoDünkü merasimd* bulananlardcm bir ktsmı ma protokollarile derpiş ettiği çaKahraman Maraşın 15 inci kurtuluş [ nun vakarnn, karakterinl çok vech reler bin yaradan yalnız bir tanemısralarla sn*alıyordu. yıh dün Halkevinde, tstanbnlda bolusini kapatabiliyor. Gene İtalyanın Muallhn Ali Yaverin sSylevinden nan Maraşhlar tarafından heyecanb bir arasıra Arnavudluk hükumeti sonra korsfiye gelen Marif mOdur rou bütçesinin açığını kapatmak için şekflde kntlulandu Salon çok kalabaavini Şevket Süreyya «Gencler» hitalıkh. tstiklâl marsı sSyendikten sonra verdiği bir iki milyon altın frank bile başlıyan çok canh bir soylev s ö y esld vaKlerden Ali Rıza celseyi açtı. muvakkat bir çare olmaktan ileri ledl Şevket SSreyya ezeümle dedi ki: KendUi bizzat Maras savasmda ba gidemiyor. lunmaf olan Kadastro mufettiflerinden « MScadele Türk için çok tabiî Buna sebeb şudur: Orta AvruFa3c ulusal Iravvetlernnizîn tngüu ve birşeydir. Biz yeryuzünde var olda pa memleketleri birer ziraat memFransu ordularile nasd çarpifnfmı, işğamuz gündenberi çarpışıyoruz. Her» leketidir. Bunların mahsullerine galtn acdıklarmı ve savasra bashca nok şeyden evvel tebiat bizi en güc imtiham maddelerine muhtac olacak talanni etraflıca anlatb. hanlarla karşıladu Çölden hayat çı • memleketler Fransa ve İtalya dekarmağa, stepler içinde hnkânlar yaHukuk faktiltesinden Abidin kenğil, Almanyadır. Halbuki Almanratm^ğa çalıştık. Fakat netice: Tabiat di yazdıgı «Maresa selâm» manzura ya da siyasî düsüncelerle Orta Aviğildi ve Turk yaşadu hitabestni çok gür bir sesle okudo. Arupa memleketlerinin mahsullerini bidinden sonra muaHim Tahir Nadi kıTabiat güdüklerinden sonra sayuu ve ham eşyasını pek almıyor. Ihsa bir hitabe 3e Maraş kahramanlaninsan kütlelerile çarpışbk. Çinde, Hintiyaclannı dost olduğu memleketnı selâmladu Merashn programınm distanda, tranda, Turnda, şarkta ve lerden temin ediyor. Almanya ile birinci kismı bittiği için celse tatfl edüdi. garbde hemen her mületle. Netice ne Lehistan arasındaki yakınhğın günBeş daknca istirahet esnannda misaoldu? Milletler iğildi ve Turk yasadı.. den güne artmasının bir sebebi de firltre Maraş mahsullerhıden hediyeBundan anlaşdıyor ki dünyada Almanyanın Lehistan mahsulleriler dağıbldı ve Yeni liseden K&zmt (Türk) isimli esrarh bir varlık var. Ba ne ve ham eşyasına karşı kapılarıkemanla kl&sik bir parça çaldt. tkinci varlık her türlS güclüklere rağmen anı ardına kadar açmıs olmasıdır. celseye, Mar?slı mütefeaid Mazharm snlarra içinde akıp gitmekte, tüken • Avrupanm bu kısmında iktısadî soylevüe baslandı. Mazhar Maraşm mez btr kaynaktan kuvvet almakta cihetten çok sıkıntıda olan bir güzelliklerini ve husnıryetlerini an'at • dır. Bu varlık lnyatın çetrâliklerile çarmemleket te Romanyadır. Vaktile hktan sonra cephelerde dökülen kanpışa çarpısa asırlann içinde islene iş« Avrupanm zahire ambarlanndan lardan bahsettt ve AUtürke ve MUIet lene, cefanın örsünde dövule döviile ve petrol membalarından biri olan Meclisine saygı telgrafı çekümesini emsahiz btr millet meydana getirmişbu memleketin şimdi mahsulünü teklif etti. Bu teklif alkişlarla kabul etir. MOlî Mücadele ve onun içinde Maiyi fiatle harice gönderememesi ve dildL .*s tf jorfı.'h. ı^t'f^ raş savası işte bu kudretin bir kalkınbu yüzden hükumet maliyesile kaBundan sonra Tıb fakültesmtJen Mu ması, bir tezahüriidur.» hir ekseriyeti çiftçi olan halkının hftrrem nlusumuza vurulmak istenen rincirtn evvelâ Marasta parçalandığı • ni, Turic bayrağınm, muhtelif renkte bir sürü bayraklar üstünden bir silindir gibi geçtiğinî anlattıktan sonra »özu Kız lisesi muallîmlerinden Cemile Şevket Süreyyaya bırakb. Cemile, kendî yazdıgı manzum ve uzun btr hitabeyi soyledi. Bu hitabında Türk clusuSalonda bulunan Maraşlılarm sid • detli alkışlan ve davetleri üzerine ikin ci bir defa kfîrsüye gelen muallim Cemile Şevket Süreyya gene kendi yaz • dıği «Yeni Törk Kızı» adındaki manzum hitabesini okudu. En son olarak Kılıe Aliden gelen tel< graf okunduktan sonra merasime son verildi. dan tevellüd eden umumî mem nuniyetsizlik is başına gelen her hükumete karşı hoşnudsuzluk hu( sulüne sebeb oluyor. Tataresko kabinesi de bu yüzden bir türlü mevkiini sağlamlaştıramamıştır. Son günlerde bu kabinede bazı tadilât yapılmış, ez • cümle Maliye Nazın değişmiştir. Yeni Maliye Nazın son bütçede sarfiyatm yüzde onu nisbetinde tasarruf yapılmasını emretmiştir. Bu mecburî tasarruf devlet bütçesini kurtarmak için zarurî olmakla beraber memurlar ve müteahhidler arasmda şiddetli memnuniyetsizlik uyandıracaktır. Liberal fırkası aldığı tedbirleri tasvib ederek Tataresko hükumetinin mev kiini bir derece takviye etmiştir. Fakat diğer taraftan millî köylü fırkası canlanmakta ve Macar unsuruna müsaadekâr görünerek mevkiini kuvvetlendirmektedir. General Averesko dahi çimdiki hükumete karşı şiddetli hücumlara başlamıştır. Bütün bunlara bakılarak Romanya kabinesinin mevkii pek sağlam değildir, denebilir. MVHARREM FEYZt TOGAY uğradığı «ıUınM. kinntt!» kunlar Esrar kaçakçıları Altı buçuk kilo esran, otomobilIe, Galata yolcu salonuna götür mekte iken yakalanan soför Artakl oğlu Ohanesle, esrarlan evinde sakladıgı anlasilan Mari, GUmrükteki sekizinci adlî Mıbsas mahkemesine verilmiştir. Esrarlan, Teofil Gotye vapuruna vermek fizere otomobille tasıtan Albert oğlu tzak israinde bir Yahudidir. Kaçakçılığı meydana eılnnea sıvısan ba adam aranmaktadır. ŞEHIR ÎSLEK1 MÜTEFERMK Meclisin dünku toplantısı tstanbul Şehir Meclisi dün saat 15 te birinci reis vekili Sadettin Feridîn başkanlıği altında toplanmış, cuma günü seçilen Yalova Uyesi ö mer meclise takdim edümistir. Bundan sonra Üsküdar arthrma ve eksiltme komisyonuna Feridun Manyasn üye tayini için makamın müzekkeresi okunup kabul edilerek tnüzakereye başlanmıçtır. Bütçe fasıllarmda yapılması is • tenen muhtelif münakalelere dair hesab işleri çevirgenlîği evrakı o • kunmuş ve aid olduklan eneümen lere gönderilmiştir. Muhtelif encümenlerden gelen mazbataların ek • serisi kabul edilmiş, madenî yağlar tasfiye fabrikası ile Belediye ara • sındaki ihtilif kavanin encümenine yollanmıstır. Meclis tiyatrolarda yangina karşı almacak tedbirlere aid talimatnamenin ne zamandan itibaren tatbika başlanabileceği haklonda makamın izahat vermesine karar vererek dağılmıştır. Bugday tahkikatı Çürüdüğü iddia edilerek öğüdülen bir buğday stoku ile Haydar • paja silosundaa 2,5 senedenberi ihrac edilen buğdaylann fire meselesini tetkik etmekte olan eksperler heyetinin raporunu bugün tahkikat heyetine vermesi pek muhtemeldir. Diğer taraftan silolann mesahasi ve mevcud stoklann tesbîti işi ikmal edilmiştir. 8 tüki kürkü bulundu Diyarbekirden fehrimize gelen Ali Rıza oğlu Muharremin, Güm rük muhafaza. memurlan tarafn dan eşyası aramnıştır. Eşya ara ıında, 8 tilki kürkü bulunmustur Kürkler musadere edilerek Av is leri müdürluğüne verilmi», Muharrem hakkmda takibata baslanmıstır. Saylav Nalayeye altm madalya Elektrik fiatleri Elektrîk Tarife komisyona tara • fından tesbit edilen yeni fiat 16 kuruş olarak tasdik edilerek alâka • darlara tebligat yapılmıştır. Ayasofyada hafriyat Ayasofya nriizesinin avlusunda • ki hafUyata devam edilmektedir. Bulunan mermer sütunlar, sütun başlıkları, işlemeli mermerler çok ağır olduğundan bunlan çıkacmak için dün hafriyat yerinde vinç ter tibata yapılmnstn*. ECNEBİ MEHAFILDE Iki konser Ankara Halkevinde bir konser veren Alman san'atkAn Anita O berlender bugün Istanbula gelecek ve yann akşam Tetonya kulübün • de bir konser verecektir. Hartmut Wegener piyano ile refakat edecektir. Paris üniversiter konserlerin so • listi Madam K. Garibyan önümüz • deki cuma günü saat 17 de Ünyon Fransezde bir teganni konseri verecektir. VÎLÂYETTE Tujjlacıların şikâyeti Bir kuım Tuğla fabrikaeiları V91 yete müracaat ederek muamele vergi sinin yanliş tatbikı yüzünden zarar gördüklerini, «toplu imalât yapan mües seselerden muamele vergisi altnir» fıkrasina göre vergi verdiklerini, halba • ki kanunen istisnalar arasmda bula • nan «koylerdeki adi tuğla harmanlart» fıkrasina istinad edilerek elliye yakm tuğla harmaninm vergiden kaçtıklarl • nı söylemîşlerdir. Bunların iddiasina göre bu suretle hazine ySz bin liradan ziyade zarara uğramaktadir. Vüiyet işi tetkik ettireceei cevabini vermîstîr. dün fdare heyeti fevkalâde bir iç thna yaparak Tayyare cemiyeti • nia ilk te»ekkülündenberi fstanbul şab«sinde çalifan ve bu kez Erzu • rnm saylavlığina seçilen Nakıye ile cemiyetin ikinci reisî olup Çaa lan saylavlığinm »eçilen Maliye murakibı Mustafanın hizmetleri Irutlnlanmı» ve veda meraaimi ya pılımstır. Nakıye, yaptığı bu hizmetlerine mukabil Tayyare cemiyeti Merkezi Umttmlsi tarafından altın madalya tle tahif edilmiçtir. Kemrtst Ankarada Tayyare Cemiyetînde dünku toplantı tstanbul Tayyare cemiyetinde | müddetçe cemiyetin işlerile de mesgu\ olacaktır. Nakıyepin yerine Şehir Mecli • ttndea bir zat »eçileceği gibi mu rakıb Mustafanm yerine de diğer Maliye murakıblarından bir zat tayin edtleeektir. Istanbul Tayyare cemiyeti son günlerde mühhn faaliyetler termektedir. Seyyahlarm otomo • billerle gezdirme ifini cemiyet eline aldıgı gibi, te;kil eylediği der nekler vasıtasile varidat miktannı da artırmıçtır. Bund&n baska ce • miyete aid Gazi büstleri birçok miieueselere »atılmakta v« bundan mühhn gelirler elde edilmektedir. Felemenk zırhlısmda suvare Birkaç güdecıberi limantmıvda misafir bulunr.n Hertog Hendrik mekteb getnisi kumandanı ile za • bitleri şerefine dün gece Felemenk orta eleisî tarafından bir suvare verilmiştir. Suvareye tıtanbulua mülkî, askerî, erkânı, matbuat etrkânı, ecnebi sefk* ve konsoloslar da iftirak etmişlerdir. Cumhuriyet Nüshası S Kuruştur J Türkiye Fındıklıda, Istanbul Kumandanhğı karargâhı bahçe kıstrf^ıaa münferid bir halde bulunan ahşab binanın, ust katı yanmıştır. Re • sim, bir katı yanan binanın söndürüldükten sonraki vaziyetini gös teriyor. Yangın esnasında Beyoğlu itfaiyesinden Sütlu Çavuş ağır surette yaralanarak hastaneye kaldınlmıştır. Fedakâr itfaiye ça vusunun biran evvel iyi olmasmı dileriz. Hariç Dr. Bravunun konferansı Alman saylavlanndan doktor Bcavun Almanyadan tstanbula gelmistir. Bu aksam saat 20,30 da Yük • sekkaldınmdaki Alman kulübüode bir konferans verecektir. şeraiti I '* in 'çin Senelik 1400 Kr 1700 Kr. Altı aylık 750 1450 Üç aylık 400 800 Bir aylık 150 yoktur