13 Şubat 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

flcı«t«*il* b«rob«r ilt kırkttgıya romamnın Illc ılâve \e bfdava ARSItlLUMN ISTANftULDA jjı*ıyet S6ne NO. 3 8 6 1 Telgraf ve mektap adred: Cumhuriyet, Ist&nbu] . Posta kutnsn: İstanbul. No. 246 ÇflrŞamDa 1 3 öUDat 1 9 3 5 Teıefon: Ba?munarrir ve evl: 22360, Tahrtr hey«tt: 24298 îdare n matbaa kısmlle Matbaacılı* ve Neşriyat şirketl 24299 24290. Romatizma ve Grip sancıları için çok İ% faydah bir F ilâcdır. Her eczaneden isteyiniz. ALGOPAN Avrnpa barışında Avusturya Sorağı î 1 ] lmanya Roma konuçmaları sonunda kendisine yapılan bildirime (tebliğe) olduğu gibi şimdi Londra konuşmalarına karşı da kendisine bu bildirimleri yapan uluşlara türlü sorgular soruyor. Bizce bunlann içinde en göze çarpanlar, Avusturyaya dokunan sorgulardır. Almanya soruyor ki: 1: Avusturyaya dışandan herhangi bir el uzatma göründüğünde onun özbeyliğini (istiklâlini) korumağa koşacak uluşlar hangileridir? Oraya İtalya ve Fransa da asker gönderecek mi? 2: Ingiltere, Avusturyanın özbeyliğini korumada diğer uluslarla birleşiyor mu, ve eğer öyle gerekirse o da oraya asker yollıyacak mı? 3 : Avusturyaya dışandan hiçbir saldınş olmayıp bu ülke kendi içindeki deprenmelerle kendine yeni bir yol tutsa bu da başkalarımn gene Avusturya içlerine karışmalarına ipucu olacak mı? Böyle yapılırsa bu her ulusun kendi talihini kendisi belirtmesi kuralına (kaidesine) aykın düşmiyecek mi? Almanyanm ileri sürdüğü sorgular içinde bunlar ve hele bunların sonuncusu en can alacak bir noktaya dokunmaktadır. Avusturya sorağını bir çıkmaz durumuna sokan ve sokacak olan iç bu noktada toplanmış ve toplanacak gibıdir. Avusturya Imparatorluğunun gelişi güzel parçalanması, ortada kendi kendine yaşaması çok zor küçücük bir Avusturya bırakmıştır. Bu Avusturya yasıyabilmek için diğer ulusların yardımlarını arörpbilmplirî''' Ru vardırnîar V ' «> Dol gelemiyor, gelebildiği kadarı da Avusturyayı zorluklardan kurtarmağa yetmiyor. Bu çözülmez düğümü çözebilmek içindir ki Roma konuşmalan yapıldı. Acaba bu konuşmalardan Avusturyayı gerçekten yaşatabilecek bir düzen çıkabilecek mi? Roma konuşmaları eğer Avusturya özbeyliği bozulur, demek eğer bu ülke Almanyaya katılırsa Fransa ile İtalyanın buna karşı koyacaklarını anlatıyor. Eğer böyle bir katılmağa Avusturyadaki budunun (halkın) kendisi bağlantı (karar) verirse ne olacaktır? Diğer uluşlar Avusturyayı zorla özbey (müstakil) kalmağa borclu tutacaklar mı? Almanya Roma konuşmala rile ortakhk etsin veya etmesin onun Avusturya işinde kovahyacağı yol anlaşılmış gibidir: Alman ya, Avusturya işile doğrudan doğruya ve dışarıdan uğraşmıyarak onun Avusturya içinde olup bitmesini istiyecek, veya daha doğrusu bekliyecek, bütün çalışmaları bu amacı güdecektir. Bu siyasaya göre Almanyaya katılmak işini Avusturya Almanlarının kendileri başarmağa çalışacaklardır. Günün birinde Avusturyada hükumeti Avusturyalı nasyonal sosyalistler ele geçirdiler mi, artık Sar gibi orada da budunun Almanyaya katılmak biçimindeki düşüncesi ortaya çıkmış olacak, ve kuşkusuz bu iş böylece yüksek te bağırılacaktır. Bu durum karşısında diğer ulusların ne yapabilecekleri gerçekten merak olunacak birşeydir. Tek Avusturya Almanyaya katılmasm diye Fransızlar ve Italyanlar Avusturyayı kendi silâh ve süngüleri altında susta' durdurmağa kalkışırlar mı dersini|? Öyle bile olsa nasıl ve ne vakte kadar? ' Öyle görülüyor ki bu Avusturya sorağmın gerçekten en zor yanı, en çıkmaz noktası işte buradadır. Ve biz öyle görüyoruz ki eğer Avusturyalıların kendileri Almanyaya katılmak isterlerse topla tüfekle bunun öniine geçebilmek olaganhğı pek zor bulunacak, adeta bulunamıyacaktır. Avusturya işinin iki türlü çöziilme biçimi vardır: Avusturyalılar kendi özbeyliklerinden ger(1) Sorgu: Sual Sorak: Mesele. Italyanın Habeşistana karşı yaptığı harb hazırlıkları Romada dün bir tebliğ neşredildi, silâh altına alman fırkalar henüz sevkolunmadılar 5 inci Kurultay işe başlarken... 1 martta Reisicumhur intihabı yenilenecek Seçimden sonra kabine istifa edecek v. yeni hükumet 10 gün zarfında Kurultay huzuruna çıkacaktır Ingiltere harbe mâni olmağa çalışıyor ttalyan Somadisinnde yerli efradın Italyan kumandant tarahndan teftişi taîyanın Habeşistandan yeni talebleri Roma 12 Habeşistanla It'lyan müstemlekesi hududundaki son hâdUe hakkmda bugün resmî bir tebliğ neşredümiştir. Tebliğde 29 kânunusanide Afdile mevkünde Habeşlilerin ttalyan kuvvetlerine yenîden hücum ettikleri, 6 neferin öldüğü bildirilmekte ve îtaly^...., t>JkV alm*ğa karar verdigi ilâ•e edilmektedtr. Gazeteler 29 kânunusanide olan hâ* [Arkast altınct sâhijede'\ Haber Ankarada nasıl karşılandı? Ankara 12 (Teîefonla) îtalyamn kısmî seferberlik yaptığma dair olan haberler An • karada büyük bir dikkatle ta • kib edilmcktcdir. Herke* ra ziyetin inkif af ını beklemek • tedir. Habeşistanın askerî kuvvetleri ne kadardır? Habeşistanin askerî kuvvetleri ve ordu teşkilâtı hakkmda, elimizdeki muhtelif Askerî Yıllıklarda ve Ansik lopedilerde esaslı malumat yoktur. 1,240,000 murabba kilometroyu bulan Habeşistan arazisinde 8 Oâ 10 milyon halk vardır. Son Alman istatistik. leri imparatorluğun nüfusunun 10 milyon olduğunu kaydediyorlar. Mun'azam Habes ordusu 100,000 kisiden müte • şekklldir. Gene biikumdarm emri al • <Arkast besincl sahifede) dönen Basbakarda Bakanlar Ankara tstasyonanda... Reisicumhura biWirecek, bunun için Ankara 12 (Teîefonla) Yeni birinci celseye kısa bir fasıla TeriKumltaym bir mart cuma günü lecektir. toplanacağı anlaşılmaktadır. Da tkinci celsede Reisicumhur Ku hilî nizamr.ame mucibince o gün rultaya gelerek yemin eJecektir. Kurultay en yaşh aza tarafmdan Reisicumhur intihab olununca Basaçılacaktır. Binaenaleyh Kurulta vekil kabinenm istifasırai verecek yın sair Abdülhak Hâmid tarafın • tir. Bundan sonra yeni hükumet tedan açılması lâzım gelmektedir. O sekkül ederek keyfiyet Kurultay bulunmazsa Kurultay tarafmdan reisligine bildirilecektir. Yeni hükutnuvakkat bir reis «eçilecek ve mümet on gün zarfında Meclise gelezakereye öyle baslanacaktır. Sonra, rek beyannamesini okuyacak ve KuKurultay reisi seçilecektir. Bundan rultaydan itimad istiyecektir. aonra Reisicumhur intihabı yapılacaktır. Reisicumhur Meclisin bir devKabinede tebeddülât olacağı veresi için seçildiğine göre intfhabın ya olmıyacagı sayialan kabine a yeni Kurultay tarafmdan hemen ya zasmdan bir ikisinin başka büyük pılması lâzım geleceği söylenmek • memuiyetlere tayin edilip edilmi tedir. yeceği ancak yeni hükumetin te Reisicumhur intihabı bitînce, Kurultay başkanı intihab keyfiyetini «ekkülünden «onra anlasılacagı tabiidir. Ankaraya Inkılâblarımız ve Amerikahlar Amerika resmî sicillerine geçen bir rapor «Dünyanın hiçbir yerinde bu kadar az zaman içinde bu derece değişiklik vuku bulmamıştır, Türk inkılâbı eşsizdir» Istanbulda toplanan Beynelmilel Parlâmentolar konferansna i'tirak e den Amerika grupu reisi \e Birleşik Amenka Devletleri Senatosu demok • rat lideri, Arkansas Senatoru M. Ro binson, mezkur konferans hakklnda Grup Uraumî kâtibi M A. D Gall taraflndan tanzim edilen raporun kon gre zabltnamesınde neşrini kongrenin 17 «onkânun 1935 tarihli içtimainda teklif etmiş ve bu teklif kabul olunarak rapor 18 sonkânun 1935 tarihli zabltnamenin 689 uncu sahifesinde intişar etmiştir. Birleşik Amerika Devletinin resmî sicillerine geçen bu raporun tercümesini aynen aşağlya allyoruz: «24 eylul pazartesi giinü, konferansimn küşadinda, Amerika Birleşik Devletler heyeti murahhasasi azaları • nin bepsi hazirdılar. Mr. Cohran ve ben Romada Mr. Olivere iltihak ede. rek, üçümüz ayin 21 inde Brendiziden Istanbula müteveccihen vapura bindik ve ertesi giinü Atinanm limani olan Pirede vapunımuza gelen Senatör ve Madam Robinsonu selâmladık. O ak . sam beşimiz birden Atinadan harekct ederek Attikanin cenub noktasindan geçerek fevkalâde bir guruba karşı î • lerledik. Mehtabh bir gecede Ege denizini ve parlak bir sabah vakti Ça nakkale Boğazmdan geçtik ve güzel bir giinde Marmaradan Uerliyerek pazar giinü akşami ayin 23 ünde lstan • çek olarak vaz geçmek istemezler. Bu biçimde Almanya Avusturyaya hiçbir şey yapamaz, yapacak olsa pek haklı olarak diğer uluşları karşısında bulur. İkinci biçim ise Avusturya. Almanlarının ergec Almanyaya katılmağı kendilerinin istemeleridir. Bu biçimde de diğer uluşlar Avusturyanın Almanyaya katılmasının önüne geçemezler. If olacağına vanr gider. Derrçek olur ki Avusturya sora 935 bütçesi 190 milyon lira olacağı umuluyor Vergilerde tenzilât mevzuubaliis değiL Ankara 12 (Teîefonla) Ma liye Bakanlığı 935 bUtçesi et rafmda tetkika tma devam et mektedir. 934 bütçesi 184 mil yo<n lira idi. Ve kâletlerin 935 se nesi için göstec dikleri bütçe ih tiyaçlan tahmi nen 220 milyon valive Bckanı Fuad liraya baliğ olmaktadır. Maamafih (Arkast ikinci sahifede) Inkılâb dersleri Büyük Harbin iç ve dış hâdiseleri: Arablar ihanete ve Ermeniler felâkete nasıl sürüklendiler? Eski Maarif Bakani, Manisa saylavi Hikmet, Universite tnküâb Tarihi kürsütündeki konferanslarına dün de de • vam etti. Geçen derste, Osmanlı tmparator • luğunun Büyük Harbe nasıl sürüklen • diğini tetkik eden Hikmet, bu konfe ransmı Büyük Harbde olan hâdiseleri anlatmağa tahsis etti. tlk olarak iç hâ . diselerden Arab hâdiselerini ele aldl: Arab nüfusu, Osmanlı Imparatorluğunda mühhn bir derecedeydi ve Arabis • tan genişlik itibarile Rumelinden bü • yüktü. Hindistanm fethinden ve bil • Eski Maarif Bakaru inkilâb kürsiıtünd*, hassa Süveyş kanalmin açılmasmdan şeyhlere para verir, yardim ederdi. sonra, Ingiltere Arab memleketlerine Bunlardan başlicalan Küveyt seyhi, çok ehemmiyet vermekteydi. Müte {Arkası besınci sahifede) madiyn münasebette bulunur, mahallî ıııiMiMiııııiMiiMiiHiııııiMiııııııiııııııııııııiMiııııııınıuııııııııııııııııııııınıııııııiMiıiHuııımııiMintnııımıııımiıimııııımııiııiMinıııııııınnııııı» Hâmid 84 yaşında Büyük Şairin yıldönümü dün Boğaziçi Lisesinde yapılan samimî ihtifalde kutlulandı Iki ecnebi bankası Amerika Birleşik devletleri tenatotu demokrat lideri M. Robituon bula vardık. Dostlar ve resmî zevat bizi en dostane surette kar^ıladüar. Senator Connally ertesi sabah erkenden doğrudan doğruya Paristen geldi. Hepimiz Perapalas oteline indik. Türk makamatinin dikkat ve nezaketi ve kendi devletimiz mümeisillerinin yar dimları sayesinde rahatımiz için her türlü tertibat almnvif ve konferans müddetince emrimize bir otomobil ile [Arkast alUnct sahlfede] ıııımıııiıııııııııiiiıııımıııııııııııı Sermayelerini artırmadıkları için kapanıyor Şubabn on beşinden Hîbaren bazı ecnebi bank^lannm Turkiyedeki fa • aliyetlerini tatil edecekleri baber ve rilmektdir. Cumartsinden itibaren faaliyetlermi tatil edecek olan bankalar arasında A* merikan Ekspres bankasile Hrisovelott bankası vardır. Ecnebi bankahrın sermayelerini iki milyon Türk lirasına iblâğı için hu kumethniz tarafmdan verilen mühlet şubabn 15 inde bitmektedir. Bu emre göre şubatın 15 inde sermayesini 2 milyon Türk lirasına iblâğ edemiyen bankalar faalîyetlerine nihayet ver mek mecburiyetinde kalacaklardır. (Arkası ikinci sahifede) HiııınıııııtıınınıııınnıiHiHiıııınıuıııııııııııınıııııınımııııııııııııtıııııııınıiMiıııııııııııııııtııııntıtıııııııııı ğinm çözülmesı biçimi Avusturyalıların kendilerinin ellerindedir. Avusturyalılar gerçekten özbey (müstakil) kalmak ta istiyebilirIer. Bu durumda Avrupanın en güclü uluşları kendilerinin yardım^ cısı olduğundan onlar kendi özbeylik (istiklâi) dileklerini kolayhkla sürdürüp götürebilirler. Bu işin nasıl yürüyeceğini bize zaman gösterecektir. 3 fhtcfi sahlfede Avrupa yolu dan notl r. Nazan Ismall Ha Ib evü c 4 Cncft «ahlSede layyare Plyargosunda k zanan numaral rın Itstesl. Bugfln YUNUS NADt Dünkü toplantıdan bir görünüf Büyük Tück sairi Abdülhak Hâ • saylavlardan Selim Sırn Tarcan, bir çok hocalarla her mektebden tale midln 84 üncü yıldönümü dün saat beler vardı. 17 de Bebekteki Boğaziçi lisesin Mcı asime tam saat 17 de bas de yapıîan bir toplantıda kutlulan landı. tlk olarak sahneye çıkan mekmıştır. Bu büyük ihtifale istirak etteb çevirmeni Hıfzı Tevfik bir söymek istiyen 500 ki;i Boğaziçi lisesilevde bulunarak kısaca dedl ki: nin müsamere salonunu hıncahınç « Büyük Türk sairi Abdülhak doldurmuştur. Hâmidin yıldönümünü kntlulamak Miisamerede bulunanlar arasında üzere burada toplandık. Berediye Baskan muavini Hâmid, (Arkast bestnct nhifetU) Gresun saylavı Hakkı Tarık, yeni