21 Kasım 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

s21 Teşrinisaoi 1934ı Ereğlide kurulacak be z Cumhtzriyet fabrikası Ismet Pş., dün merasimle fabrikanın temelini attı Başvekilimiz söylediği nutukta bu fabrikanın Iktısadiyatımıza yapacağı faydaları anlattı îznik sahasmda yapılan tetkikat Gölden elektrik istihsali duşunuluyor Uluslararası Siyasasında Marsüya suçu [Başmakaleden ^laba^ti (alâka) üzerinde başlıyan araştırmalann arkası gelinciye kadar soğukkanlılığını bozmaması Yugoslavyaya her yandan sanki yalvarılarak söylenildi. Büyük Yugoslav ulusu (milleti) da yüreğinden akan kanları ellerile bastırarak işte böyle davrandı. Ancak Yugoslavyadan bu işte hiç sonu gelmiyen bir susma bekliyemezdik. Helbst bir gün o araştırmalardan bir kısım bilgiler çıkacak ve helbet bu ağır işin hesabı masa başına getirilecekti. Bir ulus kendi varlığına yöneltilmiş fena niyeti hoş göremezse acun (dünya) bilir ki en sonunda bundan ötürü ona söylenecek söz bulunamaz. Nitekim ağır Marsilya suçunu kovalamaktan vaz geçmemek yolunda dostumuz Yugoslavyanın gösterdiği duygulu davranıştan dolayı bizim kendisine karşı koyacak tek sözümüz olmadığını ve olmıyacağını işte açık söylüyoruz. İstenilen nedir ki? Isteniliyor ki Marsiyla suçunun arkasında elde olanlardan başka suçlular var mıdır yok mudur, bu bilins'n. Bu iğrenç suç için yapılan araştırmalarda ilkönce suçlulan memleketten memlekete götüren pasaportlar üzerinde uzunuzadıya duruldu. Bunların doğru olanları ve düzme olanları vardır denildi. Çekoslovak pasaportları var, Macar pasaportlan var, bazı suçlular İtalyada yakalandıklarına göre kimbilir belki Italyan pasaportları var. Suçlular Münihte durup geçmişler, îsviçreden dolanmışlar. Oralarda vizelerin nasıl yapıldığı biiinmek gerekiyor. Dağcılık kulübünün faaliyeti Gezintiler sıklaşıyor Muhittin Bey, bu nıühim spora iştirak etmelerini bütün gençlige tavsiye ediyor Bursa (Hususî muhabirimiz decı) tktısat Vekâleti elektrifi kasyon azalarmdan Refik ve Cemiî Beyler bir tnüddettenbeıi Îznik gö[Birinci sahifeden n,abait] < Ereğlililer memnun musu • I lünden elektrik istihsali ve buradan nuz?» Bunun cevabı şu oldu: Bin I elde edilecek cereyanın Bursa, îzrektifler veediler. | nik, Orhangazi, Gemlik, Izmit ve Niğde elmalarının ihracı meseJesi yaşa, çok sevinç içindeyiz. Başvekil ve arkadaşları fabrika havalisine verilmesi gibi muazzam Hususi tren sabahleyin 7 buçukidare binasmı da ziyaretten sonra bir iş etrafmda tetkikat yapmakta ta Niğdeye geldi. Başvekil Paşa île saat 17 de büyük tezahüratla uğuridiler. Mütehassıslar tetkikatlaı, arkadaşları merasimle ve kalabalık land'ılar. nı ikmal etmisler ve sehrimize döbir halk kütlesi tarafından karşı nerek tstanbula gitmişlerdir. tsmet Paşa Hz. nin nutuklart Iandılar. Hükumet konağına giderek bir öğrendiğime nazaran, bu büyük Konya 20 (A.A.) Başvekil müddet istirahat eden Başvekilimiz iş etrafmda eskiden de bir etüt yaİsmet Pasa Hz. şu nutku irat etmispılmış fakat yarım kalmış ve netıkalem odalarını dolaşarak «mataIerdir: ceye varılmamıştı. Cumhuriyet ları dolaşacağım. Eski harflerle « Ereğlide kutlu bir teşebbüs hükumeti bu sefer bu büyük işi çok yazılmış kâğıt bulursam yazanları, için toplanmış bulunuyoruz. Bütün esaslı bir şekilde tetkik ettirmiştir. memurluk derecesi ne olursa olsun memleket Ereğlide kurulacak fabBu son tetkik artık tznik gölü meilkmektebe göndereceğim> dedi ve rikaya alâka göstermektedir. Bu selesini tak'î şekilde halledecck odalan dolaştı. Temizliğe riayet sene Sümer Bankın Bakırköydeki ve hiçbir tereddütlü noktası kalmıedilip edilmediğine, işlerin çabuk yeni dokuma tesisatını işletmeğe yacaktır. bitirilip bitirilmediğine baktı. Sonçahştık. Kayserideki büyük bez ra Belediyeyi, askerî daireyi FırkaYapılan ve yapılacak işler etrafabrikasınin temelini attık. Şimdi fında edindiğim malumat şunlar • yı, Haikevini ziyaret etti. Ereğlide üçüncü dokuma fabrika dır: smı kurmağa başlıyoruz. Bu sayBaşvekil Paşa Niğdenin ökono Îznik gölile Gökçesu havalisinde dıklarım dokumaya ait olan sanayi mik vaziyeti hakkında da malumat programının eserleridir. Sümer Ban rasat istasyonları tesis edilmiş ve aldı. Bilhassa elma yetiştirimi ile oralara birer memur konmuşlur. km diğer mevzulan bugünkü sözçok alâkadar oldu ve Celâl Beye Bu rasat istasyonlarımn vazifeîeri lerimin haricindedir. Niğde elmalarının ihracına imkân suların vaziyetini ilkbahara kadar olup olmadığını sordu. Cumhuriyet kurucu ve yapıcı bir muntazaman kayit ve tesbit etmckökonom Vekili, eğer Niğdeliîer varhktır. Türkler yeni bir fabrika tir. Bundan çıkacak netice nekadar elmalannı standarize ederlerse sa kurulduğunu işitmekten memnun okudret istihsal edebileceğini mcytışımn temin edilebileceğini söyledL luyorlar. Müsaade buyurursamz dana koyacaktır. Yedi sekiz ay şimdi bizi dinleyin. Bütün mem Hususî tren saat 10 buçuk ta, haidevam edecek olan bu rasa • lekete Ereğli bez fabrikasınin vakın sürekli alkışlan ve yaşa ses • dat üzerine asıl projenin etüdünde leri arasında Niğdeden hareket etti. sıflarını anlatayım : devam edilecektir. Şimdi istasyonlar : Borlulartn parlak tezahürati Ereğli bez fabrikası ince bez için faaliyete geçmiştir. Refik ve Cemil kuruluyor. Şimdiye kadar memle • Borda, bütün kasaba halkı karBeyler arasıra bu istasyonlardaki sılamağa gelmişti. Bordaki karşı • ketimizde yapılmıyan saten, ince asölçüler i kontrol edeceklerdir. Ne • lama çok sıcak ve heyecanlı oldu. tarlık, mermerşahi, beyaz ve renkli tice ilkbaharda kat'i ve nihaî şe • Kurbanlar kesildi. patiska dokunacaktır. 15 bin iğ ve kilde belli olduktan sonra faaliyete Başvekilimiz esnaf cemiyetleri 250 tezgâh olacaktır. Yalnız bu fab geçilecektir. Bu muazzam kudretin mümessillerile görüştü. Fabrika isburalardan hangi şekil tesisatla isrika pamuk ekicilere 7 bin balya istiyen doricilerin dileklerî ile bilhastihsal edileceği şimdilik tnevzuu tiyen yeni bir müşteri olacaktır. PaSonra suçlular bu ağır ve fena sa alâkadar oldu. bahsedilmiyor ve bilinmiyor. Bildimuklu dokuma işini pamuk yetiştirişe hazırlanmak için helbet bir yerğimiz ve öğrendiğimiz şey bu etüCelâl Bey, eğer dericiler bir atamek işile birlikte takip ediyoruz. dün şimdiye kadar yapılanlardan lerde uzunboylu barınmışlar, belya gelerek bir koopecatif kurarlarPamuklanmızin hem cins, hem mik tamamen başka ve çok esaslı bir ki oralarda şunlardan ve bunlarsa kendilerine mütebassıs gönderi • etüt olduğudur. Hatta icabında tan için aldığımiz tedbirler müs dan bilerek veya bilmiyerek varleceğîni, Iâzım gelen alât ve edevaŞakarya nehrinden dahi istifade pet neticeler vermektedir. Görü dımlar görmüşler. Bütün bunlartın kolaylıkla temin olunabilece olunacağı söylenmektedir ki ileride yorsunuz ki fabrika kurarken çiftdan dolayı Yugoslavyanın istediği ğini söyledi. bu işin İstanbula da tesmil oluna • işin bu bakımdan Uluslar Cemiyeçilerimiz ayni zamanda faydalanmış bileceği tahmin edilmektednr. Başvekil bucada da hükumet datince ele ahnmasıdır. Biz diyoruz oluyorlar. Ereğli bez fabrikasma Muta iresini ve belediyeyi ziyaret etti. ki suçun ilk günlerinde bekleme• elektrik santıralı ve işletme sermaSaat 12 de büyük tezahürat ar asini bilen Yugoslavyanın bugün, yesi birlikte olarak üç buçuk milsından Bordan hareket eden tren hatta banşın korunması hesabma, yon lira harcanacaktır. Takriben 14 ü 40 geçe Ereğliye vardı. yapabileceği en doğru hareket an1250 amele çalışacak, 4 milyon metTemel atma merasimi cak bu olurdu. Ne istiyorlar, Yuro kumaş çıkacak ve ayrıca 500 bin rBirinci sahifeden mabait] goslavya Marsilya suçunun ortalıKonya Ereğlisi 20 (Hususî) kilo ince iplik elde edilecektir. maktadır. Şimendiferin belki Erganiye ğı karartan noktalarının aydınlaEaşvekil, ökonimi ve Nafıa VekilSümer Bank 1935 yılı brtmeden ilk götüreceği şey madenin dize! mo • tılması için Uluslar Cemiyetine gitlerile Konya meb'uslarını, Sümer Ereğli bez fabrikasını işletmeğe torlarını işletmek için iktiza eden mamesin de bunu kendisi mi yapmaBank e.kânını hâmil hususî tren başlıyacaktır. Verdiğim rakamlar, rot ve kok olacaktır. Madrnde senedeğa kalkışsın? Diğer uluslar kork14,40 ta Ereğli ducağına geldi. harcanacak paranın miktarı, teseb15 bin ton kadar kömür ve mazot sunlar ki eğer Uluslar Cemiyeti Durakta ve durak caddesinde binbüsün ehemmiyetini anlatmağa yesarfedileceği anlaşılmaktadır. Birkaç işi kendi eline almazsa Yugoslavlerce kadınlı erkekli bir kalabalık tecektir sanırım. Diyebilhiz ki Ereğli aylık kömür ve mazot Erganiyp geldi ya kendi Kralmın özünde kendi Başvekili candan karşıladı. Fabci • bez fabrikasile memleketin ökono* ulusal (millî) varlığına öldüresiği gün maden derhal faaliyete geçe • kanın temel atımı Ereğlililerin ve ci mik varlığı hissolunacak surette ye vurulmak istenilen yumruğun cektir. var köylerin günlerdenberi bekle kuvvetlenecek ve zenginleşecektir. hesabını kendi kendine aramağa Ergani şimendiferinin önumuzdeki gidecek, ve Uluslar Cemiyetinden dikleri bîr hâdiseydi. Köylerden Eceğlide gerek kasabalı, gerek köy 29 ağustosta küşat resmi yapılacaktır. yardım görmezse bunu kendisi den gelen vatandaslarm gösterdikgelen gençler ve ihtiyarlar kalabaBu vadyete göre 936 yıluıın ilk gün yapmağa mecbur olacaktır. leri sevinç yeırmdedir. Bu müesselığa ayrı bir hususiyet ve canhlık lerinde tasfiye edihniş Tüık bakın Ama böyle yapılırsa barış bose için halkın Sümer Banka yardım veriyordu. beynelmilel piyasaya çıkardmıs ola • zulmaz mı denilecek. Belki bozuetmek yolunda elinden geleni yapKöylüler taşkın b:V şevk ve se • cakur. Erganiden senevî 20 bin ton lur. Fakat Kralı öldürüln.üs bir mak gayretin* teşekkür ederiz. vinçle Başvekili alkışlıyorlardı. bakır istihsal edilecektir. ulusa karşı başkaları duygu ile ve Hatiplerin benim ve arkadaşlarıra Başvekil uzun yol boyunca yürü • Ergani bakır madeninde yapılan tesaygı ile davranmazlar ve bunlaiçin söyledikleri lutufkâr sözlere yerek ve «nasılsınız» sorgusuyla sisat • en son olmak îtibarile bu sarın gerekliğini yapmazlarsa banayrıca teşekkiklerimi sunarım. Bühada dünyanın en modern tesisatıdır. hatırlarını socarak bu coskun tezayük önderimiz Reisicumhur Haz • Bugüne kadar yapılan tahliller de gös şın bozulmasından doğacak fenahüVe mukabele etti. Hazırlanan bir lıkları onlar kendi üstlerine almış termiştir ki yüzde 8 den yüzde 2325 e evde kısa bir istirahatten onı a ci • retlerine bugün de her taraftan taolurlar. şan coşkun sevgi tezahüratına sa • kadar maden cevhrrini ihtiva eden Ervardaki fabrika yerine gidildi. Uluslar Cemiyeti böyle islere hit olmaktan çok mütehassis olduk. gani, bu maden nisbeti itibarlle dünyaFabrika sahasmda temeller açılmış bakmıyacak ta neye bakacak? ÖyBu samimî ve asil duygulaırı Reisinm en zengin sahasıdır. bir haldeydi. E>~eğli halkı namına le görüyonız ki bu işte de Uluslar cumhur Hazretlerine arzetmek beevvelâ Belediye reisi, sonra eski ötedenberi Erganide altına da tesa • Cemiyeti kendi varlığının bir imtinim için şereftir. Konya meb'usu Fuat Bey öz türkçe düf edildiği, hatta buralarda evvelce hanını daha geçirecektir. Biz diŞimdi h^p beraber değerli işimiaraştırma yapan bir Alman grupu ile birer nutuk söylediler. yoruz ki Uluslar Cemiyeti ancak ze, Ereğli bez fabrikasınin teme • mühendisinin bir miktar altm elde et • bu işi ve bu işin araştırmalarını Ismet Paşa fabrikanın temeline lini atmak işine sevinçle başlıya tiği söylenir. Fakat yeni yapılan araşkendi eline almakla banşın korunmala ile harç attıktan sonra etra • lım.» masına yarar en doğru yolda yütırmalarda henüz albna tesadüf rdil • fındaki halka sordu: rümüş olur. Ama işi bütün doğrumemiştir. luğile ele alması ve eğer Marsilya Son zamanlarda dünya bakır piya • suçunun perde arkasında küçük sasında fiatler şimdiye kadar gönilmeveya büyük başka suçlulan çıkarsa miş derecede düsüktür. Bu düşüklük onlara da cezalarını vermek karaistihsal fiatinden de aşağıya inmiştir. rile yürümesi gerektir. Buna rağmen Ergani şirketi Türk baYUNUS NAD1 kırını hatta biraz da kâr ederek sata büeceğini muhakkak addetmektedır. Erganide yapdan insaat çok genişlemistir. Yenidn bir memurlar evi, sineması da olan bir kazino yapılmak • [Birinci sahifeden nabait} tadır. Maden sahasınm muhtelif kısımgören kaptan daha fazla müd'detle larında şimdi binden fazla amele ça kendilerini memleket memleket gezlşmaktadır. diremiyeceğini yolcularına kat'î bir lisanla tebliğ etmiştir. Bu vaziyet karşısmda esasen üç aydanberi açık denizde sefil bir haUşak Gençler Birliği birinci takımı yat geçirmekten bıkmış olan yolcubire karşı iki ile mağlup ederek ilk Uşak «Hususî» Belediye ta • Gönen merkez ve köy mektepleri lar Filistine gitmekten kat'i surette . rafından konulan şehir kupası maç devrenin galibi oldu. muallimleri kend; aralarında kurmuş sarfı nazar ederek memleketlerine Ayni zamanda Gençle bkrliği ikin ları, Uşaktaki üç kulübün bkrinci ve olduklan (muallimUr biriktirme san dönmeğe karar vermişler ve Pirede ci takımı da diğer iki kulübün ikinikinci takımları arasında iki devre dığı) umumi içtimaını aktetmişlerd.r. kendilerini üç ay gezdiren İngiliz ci takımlarını mağlup ederek o da olarak üç hafta evvel başlamıştı. Bu umumi toplantıda, sermayesi 2613 vapurundan Romanya vapuruna akbu devreyi muvaffakiyetle bitirdi. llk maçta Uşak mıntakası şampi • yonu Turan ile Ergenekon kulübü Uşak Gençlerbirliği üç ay evvel bulira olan sandık hakkında faydalı gö tarma yapmak suretile limanımıza karşılaşmış sıfw sıfıra berabere kal raya gelen Konya Gençlecbirliğile rüşmeler yapılnr.ş, sandık nizamna • gelmişlerdir. mışlardı. Geçen hafta Gençlerbir • bir maç yapmış ve 43 mağlup olmesinin bazı maddeleri değiştirilmh Bu talihsiz yolcular bugün Ro liğile Turan iki ikiye berabere kalmuştu. Bu maçın revanşım yaprrak ve ilâveler yapılmıs, güzel kararlar vemanya vapurile Köstenceye, oradan dılar. tlk devırenin son maçında üzere Uşak Gençlerbirliği Konya» rUmis, yeni idare heyeti seçilmiştir. da Lehistana doneceklerdirGençlerbirliği Ergenekon kulübünü ya gidecektir. Vali Beyle kerimetinin tJe dahü bulunduğu bir grup, Dağcılık kulübü gezintilerinde... istanbul şehri dağcılık ve yürüHer hafta cuma günleri tenez zühler tertip olunuyor. Bu suretle yücülük kulübünde kış münasebe • kulüp mensupları tabiatin emsalsiz tile tenis oyunları tatil edilecektir. Kulüpte bu yazın, bu spor diğer dağ güzelliklerinden bol bol istifade eyürüyüşleri sporu kadar taammüm debiliyorlar. Meselâ yalnız son ay etmiş ve çok rağbet kazanmı^tır. içinde Karakulaksuyu membaına, Hakikaten kulübün kortîarı fevAkbaba, Dereseki köylerine, Yuşa kalâde denilecek kadar muntazam tepesine gezintiler yapılmıştır. Ruve temiz bir surette yapılmıştır. Kumelihisarından tepelere tırmanıl lüp diğer taraftan dağcılık sporla mış ve oradan Şişliye gelinmiştir. rına da devam etmektedir. Kulüp Geçen hafta İstanbulun en yüksek hakkmda Vali ve Belediye reisi mu dağı olan ve 540 metro irtifaı bu hittin Bey demiştir ki: !ıı»"n Aydosa çıkılmıştır. Bu hafla « Dağcılık kulübü bütün mem da ,algrat ormanlarına, Büyük Benleket gençleri arasında, hatta, hade ^idllmişth*. Ben kendi hesabıma yatî kuvvetlerini ve zindeliklerini kaybütün gençlere, bütün orta yaşlılara betmemiş bütün vatandaşlar ara • bu istifadeli faaliyetlere karışmaksında taammümü Iâzım gelen hatan mahrum kalmamalarını tavsiye ederim!» reketlerin kılavuzudur. Şimdiye kadar emsalinin vücut bulmamıj ol • Bundan sonra tenezzühlerden baması teessürle karşılanacak bir halzılarına, kulübe henüz aza olmamıs dir. Dağcılık kulübü sessiz, sadasız, kimselerin de iştirak ettirilmesi hakfakat muntazam bir surette calış kmda Muhittin Bey kulüp idare hemaktadır. yetine emirler vermiştir. Erganide hazırlık süratle ilerliyor, * Şark musikisi [Birinci sahifedcn Türk şarkılarının Radyo île neşrini menetmiştir. Binaenaleyh bugünden itibaren Türkler yalnız ga>'p musikisini ve yahut garp musikisine uygun şar • kıları dinliyeceklerdir. Gazi, Şark musikisinin ortadan kaldırılmasına ve yerine garp musikisinin konulmasına delâlet ettiği için gayet değerli bir harekette bulunmuştur. Şark musikisi; Mısır şarkısı ol ıun, Ermeni şarkısı olsun, Türk şarkısı olsun, Arap şarkısı olsun haki kati halde Bizans musikisidir. Bu musiki Şarkî Roma İmpacatorluğundan alınmış ve Mısıra, Suriyeye, Iraka, Ermenistana, Arabistana ve Trablusgarbe yayılmıştur. Mısır şarkıları Bizansın dinî şarkısıdır. Bu şarkılar halihazırda Mısırda kıpti kiliselerinde okunmak • tadır. Bu kilise şarkıları, Bizanslı ların bundan bin dcct yüz yıl evvel okuduğu şarkılardır. Ve bugün bütün kilise binaları da Bizans mimarisini andırmaktadır. Musiki, bk millet için ilerletti • rilmesi ve yükselttkilmesi gerek olan bir şeydir. Ve bunu yapmayan bir millet inkıraza mahkumdur. Musiki Avrupa memleketlerinde çok terakki etmiştir. Buna muka • bil şark milletlerini Bizansın ata letini andıran şarkılar kaplamıştir. Bugün Tückiye veya Mısırda bulunan müterakki adamlar, bu ağ • latan şarkılara tahammül edeme mektedirler. Bugünkü asri adamın ruhu, yüksek bk* yeniliği taşımak • tadır. Bundan dolayı Avrupanın şarkılarına meyyaldir. Biz şark musikisinin octadan kaldırılması için birkaç defalar yaz dık ve Mısırda bulunan şark kon servatuvarımn lâğvile yerine bir garp konservatuvarı konulmasını birkaç defa istedik. Bu suretle g«*vşek, ağlatan ve ruhu zayıflatan sa>kılarımızı kaldırmağa muvaffak olabileceğiz. Fakat yüksek bk <lüşünce ile yazdığımız bu şeyler Mısırda menfi bir surette karşılan"vuştır. tşte bugün, şark nylletleri atra sında bir millet, kendi musikisini ve şarkılarmı kaldırmıştır. Nîçin biz de hakikati söylemckten çekiniyoruz? Niçin Mısır milleti bu çski ve hazin şarkıları orta • dan kaldırarak yerine gençle.iır.iz:a ve kızlanmızın ruhlanna şecaat ve sebat duyguları aşılıyan garp mu • sikisini koymasın?» Ayasofyada açılacak dükkânlar Uşakta şehir kupası maçları Akdenizde üç ay süren garip bir macera Gönen muallimleri biriktirme sandığı Evvelce kahve olan bina açılmasına müsaade edildığini Ayasofya camisi avlusundaki haber vermiştik. Dükkân'.aruv kahvelerin pis göründükleıri irin tamicine başlanmıştu . Bura^a kapatılmış olduğunu ve sonra Belediye kartpostal ve seyyahlarır.t ala ile kahve sahiplerinin ailasması üzerine bilecekleri diğer eşyalar satıia • kartpostal ve şeker gibi şeylev sa • caktır. tılmak suretile dükkânların tekrar