17 Kasım 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

insan önce Maymun muidi? Yazan: Hfiseyin Rahmi 44 Bir kıpti oynatacağı maymun için kaç lira verebilir? Haydi haydi on.. On beş.. Buna da en son ne istiyebilirler? Haydi haydi yir mi. yirmi beş.. Bu hulya ile vapurdan çıktı. Sora, soruştura Abraham Paşa ko rusunda Çınar sokağını buldu.. 21 numaranın ziline dokundu. Harapça kârgir bir ev.. Açık pencereye bir papağan kafesi asılmış.. Zev zek kuş durmuyor söyleniyor: Hıme hımede barge . Baref.. Baref... Kapının açılması biraz uzadı. Papağan muttasıl bu ermenice sözleri tekrarlıyordu. Filozof gülerek: Arkadaş türkçe konuşalım.. Dedi. Papağan bir lâhza durdu. Filozofu dinledi. Sonra gürültülü kahkahaya benzer birşey kopardı. Sanki ihtarı anlamış gibi lâflarına türkçe karıştırarak gene başladı: Madam Agavni topik yersin? Madam Agavni topik yersin? Nihayet kapı açıldı. Esmer bir çocuk ancak on iki yaşında kadar; fakat bıyıklan gölgelenmiş: (Kime) istersiniz efendim?. Kalosyan ailesinin evini? He burasıdır... Burada satılık biı maymun varmış.. Vardır... Çocuk içeriye seslendi: Maman koşunuz. Barona müşteri geldi.. Bodrum katı merdiveninden orta yaşlı, iş kıyafetinde bir kadın gözüktü. Filozofa doğru ilerler • ken papağan çırpına çırpına gevezeleniyordu: Yervant etrank bidim yav rum.. Madam Agavni topik yer 3İn? Kadın boynunu kuşa doğru uzatarak: Sus ol be kepaze hsyvan. Madam Agavninin topik yediğini duymıyan kaldı sankim? (Misafire hitapla) İ££riye bujuruTiuz. Salonda biraz irahatlanınız... Filozof içeriye adımını atarken papağan gene yaygaralar kopan yordu: Madam Efendi bu kuş \a satılıktır. öyle gustolu kanto bağı rır ki Madam Şamramı kıskandı rır. (Papağana) Gavroş haydi çağır da efendi duysun. Madam : Bızdık gitti çeşmeye Gül yasemin kesmeye Dudum bunda değildir. Şimdik çıktı gezmeyc. Papağan güfteyi tekraılama7. Karışık sesler çıkarır. Madam İnatçı hayvan.. Söyle deraen söylemez. Söyleme dersen kafa patlatır.. Gavroş haydi: Ipek kostüm giyerim Yarime çok severim Hamme canım civerim. Papağan Madam Agavni topik yersin? Madam yumruğunu göstererek: Topiği şimdicek sen yersin.. Sus ol altık. Filozof madamın arkasından salona yürür: Geriden papağan başlar' Peruz büyük anamdır Manak ağa babamdır. Madam başını çevirerek: Bu ne kerata hayvandır. Goroorsunuz? Repertuvarı bizim o peretçilerden daha zengindir. Biz çekildik şimdi biitün güzel kanto lannı çağınr... Salona girerler. Duvarlar fotografilerden kadrolu, kadrosuz, mü nasebetli, münasebetsiz resimler den görünmüyor. Kanepelerde, eski yeni çeşit çeşit koltuklarda üzerlerine yığılan irili ufakh dört köşe yuvarlak yastıklardan oturacak yer yok.. Filozof bir koltuğun ucuna ilişir. Madam Oturunuz Bir kafe buyurunuz. Şimdicek \alidem gelecek onila konuşursunuz. Ben gi deyim Baronu hazır edeyim... Kadın çekilir, Filozof bu: Baronu hazır edeyim Sözünden bir mâna çıkarmağa uğraşırken bir genç kızm koltuğunda bir ayağı üzerine aksıyarak bir kocakan içeri girer. Dişsizlik ten iki dudağı biribirine yapışarak kaybolmuş, çenesi burnuna doğru kıvrılmış, zayıf, buruşuk derinin altmdan biitün kemiklerin şekillleri belirmiş aksaçlı bir Enneni ihti yarı... Onun da ihtirazla bir kar.epeye yerleşmesinden salonun gündeliğe kullanılmadığı anlaşılır. Kocakarı H05 gelmişsiniz efendi.. Filozof Hoş bulduk madam... Kocakarı Gazetede bizim ilânı okudunuz? Filozof Evet madam... Kocakarı Satmak istemez idik ama sebebini ilâna koymuşuz.. Filozof Dünya bu madam böyle kederler hepimiziıı başımızdan gelir geçer. Kocakarı Affedersiniz.. Maymunu ne yapacaksınız? Oynata caksınız? Filozof bu anî suale hiçbir ce vap hazırlamamış olduğu için biraz kekeler.. Kocakan tekrarlar: Oynatsanız da ayıp değil, böyle zamanda geçinmek zorlaşt'. Talihiniz varsa size kısmet olur.. Birkaç numara marafet yapar ki parmağınızı ağzımza kor, ısınrsı nız. Şaşa kalırsız ki bu ya bir hayvan, ya ki bir insandır deyiî. Filozofun kıyafeti o haline ba kana bir maymuncu şüpheai ver mekten çok uzak olmadığı için kendisi bu benzetmeyi pek yadırgamaz. [Mabcdi vari Bilecikte maarif Her tarafta yeni yeni mektepler yapılıyor c 17Te§rinisam 1934 j Istanbul piyasasında hararetli ahşverişler Iktisat Işleri Biitün ihracat mallarımız iyi fiatle satılıyor, tiftik fiatleri çok yükseldi Son aylarda bilhassa fstanbul limanından Almanyaya külliyetli miktarda yumurta sevkedilmekte • dir. Bir taraftan bu talep karsısm • da diğer taraftan mevsim dolayı sile dahilden az mal geldiği için yumurta fiatleri sandığı 42 liraya kadar yükselmistir. 22 tesrinisani tarihinden itibaren yumurta ihra catı kontrola tâbi tutulacağı cihetIe harice daha seçme mal gönde • rilmesi imkânları tahakkuk ettirilerek bu mühim ihraç isinin inkişaf etmemesi için ortada bir sebep kalmıyacaktvr. Parlak pamuk fiatleri bir hafta içinde 56 kurus daha yükselmis • tir. Geçen hafta kilosu 3940 ku • rus olan iane tabir edilen parlak pamuklac Mersinden gelen haberIere göre 4546 kurusa kadar çık • mıştır. Pamuk stoku da çok azal • raıştır. Yerli sarfiyatı mühim ye • kun tutacağı için ve dahilî fiatle • rimizin de elverisli olması dolayı • sile ellerinde pamuk olanlar yük • sek fiat istemekte ve gayet nazlı davranmaktadırlar. tç fındık fiateri de çok sağlam» dır. Şimdiki halde kilosu 44 kurustuc. Bu seneki mahsul miktarı 12 13 milyon kilo tahmin edilmekte « dir. Bunun yarısından fazlasının satıldığı ve elde az mal kaldığı bildirilmektedir. Almanya ile aramızda mevcut olan klering anlasması Türk mal • larının çok iyi fiatlecle satılmasında baslı basına amil olmustur. F. . RADYO akşamkî program j VİYANA: 18,05 askeri bando Ile Vlyana muslHsi 19,30 halk şarküan 20 haberler 20,10 hall haz:r vak'alan 20,35 koro heyet!. nin konseri . 21,35 radyo konserl: Muhtelif Viyana operetlerlnden parçalar . 23 dans havaları . 23,30 son haberler * 23,50 dans musikisi . 1 konser. BERLtN: % 18 muhtelif havalar 19,20 muahabe 20,15 halk şarküan . 20,40 hall hazıt vak'alan . 21,15 muslki ve eğlenceli bl* pıyes . 1 den 3 e kadar dans musikist , BUDAPEŞTE: * 18,35 opera orkestrası 19,45 musahabe» 20,20 gramofon 21,10 studyoda oynanaa bir pıyes . 22,40 haberler . 23,05 Çlngene orkestrası . 24,05 muhtelif dans havalar* BÜKREŞ: 13,05 gramofon 15,05 gramofon . 18,01 muhtelif parçalardan murekkep konser « 19,05 haberler 19,15 konserin devamı •' 20 radyoda ünıversite 20,20 gramofon. 20,45 konferans . 21 koro heyetlnin kon* seri: Rumen musikisi . 21,30 musahabe* .21,50 hafif muslki konseri 22,45 haber, ler 23,10 kofekoner havalan. VARŞOVA: 18 şarküar ve piyano konserl . 18,50 musahabe . 19,15 keman konserl . 19,45 Lembergden nakil 20 koro konserl. 20,2) musahabe 21 hafif musikl . 21,45 ha berler . 22 halk havalanndan murekkep konser . 22,45 edebl neşriyat . 23,15 dans musikisi, sonra musahabe . 24 35 gramo* fon . 1 dans musikisinin devamı. PRAG: 17 cazbant 17,45 gençlik için . 18,10 şarkılar . 18,35 Bründen nakil . 18,45 gramofon . 18,50 zirai neşriyat . 19 ameley« ait neşriyat 19,10 almanca neşriyat . 19,20 musahabe 20,40 askeri bando . 21,25 muhtelif neşriyat . 22,05 Presburg Cu .tfiuriyel bayrammda bir rttütamere veren Bilecik birinci mektep. talebeleri hocalarile beraber Bilecik (Hususî) Bilecik, köylerine varıncıya kadar her yerinde gerek mektep binalan ve gerek ders vasıtaları itibarile zengin denile bilecek bir haldedir. Muallimi olan her köyde Maarif Vekâletitıin plânına göre yapılmıs muntazam mektep binalan vardır. Küplü nahiyesinde de yeni bir mektep binası yapılmıs ve küsat re»mi icra edilmistir. Köylerde, nahiyelerde, kazalar> da muallimler her sahada canlı bir varhk göstermekte ve her faaliyete, he yeniliğe önayak olmaktadırlar. Bilhassa vilâyet merkezindeki orta mektebimiz ve iki ilkmektebimiz hocalarmm gayreti çok fazlaJtr. • Ingilterenin sulh siyasetinde esas... İBtrinci sahıfeden mabait] 2 tngüterenin kendi silâhlanm azaltması. Halbuki silâhsız bir Ingiltere sulh işinde faal bir rol oy nıyamaz. Ol "ta bir hal sureti olan ve bizim de kabul etmemiz icap eden siyaset şudur: Bir sılâhsızlanma muikavelesinin hazirlanması îçin Milletler Cemiyetine yardım etmek ve müsterek sulh sistemmi kuvvet lendirmeğe çalısmak suretile bize düşen mes'uliyetleri kabul etmek ve bunu yaparken kendi müdafaa mız için zarurî olan tedbirleri d© ihmal etmemektir.» tngiltere yeni iki kruvazör yaptırıyor Londra 16 (A.A.) Bahriye müstesarı geçenlerde Avam Kamarasında yeni iki kruvazörün yapılacağmi bildirmisti. Deyli Telegraf gazetesi bu gemiler hakkında su izahatı vermektedir: «Bu iki kruvazör dokuz bin tonluktur. Süratleri 32 mildir ve bir defa aldıkları mahrukatla çok u • zaklara gidebilirler. Toplan, 12,6 pusluktur ve üç katlı kuleler içindedir. Her gemide iki deniz tayyaresi bulunmaktadır. Bu gemilerin her biri 1,800,000 İngiliz lirasına çıkacaktır.» Bahriye Nezareti bu fevkalâde kuvvetli gemilerin yapılmasmdan vazgeçecekti. Fakat son Japon ve Amerikan infaatı karşısmda buna zaruret ha.vl olmustur. Ayni tipten bir üçüncü kruvazörün yapılması da muhtemeldir. 3 Bir iki aydanberi fstanbul ticaret hayatında büyük bir faaliyet gö rülmekte; bilhassa tiftik, yapağı, zahire, yumu<"ta, fındık üzerine mühim alıs verisler olmaktadır. Bu ihracat mallarının fiatlerinde u mulmadık derecelerde yükselisler olduğu için bu iyi vaziyetten müs tahsiller de istifade etmis ve sene Ierdenberi mahsul para etmediği içîn yüzleri gölmiyen müstahsil ve tüccarların gelecek sene için tesebbüslere girismelecine de yol açmıştır. Tiftik fiatlerindeki yükselis dört sene evvelki dereceyi bulmustur. Okka hesabile 50 55 kurus olan tiftikler 140 kurusa çıkmıştıc ki kilosu 110 kurus tutar. Tiftiklerimizi bu fiatlerle en çok Almanya almaktadır. Son haftalarda mevcut mal ların ekserisi satıldığından elde pek az tiftik kaltnıstır. Alman piyasa • sınm daha pek çok tiftiğe ihtiyacı olduğundan evvelce tngiltereye gönderilmis olan mallardan bir kısmının da Almanyaya nakledilmesi için tesebbüsler yapıldığı haber veril • mektedir. Yapağı alıy verisleri dahi ayni derecede hararetlidir. Yapağı mevcudu pek azalmıstır. Zahire fiatlerine gelince: Bu sene dünyanın bellibaslı zahire mü»tahsili olan memleketlerde mahsul pek kıt olduğundan fiatler her tarafta yükselmeğe mütemayil bir vaziyet aldığı gibi; Türk buğday, arpa, yulaf, çavdar ve burçakları beynelmilel piyasa hatlelerinin fevkinde fiatlerle hariçte müsteri bulmustur. \Binnci sahifeden nabaıt] Celse Istiklâl marsile açılmıstır. Ruzname mucibince idare heyeti raporu okunmus, bundan sonra nrurakabe heyeti raporunun kıraatine geçilmistir. Murakabe hey«ti def terler üzeriade yaptığt tetkikterle 4122) lira açık ve daha btrçok yolsuzluklar işaret etmistir. Bu rapor gülüsmelerle dinlendikten sonra kongre azalarile idare heyeti ve idare heyetile murakabe heyeti arasında şiddetli bir münakaşa kop • mustur. Feridtm, Osman ve Namık Beylerin iddialarından sonra Rük nettin Fethi Bey kürsüye gelerek kongre umumî heyetini bilhassa bu zimnıet üzerinde ehemmiyef le te> vakkufa davet etmistir. tdare heyeti ağır itham altında kalmca, heyetten Kemal Bey söz istemis ve bütün mes'uliyetin muhasip Hakkı tsfendiyar Beyde olduğunu iddia etmiştir. Bu iddia esnasında Hakkı Bey bir sahsa bu kadar hücum etmenin doğru olmadığmı arkadasma ihtar etmis ve ikisi arasında çıkan münakasada çok acı ve ağır sözler sarf edilmistir. Kongrede sinirlerin çok gergin olduğu bu sırada azadan Lebit Fehmi Bey kürsüye gelerek kongreyi teskin edici sözler söylemiş ve bu suretle normal vaziyet avdet etmistir. Saatlerce devam eden kongrede idare heyetinin mi, yoksa yalnız muhasibin mi mes'ul tutulması lâzım geleceğ'nde ittifaka varılamamıs, ve vaktin çok gecikmis olmasından hiçbir karar vedlemiyerek kongre baska bir zamana birakılmıstrr. Gürültülü bir kongre Sar meselesi çatallaşıyor Çekoslovakya millî müdafaa bütçesini ve askerlik müddetini arttırdı Çekoslovakya hükumeti 1935 yılının müdafaa bütçesini 1 milyar 280 milyon krona kadar arttırmıs tır. 1934 yılının millî müdafaa bütçesi 1 milyar 226,956,500 krondu. Çekoslovakya hükumeti milli mü dafaa tahsisatına ziyadesile ehemmiyet vermektedir. Askerlik hizmeti müddeti 18 ayken iki yıla kadar uzatılacaktır. Bu münasebetle Reisicumhurun bas • kâtibi Jeneral Blabo asağıdaki be • yanatta bulunmustur: « Avcupanın siyasî vaziyeti ve • coğrafî mevkiimiz itibarile askerlik hizmetinin iki yıla kadar uzatılması keyfiyeti bize göre zarurî bir me seledir. Modern harp her askerin teknik itibarile müstakil ve kabiliyetli olmasını âmir bulunduğundan, bu lüzum talim ve terbiye devresinin uzun olmasını icap ettirmektedir.» [Bırınci sahıfeden mabait] ve müdafaası kendisine verilmis olan menfaatleri himayeye kat'iyyen azmetmiş bulunmaktadır.» Rotnaya yapacağı seyahat hak • kında da demistir ki; ı(,,!'"'•(• « Bartunun yapmıs olduğu gayretleri idame etmek lâzımdu*. Sul hun muhafazasile alâkadar olan diğer devletlecle anlasarak Fransa ile ttalya arasında sıkı bir itilâf temin olunmahdır.> Sark misakına dair yapılmakta olan müzakereler hususunda, M. Laval Sovyet Rusya ile beraber çalısma siyasetine devafnın Fransa ve sulh için olan faydalarını gös • termiştir. Nihayet Hariciye Nazırı, Fran • sanın ittifaklarına ve dostlukla>nna sadık bulunduğunu ehemmiyetle kaydederek izahatını bitirmistir. Encümen reisi, hiikumetle encümenim ayni noktai nazarda olma larından dolayı memnuniyetini bildirmistir. İRTİHAL Tayyare Cemiyeti menfaatine müsamere Amerikanın bir tesebbösü Roma 16 (A.A.) Amerikanın Bern sefiri ve silâhsızlanma kon • feransındaki müşahidi M. Vilson, silâh imal ve satısına dair uluslar arası bir mukavele yapılması için ttalya hükum v le görüsmek üz.ere buraya gelmiştir. ^M»«« I Alemt'ar semt ocağınc'a Ankara ticaret lisesi fakülte olacak Ankara Ticaret lisesinin iktısat fakültesi haline getjrilmesi için tetkikat yapılmaktadır. Mektep mü dürü Şevket Süreyya Bey, ileide teskil edilecek olan fakültenin pcogramile meşgul olmaktadır. önü müzdeki sene içinde Maarif Ve kâletinin fakülte için bütçeye tahsisat koyacağı ümit edilmektedV. c Hicran Hanımtn müsameresînden birkaç intıba 1929 senesinde Türkiye güzellik kraliceliğine secilip evlî olduğu için intihabı hükümsüz bırakılan Hic • ran Hanımın Tayyare cemiyeti menfaatine müsamereler vereceğini yazmıstık. Hicran Hanım ilk miisame* resini evvelki aksam Besiktas Sü • mer tiyatrosunda ve kesif bir halk kütlesi huzurunda vermistir. Artist «we!â kısa bir hitabe irat ederek burada ve Anadoluda vereceği tem•illerle, memleket »ınırlannın sanlı müdafü çelik kantallarnnızın çoğalmasına naçiz bir hizmette bulun • mak istediğini anlatmış ve bu samimî arzu ve hizmet seyircilerin takdi • rini tnucip olmustur. Hicran Hanım müteakıben muhtelif kıyafetlerle müteaddit numaralar yapmıs, zeybek oynamıs ve umumî arzu üze • rine birkaç sarkı da söylemiştir. ' Beşiktas kaymakamının da hazır bulunduğu müsamere tnuvaffaki yetli olmus ve yeni artist çok alkıslanmısta*. Yeni eserler likbahar Sesleri Maruf Rus muharrıri Ivan Turgenicvm bu guzel romanı Sami zade Sureyya Bey tarafmdan turkçeye çevrilmlştır. Mevzu surukleyici bir aşk ve cemiyet hikâyesıdir Hararetle tavsıye ederız. SÜREYYA OPERETt Bakırköy Miltiyadi tiyatrosunda Pazar akşamı 20,30 da KIRK YILDA BİR Operet 3 perde Salı akşamı Ş~lızadebası Ferah tiyatrosunda KADINLARDAN BIKTIM C. H. F. Alemdar semt ocağı kongresi dün Besim ömer Pasanın riyasetinde toplanmıstır. Yeni heyetî idareye Mahmut, Halis, Celâl, Hakkı, Hüseyin Beyler seçilmiştir. Çok lüzumlu birçok dilekler meyanmda çocukların sıhhî himayesi meselesinde Besim ömer Paşanın tekKfi hararetle alkışlanmıştn*. Paşa hastabakıcı teşkilâtının çok kuvvetli o!ması için, her çocuğun sıhhat sicîl cüzdanı bulunmasmı teklif etmistir. Doktar Ali Rıza Beyin, muhterem hocamn yüksek fikirlecrinin basa • rılması içia dilek encümeni mesa • isine dahil edilmesi teklifi kabul edilmistir . Kadıköy odun, kömür deposu sa • hîbi ve mülga Hariciye terciime kaiemi müdürü ve VanDerze »irketi ve • tngiltere asker göndermiyecek kili avukat Sadık Muhtar B^yin biradeLodra 16 (A.A.) Havas ajansı ri doktor Ekrem Muhtar Bey cuma gübildiriyor: nü füc'eten evinde vefat etmistir. Cc nazesi bugünkü cumartesi günii KadıAvam Kamarasında tngiliz küvvetlerinin Sar havzasında muhtemel köy Hiinkârimamı, Hasanpasa mahal lesinde Saray arkası 5 umaralı evin bir müdahalesine ait sor~ulan bir den kaldınlarak cenaze namazı Os sorguya karşılık olarak, Lort Eden, manağa camisinde kılındıktan sonra böyle bir şeyin hükumetçe muta Kadıköy iskelesinden motörle Anadosavver olmadığmı söylemiştir. lubisanna nakledilerek makberi mah • Lortlar Kamarasında bir sual susasına defnrdilecektir. Londıa 16 (A.A.) Hariciye Allah rahmet eylesin. müsteşarı M. Satnhope Lortlar Ka'\»wbul Bttffdıurtı Tepebaşında Şehir macasında amele fırkasından M. tıyatıoso dram ve Marleyin Milletler Cemiyetinin Sark re topraklarında statükoyu bîzzat Bu akş.m saat 20 de tarif etmek ve bu suretle bu tarife istikbalde bîr plebisit daha yapıl • ntası imkânım ithal eylemek arzuKoroedı 3 perde sunda olup olmadığını ögrenmek 1 başlangıç için mezkur cemiyet nezdinde te Yazanlar Vıktoryen sebbüslerde bulucıulup bulunulma Sardu ve Hmil Moro mış olduğu suıetindeki sualine verTercumc eden: diği cevapta M. Marley, 13 kânu Senıha Uedrt Hannn nusanide Sarrede yapılacak intihaPazartesi gund yoktur. bata ait rey pusulalarını ihtiva e l.ocalar 300, 250 Ko tuk 50, Sandalje 40, Galtn JC kuruş. den sandıkların Cenevreye nakil ve * * * reyleı in orada tasnif edilmesi su • retindeki teklifinin Con Saymene arzedilebileceğini söylemiş ve: «Sir Con Saymenin bu teklifi ehemmi yetle nazarı dikkate alacağına e Bu akşam saat 20 de minim» demistir. Madam San Jen Eski Fransız JehirTıyatrosu Tiyatrosunda Cumhurıyet gj,7ete«ınde tetnka ve çok buvuk bir alâka \e tnerakla takiD edıleD İK ]EİN Y ÜZL B B iR ismi altında 1 ondtada lılme <: kılmışnr. CA S U ST ü Bu Bir Rüyadır. KI Z U M Uperet 3 perde Yazan: Selma Muhtar Han'm Besteleyen Ferdl Operetin fiatierinde hüvük tenzilât vardır. Ilâhî Kadın JEANEHE MAC DONALD KEDİ KEMAN Ebedî Aşık RAMON NOVARRO