'CumharîyH: 4 Teşrinîervel 1934 ınsan once Maymun muidi? 10 Enta Buhari Aman beye fenâi ne söylüyorsunuz? Hak te ^yile muhtaç mıdir? Semavî ya1 zılara kulp takılır mı? Meseli *yeti kerimesi 11 ı r ^ ' j * <ir~' ^ idururken dünyanın hilkati hakkın«Ja frenk kitaplarının, zogoloci, mogoloci, kokoloci, kakaloci filân diyerek kanştırdiklan milyonların, ' fnilyarların, katapiyoslann hezeyanlarma înamlır rtıı hiç? Kakalociyi 'aöyliyenler Mösyö Corcaki veya Baron Kofticiyan yahut Sinyor MorŞelaki değil mi? Hakkalinsaf biraz <iü?ünelim, ötekini söyliyen kimdir? hnanla münevver akli selim han • gisine inanır? Allah krmseyi şacır\\p ta imatKİan ayirmasın.. AH Hulki Bey bu sözleri dudakfarını ısırıp gözlerini biiyülterek i&inledi dinledi, nihayet avcunu hocanın ağzına dayarcasına bir sükut ifareti vererek: Susunuz molla efendi. Pa puçlannızt yanıbasinıza »aklayip ta yiiksck kürsüde yumruğunuzu tahtaya vura vura enine boyuna taas»up kabartmaktan sizi alıkoyduk • |an gündenberi birikmis vaiz xe fcirlerinizi dökmek için galiba ve • •ile buldunuz. Kur'anda hasbelik tiza zamanın yeniliklerine uymak için de çok işaretler vardır. Fakat kör taauupla yumulan gözler bu irinleri görmüyorlar.. Ta Garp traljluaundan tutunuz da Fasa ka<Jar gidiniz. tçerilere ininiz. Bü • lün Afrikayı, Hicazı, Yetneni, Hindi, Cavayı dolafinız. Hep oralar «daki Araplar, müslütnanlar Kur'a na »izitı tarzınızda mâna verdikleri îçin kendi kendilerini afyonlıyarak uyustular. Beğenmedikleri kefe renin elinde yan «sîr halme düftüler. Murıarebede »ığındırıldıklar» «aKp gölgesi alhndan hilâla kurşun atmak meeburiyetinde. kaldılar. Hazreti Peygamberin maksadı i»e bu değildi. Bugün birçok müslüman krallıklar, »ultanliklar tngiliz, Fran•ız ağları içinde kıpurdanamaz bî • rer kötürümlüktedirler. Gene bu giia radyolardan, telefonlardan, |imendiferlerden, otomobillerden, tayyarelerden, hayretlere değer türlü fabrikalardan tutunuz da evlerimiz«ieki dikif ve kıyma makinelerine kadar hep»i gâvur icadı diy« istih faf ettiğiniz ellerin hayati kolay • laştırmak için meydana getirdik leri mebrur eserlerdir. Lisan bil meyi yalnız istihkar ediyor değil, adeta günah sayıyortunuz. Bu kaba taassuba karşı inıan ne diyeceğini şasırıyor. Taassup cehlîn oz ve kör oğludur. Kendi göremediği için kim•enin dogruyu seçmesine, bilmeye • uğrasmasına tahammiil edemez. I»terki insanlar yirmi aıır evyelki geriliklerinde demir atıp kalsınlar... Eni» Buhari Beyefendi artık yetişir.. Biz fikrimize bir taraftar ararken gene bir mutarrıza çattık. Biz sizi imana getiremiyeceğimizi anladık. Fakat siz de bizi ilhada dü$ürebilmeyi aklmızdan geçirme yiniz. Çok dil bilmenin, çok gez menin neticesi buraya varıyorsa bırakinız biz vahdet kösemizde Hak ile yü?. yüze itikâfta kalalım. Ali Hulki Bey sabırsızlıkla: îste bu kadar. Zaten almif olduğunuz dinî afyonun miktan bir daha ondan uyanabilmenin derece»ini çoktan geçtniştir. Sizde furkanı azimin «biz onlann Hakka idraklarıni kapadık, «bediyen doğruyu göremiyerek asi, münkir kalacak ve yanacaklardır.» Dediği cehennemliklerdensiniz. llitn, akıl, mantık sahaların da bahsi kazanamayınca hasmımza bu atefli cehennem sopalarile hü cum etmek adetinizdir. Biribirimizi İknaa imkân olmıyan bu bahsi geçiyorum. Size mühim başka bir ihlarda bulunacağım. Ben yanmıza gelmezden evvel ikiniz başbaşa lconofurken filozof Muallâ efendiyi palaklamak karanna dair aranızda söz ediyordunuz işittim.. Gizlî veya afikâre boyle bir cür'ete kalkıstığı nız takdirde en önce fiddetle aleyhinize döneceklerden biri de ben olduğumu unutmayınız. tki hoca bozuntusile hakikî bir ilim muhibbi arasında itidal ile fcaşlıyan bahi» kızısa kızısa bu son fcerteye gelmisti. Devammda bir tarafin ötekini iknainca bir fayda memul olmadıktan başka fazla kı İktisat İşleri Raşit Rıza tiyatrosu temsillere başlıyor VİYANA: 17,25 iklndi konseri . 18,15 taganni v« koro konseri 18.45 keman konseri . 1915 zifmak ittidadını alan kafalardan Raşit Rıza tivatrosu ilk temsil • kısa iki musahabe . 20,35 çarküar . 23.35rnüessif bir hâdise doğmasi ihti lericıi Beyoğlunda Saray (eski Glorhaberler ve hava raporu . 23.55 senfoniic mali vardı. Binaenaleyh AH Hulki ya) sinemasında vermeğe başlıyor. konser 24.30 dan 2 ye kadar gramofonla Bey filozof Muallâyı sıyanet hak • Tiyatro filhakika bir terkip işidir gece konseri. kındaki ihtannı bir daba tekrarh • ve ancak bütün elemanlarını kendi BERLİN: yarak çekildi. karakteristik hüviyetlerile çevresi Temmuzdan sene nihayetine ka 17,05 ikindi konseri . 18.35 gramofonl» Son senelerde Istanbul liman haHocalar miilhit saydıklan bu ikin ne toplıyabilen sahneler en yüksek, dar Istanbul limanına girip çıkacak etlenceli parçalar . 19.05 haberler • 19.1C rekâtında bariz bir durgunluk göze veya hiç değilse roksansız san'at evci muarızlarının arkasından kindar gemilerin ayni miktarda olacağmı çarpıyor. Bajlıca iktısadî işlerin ve gençlik için . 20.05 konsr: R. ştraussun leri olmuslardır. Bu boyle olmakla gözlerle baka kaldıkları esnada Efarzedersek 1934 senesi limanımız ticaeî faaliyetlerin daralmasından eserleri . 20 45 akşam haberleri . 21.20 beraber kudretli şahsivetler daima ni» Buhari lâhavle tarzında ba?ını harekâtınm yuvarlak hesapla 8 ileri gelen bu hal, son birkaç ay dans havalan ve eğlenceli musiki 23,09 bu kaidenin üstüne çıkmıslardır ve zarfmda biraz düzelir gibi olmuş • milyon tona baliğ olabileceğini tahsağa sola çevirip yüzünü burustu haberler . 23.25 dans havalan. Avrupa sahne hayatında bunun pek min edebiliriz. 1926 senesindenberi tur. Bilhassa, Haydarpaşa limanınBUDAPEŞTE: rarak: çok misallerini bulmak kabildir. da gün geçmiyor ki; rıhtıma yanaşvasatî olarak senevî tstanbul lima Mevlâna dedi. lnsanlara may17.05 kcnîerans 18.05 ziral nejriyat . ' Meselâ Sarl Buvayye ve Mari Bel mış Alman bandırah 8,000/10,000 ni harekâtı 13/14 milyon tonilâto 18.35 Eduardo Biyankonun tango orke». munluk isnadı bahtini bizim ka daima komedi Fransezde önde gelen tonluk gemilerin Alman limanları raddelerinde olduğuna göre son bir trası . 19.35 ingilizce ders • 20.05 taganni ve başlıbasına temaşa hâdisesi olan dar ciddiye alan yok. Kinue buna için zahire yüklemekte oldukları iki sene içinde tstanbul limanında konseri: Şarkılar ve opera parçalan 20.45 kızmıyor. Gülüp geçiveriyorlar. t • şahsiyetlerdir. nazari dikkatimîzi celbetmesin. sefain harekâtının 4 milyon ton kakomedi: Boşanalım! . 22.55 orkestra kon. çime büyük bir şüphe ariz oldu. dar azaldığına hükmetmek icap e Bizde de Raşit Rızayi, kendi se Memnuniyete şayan olan bu liman STi 24,05 Çingene orkestrar der. viyemize göre bu noktai nazarla mü faaliyetinin gitgide fazlalaşarak Fazılı muhterem, ne gibi şüpbütün kara sularımızda eski zamanPRAG: talea etmekte hata yoktur. Raşit he? Bundan başka senebaşından ha • ları andıran çanlılığa bir mukadde18 50 ziraî neşriyat . 19 almanca nesrlRıza vaktile nasıl tekbaşına ve müziran nihayetine kadar tstanbul li İnsanlan soylu soysuz iki kısyat . 20.05 haberler . 20 20 m ç a d«rs teakıben lâalettayin elemanlarla or me olmasmı temenni ederiz. manında muamele yapmaksızın ma ayırıyorum. Soylular temiz cettaya cıkarak umumî telâkki ve teIstanbul limanı ile lzmir, Sam transit geçen gemilerin mecmu to • 20.35 Prag radyo orkestrasmın konseri lerden gelenler. Soysuzlar maymun 21,15 Çekoslovakya hayvanatına dalr kon. halükü kendisine çekmişse, bugün sun ve Mersin, memleketimizin başnajı da (1,298,000) tondur. netlinden doğanlar.. Aramızda may de ayni rağbetle kar«ılaşacağı nalıca sefain harekâtının merkezleri934 senesinin ilk altı ayında ts • ferans . 21.35 çanlar: Uç perdelik plyes mun tabiatliler çok var.. Çıplak 23.05 son haberler . 23,20 halkla musa . hakkak farzolunur. Yeni heyetinde ni teşkil ederler. Istanbul bunlarm tanbul limanında muamele gören hktan utanmıyanlar, Hibonun şe • kendisine Halide, Saziye, Sayeste, habe. en mübimmidir. Bu dört limana gigemilerin hâmil oldukları bandıra • Zehra ve Hüseyin Kemal gibi Şehir beği gibi dans edenler.. Ellerine gerip çıkan Türk ve ecnebi gemilerin lara göre taksimi şöyledir: TULUZ: Tiyatrosunda hususiyet kazanmış ar yarısından fazlasi tstanbul limanı • çenieri hemen yutanlar... Her ne 20,05 askeri bando . 20.20 fılim mu*i Ton göriirlerse taklide yeltenenler.. Ma tistlerin de iltihakı süphe yok ki na aittir. Meselâ 1931 senesinde Isklsi . 20.35 haberler . 20,50 Viyana orkes. 100 4 086.000 Umum tonajı muvaffakiyet ihtimallerini kuvvet tanbul, İzmir, Samsun ve Mersin linasız lâflar söyliyenler, insanî dili trası . 21.20 senfonik konser 21,35 şar . 39 1,306,000 Türk gemileri > lendiren sebeplerdendir. Bu esbabı manlanna girip çıkan gemilerin toanlamıyanlar, gel geç huylu may • kılar . 22 05 Lakme operasmdan parça 23 932.000 Italyan » mucibeye Saray sineması gibi İstan nilâtosu 25,000,000 tonilâtoya ya lar . 23 20 haberler . 23.35 operet par mun iştahlılar, yüksek ilâhi hisler8,5 349,000 İngiliz » bulun en güzel ve en asrî sahne ve salo kındır. Bunun 13,500,000 tonilâtosu çaları . 24.05 Filarmonik orkestrası . 24.29 den mahrum olanlar.. Bir şeye kız6,9 281,000 Romanya » nunun teminini de ilâve edersek Ra Istanbul ve mülhakatı limanlarına, şarkılar . 24,35 Org konseri 24,55 tagannl 6.5 dıklan vakit yaygara kopararak 264.000 Almanya » 7,300,000 tonilâtosu Samsun ve şit Rıza tiyatrosundan birçok şeyler ile tango . 1,05 opera parçalan . 1,20 4,7 194,000 dişlerini gösterenler. Daha ne söy beklemek haksiz olmaz. Lehistan » mülhakatma, 4,100,000 tonilâtosu Viyanâ orkestrasL 3.8 154.000 Fransa » da tzmir, Mersin ve mülhakatma Hyeykn surette in*an, tmette mayRaşit Rıza, 9 ve 10 ilkteşrin salı 2.4 100.000 Holanda ait bulunmaktadır. mun olanlar... VARŞOVA: ve çar?amba geceleri, ilk temsil ola23 95.000 Bulgar • 18.05 piyes . 19.05 «v kadını neler bil. tstanbul limanuttn o seneki faali Nîhayet tngiliz filozofo Mutır rak M. Feridun Beyin Birabodan 2,3 94,000 Amerika • meli? 19.20 on yedinci ve 18 inci asır • yetini gösteren bu 13,5 milyon to • naklettiği (Hedefsiz buseler) i oy1.6 Darvinin koluna mı yatacağız? 67.000 Ros » larda klâsik İngiliz musikisi . 19,50 ki . najın % 34 ü Türk, % 66 si ecnebi nıyacaktır. 1,5 62,000 Yuriin » taplara dair musahabe . 20.05 şarkılar • tıuanlıklarınra şerefini bil • sefaininin tonajland'ır. tmzir, SamŞehir Tiyatrosu da sali aksarmn20 25 konferans . 20 35 gramofon 21 05 sun ve Mersin limanlarındaki sefameyip te maymunlukta iftihar a Şayani dikkattir ki, 1931 sene dan itibaren Reşat Nuri Beyin meşhafif musiki . 21.50 haberler . 22,05 ak . in harekâtmda Türk gemileri daha sinde limanımızda muamele yapan rıyanlara »iz hayvan değtlsiniz, dehur Rus edibi Dostoyevskiden ter • yüksek nisbetler ihraz etmişlerdir. Yunan gemilerinin umum tonaja nis sam konseri . 22.50 konferans 23.09 mek bize mi kaldı? Cenabı Hak cüme ettigi (Cürüm ve ceza) piyekonser . 23,20 gramcfon . 24,10 dans ha. Ayni sene zarfmda bu nisbet tzmirbeti % 11,3 olduğu halde; (1934) nelere kadir değildir. Belki insan sini temsile başlamıştır. Evvelce de valan. de % 47, Samsun ve Mersin limansenesi altı ayında bu «i»W«t % 1,5 yaztldığı gibi Şehir Tiyatrosu tem suretinde maymun, maymun şeklinIarında da % 90 ve fc 52 derecele e düşmüştür. ttalyan bandırasuıı silleri iki sahneye bölünmüşütür. de insan yaratmıştır. Anamızı, ba • rindedir. hâmil sefain tonajı ayni senelerde Ciddî eserler Tepebaşındaki bina bamızı tenzihen «öylüyorum ki batstanbul liman harekâtı, nisbeten % 17,4 ten % 23 e, Alman tonajı da, operetler Fransız tiyatrosun Talebe Yurdu reisliginden: na da şüphe gelir gibi oldu... yüksek faaliyet senesi olan 931 le da oynanacaktır. % 3,2 den ^ 6,5 e çıkmıştır. 931 1 Universıv, arkasındaki Halkevl kıyas edilirse son zamanlarda epey Böylelerine hayvan muam« • senesinde tngiliz bayrağmı taşıyan Talebe yurdunun talet>c kadrosu dolmus. Operetlere henüz başlanmamış azalmıştır. 934 senesi iptidasından lesi mi yapmalı? İnsan muamelesi gemilerin Istanbul limanında mua • tur. Geçen seneki talebeden wı e olsa ye. tır. Bu sene gerçi kadro iki ayrı sah haziran nihayetine kadar altı aylık mi? Beşerî kayitte bunların mev • niden müracaat kabul olunmıyacaktır mele gören umum tonaja nisbeti neye taksim edilmişse de Şehir Ti bir müddet içinde Istanbul limanına 2 Kabul olunanlar Içinden bu ayın kileri nedir? %12,5 olduğu halde, 934 altı ayınyatrosunun eleman bolluğu temsil • girip çıkan Türk ve ecnebi gemile onuncu günü akşamına kadar heaani da % (8,5) e inmirtir. 1934 te Rus, lerde bir aksakhfa intkân vermi Çingen* en soy»ux «aydtğı • rin adet ve tonaj miktarları aşağı • nnı tesviye «tmiyenlerln yerlerine »ıra Fransız ve Holanda gemilerinin toyecek derecededir. • ~"*r«f. daki hulâsada gösterilmiştir: tnız bir nesildir. Fakat intanhf ı irinumarası itibarile ihtiyatta bekliyenler • najları dahi 931 senesine nisbetle Adedi Umum tonajı barıle maymundan bir tabaka yu Tepebaş» temsillefinîn"" fîatleri den alınacaktır. pekçok tenakus etmiştir. 2 nci kânun 1934 438 618.000 karıdır. hemen hemen geçen senekinin ya Şubat 431 588,000 rısı nisbetinde tenzil edilmiştir. Türk sefakıi tstanbul limanında Bu sözden ne netice çıkıyor? Mart 564 804,000 umum tonajın % 33 ünü tutmakta Maymunluğu nefislerinde kaNisan 294 701.000 Eminonü Askerlik şubesi reisliginden: "^ dır ki bu nisbet 1934 te de ayni bul edenlerin çingeneden de bir taMayıs 314 759,000 Şehit tayyareci Mürevva Efendinin vaehemmiyeti muhafaza etmiş, % 32 rislerinden bir sahsm acilen subemız» Haziran baka daha aşağı olduklarını anlat309 616,000 Şehrimizdeki musikişinasların en raddelerinde kalmıştır. raak istiyorum. Yekun 235Ö ,,086,000 müracaatl ilân olunur. yaşluı olan piyanist Enriko Furla Bu soysuzlardan pak insan • ninin san'at hayatının ellinci yıldöTepebaşi Şehir tiyatIığımıza maymunluk bulaştırma • nüraü münasebetile beş teşriniev • rosunda bu akşam mak için ne yapmalıyız? vel cutna günü saat 17 buçukta saat 30 de Şeytan aleyhüllineye yapı • Sosyeta Oprayada bir konser ter tip edilmiştir. Konserde ayni za lanı yapmalıyız... manda çık kıymetli kompozitör olan Yani recm etmeliyiz öyle mi? 20 tablo M. Furlaninin muhtelif parçalan Elebaşı filozoftan başlamalı Yazan çalınacaktır. Oynıyan : rasgeldiğimiz yerde bunlan bir i l â kendisi tarafından F. M. Dostcyevıky Konsere Madam G. Bamberger taşlamalıyiz... NORMA SCHEARER TeTCümc eden: viyolonselle, Konservatuvar profe 9 Rejat Nuri sörlerinden Ch. Laschensky kemanBizde halkça filozof tabirine vela iştirak edecekler, Mirnir Nuret • Localar 300, 250 Koltuk 50, rilen mana pek hoşa gidecek gibi tin Bey de muhtelif parçalar okuOynıyan : Sandaly* 40, Gaferi 30 kuruş. rr \UDE FARRtR'in vuksek eseri değildir. Bu sıfatı taşıyan insan din yacaktır. CHARLES BOYER ANNABELLA ce ve ahlâkça mubalâtsız tanılır. Iski Fransız tiyatresunda Fransızca sözlüdür Ahirete, cennete, cehenneme inanII 10 934 Perjembe akşamindan iubaren maz. Beşerî cemiyetleri inzibatta saat 20 de tuttuğu samlan bu korkulardan nefsini muaf sayar. Bu açık düşünuşile Bugünden itibaren 1 alelâdelerin gidişlerine hiç uymı Operet 3 perde. Bestele>en : Yohann Mevs min iki müstesna filmi birden yan zıt cihetlere tapıtır.. Tercüme eden 1krem Reşıt Filozof Muallâ Uhuti Efendi f DOUGLAS FAİRBANKS konukomşunun istihzalı bakışlarile üzerine yıgdıkları işte bu kocaman suçların ağırhkları altinda yaşi • RONALD COLMAN Haftanın 26 ncı sayısı çıktı. Bu sayıda Fransızca sözlü fîlmi kadar b«ğenilm«mistir. yordu. dıkkate değer bir yazı vardır: Bütün bu kabahat kütnesi üze Millet Tiyalıosunda bu akşam Bu akşam SARAY sinemasında Abdülhamide bomba. rine tiiy diken sunturlu birşey daha Bu'vük sanattsâr JACK PAYNE ve meşhur orkestrası tarafından 30 sene evvel Lstanbulda birçok Türk vardı: Maymunluk nazariyesi.. Fiaskerini mahveden bu bomba hâdisesini lozofun bu teorile ugraşması etrafHaftaya Nazif Süruri Bey yazmıştır. Nazii HAKKI RUŞEN ça birçok yanhş anlaşılmalara, fe Süruri Bey, Abdülhamit tarafından bu Bey ve arkadaşlan| na tefsirlere yol açmıştı.. Maymungüzel filminde, umumun alkışlannı kazanan hâdiseyi tahklka memur edilmisti. Onun llk defa yeni phes luk nazariyesi, bütün insaniyete için bomba hâdisesini en mükemmel ya. caz, unutulmuş bir melodi çalarak müessir zabilecek olan, Nazif Süruri Beydir. şümvlü düşünülmeksizin yalnız fibir dramı gözleriniz önünde canlandırıyor Bu yazıda bombayı kimlerin ve nasıl lozof a ve ailesine malediliyordu. Vodvii 3 perde F O X J U R N A L v* attığı bütün teferrüatile anlaşılmaktadır. Sanıyorlardı ki Muallâ Efendinin NAŞİT B»y utcu Monok rolünd» Haftanm bu sayısında Server Bediin maymundan bir akrabası varmış. JACK PAYNE I cuma gündüz esrarengiz bane 9 perdeı güzel fı*ra ve hikâyesinden başka sevimli Zaptolunduğu yerden nasılsa zinyazıları da vardır Sayısı 7,5 kurus cirini koparıp kaçmış. Zavallı a dam şimdi bu kuyruklu amcasını arıyormuş. Romanın ilk hükümdan Yeni Adamın 40 ıncı sayısı çıktı. İçinde. Romülüs gibi tarihî hurafelerde nakiler, İsmail Hakkı, Operet mi, kültür mu sıl kurt ve köpekle kanşmış insanve kültür açlığı var. Cami, siyaset ile minde olanlar. Nurettin, Freudlsm ve ahlar varsa bu da öyle olmuştu. Filolâk Roberte Mortin, Herseyi önce bulan. zofun akrabasından bir kadm may yapan tabiat. A. V, Yeni şaire dair. Vahmuru bol bîr ormanda kaybolmuş. det, şiir, kafiye... İ. H., Türk primitiflrei. Orada epeyce bir zaman kaldıktan M. Sami, Rus bedcn terbiyecilerile mü sonra kucaiijında bir çocukla evine nakaşa. B., Türediler. Bedi Ziya, halin ı. dönmüş... Halkın dedikodusu durcaplarına uygun en iyi tedris tarza. Is mayıp işliyen bir dişli çarktır. Kurmail Hakkı Sait Çelebl (dram). Guy de tulmağa uğraştıkça daha ziyade Maupassant, Sakat adam (hikâye). Dmıya lllm, ian'at, t^knik haberlert, birçok tutulursunuz. re£İm vardır, Flatl 10 kuruştur. (Mabadi var) Yazant Httseyin Rahmi Istanbul limanında faaliyet artıyor RADYO c ^ksamki program J İstanbulun liman faaliyetini diğer limahlarımızla mukayese ve son altı aylık vaziyeti tetkik Talebe yurdunda yer kalmadı Davet Konser 1 • KADIN HAYATI 2 ÇiN GECELERİ Duhuliye 25 kuruş Bugün ELHAMRA Sinemasında 2 büyük filim birden: A R P CÜRÜM ve CEZA RAMON NOVARRO Hilâl ASRİ Sineması F E R A H sinemada ROBENSON HIRSIZ HİÇ BİR FİLİM jui p ¥ f j | ^ Sinemasında gösteDÜN AKŞAM İVI d L4 d I \ . rilmege başlanan Y A R A SA KİBAR KADIN ASLA UNUTMAZ Yeni eserler H AFT A NAŞİT BEY UNUTULMUŞ SENFONİ M I C K E M O U S E Bektaşi Esrarıl matinelerden itibaren Bugün İPEK Sineması muazzam filimlerine başlıyor! Yeni Adam Gözünüzle Gördüğünüze inanamıyacağınız s enenin ilk muazzam filmiFransızca sözlüdür Görünmiyen Adam