19 Eylül 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

s Casuslar Arasında 141 Nakİli: A. DAVER f Şehir ve Memleket Haberleri Belediye intihabat Intihap defterleri yartn akşam kaldırılıyor Belediye intihabah faaliyetine canlı ve hararetli bir surette de • vam edilmektedir. Kazalarda cu • martesi günündenberi asılı bulunan defterlerde hergün birçok kimseler isimlerini aramak üzere tetkiklerde bulunmaktadrr. Defterler yann akşam saat 18 de kaldınlacaktn*. Evvelki gün intihabat talimat • namesi nracibmce Fatihte ve Eminönündeki kazalarda yoklamalar yapılmış ve Fırka namzetleri tayin edilmişti. Dün de Beyoğlunda ve Beşiktaşta yoklamalara devam e • dilmiştic Yoklamalara dün oğle den sonra başlanmıştar. Fırka tes kilâti kademeleri idare heyeti reisi doktor Cemal Beyin riyasetinde meclise seçilecek azalan tesbit etmişlerdir. Beyoglu ve Beşiktaştan namzet olarak 32 aza seçilmiştir. Bu azalan halk mtihap edecektir. tntihap gününün çok yaklaşmış olması münasebetile propaganda faaliyetine bhan evvel başlanman kararlaştınkntf ve hitr/'aelene bngünden itibaren başlanılman için aiâkadar hatipler davet edilmiştir. Bu akşam saat 18 buçukta tstanbul radyosunda Refik Ahmet Bey ta • rafmdan Belediye tntihabatı ve hemseriierin vazîfeisi mevzulu bir konferans verilecektir. Gece de saat 21 de Halit Fahri Bey Melek sinemasında, Niyazi Tevfik Bey ayni saatte Kadıköyünde Gazi Ukmektebi binasında, Ticaret Odası umumî kâtibi Vehbi Bey ayni saatte Kadıköyünde Fırka merkezinde, avukat Abdülkadir Ziya Bey Beşiktaşta Fırka merkezinde, avukat Celâlettin Feyyaz Bey Fatih Fırka merkezinde birer konferans vereceklerdir. Bu akşam Üsküdarda ve öteki kazalarda da ayni mevzu hakkında konferanslar verilecektir. Müteakıp günlerde şehrin birçok yerlerin<ie birçok değerli zevat tarafından hitabeler söylenecektir. Hatipler arasında Galip Hakkı, Hakki Süha, Etem Akif, Baha Kâmi], Çolukçuzade sıtkı, Yayha Kemal, Kılıçzade Hakkı, Kemal Cenap, Saim Ali, Galip Bahtiyar, avukat Mekki Hikmet, Fethi tsmail, avukat Avni, Kara Osman oğlu Suat, Köprülüzade Fuat, Agâh Sırr Beyler ve Nakiye, Lâtife Bekir, Safiye Hüseym, Aliye Esat, Meliha Avni, tffet Halim, Vecihe Ziya, Aliye Halit Fahri Hanımlar ve diğer kadın erkek bazı hatipler vardır. Cumhariyei 19 Eyiail<>34 Siyasî icmal Avusturya meselesi /^ lV emîyeti Akvam meclisleri bn ^A defaki içtimalarmda en ziyade Rusyanm bu beyneumlel mu« esses^ye girmesi etrafmdaki münakasa ve müzakerelerle meşgul olmuş görfi nuyorsa da hakikati halde Avusturya meselrsi de Cenevrede toplanan Avrupa devlet adamlanm çok fazla işgal etmektedir. Çnnkn bo mesele üe orta Avnıpanın vr hatta bütün Avrupanın sulh ve musalhneti alâkadar edflmîftir. Bumm en yeni delili Viyanadaki Narflerm b*sfem hareketinde görüldü. O zaman ttalyanın Avusturya hududuna asker tahşh eylemesmden ve ayni zamanda Yugoslavyanm da halya bodn dunda asker toplamasından ve Alman» yantn dahi Avustnryaya tr*Iya askerlerinin kollannı sallıyarak girip oradaki raillî sosyafistleri ezmesine meydan vermem't üzere askerî kovvetlrini Bavyera hududuna topl^masnıdan dolayı büyük bir Avrupa harbinin zuhur eylemesine ramak kalmışh. ınnfi ? tvan Mihailof Birkaç güne kadar harice gidecegi anlaşılıyor Üç gundenberi şehrimizde bulunan Bulgar komitacısı tvan Mihailof evvelki gün akşana kadar dostla • rmdan Açkofun Tokatlıyan karşı sında Suterazisi sokağındaki Tiüstini apartımanmda kalmış ve akşam üzeri Açkofla beraber buradan çıkarak bafka bir dostunun evine gitmiştir. tvan Mihailofun zevcesile beraber Kınalıadada bir dostunun evinde birkaç gün kaldıktan sonra şehrimizi terkedeceği zannedilmektedir. Henüz nereye gidecegi kat'î şekilde tekarrür etmemiş olmakla beraber evvelce d« yazdıgımız gibi İtalyaya ve d»ha kuvvetli bir ihtimale göre d"e İsviçreye gidecektir. Mülteci Mihailofun Emniyet müdürlüğünden naklen bazı gazetelerde görülen ifadesi doğru değildir. Çörçil şu sözlerle teşekkür etmiştir: Bu hediye, bîr meydan muharebesinin zaferine muadildir Filân adamın kazada öKip olmedîgnri soran bu telgraf infilâktan beş altı saat evvel Plauendeki telgraf naerkezlermden biri tarafmdan fabri ka telgrafhanesine çekilmişti. Esrarengiz İngiliz, Bolevetz fabrikasında çalışao bir fırka reisini de tanıyor ve mükemmelen tarif ediyordu. Bu fırka reisi, mutadı hi lifrada, infilâkın arifesinde o ka • dar mağrur ve küstah bir tavir takmmıştı ki jandarma tarafından şehir hududu haricine atilmak mecburiyeti haııl olmuştu. Esrarengiz tngiliz, hidise mii nasebetile yapılan tahkikatm bü • tün tafsilâtını o kadar derinden derine biliyordu ki o tarihte Pilsende oturduğu ve mfilâk işinde par mağı oldıığu muhakkaktı. biî bir merak ve endişe ile ne ol • duğunu anlamak üzere pencereden sokağa bakarlarken mühim haberleri ve vesücalan havi bir dosya ortadan kayboluvermişti. Sonradan anlaşıldı ki bombamn atılması da, evrak dosyasının çalmması da hür* metlu ve marifetlu rahip efendinin tertibi itniş. Rahip J. H. Hawkins yahut ta «X. B. 9» numaralı casus, tngiliz tntellicens Servis teşkilâtına dost larmdan iki casusu haber vermiş ve birkaç gün sonra, bu dostlan kurşuna dizilirken elinde tncil olduğu halde, onlara son dinî merasimi bizzat kendisi yapmıştır. İntizam, yalnız bir cepheli olmahdır DSn bir h e n m idarehanemize geldi ve Kadıköy otobüslerind^n şSylece ş3uyet etti: « Evvelki gün 6,30 vapur3e Kadıköyiine çıktım. tç Erenköy otobüsüm binecektim. Fakat meydan da hiçbir crtobüs yokta. Bakton ki herkes dnrmuş otobös bekliyor. Sorup sorusturdum. Anladım ki oto • büsler seyrüsefer tarafmdan muayene ediliyor ve ba nmayrae bir sa atten faıla zamandanberi devam ediyormuş. Biz de, bir saate yakın bekledik. Bu esnada otobus bekli yealer gittikçe arth. Nihayet otobüsler geldiler. Kalabalık, arabalara bücum etti. Ben do itî<e kakışa bir otobuse binebildim. Fakat otobös hareket etmivordu. Cünkö, arabaya 18 yerine 19 kisi binmisti. Otobus • lerin muavyen yolcodan fazhı almasi ıw nuiudu. Halbuki fazla gelen 11 12 yaşlanflda bir kız çocugu idi ve babatmm kncagnkka otnruvordiı. Ayakte değfldî. Uzun mBnakatalardan sonra oradaki polise mflracaat e^îldi. PoKs efendi isî h«nedemedi. Blediye dairesine gid^di Orad^ da seyrBsef«T meraarîle bir sfirS möna • kaşadan sonra, nihayet otobSsten bîr tJMn m<^iriMi ve araba hareket ettL Mademki seyıüsef^r memur lan bo fc'^ar inritsma rî»vet ed'vorlar; e balde neden arabalan, m0na> Sıo Dtr saatte muaven*) ecmrvwvfı^r da, halkı saatlerce bekletiyorler? Hamram fikSvetnd yaz^'k. E(er hSdbe, bhr snbhlan şefeiMe vaki oldîse arabalaroı nraayenesi için halka saatlerce otobus bekietPmesi manasızdar. Bir çocn^an Inıcakta pîtm sine razı ohmvacak kadar intizamt seven memurlar, kendi varîfe'erin de de intizamperver olroalıdrrlar, diyoruz. Bir zafere muadi! hediye tngilizler, evvelce de başka fa sillarda yazdığımız gibi Alman donanmasmm harekâtından daima mükemmelen haberdar oluyorlardı. Londradaki bahriye nezareti binasında bulunan ve içinde ne yapıl dığından pek az kimsenin malu matı olan «40O. B.> işaretli odada muhtelif tngiliz istihbarat şefleri sik sık toplamr, elde ettikleri şa yanı hayret haberleri orada kar»ılaştınrlardı. Bu haberler, AI man donanmasınm bütün hare • katmi tngilizlere ogretirdi. Maym tarlaları, gizfi işaret ve şifreler, en mahrera emirler, herşey bu odada tngilizlere malum olurdu. Mr. Churchül (Çorçil) hattra tında, Alman bahriyesi tarafındaa kullanılan gizli sifrelerin anahtar • lanm, Ruslann harbin daha ilk hafta'.arında, 17 ağustos 1914 te Rus sahillerinde batan Madgeburg is • mindeki Alman kruvazöründe bulduklarım ve bu sifrelerin bir kopyesini hemen tngiltere Bahriye Nezarettme gönderdiklerini yazar. Çörçil Rus Bahriye Nezaretine şu sözlerle teşekkür etmiştir: «Bu hediye bir meydan tmıha • rebeMnin zaferine muadildir.» 191S te lngiltere Bahriye Nezareti baş dalgıçlanndan Miller tn • gilterenicı Kent sahillerî açığında batmış olan bh* Alman denizaltı gemîsine girmek emırini aldı. Dal gıç, gemtde, kumandanın kamarasında küçük madenî bir kasa icinde, Almanların döktükleri yeni iki maym tarlasınm plânlannı, iki işaret defteri ve ayrica Alman donanması tarafından açıkdenîzde kuilanmağa mahsus bir işaret defteri daha buldu. Bu iasret defterleri donanma n»n en mühim esrçnydı. ADLtYEDE Bin marka satın alınan esrar Düşman bir ihanet neticesinde bazı Alman fabrikalannda husuıî zehirli gazler yapılmakta oldugunu hatta bu zehirli gazlerden, o zaman tetkik ve tecrübc edilmekte olan dördünün terkiplerini de ögrenmişti. Bunun üzerisıe Krup fabrikası • nın merkezi olan Essen şehrine bir casus ağlebi ihtimal Lucieto gönderildi. Bu casus «Essener Hof» otelinin Iokantasmda yemek yerken zehîrli gazlerin Essen poligonunda tecrübe edileceğini öğrendiğini iddia etmektedir. Casusun iddiasına nazaran îtnparator, Hindenburg, bir Avusturya ve bir de Türk as kerî heyeti bu tecrübelerde hazır buhinacaktı. Casus, kendini Dusseldorftan gelml» bir mühendis yerine koyarak bir jandarmaya bin mark rüşvet yermek suretile tecrübelerde hazw bulunmak ve atılacak zehirli bombalardan bir parça tedarik etmek imkinını elde etmişti. Casus diyor ki <üc gün sonra Partse dönerek bize bin mark gibi ehemmiyeUiz bir paraya mal olan bu maden parçasını âmirlerüne teslim ettim. Merkez lâboratuvarında alelâcele yapılan tahliller, anî bir boğulmaga sebebiyet veren bu gazlere karşı bir tek korunma çaresi oldugunu gösterdi. Bu çare de, bun • lara mahsus maskeler kullanmaktan ibaretti ve harbiye nezareti yüz binlerce maske yapılmasını em r«tti. Bir neşriyat davası Beyanname hilâfma ve usulsüz olarak neşredildiği iddiasiie Cereyan gazetesi neşriyat müdürU Ragıp Bey adliyeye verihnişti. Dün mahkemesi neticelenmiş ve bera etine karar verilmiştir. Bir hırsız tevkif edildi Sultanahmet birinci sulh ceza mahkemesi, dün Reşat isminde bir hırsızı tevkif etmiştir. Reşat Boğa • ziçinde muhtelif zamanlarda ya • piknış olan hnrsizlıklarm faili ol • makla maznundur. Yugoslavyanm mukabii hareket ve f tahşidi olmasaydı ih imal ttalya ordu • lan Avusturya topraânna girmekte te • rrddüt etmiyecekti. Yann boyle bir vaztyetin yeniden tahaddüs etmiyeceğini kimse temin edemez, Avusturya meselesmin gosterdFgi icmden çıkilmaz muşkülât, ga'ip devletlerin ibd's rttikleri gayn'tabiı vaziyet ve tesekküneri zor la idamede met ve mar ftmeiermden üeri geiiyor. Avusturya elli müyon nüfuslu ve kendi basma iktısadî ve malî ve aikerî bir kül olduğu zaman müst'kil olarak yrçıyordu. Fakat ahaHsi Alman olnnyan anastrdan mürekkep eyatetleri avnlıp iktısadî menabiden mahrom edilerek halis bir Alman hükumeti okrak kalan ve iktısaden ysşaması için Almanya ile birleşmesi zarurf olan kurfik Avusturyamn müstakil olarak kalmasma ne siy»si ne de iktısadî cihetten imkân yoktur. Maahaza, Fransa ile ttalya 1866 smesine kadar Alman konferadasyo • nun bir azası bulunan bu b*lis Alman bükumetmi ahalistnin mühim bir ekse rivetinin arzusuna ragmen Almanya ile birlestirmekten men için asktn, siyasî vr iktısadî her türlü tazyiki yapıyorlar. Bn bfivrfc devletler yukanda sSvIe • d : şmiz gibi a«ker! nümayiş ve tazyikîerin devamı tehl3celî oldugundan şhndi de suya dusrn şark misakma benziyen bir misak ile orta Avrupada yeni bir vazivet ihdas ederek Avusiuryanm istiklâbni komşnsu devMlere taahhSt ettirmek istiyorlar. Fakat misaUann ço gahnası Cemiyeti Akvam muessesesi • nin kıymet ve ehemmiyrtmi matema diyen azakmalrta oVdugundıan ba möessesenm nufuz ve kuvvetine dayanan Küçük «tflaf dmrletleri yeni misaka iyi nazarla bakmmmıelardır. Bumm için orta Avrupa nusakı ta • savvtrru daha ük safhasmda şiddetli itîrazlara nğradı. Şark mbakma karşı gSsterilen mahzurlar Avmpa misakı tasavvuruna da şcpnesiz testr etmekten hali kalmamıştır. Diğer taraftan Avusturya başvekflile hariciye nazBi Cenevrede devletlerden Avusturyanm iktısadî ve raalî cihtten yaşayaBOmesl için esash ve dcvamlı surette maddî yardımlar temin edihnesini ve siyasî teminat verilmesini musnrane btiyor. Bu talepler tetmin edihnedigi takdirde tabiafaie Avusturyanm Ahnanya 3e bir lesmesi icap edecektir. tşte Cemiyeti Akvamı asıl düsündüren mes'le budur. MVHARREM FEYZt ECNEBt MEHAFtLDE Isveç Veliahtının ziyaret programı tsveç Vcüahti Prens Adolf Hazretlerile zevceleri Prenses Luiz Hazretlerî bu seyahate tahsis olunan Vasaland vapurile birinci teşrinin ikinci günü şehrimize geleceklerdir. Misafirler tstanbuldan Ankaraya geçeceklerdir. Ankarada kalacaklan iki güa için protokol müdürlügünce bir program tanzim olunmuştur. Prens Hazretleri, 4 birinci teş rinde Ankaradan haraketle oto mobille Karaköy yolundan Bursa ya gelecekler, Bursada bir Uludağ gezmtisi yaptıktan sonra 6 bmrinci teşrkıde Mudanyadan İstanbula dcneceklerdrr. Misafirlerimiz 11 birinci teşrine kadar tstanbulda kalarak müzeleri, camileri ve sair görülecek yerleri gezecekler ve 11 sabahı tzmire hareket edeceklerdir. 15 birinci teşrine kadar tzmir ve civannı gezecek olan misafirler Afyonkarahisar yolile Halebe gideceklerdir. Prens ve Prenses Hazretlerine bu seyahatleri esnasmda kerimelerile bir mabeymci ve Prenses Hazretlerinin dam donorleri ve yaver ler refakat edeceklerdir. Doğru deği mi? Darülaceze vergisi Verginin sinemalardan alınmasına karar verild: Belediyece sinemalardan Darülâce ze resminin alınıp almmamssı için tetkikatta bulunn^k w> bu hususta bir karar vermek üzere bir komisyon te • şekkül etmişti. Komisyon mesaisini bi tirmi? ve verdiği karan Dahiliye Vfkâletine bildirmitir. Bu karar göre sine malann Belediveye Darülâcrae vergi smi vermeleri lâzım gelmektedir. Da • hiliye V<kâletinden gelen emirde ko misyonun karan tasvip edihnis ve vaziyet Belediye îd'resine bfldirilmistir. Sinemalann şimdiye kadar v^rmed'k leri Darülâcere vergilerinin kendilerinden tahsiiine baslanacaktır. Istanbulda casus Ingiliz papası tstanbulda High church'un rahibi, hürmetlu J. H. Hawkins Osmanlı payıtahtının en orijinal şahsiyet • lerinden biri idi. Hayatında iyilik, tncil ve küçük piposundan başka hiçbirşey bilmezdi. Muhterem papazın, o tarihte, tstanbuldaki tngiliz İntellicens Servis teskilâtmm şef leri olan binbaşı Mazvell (Maks • vel) ve yüzbası Lawrence (Lav • rens) ile sıkı fıkı münasebette bu lundugunu ve bu iki zabitin hür • metlu rahibe, J. H. Hawkins değil, fakat <X. B. 9» ismini verdiklerini kimse bilmezdi. Bir sabah, Beyoglu caddesinde Fransız •efarethanesinin pencere • leri dibinde bir botnba patladı. Sefarethane memurlan gayet ta • MAARtFTE Harbi bitiren bir casusluk Geçenlerde vâki olan ifşaata nazaran, harbin en mühim casusluk vak'alarından biri de Alexandre Szek isminde genç bir mühendis tarafından yapıltnıştır. Bu genç mühendism zengm bir fabrikatör olan babası Viyanalı ve Avusturya tabaası, annesi tngilizdi. Ailesi Brüksele yerleşmişti. Alexandre Szek, Alman ordusunda emsali olmıyan bir telsiz makinesi ieat et • mifti. Bu telsiz, en küçüğünden en büyiiğüne kadar her mevce tulünde telsizleri zaptediyordu. (Mabadi var) İlk tedrisat muaüimlerin n vaziyeti Anadoluda ve burada yeniden ilkmektep açılamamasından birçok ilk tedrisat muallimleri iş bulamamaktadırlar. Bunun için Maarif Vekâleti bu sene muallim mekteplerine talebe alınmamasına karar vermiştir. Kadrolarıı azalması münasebetile muallim mekteplerinin adedi de azalhlmış Anadoludaki muallim mektepleri lâğvedilmiştir. Lâğvedilen muallim mektepleri meyanında Adana kız muallim mek • tebi de vardır. Veliaht Mesmadan geçti Mesina(ltalya) 18 (A.A.) tsveç Veliahti Prens Güstav Adolf, şarka seyahat etmek üzere, dün buradan, «Vasaland» vapurile hareket etmiştir. Ziraat Vekilimizin tetkik seyahati Orta tedrisat kadrofarındaki tebeddülât Orta tedrisat kadrolannda ya pılan değisikliklerden dün de bir kısıra alâkadarlara bild'irilmiştir. Kadıköy Kız ortamektebi türkçe muallimi Şükufe Nihal Hanım ts tanbul Kız lisesine, Davutpaşa türkçe muallimi Etem Bey Eyüp orta • mektebine nakil ve tayin edilmiş Ierdir. Birlik gazetesinin k&patılması Uzrine Millî Türk Talebe Birliği yeniden bir gazete çıkarmak üzere tetkikata başlamıştır. Kanunen gazetesi kapatılmış bir şahsa, yahut bir şahsiyeti hükmi ye yeni bir gazete imtiyazi verile mediğinden Birlik, mevcut Fikir ve Kültür mecmualarmdan birine maddî yardımda bulunarak bu mecmuayı kend'isi için bir propaganda organı olarak kullanmağı düşünmektedir. Talebe birliqi bir gazete çıkarmak istiyor 15 günde 1007 mektum nüfus yazıldı Mektum nüfusun kaydine ehemmiyetle devam edilmektedir. Ka • nunun tatbikma geçildiği son on beş gün zarfında 1,007 mektum nüfus kaydedilmiştir. Afyon satıyoruz Bir mSddt evvel uyuşturucu madde ler mhisan uııuunî mudüril Sarnı Bey afyonlanmıza muşteri bulmak üzere Avrupaya gihnişti. Haber aldıgnmza göre Sami Beyin birçok Avrupa şehir lerinde ecnebi kartellerle yaptığı te maslar müspet netice vermiştir. tki mfihim firraa ile yspdan geniş bir anlas ma sayesinde yakmda, harice müh : m miktarda afyon ihraç olunacaktır Afyonculanmızı sevindirecek mahiyctte olan bu haber hakkmda henüz daha esash malumat gelmemiştîr. Sami Be yin bugünlerde avdit edecegi haber almımstır. Dün şehrimize 210 Faşist talebe geldi Yüksek muallim mektebine 40 talebe alınacak Bu sene Yüksek Muallim mek teb'ae yeniden 40 talebe alınacaktır. Lise mezunları arasından seçilecek olan bu talebelerin müsabaka imti» hanları yakında yapılacaktır. Mektebe 25 yaşını ikmal etmemiş lise mezunları alınacaktır. CumhurİY^t Nüshası 5 Kunıstur İTürkiye Hariç ^ Ziraat Vekili Muhlis Beyin Karadeniz «eyahati esnasmda Orduya 'da uğradığım ve orada muhtelif meseleler hakkında tetkikat yaptı gıtu telgraf hab«ri olarak yazmıştık. Yukarıki resim, Orduda Vekil ley fcrefine verilen »yaf etUn bir intabadır. Maarif müsteşarı şehrimize geldi Maarif Vekâleti Müsteşarı Rid van Nafiz Bey dün sabahki trenie .J^JIT^ şehrimize gelmıştir» Dün şehrimize 210 Faşist talebe gelmiş ve Italyan kolonisile Talebe Birliği tarafından karşılanmıştır. Talebeler bugün çehrimizi geze ceklerdir. Resmimiz Faşist gençleri bir arada göstermektedir* 1400 Kr. 170Ö Kr. Senelik 1450 Altı aylık 750 80Û 0ç aylık 400 yoktur Bir aylık 150 şeraiti! w ^