13 Eylül 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

1934 Avrupa güzeli İngîlterede yapılan intihapta Fenlaridiya güzeli, MeL Ether Toivonen Kraliçe seçildi sCamkariyet ( Şehir ve Memleket Haberleri ) Siyasî icmal Ortamektep, lise kadroları sreldi Eski müderrislerden l:adroya girenler var Akdenizde bahrî rekabet Fransızlar sularımıza büyük gemiler işletiyorlar, ihracat eşyasının nakli için de bir teklif yapacaklar Cemiyeti Akvam azalıkları illetler Cemiyetinin bu defaki toplantılan dev letler arasmda ihtilâfh fu yahut bu meselecıin mevzuubahs ve münakafa edilmesinden ziyade azahk meselelericıe hasrolunmuftur Fracısa diplomasisi, Almanya ile arası açılan Sovyet Rusyayı büsbütün kendioe bağlamak üzere bu büyük devlete Cemiyeti Akvam azahğı verilmesi uğurunda bütün meharet, nüfuz ve gayretini sarfetmif ve nihayet emeline muvaffak olmuftur. Cemiyeti Akvatnın meclisi iki müstenkife karşı ittifakla Sovyet hiikumetkıin Cemiyeti Akvama girmesine razı olmuftur. Fransa bu neticeyi elde etmek için kendi si yasetini bile tehlikeye koyarak bir çok fedakârlıklarda bulunmuftur. Sovyet Rusyanın bilâ kaydüsart Cemiyeti Akvama kabul edilmesini tnilli ve umumî meofaatleri için mahzurlu bulan Lehistan devleti istediği kayit ve fartlan kabul ettirmek hususunda sonuna kadar ısrar etmiftir. Fakat Fransa ken • disinin en büyük ve en kavi askerî müttefiki olmasına rağmen Lehis • tanı ya beynelmilel siyasette ken disile beraber yürümek yahut ittifaktan vaz geçmek fiklarından birini intihapta serbest bırakarak ayak diremiftir. Lâkin if bununla bitmediğinden Lehistanın ileri sürdüğü sartların dcğrudan doğruya bu devletle Sovyet hükumati arasında müzakere edilmesi kararlaftırıkniftv. Bu müzakereler son dakikada ne ticelentnif, Sovyet hükumeti Ce miyeti Akvama girmek için bu müessese azalannın bütün vecaibini evvelce Fransaya ve diğer aza devletlere karsi teahhüt eylediğî gibi bu defa Lehistanın hususî fartla • nnı dahi kabul etmiftir. Sovyet Rusya, Lehistanla ara • sında Harbi Umumiden sonra vuku bulan kanlı harbe nihayet vereı Riga aulb muahedesile»• muahharen adend tecavüz misakile yaptığt teahhütlere Cemiyeti Akvam mi sakı ve teahhütlerile uygun olmasa bile gene riayet edeceğine dair söz vermiftir. Lehistanın Sovyet Rusya ile mev cut muahedeleri teyit ettirmif ol ması sebepsiz değildir. Çünkü Lehistan, zapt ve ilhakettiği Vilna fehri ve havalisi üzerinde Litvanya devletinin ileri sürdüğü iddialara Sovyet hükumetinin gösterdiği müzaheretten ftragat etmesi gibi kendisi için çok mühim noktalan ihtiva eden etvvelki muahedelerin kuvvet ve ehemmiyetini kaybetmemesine çok dikkat etmektedir. Fransız diplomasisi Portekiz ve Arjantin devletlerini Sovyet Rus yanın Cemiyeti Akvam azalığma kabul edilmesine mâni olacak fe • kilde rey vermekten menetmif ise de bunlann müstenkif kalmalarına mâni olamamiftır. Cemiyeti Akvam konseyinde bu muvaffakiyeti temin eden Fransa daha çok azalı olan büyük mec • liste dahi maksadun temin ede cek bir ekseriyet bulacağından emin bulunuyor. Fakat azalık davs ve savaşları bununla da bitmif olmıyacak ve daha birçok mücade leler yapılacaktır. MUHARREM FEYZİ * Halil Nimetullah ve HümS Hâmit Beyler Orta mekteplerle liselerin kadrolan dün bütün mektep ve liselere bild:rfl • miftir. Kadrolarda mühim değifikuk yapılmamıstır. Bu seneki lise kadrolannda miilga Darülfünun profesorlerinden Halü Nimetullah Bey tstanbul erkek lisesı fel • sefe, HüsnB Hâmit Bey Haydatpasa lisesi riyaziye, Ühami Bey Haydarpasa lisesi fizik, Şerif Bey Galatasaray fransnca tercüroe, Malik Bey Haydarpasa lisesi tabii uunler, Münir Bey Galstasaray lisesi ticaret kısmı b'caret tarihi, Vehbi Bey Kabataf lisesi tıbbî ili<nler muallimliklerîne tayin edilmiflerdir. favrupa guzeUeri Ingüterenin HatHng şehrinde hcdka takdtm elutmrken Avrupanın muhteiif milletleri • nin iftirak ettiği bu senenin güzellik müsabakası tngilterede Hastingde yapılmı* •« Avrupa güzeli ola • rak Fenlândiya güzeli Matmazel Eafher Toivonen seçilmiftir. Dünya güzellik müsabakaM bu sene Ce • nubî Amerikada yapılacakt». Bu müsabakaya iftirak etmek üzere Matmazel Toivonen yakında Amerikaya gidecektir. Bu aeneki Avrupa güzellik mfîsabakası bafka bir hususiyet te arzediyordu. Müsabakalara beyaz ırka mensup, Avrupanm en şarkın dan ve garbmdan da birer güzel kız girtnişti: Siberya ve Atlantik güzeli erîî~ Mi» Atlantiğm annesi Fransız, baban, Amerikanın ilk Paris sefirinin hafididir. Genç kız Nevyorkta doğmuf, Pariste büyüroüftür. Ahnanya güzeli Ue meshur Al • man filozofu Kantm ahfadından • dır. Güzellik müsabakası bu sene çok parlak geçmif, Fransanın Viçi, Dovil gibi su ve sahil fehirlerinde yapılan bayramlardan tonra Ingil • tereye gidilmiftir. Müsabakalar Britanya adasında büyük bir alâka uyandınnıs ve on beş yabancı ırka mensup teçme genç kizın teskil ettigi güzeller bu gibi İngiliz fehirlerinde zevkli tezabü rata vesile olmuftur. Burada da muhteiif yerler gezümif ve Mis Fenlândın Avrupa güzeli ilânile neticelenen intihabı müteakip te bu tenezzühlere devam olunmuftur. Yeni Avrupa kraliçesi zarif ve fuh bir fimal perisidir. Yakında dünya güzelliği müsabakanna girmek içm aşağı Amerikaya gidecek ve oyle tahmin ediliyor ki iyi bh* tnuvaffakiyet kazanacaktn*. i Fransız germlertnden dün limammtza gelen 17J0ÛU tonluk Felikt Roasael vaptrru bütün teçhizat ve vesaiti itibarile en modern gemüerden biridir. Feliz Roussel mazotla islemektedir. 17 bin kfi • sur tonilâtodur. Lüks kamara ve sa • lonları vardnr. Fransız. vapur kumpanyalan sark hatfa seferlerini takviye etmekle bera • ber ihracat emtiamızm ucuz tarife fle ve Fransız vapnrlarfle tasmman için bazı teklifler de hazurlamulardır. Bu tekliflerini yakında alâkadsr tnakam • lanrruza vereceklerdir. Ecnebi vapur kumpanya^ar.nm ve levki bayrak ve ticaret rekahetile ol sun sark hattma ehemmiyet verme • leri ve tstanbula en güzel vapurlannı göndermeleri, postalartnı çoğaltmalan deniz ticaret muh'timizde müssît bir tesir husule getirmiştir. Feliz Rouuel vapurunun bacalan şimdiye kadar görülmemis b:r sekPde dort köşe ve ust kenarlan dışarıya kıvrdctn*. ŞEHİR ÎŞLEKİ Adalılara müjde: su geliyor 1 Bu sene geçen senelere nisbeten Adalara gidenlerin çoğalması bil . hassa Büyükada ve HeybeH adaya fazla rağbet gösterilmesi Beledi • yeyi, bu güzel yerlerin mübretn ihtiyaçlarını temin lüzumunu kat'i • yetJe hissettirmiftir. Bu cümleden olarak, ilkbahara kadar, Adalann en mühim derdi olan su meselesi hallolunacaktır. Fakat bu if için Belediye bütçesinde kâfi miktarda tahsisat bulun madığından su tesisatına sarfedil • mek üzere hükumet Belediyeye bir tniktar tahsisat verecektir. Bundan bafka Büyükadada iskele nhtımlannın daha genif bir hale getirilraesi de kararlafbnlmiftır. Bilhassa iskelenin sag tarafradaki kısa rıntım Yatkulüpten sonra gelen buruna kadar doldurulacaktır. Bunun için kefiflere baflanmiftır. Rıhtımm 60 bin liraya doldurul* ması mümkün olacakhr. Rıhtım ve su ifi gelecek yaza kadar tamam Ianacaktır. Son zamanlarda Frannz ve ttalyan vapur kumpanyalan arasmda muhteiif hatlara samfl olmak üzer umumî bir rekabet baslamtf hr. Bu rekabet neticesi ttalyan kumpanyalan bilhassa sarka ifliyen vapurlan nı değiftirmif, bunlarm yerine daha bSyük ve lüks vapurlar koymustur. Adria ve Vienna vapurlan bu cümleden olarak son zamanlarda Triyeste ile tstanbul arasmda sık sık seferler yapmağa baslamiflardır. Fransız vapur kumpanyalar. da sark hattmda ttalyanlardan geri kalmamak ve Triyesteyi Akdenizde yegâne transit merkezi yapmağa çalısan ttalyan kumpanyalanna mokabele etmek üzere bu hatta en son sistem lüks vapurlar tahsis etmeğe karar vernKslerdir. Bu karar fizerine Frannz bandıralı Feliz Roussel vapuru dSn îlk postasmı yapmak üzere Iimannnıza gelmişür. Fransız bayrajpnı taşıyan bu vapur Tütün ihracatımız niçin azalıyor? (Başmakaleden mabait) miflerdir. Sırf ifleme masrafuu asaltmak için Amerikahlar bile, Türkiyede, Samsunda eski ifleme tarzından vazgeçmiflerdir. Türk tütünü ihracatının boyuna azalmasmı, bizim ifleme tarzımızda görenler, bir kerecik olsun Samsuna ayak basmamiflar ve orada Amerikalt • lann, bugün için, nasıl tütün isle diklerini görcnemifler midir? Halbuki bizim ihracat tüccarımız, elinden geleni yapıyor. Amerikalıların gelişigüzel balyaya koyduğu yap • raklan düzeltîyor ve sıralıyor, boyuna ve rengine göre ayınyor. Bis burada, kendtlerinden çok memnun olduğumuz Amerikah dostlarımızı tenkit etmiyoruz. Onlarm isine öy. le geliyor, fabrikalan öyle iş Utiyor ve omm için tütünlerimize de oyle if veriyorlar. Geçelim tzmir mıntakasına... Buradaki tütünlerin «tandart kusuru nedir? Bunu bilhassa bilmek iste riz. Kötü iflenmi* 55 kiloluk bir İzmir balyasından, derecesine göre, en çok, 300 gramlık yefil tütün çı > kabilir. Halbuki yarma olarak if lenmif 17 kiloluk bir Cebel (Bul gar) balyasında, bu miktann faz • lası bulunabilir. Bulgar ve Yunanluann stok ve tahf teşkilâtına gelelim: Yunan ve bühas*a Bulgar tütünleri peynir ve ekmek gibi kapifildığı için Almanyadaki stok teşkilâtı, kocaman bh kurun tudan ibarettir. Bugün Dresden gibi büyük bir budunlararası (beynel • milel) piyasada 50 bin kiloluk bir Cebel partisi bulunamaz. Yunan tütünlerile de vaziyet bafka türlü değildir. Halbuki normal ve iyi Türk tütünü arasanız, hemen 200 • 300 bin kilo bulursunuz. Buraya gelip te elaltından yapılan boykot yüzün • den yillarca durarak kalitesini kay. beden ve Türk parasi, Türk kolu için yalnız ve yalmz büyük zararlar ifade eden stoklar ise, her Türkü, her yurdunu seveni en derin yerinden yacalıyacak bir büyüklüktedir. Alıcı olduktan sonra Hiçbir yerde stok birikmez. Bir yerde stok bi rikti mi, ve bu her yıl arttı nu, hakikat, bütün çıplakhğile meydana çıkmiftn, malm alıcısı yoktur. Halfcuki, stok tefkilâtı yapılmalıdv, diyen müesseseler, fimdiye değin, ifitilmemi; bir iktısat kanunu kuru yorlar ve stok tefkilâtı yapalım. diyorlar. Onlar, hiç korkmasınlar, Almaayadaki vaziyet, böyle giderse, Türkiye stoklarile, birincilîği kazanacaktır. Fakat, biz, yurt sevgisini büyük eserlerile göstermif bir Türk şahsiyetinin, çok değerli İktısat Vekilimiz Celâl Beyin, bütün klik menfaatlerku parçahyarak, Türk istihsalinin bütün sıkıntılannı yenece • gmden eminiz. Biz bütün stoklan . mızı bir araya getirdikten sonra, budunlararası sermayenin Snüne diz çokerek: tfte, huzuruna geldik, ey al tın • dana. Emir ve ferman se • nindir. Gönlünden ne koparsa ver, demiyeceğiz. Biz yurdumuzda da, budunlararası münasebetlerinde de tam ma nasile hükümran bir varlığız. Ne stok, ne de her hangi bir satif teşkilâtına en küçük bir ihtiyacımız yoktur. Bulgarlann ve Yunanhların hangi satif teşkilâtlan, hangi stok tefkilâtlan varmıs, bakahm? Türk yurdu için bu kadar ehemmiyetli bir ihracat hâdisesini, bu kadar basit ve temelsiz iddialarla tefsir etmek, cidden anlafilmıyacak bir seydir. Biz böyle iddialarla, bize elal • tından boykot yapanlara delil mi vermek istiyoruz? Alıcısı olan veya sürümyefi temin edilmif bir mahsulün hiç satif teşkilâtma ihtiyacı o • lur mu? Sürümyeri olmadiktan sonra, tefkilâtı gökten inen bir el bile kursa on para etmez. Zayıf ve ço cukça bir mantıkla ihracatımıza tedbir ve yol bulduklarını sananlar, hakikaten bahtiyar bir saflık içinde yafiyorlar. Sigara tütününün yetiftiği yerler beüidir. Tütün, Balkan memleket leri ihracatında, Almanya için, te • meltaşı rolünü görmektedir. Gerek yeralb zenginliği, gerek ülkesinin genifliği, gerekse büyük kalkı ile Türkiyenin Almanyada büyük bir numarası vardir. Temelli imar ve yükselif politikamızı da hesaba ka tarsak bu ehemmiyet, sonsuz bir dececeye varmif olur. Şimdiki bu • dunlararası alifverifinin klerink yolu ve muhteiif anlafmalarla yapıldığına göre, sürümyeri işini dii • zeltmek çok kolaydır. Fakat hay kırmıyan çocuğa da meme vennezler. Hulâsa; 4 eylul 1934 tarihli ga • zetemizde ban müesseselerin derin tetkiklerden sonra vardıkları neti celer, yukarıdaki izahatımızdan, en küçük bir füphe bıraknuyacak surette, anlaşıldığı gibi bastan başa temelsizdir. Biz fiat, ifleme, kalite itibarile Balkan memleketlerine karfi bütün rekabet imkânlarına fazlasile sahibiz. O halde: Tütün ihracatımız niçin azalıyor? Biz bunu beş yildanberi anlatmadıksa anhyacağımız da yoktur. Buna bulunacak tedbir bir den fazla değildir. Hükümran Türklükle hükümran Almanlıgın doğrudan doğruya anlafmasi, ve muhteiif müesseselerin iki yurt menfaatine çok aykırı gelen teklif ve tavsiyelerine en küçük bir ehemmiyet vcrmiyerek anlaşmaM... Yoksa stok teşkilâtı, satif tefkilâtı gibi uydurma iktısatçılıkla en ufak bir adım atılamaz. M. NERMİ Denizyolları idaresi Tayyare Cenıiyeti Gemi kadrosunu yenileş* tirmek istiyor Denizyolları idaresi elinde mev» eut vapurlan yenileftirmeyi düfün • mektedtr. Bunua içm bugün kadroda faal bir halde bulunan vapur lardan çok eskimif ve sefer masrafı fazla olanlan aytrılacak, bunlar tedricen tasfiyeye tâbi tutularak yerine yeni vapurlar alınacakhr. Gülcemal vapuru da bu meyanda kadro haricine çıkarılacaktır. Denizyolları idaresi kadrosundaki vapnrlardan bir kısmını bu suretle yenilestirmekle beraber ihtiyat olarak ayrıca iki yeni vapur daha ala cakfar. Bu iki vapur her hangi bir ihriyaç ve lürum mevzuu bahsolduğu zaman çaliftırrlacaktır. tdareye tngiltere ve Fransadan bnçok satılık gemi teklif edilmiftir. Mütehassıs bir heyet, bu teklifleri tetkik etmektedir. Vecihİ5â taltif etmeğe karar verdi Istanbul Tayyare Cemiye tinde dun Nakiye Hanrmın ri yasetmde haf talık içtima ak • tedilmiftir. Bu içtimada tayyare bayramına beş tayyaresfle ifti Maruf sivü tayynre~ rak eden tayyaree cfmfz Vedhi Bey Vecihi Beye bir takdirname gönderfl • mesine ve talnfî içrâ aynca merkezi umiyeye mSracaat edflmesme karar verflmıstır. tstanbul Tayyare Cemiyeti Lâleli apartımanlan kiralannda mühim miktarda tenzilât icrası için gene merkezi umumiye müracaata ka rar vermiftir. Yakında kazalarda da evvelce mevcut iken bilâhare lâğvedilen kaza tefkilâtlan yeniden ihya edilecek, naniye tefkilâtlan bilhassa gayrimüslim Türk azanın ve hanımlann da istirakle rile takviye edilerek daha fazla faaliyete sevkedilecektir. Kesabı kat'î raporları 931 senesi Belediye hesabı raporunun tetkikah bitmif ve tas • dik edilmiftir. 32 senesine ait he • sabı kat'î raporu da tetkik için Belediye daimî encümenine verrhnif • tir. Hapisane otomobili Gaz ve benzin depoları için bir teklif Belediye hudutlan dahilinde benzin, gaz gibi muhteiif maddelere mahsus olmak üzere bir depo yapmak üzere Belediyeye müracaat vâki olmuftur. Müracaatte bulunan zat fehirde yapılacak bütün depoların insasım teahhüt etmek ve buna tnukabil depolann idaresini inhisar seklinde kendi uhdesinde tutmak teklifinde bulunmuftur. Belediye bu teklifi tetkik etmeğe baflamiftır. MAARİFTE Tahsile gidecek Hukuk mezunlan Maarif Vekâleti bu seneden itibarrn Hukuk fakültesinden de Avrupaya tahsil için talebe göndermeğe karar ver miftir. Bu maksatla yakında müsabaka imtihanı açılacaktır. Müsabakaya girmek için fakülte dekanhğı 25 namzet seçmif ve Vekâlete bildirrruştir. Bu namzetler bu sene fakülteden çok iyi ederece ile çıkan efendi ve hanımi&r dan mürekkeptir. ECNEBİ MEHAFtLDE Eelediyede birleştîrilen şubeler Evvelce ayrı ayrı fube olarak çalifan Belediye mimarî ve beto • narma fubeleri insaat fubesi ismi altında birleftirilmiftir. Harita fubesi de imar fubesile tevhit olun • muftur. Mahpus ve mevkuflann sokak lardan elleri kelepçeli bir halde geçirilmeleri, ötedenberi fikâyet edilen çirkin manzaralardan birini teçkil etmekte idL Müddeiumumilik bu noktayı na • zari dîkkate alarak mahpusları ve mevkufları nakle mahsus büyük bicotomobil yaptırmiftır. Şehrimizdeki Fort fabrikalarında hazırlanan bu otomobil kapalı ve kırmızı renklidir. Otomobil, küçük bir otobüs cesa • metmdedir. Arkadaki kapısmm üzerinde kalm cammuı önü demir tellerle tahkim edilmif bir tek yuvar lak penceresi vardur. Otomobilin içi de kalm tel parmaklıklaırla ikiye aynlmıstır. Kapı tarafmdaki diğer kısmmda da jandarmalara mabsus oturma yerleri vacdır. Şimdiden sonra hastaneye veya mahkemeye gotürülecek mahpuslar bu otomobille naldedileceklerdir. Parlamento'ar konferansına Iran ı'a işt'rak ediyor Ayuı yirmi altısmda Yüdız saraymdı toplanacak olan Beynelmilel Parlâ mentolar konferansına dost Iran par • lâmentosu murahhaslarının da iftirak edecekleri haber alınmıstır. tran mu • rahhaslan gelecek hafta sonunda To ros ekspres:le gehrimize geleceklerdir. Otomobilin arkadan görunugu Yeni su depo ve pompaîarı Bir müddettenberi Süleytnani yede inça edilen büyük su deposu* nun bütün tesisatı bitmiftir. Depoya Kumkapıdan tulumba ile deniz suyu getirilecek ve depo daima dolu bulundurulacaktır. Kumkapıdan Süleymaniyeye kadar boruların yerleştirilmesine baslanmiftır. Birkaç güne kadar Kumkapıya da bir su pompası konulması için inşaata başlanacaktır. Depo daha ziyade yangınlara su vere • cektir. Avrupaya gönderilecek talebelerin imthanSarı Maarif Vekâleti nam ve hesabraa Avrupaya gönderilecek talebelerin müsabaka imtihanlanna 22 eylul curnar tesi günü baflanacak ve 25 eylulde bitirilecektir. Avrupaya riyaziye, makine miihen • disliği, su mühendisliği, umumî fızik, demircilik, dökümcülük. elektrikçüik, sapkacılık için talebe gönderilecektir. tstanbulda bulunan lise mezunu erkek namzetler Pertevniyal lisesınde, kız namzetler de kız muallim mektebinde 'f"**t'»'«l*''» dahO Cumhuriyet Nüshası 5 Kuruştur Senelik Altıayhk Üç ayhk Bir ayhk şeraiti I 'Ç ş jT ü r u ; y e in Harîç '^n 1400 Kr. 1700 htr. 750 1450 400 800 15Ö yoktur