4 Eylül 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

! Casuslar Arasında 127 NakSUt A. DAVER Şehir ve Memleket Haberleri Halkııı akını devam ediyor Belediye azası olmak istiyenler Fırkaya müracaatler tevali ediyor Kazalarda teskil edilon Belediye intihtp rncümenleri intlhap defterlerinin tetkıkine devam edilmektedir. Tet • kik işi biterbitmez a»kı günü tayin edilerek dftterltr anlacaktır. Bakırköy mıntakası tetkik heyetine Kadri, Kemal, Asım, Must'fa, Galip, Rauf, Sabri, Mehmet r e Galip Beyler. Adalar mmtakasma S^lahaHin, Rıza, Şükıffi, Salahattin «e Dr. Ziya Beyler intihap edilmislerdir. Tetkikatm daha bir hafta kadar sO • receği bildirilmektedir. Encümnlerin intihabı ve defterlerin tetkikine başlanmasile umumî intihabahn îlk safhasma girilmiş bulanu1m?ktadır. Asıl intihabat faaliyetleri İS eylulden sonra bashyacalrtar. Namzet gSsterilmek üzere grrek Belediyeye, gerek Fırka merkezin» mö • racaatler tevali etmektedir. Müracaat edenler arasında birçok hammlar da vardır. Camhnriyet Siyasî îcmal Amerikadaki grevler imalî Amerika müttehit hükumetlerinde mensucat sa nayiine mensup bir milyon amelenin terki eşgal etmesi bütün düoıyanın nazarı dikkatini tekrar Amerika işlerine celbetti. Çünkü bu hâdise kırk milyon sanayi ame» lesi ve seksen milyon çiftçisi olan zengin ve geniş memlekette Reisicumhur Mr. Ruzveltin iktısadî buhranı izale, mesaiyi ve bilhassa amele ile pataonlar arasındaki müna sebat ve ahengi tanzim, Utihsal ile istihlâk arasındaki muvazeneyi tecnin etmek üzere takip ettiği siya • setin iflâsa yüz tuttuğuna bir alâmet olarak telâkki edilmistir. İktısadî buhran Amerikadan başlamış ve bütün küreiarza yayıl mıştır. Beşeriyetin bu felâketten kurtulabilmesi için hastalığm evvelâ membaı olan memlekette tedavi ve izale edilmesi icap etmektedir. Bunun için büyük bir grevin patlak vermesi münasebetile bu memle • ketteki son vaziyeti anlamak faideli olacaktır. Mr. Ruzvelt Riyaseticumhur vazifesini deruhde ettiği zaman A merikada bütün bankalar gişelerini kapatmış, halk havayici zaruriyeyi tedarik edecek paradan mahrum kalmış, bütün memleketi bir anarşi istilâ etmişti. Yeni Reisicumhurun hiç telâş etmeksizin memleketin biiistihsalâtı tahdit etmek ve malî muessesatını, borsalarım, ziraatini ve nakliyat işlerini devlet kontrolu altına alması herkeste ati hakkmda ümitler uyandırmıştı. Sanayii ibya idaresini tesu ede • rek mesai saatlerini azaltmak ve ücretleri arttırmak, amele ile patronlar arasında hâkim olmak suretile üç milyon işsize iş bulraustu. Devletin nezaretindeki nafıa iş lerine büyük miktarlarda tahsi • sat ayırarak ayrıca iki milyon işsize iş temin etmişti. Ziraat işlerini dü • zeltme idaresini tesis ederek ziraî istihsalâtı tahdit eden ve malî mu avenet temin eyleroek suretile çift» çinin vaziyetini ıslah etmişti. Malî imar şirketi vasıtasile binlerce ban kayı ve yüz binlerce fabrıkayı ve nakliyat şirketini kurtarmıştı. Bu tedbırler sayesinde maişet pahalı lığı yüzde dokuz artmış, fakat buna mukabil işçinin ve köylünün kazancı yüzde yirmi beş nisbetinde çojalmıstı. Eu nctıceler parlak olmakla be raber asıl dert ve buhran kökün den ıslah edilemediği gibi eski iç timaî, iktısadî nizam ve intizam dt altüst olmustur. Daha on milyon amele işsiz durmaktadır. fştekilerin açıkta kalmaması için devlet yeniden milyarlarca yeni tahsisat vermek zaruretindedir. Yeni siyase tin sanayie ait kısmı gayet müs tebidane addedilmekte, patronla rın emniyet ve itimadını kaybet mektedir. Mr. Ruzvelt ameleyi müstakil b'v smıf olarak tanıtnış ve bunların teşkilâtile mesai saatlerini ve üc retlerini tayine patronları icbar etmiştir. ' Neticede Amerikada ilk defa amele sendikalizmi, amele hareketleri ve sosyalizm başlamıştır. Buna karşı patronlar bittabi sızlanmağa koyulmuşlardır. Nihayet amele kuv vetini göstermek istediğinden ve patronlar da Mr. Ruzveltin her dediğini yapamıyacaklarmı anlatnıa* mecburiyetinde kaldıklarmdan mensucat amelesinin büyük grevi başlamıştır. ' Bunu diğer grevlerin takip edeceğinden endişe olunuyor. İhtilâi yalnız amele ile patronlar arasında değildir. Gerek hükumet fırkası demokratlann gerek muhalif fırka cumhuriyetçilerin içindeki muhafazakârlar Mr. Ruzveltin siyasetinl çok cezrî bulduklarından buna kar şı müttefikan (Hüriryet liği) namt altında yeni bir fırka teskil etmişlerdir. Umumî intihap zamanı yak. laştığı bir sırada bu yeni siyasî teşekkülün vücude gelmesi îyi birşey değildir. Vaziyet nazik bir safhaya girmiştir. MUHARREM FEYZt Bakırköy suya kavuşuyor Tetkikat bitti, borular imal ediliyor Belediye sular idaresi Bakırköyünde yapılacak su tesisab tetkikatını bitir mlştir. Ana hatların geçecekleri yerler tayin edilmis, sokaklara döşenecek boru miktan tesbit olunmuştur. Köyde şimdiye kadar yapılan abone kayitleri sekiz yüzü geçmektedir. Bunlar meyanında Bakırköyde bulu nan fbarikalar da vardır. Bakırköyüne su isalesi için bütün plânlar hazırdır. Yalnız boruların imali henüz bitnve • miştir. Bu borular gelir gelmez faali yete geçilecektir. askerî inzibat memurlarına ait bir bazubentti. Vazıhanede bir aürü sahte mühiir ve pullar buldum ki bunlar hep T. şehri Alman kumandanlığı muhürlerinin ve pullarının taklidiydi. Hermann isminde bir jandarmaya ait büviyet cüzdam, tak • ma sakallar ve bıyıklar (bunlardan bir tanesi favori idi) bir çift siper gözlüğü, yaraların üstüne yapıştırznakta kullamlan İngiliz yakısı gibi cürütn delâili de elime geçti. Elbise dolaplannın birinde de bir Alman askerî ka»keti ve kolunda polu kor • delâları takılı bir asker kaputu meydana çıktı. Ayni zamanda sahte tekâlifi harbiye mazbatalarile alınmif puro sigaralarile yiyecekler de bir dolaptan çıktı. Fakat kalbim çarparak başka, daha mühim şeyler de buldum. Düş manın kullandığı şekilde posta güTercmlerine mahsus »epetler... Bu Eft* casusluk olduğu hakkındaki füphelerim teeyyüt ettnişti. Hiç se* çıkarmadan taharriyata idevam ettim. Kı»a suallerime miralay soğuk bir «ükutla raukabele ediyordu. Bu çok inceden inceye araştırma onu derin bir surette müteessir ediyor • du. Yarım saat sonra evi mühürlenmis, kendisi de askerî hapısanenin bir höceresine kilîtlenmişti Iş Bankası sergisi dünde Onun yok ettnek istediği Alman du. Her ikisini d« hemen serbest hıncahınç doluydu bırakmanızı tavsiye ederim. Kumandanın karşısında, ben sivil memur, hazırol vaziyeti almış duruyor ve jeneralin tevbihini sü kunetle dinliyordum. Cevap vermek sırası gelince, kat'î ve azknkâr bir sesle: Müsaadenizi rica ederim jeneral, bu emrinizi ifa edemiyece ğim, miralayla uğlunu serbest bırakamıyacağım. Mutlaka tahliyelerinde ısrar buyuruyorsacıız âmirlerime müracaat etmenizi rica ederim. Jeneral içerledi ama renk vermedi. Telefonla âmirlerime müracaat etti. Ordu Utihbarat şubesi reisi benim raporumu tetkik ve bu rapor üzerine tahkikat yapmadan easuslukla itham edilen miralay S. üe oglunu serbest bırakmak teklifini kabule asla yanaşmadı. Raporum ise •uçhılar hakkında filiyata istinat edea agır delilleri havi oldugu için, onlann tahliyesine imkân yoktu. Onun için mevki kumandam jeneralin sözleri beni zerre kadar mü teessir etmedi. Vazifem apaçıktı. tş Bankası sergisi dün de akın a • km gelen kesif bir kalabahk tara fmdan ziyaret edilmistir. Dünkü tehacüm sergi müddetinin uzatıl masında ne kadar isabet edildiğini göstermiştk*. Dün grup balinde ziyaretler de çok olmuş, bu arada îstanbula civar yerlerden bazı kafilelerin, sergiyi ziyaret için sureti mahsusada şeheimize geldikleri de anlaşılmıştır. Sergide bazı tuhaf vak'alar da olmaktadır. Bilhassa Pamukiş paviyonunda birçok kimseler fevkalâde beğendikleri pamuk kozalarmdan hatıra olmak üzere biretr tane edinmek istemektedirler. Ziyaretçilerin bu yoldaki arzulan ilk zamanlarda is'af edilmisse de, tehacüm karşı • sında bütün nümunelevin bes daki • ka içinde tükeneceği görülerek, hediye olarak koza dağıtılmaktan sarfmazar edilmistir. Şekerif paviyonunda da, bazı zi* yaretçiler feker pancarlacını tecrübe için tatmak arzusunu izhar et mektedirler. Halkın pek beğendiği nümaneler MÜTEFERRİK Sadullah Bey Ankaraya döndü Birkaç gündenberi şehrimizde bulunan tktısat Vekâleti Deniz işleri müsteşarı Sadullah Bey buradaki i.«lerini bitirmiş, Ankaraya gitmiştir. Nüfus umumî müdürü dün den Nüfus Umumî müdürü Ali G'Up Bey Trabzona mütevecdhen şehrimizhareket etmiştir. Antika olmuş bir baktr parçası Gürültîle mücadele Çöp arabaları lâstik tekerlekli olacak GSruItu fle mücadele talimatname • sinde, şehirde işliyen yük arabalarmın lâstik tekerlekli olroası hakkmda da sarahat vardır. Bu maddenin de tatbikına başlanmıstır. Araba imalâthaneleri yeni yaptıklan arabalann tekerleklerine lâstik takmaktadırlar. Belediye de kendl vesaitinin leker leklermi IâsHklemeğe karar vermiştir. Belediyenln bütün ç'âa ve yük arabalarmın tekerleklerme Balat atölyesinde lâstik takılmaktadır. Mevki kumandanhğı karargâ • hından çıktıktan sonra, T. şehri eşrafının, beni sahte bir cürmü meshut tertip etmekle itham eyledik • lerini miralay S. ile oğluna iftira Oğlunu cürmü meşhut halinde ettiğimi ve bu hareketimin muhterem miralayın sahsı ile şehre karşı yakalayip tevkif ettiğimi kendiaine fcöyledUfcim zaman, oturduğu yerden bir hakaret teşkil ettiğini söyledikIerini haber aldım. Ben, Alman as nçradı. Fakat sonra gene kendini ker kaçaklarının Belçika vatandaşlopladı v« büsbütün başka birşey larını soymak ve eşyalannı yağma düşünüyormu? gibi dimdik ileriye etmek suretile yaptıklan rezaleti cloğru bakmağa başladı. örtmek istiyormusum. Artık fazla Maiyetimdekilerden biri cürüm oluyorlardı. delâüini topladı. Tam bir kayıtsız • Bunun üzerine hiç tereddüt et • lık gösteren mîr«lay«î meden eşraftan rki kişi ile tütüncü SİBİ tevkif ediyonun. Beni taMm L... yi tevkif ettirdim. Bu üç kip ediniz, dediın. kişinin tevkif ve hapisaneye nakilAyağa kalkti. Dimdik, mağrur ve leri bir facia şeklinde cereyan etti. •zametli bir (urette karşuna dikil • Bu muatnele, gevezelere karşı bir di. Taklidi mürckün olmıyan bir hal ihtar raahiyetinde îdi ve fırtinayı Te tavırla zabit vakanm nuhafa • takip eden sakin hava gibi, şehir • saya ve kendini agır »atmağa çalı de de sükunet avdet etti. fiyordut Beni, T... fehri milis muhafız Iramandanı mira'ay S. i tevkif edi yorsunuz, öyle mi? Efendi, bu ifte bir yanhflık var, sanıyorum. Büyük bir sükvnttle c*vap verdim: kendiaine Bir saat sonra, bu üç mevkufu karsıma çıkarttım. Maksadım, bu adamları, hakkımda yanlış düşün • düklerine ikna etmek ve sonra serbest bırakmak olduğu için, lutfen bîr dakika beni beklemelerini rica ettim. Hemen miralay S... in höceresine giderek kendisini bir Ahnan askert mzıbat memurunun yerine nasıl koyduğunu ve bu ifi nasıl bu kadar muvaffakiyetle becerdiğini bana göstermesini talep ettim. Benim kendisi hakkındaki casusluk şüphelerimi takviye eden bir çabuklukla, askerî inzıbat memurlarına mahsus kaputu giydi, kasketi basına oturttu. Gözlükleri taktı ve sargıları da yüzüne koydu. Bu kıyafette onun miralay S... olduğunu kimse anlıyamazdı. Miralay kıyafetini değiştirdikten sonra bana sordu. tyi ama niçin bana bunlan tekrar ettiriyorsunuz. Dün farkma vardığıma göre, olup bitenleri kâfi derecede biliyorsunuz. öyle tahmin ediyorum ki oğlumun itirafları, her seyi size öğretmiş. (Mabadi var) Serginin Bakırise~tahsis edilen kısmındaki bakır cevheri nümuneleri, yüz binlerce elin temas ve tetkikile adeta asınıp parlamışlardır. Bu nümuneler içinde, gayet cesim Te agır bir bakır parçası vardır ki Ergani civarında son hafriyat esnasında bulunmuftur. Bu parçanın 67 asır evvel topraktan çıkarılmif oldugu tesbit edilmistir. Bu suretle Erganideki zengin cevherli bakır madeninin çok eskidenberi nazan dik • kati celbettiği ve muhtelif zamanlarda isjenme tesebbüslerine geçildiği anlasılmiftır. Sıgorta paviyonunda Serginin diğer kısımlan gibi hıncahınç dolmus. olan Sigortais paviyonunda, dün de ziyaretçilere bro•ürler dağıtılmıstır. Brofürlerde memlekette sîgorta mekanizmasuu da millilestirraege bashyan ts Bankasmın bu sahadaki mesaisi hulâsa edilmektedir. Ban kanm kurduğu Anadolu sigorta şirketi 1933 senesinde, yalnız yangın primi olarak 545 bin 174 lira ödemistkr. Şirketin acentalan da 1925 senesinde 12 tane iken bu sene 25^ ya baliğ olmustur. Muhacir geldi Dün de şehrimize bir miktar rnnhacir gelmistlr. Gelen muhvdrler hüku metten iskân hakkı isterlerse şark vi lâyetlerme gönderilmektedir. tskân hakkı istemiyenler arzu ettikleri yer • lerde kalmaktadırlar. Trakyaya jelenler ise Trakyada iskân edilmektedirler. Kayseri fabrikasının bir kısım malzemesi daha geliyor Kayserideki Sümer Banlr mensucat fabrikasmm blna inşaalı hayli ilerîr.i»tir. Montaj lşlerine ön ımüzdeki ay bajlanacaktır. Fabrikaya ait 2,000 tonluk malzeme ve makine yarın Ziryanin ismindeki şileple Odesadan Iimanı mıza gelecektir. VtLÂYETTE Kapanan gazeteler Balkan Ticaret, Ticaret, La vie qui passe, Maarifi Umumiye, TUrkiye tzciler Birliği, Türkiye thracat, Kazanç, Görüş, tktısadt Türkiye, Millî Ticaret, Tikkiye Ticaret, Türk Sanayi ve Ticaret mecmualarınm 8/8/1934 tarihli Heyeti Vekile kararile ve iktısadi vaziyetimizi teş viş, mali müesseselere karşı santaj yaptıklanndan matbuat kanunumm 50 aci maddesine tevf ikan seddedildlkl«ri Vilâyete bildirilmiş ve «et karan kendilerine tebliğ edilmistir. MALtYEDE Oç aylıklar Eytam ve eramilden olup ta maaş • lannı kırdırmak suretile Emlâk Ban kasından alanlara ait tevziat dünden itibaren baflamışfar. Perşembe günü maliye tahsil şubeleri bunlarm öç aylık maaslarımn t e v züne baslıyacakhr. Celâl Beyin teşekkUrü t.tanbul 3 (A.A.) tktısat Vekili Mahmut Celil Beyefendi, Tiirkiye ts Bankasmın kuruluşunun o • nuncu yıldönümü münasebetile aldıkları tebrik yazılarma ayn ayn cevap vermek imkânsızlığı dolayısile, bu millî müessesenin mes'ut gününü kutlularken kendilerini hatırlıyan bütün zevata derin teşekkürlerinin iblâğına Anadolu ajansinı tavsit etmektedirler. Tevkif emrfat, bu an için müaakaşa edilemez. Fakat fikâyet fıakkınıı bakidir. Sonra ilâve ettim: Şu da malumunuz olsun ki benim nazarımda casutlukla müt • tebemsiniz. Buna tamamen kanaat getirdim. Şaşirdı. Perişan oldu ve dimdik vücudü koltuğa yuvarlandı. Sonra birdenbire yazıhanesine saldırdı. Gözlerden birini açarak tabancasını almak istedi. Bu, pek sahnevari harekete mani olduk. Yarım saat sonra, evi mühürlenmiş, kendisi de hapishanenin bir höceresine kilit • lenmişti. Ertesi gün, şehirde bir kaynaf madır başladı. Kumandan beni çağırttı. Anlaşılan, mflis muhafız kıt'a « Innnandanı miralay S. ile oglunu baksız yere tevkif etmişsiniz. Halk arasradaki infial son derecesini bul 30 ağustos bayramınm intıbaları ŞEHİR ÎŞLEttl Belediye mühendisleri arasında nakiller Belediye mecari şubesinde mühen dis Nurl Bey Kadıköy bafmShendisli • ğine tayin edilmis, Kadıköy fubesin den Hüsamettin Bey de merkeze alın mıstır. Bundan baska Belediye tetkik şubesinden mühendis Veli Bey kanalizas yon mühendisliğine, Besiktas subesi mühendisi Cevdet Bey de inşaat kısmı mühendisliğine tayin ediknlslerdir. Plâkasız çalışan merakip " Belediye idaresl, plâkasız çalışan deniz merakibi hakkmda takibata geçil > mesini alâkadarlara bildirmiştir. Bu merakipten yüzde 50 sinin Belediyeye plâka resmi vermedikleri anlasumtştır. Cellâtgölünü kurutma ameliyesi Muhsin Bey izmire gidiyor tstanbulda bulunan Limanlar umum müdürü Muhsin Naim Bey birkaç güne kadar tetkikatta bu • lunmak üzere İzmire gidecektir. Teşekkür Gazetemtzin onuncu yıluıı kutlula • mak nezaketmde bulunan Hakimiyeti Milliye, Akşam, Son Posta refiklerimizle Anadoluda lntişar eden arkadaslanmıza, fransızca, rumca ve ermenice mrslektaşlannuza, telgraf ve mektupla tebrikâtta bulunan karilerimize teşekkürlerimizi arzederiz. 30 agustos zafer ve tayyare bay ramlarmm memleketin her tarafmda büyük merasim ve tezahuratla kntlu • landığını yazmıştık. Yukandakl reslmler bayram gününde Çorluda yapılan TrLgı^ffYYMı Bflr****da ajt k o n a n Yeni zabitvekillerimiz tayyaresini, Adapazarında küşat rsmi icra edilen Karapürçek nahiyesi hükumet konağını gösteriyor. Karapürçek nahîyesî hükumet konağı halkın yardımÜe vücude getvilmiftir. Harbiyeden bu sene çıkan yeni za • bitvekillerlmizin islmlerinî bundan birkaç gün evvel neşretmlstik. Mezunlar listesinde zabitvekili Mahmut Müzdat Beyin ismi yanlış çıkmıstır. DOıaltiyoruz. Başvekillmiz, son tzmir seyahatle • rmde Cellât gölünâ kurutma ame • liyatmın baslaması merasimine de riya set buyurmuslardı. Resimlerimtz bu ameliyatta kullanılan makinejm göstermektedir.