26 Ağustos 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

Camharîyet Casuslar Arasında 119 Nakili: A. DAVER Bütün bunları macera aşkile yaptıtn ve yapıyorum. Kadının hesabına teessüfle ar • zedeyim ki bu hikâyeyi yakalanan casuslardan çok dinlemiştik. Tahkikat neticesinde öğrendik ki tsveçteki Alman ateşemiliteri, bir Alman gizli istihbarat memurile beraber, bu zavallı kadını ayda 30 lngiliz lirası mukabilinde hayatım tehlikeye atmağa ikna etmişlerdi. Tevkifi esnasmda kâğıtları arasrada 30 Ingilizlik bir çek bulunmuştu. Bu çekî kendi yanında alıkoymak için bizden müsaade istemişti. Ca sus kadın asılmağa mahkunv oldu. Kendisinden evvel yakalanan ve idama mahkum edilen bir çok ca suslardan daha ziyade kabahatli idi ama tngilterede casusluktan dolayı hiçbir kadının asılmamasma karar verildiği için cezası müebbet küreğe tahvil edildi. 1922 senesine kadar hapisanede yattı. Ondan sonra vatanına iade edildi. f Şehir ve Memleket Haberleri ) Siyasî icmal Ortamekteplerde mnıfi? Belediye intihabı Yarın semt mümessilleri intihap edilecek Belediyede ve Fırkada yeni Şehir MecKsi mtihabatı hazırlıklanna devam odilmektedir. Belediye bütün kayma . kamlıklara emir vererek yann aksam dan itibaren kazalardaki semt haükını toplıyarak namzetlerin intihap edilmesînî büdirm'ftir. VaE ve Belediye ReisJ Muhittin Boy dÜA Belediyede inb'habat hazırlıklan işfle mefgul olmoştur. MuhHtin Bey akşamüzeri Fnkaya gelerek geç vakte kadar idare heyeti reisi Dr. Cemal Beyle intihap ilernıi göriişmüstür. Yarm aksam yanıl'cak semt inti haplannda her mahalleden flcişer Ir'şi seçilecektir. Bunlar eylul ipb'dasmda kaza merkezlenode toplanar»k \r\in nnda mtJhap <~ncümen heyetini teskil edeceklerdir. Bu heyetler uıııuıııî inti • habat esnasmda faaliyeti idare edecek murabhaslan seçeoktir. Umumî infa'habat eylul ün son haftası iemde bir cuma günü yapdacaktır. tnh'hap gününden evvel bütün şehir halki radyo vasıtasile HalkevlemöV verilecek konferanslar v e hitabelerle mtihabsta istirake davet edilecektir. HaHpVrm Kstesi hazırlanmıştır. Şimdiden Şehir MecKsi azalığı içm hiç khnst namzet lîstesine geçirilme . miştir. Fırka namzetleri her semtten Fırka mensubtni tarafından intihap rdi lecektir. tntihap günü şehir bastanbasa bayraklarla sfislenecek, gece de bütj.ı ?srri ve hususî daireler tenvir rd'Iecektir. O gün sehrin en islek caddelerOe mühim mahalle merkezlerine sandıklar konacakhr Sandıklarm basmda kaza inb*hap rneümenmin seçeceği murahhaslar hazır bulunacaktır. Şimdiye kadar meclis azalığına namsetliklermi koydunnak üzere Fırkaya yüzlerce müracaatte bulunuumıstur. Fakat hu müracaatler hakkmda hiçbir karar verümf rnistir. Dünya Yahudi konferansı on günlerde Avrupada iki mühim konferans toplandı. Dünya Yahudi konferansı Cenevrede ve dünya hıristiyanlar konferansı Fuldada içtima ettiler. Her iki konferans ve bilhassa Yahudi konferansı dinî islerden ziya de siyasî maksatlarla toplanmıs olduklarından bu iki hâdise cihan politikası noktai nazarından az ehero miyetli değildir. Cenevre konferan sı ileride toplanacak dünya Yahudi kongresi için zemin hazırlamak maksadile içtima etmiştir. Maaha za konferans şimdiden Yahidi âlemile sıkı alâka ve münasebeti bu Iunan meselelerle meşgul olmuş vt bunlara karşı vaziyet almışhr. Bu meselelerin başl:i:alan şunlardır: 1 Bütün dünyada Yahudi a • leyhtarlığmın artmasının esbabı ve buna karşı Yahudilerin ittihaz edecekleri tedabir. 2 Almanyada millî sosyalist ler tarafından Yahudiliğe karşı açılan mücadeleye karşı dünya Yahudilerinin giriştikleri mübareze nin ve bilhassa iktısadî boykotun neticeleri ve ileride takip olunacak hattı hareket. 3 Sovyet Rusyada Musevi dinine ve siyonizme karşı açılan mücadeleye karşı cihan Yahudileri nin alacağı vaziyet ve müdafaa tedbirleri. , Konferansta Yahudi heyeti murahhasaları reisi Dr. Goldman Yahudiliğin bugünkü kadar hiçbir zaman tehdit ediimemiş olduğunu ehemmiyetle kaydettikten sonra evvelki zamanlarda sıkmtı çeken Yahudiler için muhaceret yolları • rınm açık bulunduğu, bugün ise Filistinden başka her yerde muhaceret kapılannm kapandığını soy • lemiştir. Mumaileyh bugünkü YahudS aleyhtarhğinın esbabını kısmen iktısadî, kısmen de pisikolojik ve siyasî mah : yette bulunduğunu da kaydetmiştir. Dr. Goldman Yahudiler için mevcut büyük tehlikelerden biri nin Almanyadaki ırk meselesinde gösterilen ifrat olduğunu, fakat Yahudiliğîn bunJ.» Jot.o kU/Uk Mektupları yakalayınca Madam Smiti de yakaladık, Mezuniyet imtihanları kadın mekhmların manasmı cüretle izaha kalkıştı 1 eylulde başlıyacak Bu zamana kadar biz, onun faaliyetinden haberdar değildik. Fa kat muahharen yazdığı mektuplar «ansür tarafından tevkif edildi. Bu mektuplar, düşmanın eline geçtiği takdirde, büyük bir kıymeti haiz olmıyan haberleri havi idi. Mek tuplan yazanın kim olduğunu gösteren en küçük bir delil yoktu. Nihayet mektuplardan biri kadının oturduğu otelin istnini verdL Otelde 30 kişiden fazla adam olduğu için bunlardan hangisinin casusluk ettiğini anlamak kolay değildi. Bu işe memur ettiğmiz polis müfettişi, gayet basit bir çareye baş vurdu. Bir yolcu gibi otele indi ve en şüphelendiği müşterilerle görüşrneğe, onlara, sözde yapılmakta olan bazı harp silâhlan hakkında manılmaz maslar «öylemeğe başladı. En inanıltnaz havadisi de Eva BournoviIIe ismindeki kadına an • Iatmiştı. Ertesi giin posta sansürü, bu inanılmaz hikâyeyi Almanyaya bildiren bir raektuba ele geçirdi. Mekrup Almanyaya gitseydi, onu okuyacak Alman casusluk teşki lâtı reisinin saçlan dimdik olurdu. Lise ve ortamekteplerde kayit ve kabul muamelesine devam edil • mektedir. Müracaat eden bütün taIebelerin mekteplerden geri çevrilmemesi için çalışmaktadır. Kayit ve kabul müddeti perşembe günü bitecektir. Gazete müvezzilerinin kıyafeti Sokaklarda, nakliye vasıtalarmm durak yerlerinde gazete satan mü vezzilerden bir kafile, dün sabah, matbaamıza geldiler, heptinin shnalarmda şaşkınlıkla kanşık bir ısbrap okunuyorda. Bize dert yanıp dedi • ler ki: « Hep birden poKse çağınl dık. Orada bize bir takım öğütler verildi. Bağınp çağırmıyacağız.. Kalabalık yerlerde halkın rahatça gelip geçmesine engel olnuyacağız.. Bunlar âlâ. Elbet, hükumetonizin emirlerine itaat edeceğiz. Lâldn biz • den birşey daha istiyorlar ki, bir çoğumuzu düründürüyor. Bize, yanndan tezi yok, beyaz gömlek giyecek, kılık kıyafetinizi düzeltecek • siniz, yoksa size gazete sathrmayız, diyorlar. Bir defa, çoğunm fıkara • yız. Satacağımız üç bes gazetenin bize bırakacağı kârla bir lokma ekmeği gnç buluyoruz. Kılığımuı, boyle bir günde nefleve nasıl düzeltelim. Sonra, hadi bir gomlek giye • Ihn. Lakin bu beyaz ohvsa, bir g3nde kirlenir. Değişnnek, sık sık yıkanmak ister. Bunu bangi kazançla yapacağız?. Baska bir renk seçîlseydi, olmaz mıydı?. Sonra, SnBmSz kış. Beyaz ceketle, köpru Bstünde dona • hm, hem de elâiemi kendimize gfîl • dürelim mi?. Biraz muhleti ozatsa • 1ar, ayni zamanda baska bir renk gosterseler, hephniz n« yapar yapar. bu erari yerrae getirirnt. Ama, böyIesi güc.. Çok g&c.!» Biz bu çocuklann dediklerini ta • mamen haklı bulduk. Emniyet mSdürlüğü de onlara hak verip, dilek lerini kabul etmelidir, diyoruz. Mezuniyet imtihanları Lise ve ortamekteplerde mezu • niyet imtihanlarına bir eylulden itibaren başlanacaktır. tmtihanlar beş büyük grupa aynlmışhr. Gruplar, tnaarif umum müfettişIeri Fethi, Harunürreşit, Ekrem, Halit ve Reşat Nuri Beylerin riyasetindeki komisyonlar tarafından imtihan edileceklerdir. Bu sene li selerde tabiiye imtihanları 13, ri yaziye 16, türkçe edebiyat 19 eylulde yapılacaktır. Orta kısımlarda riyaziyel, tabiiye 4, edebiyat 20 eylulde yapılacaktır. Resmî mektep imtihanlan kendi' mekteplerinde yapılacaktır. HususUer de Feyziatı, Şisli Terakkİ, Feyziye ve Şemsilmekâtip, tnkılâp liselerile Türk lisesi Yeni Iisede Istiklâl, Hayriye lUeleri Darüşşa fakada yapılacaktır. Bütün ecnebi mekteplerîn rnezuniyet imtihanları Galatasarayda yapılacaktır. Bu kadının davası esnasında, Al< manların, kendi casuslanna, tnektuplarım, mevcut olmıyan Belçi • kalı esirler namına göndermelerini emrettiklerini öğerndik. İS teşrinisani 1915 te Eva Bour1917 senesi tonlanna doğru, Al> noville tevkif edildi. Çok saşadıysa manlar, Ingiltereye askeri ve bahrî da hiçbir itirafta bulunmadı. Er • haberler almak için casus gönder» tesi gün, odamda, büyük bir cüret mekten vaz geçmişlerdi. Bu esnada ve cesaretle masum olduğunu iddia onlan en ziyade alâkadar eden lnediyordu. Nihayet, gizli tnürekkepgiliz halkının zihniyet ve ruhu idi. le yazdığı mektuplaradan birini Çünkü, Alman milletinin manevi kendine gösterdim. Satırlann arayatı iyice sarsılmağa başlamıştı. sındaki gizli satırlar apaçik okunuBunu Mm. Smith isminde bir ka • yocdu. Gozleri hayretten büyüdü. dının Almanyadaki ailesine yaz • Evet, benim yazım, benim dığı mektuptan öğrendik. Tahkikat mektubum, dedi. Fakat sizin eli • bu kadının, evlenmeden evvel, ls nize nereden geçti? viçrede hastabakıcıhk eden bir Al Madam, dedim, yalnız bu man kadını olduğunu gösterdi. Kadeğil, daha elimde birçok başka dın, orada tedavi ettiği hastalardan deliller de var. bir tngiliz doktorile evlenmiş ve kı Sizinle yalnız görüşmek iste•a bir zaman sonra doktor olmüş* rim. tü. Bu suretle tngiliz tabiiyetine Arkadaşlarim odadan çıktılar. geçmiş olan Alman kadını, Ingil • Ikitniz yalnız kaldık. terede yerlesmis ve hizmetçilik etSüaİErmıi ifCİk! gBlİp DUİaCakmeğe başlamıştı. Almanyaya yaz«ınız. Fakat ben daima Almanlann dığı mektuplarla söyle cevherler değil sizin hesabınıza çalişmak isyumurtluyordu: tedim. Ben daima tngilizleri ve Bel«Franz amcaya söyleyiniz ki çikahlan sevdim, Altnanlardan nef Fritz havuzundaki alabalıklardan ret ettim. Onların 1864 te Danimar çoğu turna bahklan tarafından yenildiği için çok cam sıkilıyor. Eğer kaya yaptıklannı asla unutmadım. Almanlara kendi hesaplarına ça havuza daha fazla turna balığı gi. rerse bir tek alabahk kalmıyacak Iışfağımı zannettirdikten, emniyet tır. Bundan çok korkuyor ve fena ve itimtlannı kazandıktan sonra, halde kızıyor.> gelip sizin hizmetinize ghecektim. (Mabadi var) MÜTEFERRİK Celâl Beyin meşguliyeti tktuat Vekilüniz Celâl Bey dün ts Bankasmda gec vakte kadar meşgul olmuştur. Celâl Bey bugün bankanın onuncu yıldönümü münasebetile Ga latasaray lisesinde hazırianan serginin açılma merasimine riyaset edecektir. tktısat Vekilimiz şehrimizde daha bir hafta kadar kalacaktır. Ce!âl Beyin Basvekil tsmet Paşa Hazretlerinm şark vîlâyetlerinde yapacaklan tetkik seyahatine iştirak ehneleri pek muhtemel dir. Doğru değîl mi? Gizli nüfuslaı 1 eylulden itibaren kayit muamelesi başlıyacak Mektum nüfusun bir buçuk ay zar fmda nüfus kütüklerine behemehal kaydi hakkındaki karar 1 eylul cumartesi gününden itibaren olanca ehemmiyetile Utbflc edilecektir. Vilâyet bunun için liizuma olan memorlan diğer dairelerden de tefrik ederek nüfus müdiriyeti emrine vermiştir. Herkesin mektum nüfus kaydettinnesine dair 250,000 ntisha el üânı yanndan itibaren tevzi edi* lecek, aynca duvar aftfleri asılacakur. Nüfus umum mOdüru Ali Galip Bey dün de Vilâyete gelerek bunuma meşgul ohnustur. Yalnız mektum nüfus değil, ayni zamanda ölmüş olanlann da kaydinm terkini ve evlilikleri kayde dilmemis olanlann kayitleri mecburiyeti vardır. Kezalik boşanma vak'alan da kaydedîlecektir. Bir buçuk ay sonra bunlan yaptmnamtş olanlardan tah • sili emval kanunumma tevfikan ceza tahsiline başlanacaktır. POLÎSTE Maarif Vekili müzeleri gezdi Maartf Vekili Abidin Bey dün öğleden sonra Ankara Müzeler müdüru Hâmit Zübeyr ve tstanbul Müzeler mödiirü Aziz Beylerle Asari atika ve Topkapı müzelerini ziyaret ederek tednkat yapmış, müıelerin tamire muhtar ta • raflan hakkında malumat abnışhr. Tuğla harmanında bir amele öldü Kâğıthane ile Alibey köyü ara • sındaki tuğla harmanında toprak yıkılmıs, ameleden Bulgaristanlı Hüsmen toprak altında kalarak ölmüştür. Müvezzileri tasfiye! V7üâyet gazete »atanlara bir düzcn vermek üzere bunlarm bir kısmını toplattırdı Tramvay memurlarına yazlık elbise tstanbul Tramvay Şirketi, vafanan ve biletçilerine dün yeni yazlık elbiseler v kasketler tevzi etmiştir. Bu elbiseler gri ketenden ve yakalan açıkbr. Bunalhcı yaz günlerinde, izdibam altmda ve kışlık yünlü, kalın elbiseler i çinde vazife görmekte çok sıkınh çek » mrJcte olan tramvay müstahdemini bu yazlık elbiseierden çok memmm kal • nuslardır. Araba beygirleri altında ölen zavallı Pendikte arabacı Hasanm bey • girleri ürkmüs, elli bes yasmda Hasan isminde bir adama çarpmış, zavalh adam aldığı yaranın tesirile ölmüstür. Otomobil kazası Dıin Beyoğlu cihetinde bir otomo • bü kazası ohnustur. Tophanede Karabaş mahallesinde oturan Cafer Efendi Galatada Necatibey caddesinden ge çerken soför Rızanm idaresindHd 353 numaralı otomobüin önünden kaça • mamış ve otomobilin siddetli sademe1 sile yere yuvarlanmıstu . Cafer Efendi sol kaşile başından yaralanmıştır. Şo • •för yakalanrmstır. Sevahatten avdet Tıp Fakültesi profesörlermden ope. ratör Dr. Akif Şakir Bey Fransada yaphğı tetkik seyahatinden avdet etmiştir. tehlikeleri selâmetle geçirmiş bu lunduğunu, Yahudi âleminin Al • manyaya karşı açtığı mücadele ve boykotun şiddetle devam edeceğini, Amerikadaki dört milyon Ya hudinin yaphğı boykot neticesinde Almanyanm Amerikaya ihracatını yüzde kırk azaldığını söylemiştir, Mumaileyh Rusya Yahudileri me selesinden de bahsederek Sovyet hükumetile müzakere ve uzlaşma yolu takip edilmesini tavsiye et • miştir. Bu sözler konferansm yaptığı ve yapacaği işleri izaha kâfidir. Şurası da kayde şayandır ki cihan Yahudilerinin hepsi bu toplantıya iştirak etmemişlerdir. Bazı mühim Yahudi teşkilâtı ihtiyatlı davranarak konferansa iştirakten imtina etmişlerdir. MUHARREM FEYZt VlLÂYETTE Malıye Vekili rahatsız Şehrknizde bulucıan Maliye Vekili Fuat Bey hafif bir mide rahatsızlığı geçirmektedir. Vekil Bey tadavilerini birkaç gün zarfında tamamlıyarak Ankaraya dönecektir. Fuat Bey, kendisile görüşen bir muharririmizin sualine: « Malî vaziyetîmiz iyidir ve daha iyi olacaktır.» cevabını vermiştir. Vekil Beye sıhhat temenni ederiz. Polis dördüncU şuH mUdürü Emniyet müdürlüğü dördüncü sube raüdürü tsmail Rasih Beyin istifa ettiğine dair çıkan haberler asılsızdır. ÜNİVERSÎTEDE Fakültelerde imtihan Haber aldığımıza göre OıuVersite fakühelerinde, haziran devresinde, sıhhî mazeretleri dolayısile imtiharlara dahi! olamamıs talebelerin bir eylulden itibaren haziran devresindeki gibi imtihanlannı fakültelerde vermeti ka rarlaşhrılmıştır. Bu imtihanlar on bes eylule kadar devrm edecekt': Bu talebeler arasında muvaffak rslamıyanlar on bes eylulden itibaren bashyacak oDSn tabah serbest bvrakuan mSvezzilerden bir grup lan eylul ikraal ımtihanlanna da da'ı'l Evvelki gün bir akşam gazetesi, pejmürde ve kirlidir. Bunlar va • olacaklardır. gazete müvezzilerinin emniyet müpurlarda, tramvaylarda ve her yerECNEBÎ MEHAFlLDE dürlüğünce toplatılarak beyaz elde halkın arasına sokularak, kulakbise giymelerine dair tenbihatta larınm dibinde feryat ederek, halbulunulduğunu yazmıştı. Müvezzikı rahatsız etmektedirler. BinaenVestal ve Atalanie isimli iki Franlerden bir kafile dün sabah mataleyh müvezziler arasında kat'î bir sız denizaltı gemisi dün limanımıza baamıza gelerek hiç suçlan yok • tasfiye yaparak onlan kontrol al • gelmistir. ken bir gece emniyet müdürlüğüntına alacağız. Bilhassa matbuat Gemi kumandam dün öğleden de alıkonulduklarını söylediler. kanununun müvezzilere tahmil etsonra vilâyete ve Kolordu kumanBir nruharririmiz emniyet müdür tiği mes'uliyetler vardır. Şayet böydanlığına giderek resmî ziyaret • le bir vaziyet hasıl olsa ortada muavini Hüsnü Beyi görerek hâdilerde bulunmustur. mes'ul edecek adam pek azdır. •e hakkmda izahat istemiş, fakat Fransız getnileri üç eylule ka Çünkü müvezzilerin çoğunun yasHüsnü Bey tek bir kelime söyle • dar limanımızda kalacaktır. ları küçüktür. Kanun nazarında znemiştir: mes'uliyetleri yokhır. Sonra birçejc Vali muavini Ali Rıza Bey de sız yere hapis edildikleri hakkinçocuklar da daha mini mini îken bu muharrimize şu beyanatta bulun • daki suale de: işe başlıyarak istikballerini öldürmuştur: < Bu hususta malumatım yokmektedirler. Bu işe bir düzen ver« Evet boyle bir karar veril tur. Henüz bana böyle bir hâdise miştir ve çok isabetlidir. Çünkü ga mek hiç te fena olmıyacaktır.» haber verilmiş değildir» cevabını Ali Rıza Bey müvezzilerin hakmüvezzilerinin kıyafetleri çok vermiştir. SEHÎR ÎSLKKt Bir amele parmaklarını makineye kaptırdı Dün saat 11 buçukta Cibali ta* is • kelesinde Karnik Efendinin fabrikas<nda çalısan 20 yasında Mahir nammda bir genç sağ elinin üç parmağım m* > kineye kaptırmtş ve derhal Cerrahpaşa hastanesine kaldınlmıştır. Belediye 'errizlik işlerinde yanılan aziller Belediye t<rniılik işlerinde yapıl~n bir tahkikat neticeshıde temizlik isleri müdür muavini Mi'hat Beyle diğer dört memunm azled'ld'ğini ve haklarmda takibat yapıhnak üzere evrakın mah • kemeye verilece^mi yazmısfak. Bu hu • susta Mithat Bey ve arkadasl'nndan bir mektup aldık. Bunda ortada sıri'i timal deneck bir cürüm mevcut olmadığı; keyfî bir t^tkik neticesinde vazi • felerine nihayet verildiğî ve evrakın Adliveye veriecegmm de aslı buhmmadığı bild'Yilırekt'dir. Maamafih; Bele • diyenin sa)£biyettar erkârtı bu hususta kanunî takibat yapılacağmı söylemif • lerdir. Vapurda öllim Evvelki gün limanımıza gelen tztnir vapuru yolculanndan askerî mütekait Hüsnü Bey namında bir zat vapur içinde ecelile vefat et miş ve zabıtaca yapılan tahkikat • tan sonra Besiktaşta oturan akra • basına teslim edilmistir. Mahut Torkum Garbî Trakyada Mahut Emneni komitacılarmdan Je neral Torkum Garbî Trakyada bulunmaktadır. Söylendiğine göre, Yunanistanda bir takım karanlık maksatlarla dolasan bu serseri komitacıya Ermenj cemaati hiç yüz vermemiş ve kendisine kapılan birkaç Ermen''nm tarzı hareketi nefretle karsılan miştir. İki Fransız tahtelbahrı geldi GÜMRÜKLERDE 83 kilo kaçak ipek yakalandı Evvelki gün Pireden limanımıza gelen Romanya bandıralı Prenses Marya vapuru yolculanndan Tevfik Bey namında birinin esyalan muhafaza ve muayene memurlan tarafından yoklanırken çok mahirane bir surette sandiklar dibinde gizlenmis yataklar içinde 80 kilo ipek iplik ve 3 kilo kadar da ipekli kumas bulunmustur. Suçlu yaka • lanarak ihtuas mahkemesine v« • rilmistir. Cumhuriyet Nüshası 5 Kuruştur j Türkiye 200 Leh Ün versite talebesi geldi Dün öğleden sonra sehrîmize 200 kadar Lehli Onivrrsite talebesi gelmistir. Talebeler dün sehri dolasrm$lar ve üniversiteyi gezmişlerdir. Lehli misa • firler fehrimizde bir hafta lffflyr^k^m Senelik 1400 Kr. t70Ö Kr. Altıayhk 750 1450 800. Üç ayhk 400 Bir aylık 150 jrokhır şeraiti I x Hariç { v* Çin