25 Temmuz 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YEDİGUN Bugün Türk matbuaümn [en kiymetli muhanirleriIİ YEDIGÜN de toplu olarak bulacaksınız. Bngün YEDİGÜN okuynnuz. 28 sayfa 10 kunif Onbirinci sene: No. 3670 a**. : tstanbui. NO. 246 Çarşamba 2 5 « Telefon: Başmuharrir ve evl: 24290, Tahrlr heyetl: 24298, tdara ve matbaa fcısmlle Matbaacılık ve Neşriyat Şirketl, 24299 umhuri fL Hayat Ansiklopedisi Temmuz 1 9 3 4 ıncî cüzü çıkmışhr 60 Hastalıkların Hepsile mücadele Soma: 23 temmuz (.Bafmuharrirlmlzden) ayata gözlerini çoktan yum muş bir arkadasm insanı düsündüren garip bir hesabı vardı. Ona nazaraa bizim 93 seferi dediğimü 1877 1878 seferindenberi Tuna yaklanndan itibaren bütün Rume linden anavatana gelip ençok o za manın Bahkesir, Kütahya ve Eskişehir sancaklannı da muhtevi Hudaven digâr vflâyetine giren nüftuun miktan tahminî bir hesapla bir buçuk milyondan asağı olmadığı halde o genis eyaJetin nüfusunda büyük* bir fark kayde dümemekte idi. Arkadaş ba koca sahaya giren o kadar büyük kiitleli nü fusun ne olduğuna sorar ve sayet oralara bu yeni nüfus gelmemis olsaydı acaba vaziyet ne olurdu diye merak ederdi. AşOcâr birşey ki evveli o koca eyaletm nüfusu çok değilmiş ve Yemen seferlerile beraber onlardan daha müthiş olan hastalıkların pençesmde mahvo • lup gidiyormus demek. Bu hal muhaceretin devam ettiği seneler zarfmda da bn suretle cereyan edip gîderek bir taraftan nüfus heder olup boşluklar bı rakmtş ve mubaceretin getirdiği tu • tamlar da olsa olsa ba boşluklan doldnrmuş. Onun için o kadar yeni msanm mevcuda katıimasına rafmen nü • ftısta hissolunaeak kadar büyük bir fark tahakkuk edememiştir. Bandırm*dan itibaren Balıkesire doğru battm iki tarafındaki arazide çalışan kadın erkek insanlann kıyafetle • rine dikkat olununca adamın Rumeli takımile buraya devrolunmustcr divecegi ge'îr, ve bunlarm ekseriyetini bugünün Bulgaristanı olan bizim eski Tuna vilâyet;mizden gelmiş insanlar teşkfl eder. Tuna yalılanna ve daha yu • kanlarına yayılan imparatorhığun bir bakuna gelişi güzel bir istilâ gibi görünen bu alabildiğine genişleyişinde ırkın varhğını koruma hesabm» tabiî surette tedafüî bir siyaset gizli o'duğunu farketmemek mümkün olmaz. O kadar geniş bir împaratorluğun o sekildeki yayıhnış vaziyetinde bir kere kendi Uendini müdafaa edecek tahii bir kudret vardı. Bütün dünya bir!cş*e dünyanın üç kıt'asına dalbudak »alnuş o koca kütleyi bir iki hamlede ımh .retmeğe maddeten ve tabiaten imkân ycktu. tnv paratorlukta Türklüğe zarar ika ede bilraek için bütün imparatorluğu bir ucundan kanş karış zaptemeğe ihtiyaç vardı. Kendi varlığını müdafaa eden millî camia da bu türlü hücumlara elbet karış kanş karşı koyacaktı. N'hayet Sakaryada bile vaziyete hâkim olan bu düstur oldu. Bugün dahi elinvzde satıh mesahası it'barile Fransadan büyük bir ülke vardır. Tramvay ücretleri nekaLozan muzafferiyetinin yıl dönümü dar tenzil edilecek? dün bütün hey ecanilebir daha yaşandı Heyeii Vekile kararı henüz Şirkete bildirilmedi, Üniversîtede yapılan büyük merasim tebliğî müteakıp 923 tarifesi tatbik olunaçak Şirket hükumetçe satın mı alınacak? Ankara muhabirimiz dün, He • yeti Vekilenm Tramvay sirketile yapılan son mukavele yerine 923 mukavelesinin tatbik edilmesine karar verdiğini bildirmekte idi. Mü • temmim malumata göre, sirket hükumetin bu karanna itiraz etmek istediği takdirde mahkemeye mü • racaat edecektir. Heyeti Vekile karan henüz ne şirkete, ne de Şürketler komiserli • Jine resmen tebliğ edilmemistir. Kararın bugün tebliği beklenmektedir. Tebliğ yapılır yapılmaz şirket, 923 mukavelesind'eki tarifeyi tatbi923 uırifesi tatbik edülnce birinci mevkt ka mecbur kalacaktr. Bu takdirde tramvay büetleri yalntz iki nevi olacak bilet öcretlerinde muhtelif mınU • ve fiatîeri yukandaki nisbetlere inecektii bildirmekten istinkâf etmişlerdir. Dün yaptığunız tahkikata nazaran firketin 923 senesinde yapılan ve 925 nihayetine kadar cari olan tarifesi 926 senesinde hükumetle yeniden aktedilen mukavele ile hükümden düşmüştür. 926 senesinde yapüan bu iki itilâfnamed'en birisi şirketin yeniden in«a edeceği hatlar için munzam bir tarife tatbik etmesi hakkında idi. tkinei itilâfname de sermayenin ts • viçre frangma tebdili ile tezyidine mütedair bulunuyordu. Tramvay şirketi, mukavele ile Bir tramvay biletçisi çaltşvken tasrih olunan müddet zarfmda yeni kalara göre ehemmiyetli tenzilât hatlan inşa etmediği için hükumet kra edilecektir. bu son kararını vermis, 923 mu Şirket erkânı, Heyeti Vekilenia kavelesine rucu etmiştir. bu kararı karşısında mütalealarını (Mabadi altınct tahifede) Zaferleri tetviç eden zafer! Mukavelenin feshinden sonra... Hukuk fakültesinin ilroî bayram olarak kabul ettği 24 temmuz Lozan günü dün saat 16 da Universite konfe • rans salonunda büyük bir merasimle tes'it edilmiştir. Merasimde sehrimizde bulunan Büyük Millet Meclisi azaları, Universite Rektörü, fakülte dekanları, profesörler ve Universite gençliği ha • zır bulunmuştur. Cemil Beyin nutka Merasime Şehir bandosunun çaldığı tstiklâl marşile başlanmışhr. Bundan sonra Universite Rektörü Cemil Bey kürsüye gelerek merasimi açmış ve demiştir ki: « Çok değerli dinleyiçiler, Bugün Lozan giinü. Lozan mua hedesi 11 yıl evvel bugün imzalandı. Ve şu altın kalemle imzalandı. Mua • hedeyi imza edenin bu kalemi yüc« i a t ı • • • • • • • • • • • • • • • • • • « • • • • >i « • • • • • « • • • • • • • • • • • • • • • •> bilgi cvimize hediye edifinde bir mana vardır. Bu manayı tezerek Hukuk fakültesi gençliği bugünü bir flim bayramı olarak tesbit «tti. Çok yerinde bir karar... Ha • kimiyetin manasını ve buna yapılan takyklerin acılığnu anladık • tan sonra ve bukuku düvelde dü nim, bugünden farkını öğrendikten sonra böyle bir karara varm?Ji tabiî görülür. Universite Rektörü sıfatile Üni versitede ilk sözlerimin Lozana Dün Üniüerritcdeki merasimde bulunanlar, tesadüf etmesini kendim için de Rektör Cemil Bey nutkunu irat ederken bit eder. Kurtulus savaşı bütün dünya bütün kudretimle idaresine ve mkişaf»» .tarlhinin en güzel ve muvaffak parçana çahsacağım Universite için de bir uğur telâkki ederim. . . lanndan biridir. Onunlador ki evvelee acılarımızı söyleştiğimiz bu salonda Lozan muahedesi kurtulus sayaşı beşinci tahifede). nm hasıJasım beynelmÛel sahada te*•#•••••••• • Fransada fırkalar Istanbulda hararet dün arasında gerginlik Bulgaristan hükumeti 36,3 e kadar yükseldi M. Tardiyö ve M. Heryo Sıcaklık İzmirde 42 buçuk, Edirnede 42, Manisada40 başvekille dün görüştüler Sovyet Rusyayı tanıdı Balıkesirde 39, Bursada 37 derece A.) Basve < kil M. Dumerg, aıra ile M. Heryo ve Tardiyö yu kabul ermiştir. M. Heryo d'erhal radikal dostlarile tenaa • sa gelmistir. M. Dumerg ise Elysee saravına gitmiş ve Reisicum Tıur tarafından kabul olunmu^tur. Dün de tstanbui senelerdenberi go rii'memiş müthiş bir sıcak altında kavruldu. Ara sıra hafif hafif esen rüzgârda bile bir fınn harareti vardı. Köprünün asf?.ltlan yumuşamıs, balçık hahne gelnvşti. S»cak o kadar fazla ve bunaltıcı idi ki güneşte durmak ve sokaklarda caket ve şapka ile dolaşmak gayrikabildi. Dünkü müthiş sıcak en ziyade is sahiplerini müteessir etti. Bürolarda, yaAsırlarca devam etmîş mücadelelerzıhanelerde çalışanlar, vantilâtörlerin de kaybettiğimiz topraklarm msanlan yardımına rağmen bunalıp kaldılar. geriye çekilen dalgalar gibi mütebaki Dün mevsimin belki en sıcak günidi. anavatana iltica edegeliyorlardı. BunÇünkü birkaç gün evvel 32 33 ü buda ırkî varlığın son müdafaas:nı teşkH lan ve evveüri gün otuz dörde çıkan edecek bir ricat manzaran gormemek derecei hararet dün 36,3 ü geçmistir. îhtimali yoktur. Dogrodan doğruya Kandilli Rasatanesinin verdiği malukendi varlıtımıza taalluk ehniş olan mata göre, dün sabah saat yedide tazson mücadelelerde dahi vaziyete bü • yik 751,5, saat 14 te 756 idi. tün ırkın kendisini müdafaa için a • Sabah saat yedide hararet 28, saat yaklanmasma zamimeten zaman ve 14 te 34 tü. Azamî h?raret 36,3 ü bulmesafe unsurlannı da tabfyemizde kuv muş, rüzgâr saat 12 ye kadar lodostan, vetli esaslar olarak lnjllanmı^tık. Arhk daha sonra poyrazdan azamî 10 metro cekileceğimiz yer yoktur. MUlî hudutsüratle esmiştir. larrmızm asgarî ifadesi içinde bulo „„,„ , MMun.11 ıııııııııımııımnnıınııınıııınınıııııı llllfllMHHIIHIINinilltlHllııı ııııı • nuyornz. Bu millî hudut içinde millî hukukmnuzun, yani tamamiyet ve Lstiklâlimizîn müdafaasına hakküe muktedir bnlunduŞnmuzdan en kat'î «u • rette eminiz. Bu askerlik noktasından tertibat işidir, ve bu işte Türkün tarihî ve ırkî dehasmı bütün dünya bilir. Yeni Türk devletinin daha ziyade iktısadî bünyesmi takviye etmek bakınnndandır ki nüfusumuzu coealtmağa ihtiyaç hissed'yoruz. tktısadî faaliyetle rin bas unsuru nüfus olduğuna RÜohe yoktur da onun için. Prensîpte kimse ile îhtilâfımız olamaz. Herkes muhakkak şu noktalarda müttefikb'r: 1 : Tdrkiyede nüfus azdır. 2 : Bu nüfusu çoğaltmak için münv kün çarelerin kâffesinden istifadeye ihtiyaç vardır. Bu çareler ise bellibaslı iki büyük anahatta toplanır: A : Hariçten gelebilecek millî nü • YUNUS NADl (Mabadi ikinci tahifede) Paris 24 (A. iki hükumet mümessilleri arasında Istanbulda cereyan eden müzakerelerin neticesi EDIRME MANİ5A BALİK.ESIR BUR5A.IZMIR. İ5TANBUL ] İ1MİT M. Heryo ÇANAKKALE! Vaziyet henüz tavazznh etmeeli Paris 24 (A.A.) Başvekil M. Dumergin ne eibi bir hattı hareket ittihaz edeceji henüz melum deÇildir. Maamafih, gazeteler, muma • ileyhin hükumette temsil edilen bütün firkalardan, şabsî münazaaları terkederek, yalnız millî menafii gözönünde tutmalannı temine ça lıaacağim yazmaktadırlar. ORTA ANAD0 5IVA5 YOZGAT Gene Kandilli rasatanesine nazat.j tstanbulda 1911 senesinin 6 temmu • zunda 39, 1912 senesinin 12 bazira • (Mabadi altınct $ahifede) tiHiiHiınımınııınıııııııııtıııtıııııııınıttıiHiııtnı mııınınıııiHiıının ^ inHllllllllllllllinilllllllllllinilllllllllllllllllllllllllllllMIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllllllHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIinilllll Sofya 24 (A.A.) Bulgar hükumeti, M. Litvinofa bir teigraf çekerek, Bulgaristanın Sovyet Rusya ile siyasî ve iktısadî münasebat tesisine hazır olduğunu bildirmiştir. Moskova 24 (A.A.) Tas bil • diriyor: Matbuat Bulgar Hariciye Nazın M. Batalofla M. Litvinof a rasında teati olunan mektuplan neşretmektedir. Bulgar Hariciye Na znı gönderdiği mektupta Sovyet Rusya ve Bulgar murahnasları arasında tstanbulda yapılan müzake • reler neticesinde Bulgaristanın Sovyet Rusya ile siyasî münasebat te • sisine ve siyasî mümessiller gön derilmesine karar verdiğini bildir • mektedir. M. Litvinof cevabmda Sovyet ıtulgaristan Harid. Sovyet Rusya Hari. ye Nazm dye Kemiseri M. Batalof Litvtnot Yoldof hükumetinia bu teklifi memnunî • yetle kabul ettiğini ve bunun gerek iki memleket menafüne gerpk sulba bizmet edeceğini yazmaktadır. İmtihanlar için yapılan bir içtima Yakında şekil ve zaman tayin olunaçak Misafirlerin gezintisi Yunanlı tayyareciler müzeleri, Boğazı gezdiler, v Yat kliipte şereflerine ziyafet verildi Dipburnu hâdısesı nasmda üniformasız olduklan ve içinde bulundukları sandalm hiçbir bayrak taşımadığı anlasılmıştır. Ankara 24 (Telefonla) Talim Londra 24(A. ve terbiye azasmA.) Havas adan ve Maarif erjansı bildiriyor: Türkiye sefiri, samimî teessürlekânmdan mürek Sir Con Simon, rini izhar etmiş, bizzat Türk hü kep bir komis dün avam ka kumeti de teessürlerini bildirmiştir. yon bugün bir içmarasnda Türk Geçen cumarte*i, Türk sularında tima aktetımştir. Ihgiliz hâdisesi Queen Elisabet, London, Devonıhire Birkaç saat devam hakkında şu beharp gemilerile bur Türk torpito eden toplanhda yanatta bulun muhribinin işthak ettikleri dint bir eylulde yapdacak muştur: âyin yaplmıştır. Türk ınuhribi, hüolan muhtelif hn«17 temmuz kumetinden aldığt emir üzerine tihanlarm şekil ve Tallm ve terbiye he. ıl .. tarihmdenberi hâdenize bir çelenk atmıştır. zamam konuşul Vetl reisi İhsan Bey dise hakkında ~TTvnanlt miaafirlerimiz Tayyare cemîyeti Ittanbul merkezindS* Türk kabinesi, hâdisenin kurbanı muı, fakat henüz bir nefa'ceye vanlmaalınan mütem Sir Con Simon Sehrimizde bulunmakta olan Yu kili Galip Paşayı ziyaret etmişler ve mutnr. olan Ingiliz zabitinin ailesine diyet mim malumat, bu feci hâdisenin müteakıben müzeleri gezmîslerdir. nan tayyarecileri dün öğleden evvel lkmal imtihanlan, mezuniyet imti • acıklı bir suitefehhüm neticesi ol • olarak bir meblâğ vecmeği derpif (Mabadi besinçi tahifede) Vali Beyi ve İstanbul kumandan ve • (Mabadi besinci tahifeae) duğunu göstermektedir. Hâdise es etmistir.> İngiltere Hariciye Nazırı Sir Co n Simon Avam kamarasında yeniden beyanatta bulundu