9 Haziran 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bütün Türkiye Mehmet Efendi Mahtumları Kahvesini içiyor Ist Mısırçarşisı kapısı karşısmda Telefon: Başmuharrlr ve evi: 24290. Tahrir heyeti: 24298, İdare urıyet Onbirinci sene: No. 3 6 2 4 Teigrat ™ mektup adresi: cumhuriyet, istanbui Posta kutosu: istanbui.No. 246 Cumartesi 9 Hazıran 1934 ve matbaa kısmile Matbaacılık ve Neşrlyat Şirketi, 24299 Bütün Türkiye Mehmet Efendi Mahtumları Kahvesini içiyor Ist Misirçarşısı kapısı karşısmda Dünya para Sistemindeki Büyük buhran O ngiliz maliyecilerinden Mister J. BaII ker Whitenin dünya para mesele • sinde müşkülâtı hazırayı tahlil c den güzel bir yazısı Londrada çıkan The Sphere mecmuasının 2 haziran 1934 tarihli nüshasmda intişar etmiştir. Bu mevzuım ihtîva ettiği umumî ehemmiyeti düsünerek bu tetkikm mü • hrm kunnlanın karuerimize bildirroe • ği faydalı gorüyoruz. Mister Baker White tngfltere »a • hüinde Doavrede 1 tngiliz lirasmın 20 aflra etmesine mukabîl gozle gorüne • cek kadar yakm olan karşı tarafında Fransa sahiltnde Calaisde % 40 nok • sanfle 12 filin otmesi hadisesini ma • kalesme mukaddeme yaparak îthalât ve îhracat fa'caretfle meiâf olrnıyan ve yahut Avrupada soyle bir seyahat et • miyenlerin bugünkü para müşkülâtı • nm gündrn güne femdaşan halinî takdtr etmelerine fankân olmadığına işa • n$ ediyor ve şu mütaleada btuunuyor: Alttn eaast «Altma fcağb ve yahut altmdan n « zaklaşmış bunmmak dünya para müskül&hmn birind safhastdır. Altm bloka yani paralarmm taymetîni altm e aaama bagh buhmdurmakta devam e den memleketler Belçika, Fransa, t talya, Holanda ve tsviçreden mürek keptir. Alhndan aynlnnt memleket lerm başmda İse lngfltere ve Japonya geliyor. Altm tediyahnı kesmi» olan ve parasmra kıyuıetini kontrol etmek üzere Retsicumhunma çok genif salâhivetler vernriş buhman Amerika ise bugSn bilfiil ahmdan avnlnns vaziyette olop son zamanlarda vâsi mikyas • ta altm mubayaan yapmaktadır. Sov y«t Rosyada «arip bir vaziyet vardır. Paran muthlş nisbette enflisvona duşOrOlmBş olan vani karfilıksız çok para çjkanlımş bnhman bu raerolekette aym seri ve numaraian tasıyan düzu • neleree banknot görmek kabfldir. Rusjrada ba derece fotizale u&nyan kâârt para nrf dahflî tedavül nttiyaa icin • *r. Almanya ise lâfzan altm esasına bağhdtr. Tedavüldeki Alman kâğıt parasnnn ancak % 8 altm karşıhgı varchr. Fakat, daha k«naz pek yakm o huı mazmm mSthîş ve a a hBbralan bafızalarda eanlı buhmdu&n icin Al • manva parasan yeni bir enflâsyona sü« rüklenmekten korumak hususunda elden ffelen bGtün tedbirleri almaktan çekinmiyor. Ahnayada bn vaziyet dolayısile bir tnsflis if adammm şu sozlerine muhatap oldumt « Biz tngifizlerin butçemiz mötevazindir. Malî vaziyetimiz sağlamdır. Ticaretimiz yavaş, fakat emin adımlarla tnkişaf ediyor. Bugun yeryfizundeki mnietler içmde en murefTeh olan bir memleketix. Harice giderken beraberimizde muhim miktarda para goture • biliyoruz. Tedavulde ve tngîltere Bankasmm elinde mevcut 450,900,000 tngüiz lîran evrakı naktiyenin 191,000,000 tngiliz Eralık kısmmm karşıhgı tamamen altmdır. Almanyanm iktnadî vaziyeti bizimki kadar sağ iam olmadığı, ihracatı nriitemadiyen azaldıgı, mütedavil paranm altm karsılığı % 5 bfle tutmadıjh ve mrın leketten dışanya çıkanlarm beraber lermde para göturmeleri şiddetle memnu bulunduğu hald*» bir tngiliz lîrası bugun Ahnanyada 2 0 şilm yerme 12,5 sflin ediyor. Niçm? Almanyada bozdurduğum iki W i i z liralık bir seyyah çekhıe ımıkabil elime 25,5 sflin bir para geçince, kendi kendime şu suaK sormaktan hâli kalamadnn. Biz altmdan uzak, Almanya alhna baŞlı imiş! tn giltere bankası müdürâ Mister Mon tagn Norman ve Alman bankası mfi dfirB doktor Şaht bu sualime cevap verirler. Hakikat budur ve para buh ramnm ancak bir safhasmı gostermek tedir.» Boğazları icabmda müdafaa edecek kadar kuvvetliyiz Bunun için hiç kimseden izin istemeyiz Edirneyi de tahkime lüzum görmiyoruz Tevfik Rüştü Bey, Bulgar gazetecilerine çok müh'tn beyanatta bulundu ve Sofya istasyonunda Bulgar Hariciye Nazırile 15 dakika görüşerek Belgrat konferan?uun mukarreratını §ifahen tebliğ etti Sofya 8 (Hususî muhabirimizden, telefonla) Hariciye Veküımiz Tevfik Rüştü Beyi Cenevreden getirmekte olan ekspres treni saat 16,30 da Sofyaya geldi. Tevfik Rüştü Beyi Bulgar Hariciye Nazırı M. Batalof, Kral Hazretlerinin müsaviri, Yugoslavya, Yu • nan, Rumen sefirleri, Hariciye müsteşan, Hariciye erkânı, Türkiye sefareti erkânı, Bulgar gazetecfleri istikbal ettiler. Sefirimiz Şevld Bey, Tevfik Rüştü Beyi Bulgar bududundan karsdadı ve kendisine FiKbeye kadar refakat etti. Tren Sofyada on beş dakika kaldı. Bu müddet zarfmda Tevfik Rüştü Bey Bulgar Hariciye Nazırile, Kralm istasyondald merasun salonunda bususî o • larak gorüştüler. Tevfik RSştü Bey, kendisini hudutta istikbal eden Bulgar gazetecilerine şu beyanatta bulunmuştur: « Buigaristandan gene gectiğim ? • çin çok bahdyanm. Bulgaristandakl kat biz kovvetli idarelere taraftar ol • dugumuz için komşumuz olan memle • kette de kuvvetli bir idare görmek biz! ancak sevmdirir. Bulgaristanla münasebahmu gayet dostanedir. Aramızda biçbir ihtîlâf yoktur. Hariciye Nazırmız la gorüşmekten maksadun Balkan misakmı akteden dört devletin Belgrat konferansmdan sonra Bulgar bükumetine tahriren tebb'ğ ettiği karan bu defa ben bu dört Hariciye Nazırmm mümessilî sıfatile şifahen yeni Bul gar nokumetine teyit etmektir. Vaktile bu karanmızı şifahen Musanof hu • kumetme, arkadaşmı M. Yevtiç Ce naplan Sofya ziyaretinde tebliğ etmisti. B?x, şimdi Bulgaristanm bu busus taki kat'î cevabını bekliyoruz ve bu cevabm gecikmîyeceğini znnnediyo ruz. Bulgarlar, komşularile iki tarafh ademi tecavuz muahedeleri aktmi tekIif erfaierse de biz, bunun umumî bir (Mabadi beşinci aahifede) Rıza Şah Hz. nin seyahatleri Büyük misafirimiz yarın hududumuza vâsıl olacak Yavuz ve diğer torpidolar, kıymetli misafirimizi almak üzere bugün Trabzona gidiyorlar Muht*r*m misafirimizi getirmek üzere bugün Trabzona hareket edecek olan Yavuz ve arkadaaları Haydarpaşa onünde Kağınnan 8 (Heyetle giden musabah Karstan buraya geldik. Akharirimizden) tarn Şahı Haz • şama Iğdıra v« yarm Beyazıda va> retlerini istikbale giden heyetle bu (Mabadi üçüncü aahifede) Istanbulda susuzluk mu?, Üç aydanberi yagrnur yağmadıgından bentlerdeki sular çok azaldı, susuzluk başgösterdi Bulgar gazetecilerine muhim ytmalta bulunan Hariciye Vekilimiz Tevfik Rüştü Bey kabme tebeddülü bizi fazla alikadar etmez, ba sizin dahilî bir işinizdir. Fa Londrada bügük bir arbede oldu Faşistlerle komünistler birbirine girdiler Polisin sopa ile müdahale ettiği arbedede birçok kimseler yaralandı, on iki kişi tevkif edildi «p Hitlercilerin faaliyeti Amerikaya şilâh gönderiyorlarmış Amerikalılar, bu işi endişe ile karşıladılar Vaşington 8 (A.A.) Birleşik Amerikada Hitlerci gruplarm ve diğer ecnebi unsurlann propagandasmı tah • kika memur parlâmento komisyonu, tahldkat esnasmda meydana çıkardı • ğı hakikatlerden endişeye düşmüştür. Bu itibarla mesaisme devam îçin tek • rar kırk btn dolarlık tahsisat istemek nîyetindedîr. Komisyon, tahkikatı esnasmda Hit • lerdlerm Birleşik Amerikaya Alman yolcu vapurlan vasıtasüe Alman ordusuna ait r/ıiformalar ve silâhlar ithal ettiğmi oğrenmiştir. Komisyon tahki katma gore bu silâhlar, hakikatte Bir • leşik Amerikanra Hitlerci teşkilâtı o • lan «Stahlbelm» gruplarma gönderfl • miştir. tatanbulun «a ihtiyactm Şehrimize üç ayı mütecavu bir zamandanberi yağmur yağmamıştır. Bu kuraklığra mahsulâta tesiri büyük ol dugu kadar bu yüzden havalar da ba aylarda göriilmemiş derecede sıcakhr. tstanbulun muhtelif çeşmelerine su vermekte olan bentlerdeki sulann a • zaldıgı da Belediyeye gelen malumattan anlaşdmaktadır. Bu sebeple bir, iki gündenberi şehrimizde su stkıntın başlanuş bazı mahallelerdeki çeşme • lere, iki gün su vermek imkânı hasıl olamanaştır. Bu vaziyetin devanu lstanbulun susuz kalmasını intaç ede temin eden bentier bflecek kadar büyük gorüimektedir. Belediye Fen heyeti müdürü Yusuf Ziya Beyle Encümeni Daimî azası^arın Bentlere giderek mahallmde tetjkikat icra edeceklerdir. Diğer taraftan üç gündenberi Beycğlu dhetinde Terkos suyu akmamak tadır. Dün euma ohnası dolajns'le fcu mıntakaya bütün gün bir miktar su verilmiştir. Su bugün de bir müddet kesik kalacakbr. Kâgıthane Feriköy «ifonunun bağlanma ameliyesi pazar gününe kadar devam edecektir. Şehre bol su pazartesiden itibaren verfl • meğe başlanacağı bildirflmektedir. • L * ' IIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMMIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIlMIIIMMIlllllllilllMllllllllllllllllltnillMIIIIIHIIMIIIIIItlTllllllllllinillllilllllHIIIIIIIIIIIIHIiml Plâjlara hücum! Sıcakların bcğucu bir şekil alması dün Istanbul halkını plâiiara ve mesire yerlerine koşturdu Dört günden ', beri fiddetli n caklar devam etmektedir. Dün öğIeden sonra çıkan rüzgâr şehri biraz serinletir gibi ol • muştur. Evvelki gün Rasataneden alınan malumata göre hararet gölgede azamî 33 güneşte 57,5 derece olduğu nalde dün gölgede 27 güneşte 52 dereceye düşmüştür. Hararet, Trakyada ve garbî Anadoluda da şiddetle hüküm sürmektedir. Bandır mada şiddetli sı caklar yüzünden mektepler öğle den sonra ta • tfl edilmiştir. Büyük arbedelere sahne olan Londradan bir manzara Londra 8 (A.A.) Binlerce kişi, dün tngiliz fajistlerinin toplandıklan Olimpiya binası etrafına birikmişler di. Toplantıda faşistlerle komünistler arasmda boğuşmalar olmuştur. Polis (Mabadi dördüncü aahifede) Mesai konferansı Hafta mesaisinn 40 saat olması isteniyor Cenevre 8 (A.A.) Beynelmflel mesai konferansı 4 0 saatlik hafta me • satsi hakkmda nrahtelif hatipleri dm • lemiştir. Fransız patronlar murahhası bey • nelmüel mesai bürosunun boyle bir islahata teşebbüs etmek için bunun iş • sizliğin azalmasma geniş bir tarzda (Mabadi üçuncü aahifede) nıuıııriiMiMiTiırııııııiiitıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiıııııııııiiıııınııııınııııııııınıııııııuıi!iıiMuıınınııııııiMiııııııınııiMiıııtıııııııııtiLUUiıiiH Salih Paşa dün şehrîmîze geldi Bugün 3 üncü sahifemizde Yakın tarihten s p v ; f e l e r Yazan: Salih Münir Salih Paaantn Calata nhttmtnda Şükrii Naili Paşanın yerine Uçüncü Kolordu Kmnandanhğına tayin edilen Salih Paşa dün sabah t u l yan bandıralı Vesta vapurile şeh • rimize gelmiş ve Galata nhtımın da askerî merasimle karşılamnıştır. Yeni Kolordu Kumandanımiz şehrin tnülkî ve askerî makama hnı temsil ©den heyetler, Kolorda Erk&nıharbiyesi, Merkez kuman iatikbalinden bir intıba 5 inci sahifede Pariste komünist kapıcı ile mülâkat Yazan: Alâettm Cemfl Ruble meselesi Gelelnn son derecede esrarengiz olan ruble meselesme: Sanayi, maliye ve ticareti ehnde bulunduran Sovyet Rusya bükumeti baska metnlcketlerle olan ticarî mübadelelerinde rubleyi kullanamıyor. Sov • yet Rusyanm hariçten aldığı eşyanm bedelleri cihan piyasalannda sahşa çikanlan ihraç maddelerinin bedellerile o (Mabadi dördüncü aahifede) danı, şehrimizde bulunan askerî ümera tarafından ist&bal olunmustur. Bir kıt'a asker tarafından • « lâm resmi if a olunmustur. Türk ordusunun çok değerli ve kıymetli kumandanlanndan olan yeni Kolordu kumandanımıza (safa geldiniz) der, yeni vazifesinde de muvaffak olmaunı temenni ede» Bizde köy Maarifi Millî Müdafaa meselesidir Yazan: Feridun Osman 6 n a sahifede Dünkü şilt maçlarınm netîcelerî ris. Dunam itibaren plâjlarda boyle manzaralar görülmeğe baalandt latı hayli kalabalıktır. Karpuz kaDün cuma tatilinden istifade ebuğu suya düşmeden denize gir den lstanbullular akın halînde Bomemek bir teamül olduğu halde ğaza, Adalara, Erenköy ve Suadiye bu sene sıcakların erken bastırması taraflarındaki mesire ve deniz banherkesi karpuz kabuğunn beklemeyolanna gitmişlerdir. den plâjlara kofturmuştur. Bir iki gündenberi deniz banyo