20 Mayıs 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

ıV»ayı« Cumhuriy\ TELGRAF UABERLERI Vali Bey bir dava daha ikame etti Hıısusî silâh ticareti 1HEM NALINA MIHINA Sulhperveriz; arp; ölüm, yangm, harabî, falettir; fakat harp tabiî ve rurî birşeydir. Hayvanlar gibi insanlan da mücadeleye aevkeden bayatnr. Kuvvetli hayvan zayıfı yemek istiyor, zayıf ta kendini müdafaaya çausıyor. lşte harp! I öteki hayvanlardan farkı, yalnız dül ve zekâst çok kuvvetli olmaktan iba • ret bulunan "W" | W t bu kadar mede * nileştikten sonra, hâlâ magara devrindeki gibi boğazlasm&sı da gösteriyor ki harp, tabiî ve zarurî birşeydir. Büsbötün ortadan kaldmlmaman da, galiba, bundan ileri geliyor. Yoksa dört sene süren Büyük Harpte dökülen kanlar, çekilen sefaletler, yanan yurtlar, yılolan mamureler, hiç olan servetlerden sonra insanlar harbi lugat kitaplann • dan bile çıkanp atarlardu Halbukd hanl hanl yeni ba harbe hazırlanıyorlar. Büyük Harpte 9 milyon deükanlı mo • harebe meydanlarmda can verdi, bir okadarı malul kaldı, bir okadar insan da cephe gerilerinde hastahktan, se « faletten öldü. Aradan on bes sene geçtiği ve bugünkü nesillerin hepsi har » bin acüannı çektikleri halde, insanb> rın basında gene harp yelleri esiyor. Silâhlan azaltmak için topLanan kon« feranslann tatlı bir rüya oldugu anlaşddı; öyle bir rüya ki yeni bir harp için talim yapan makineli tüfeklerin, takırduı, toplann güriiltüsü ve bombalann sesi, medeniyeti bu tath rüyadan uyandırmaktadır. Rüyaya dalıp uyuyakalanlarm ise günün birinde ebediyen ayanmıyacaklarma şüphe etmemeUdir. Türk mflleti, bütün sulhperverligme, kimsenin malında ve canında gözü ol« mamasma rağmen, asla bu tatlı rüyaya kapılmtş değildir. Mütareke devri, bize harbin ve hatta ölümün; «lâhsa «ulhtan, istiklâlshı ve bayraksız yaşayıştan çok iyi olduğunu göstermistir. vcur CEMİRVOUARI Etem Izzet ve Bürhan M. Ruzvelt Âyandan, silâh imalâtının kontrol altına alınmasını ve silâhlara ambargo konmasını istedi Cahit Beylerden 20 şer bin lira isteniyor cirlerinin her türlü kontroldan âzaVaşmgton 19 (A.A.) M. Ruzvelt âyan meclisine göndermiş ol duğu bir beyaırname ile mezkur meclisten silâhlara ve mühimcnata dair olan 17 haztran 1925 tarihli Tnukavelenaraenin tasdik ediLmesini istemiştir. Beyannamede îngilterenin Bolivya ve Paraguvaya yapılacak silâh ihracab üzerine bütun dünyaca am bargo konulması suretindeki pro testosundan bahsedilmemekte i»e de zannedildiğine göre M. Ruzveltin Cenevre mukavelesinin tasdik •diknesini talep etmesi tngilterenin bu •*hadaki gayretine iştirak maksadına matuftur. M. Ruzvelt, bilhassa silâhlann hususî surette ve kontroldan âzade olarak imal edilmesinin ve satılmasının beynelmilel kanşıkhklann ve cidallerin bir mensei haline gelmiş olduğumı ve bu imal ve ticareti her hangi bir devletin münferit surette kontrol etmesinin mümkün oltnadı ğını beyan eylemektedir. Birçok memleketler halkı, hüku metlerram delicesine yapmakta olduklan silâh yarısına devam etme • Jerine medar olmak üzere çok ağır vergiler vermektedirler. Cihan «ulhunun maruz olduğu tehdidm se • bebi, tahrip aletlerinin imil ve tatııııııınMin de olmalandır. Buna biitün millet • lerin istirakile bir çare bulmak icap eder.* I Ingiliz Hariciye Nazırtnın beyanatt Londra 19 (A.A.) Dün avant kamarasında, muhafazakâr meb'os Cazalet tarafmdan bir istizah takririne cevaben Hariciye Nazırı Con Sknon demiştir ki: < Silâhsızlanma hakkında, îngiltere bir itilâf elde edilmesi için herşeyi yapacaktır. Fakat müttehit emniyet içm istenilen fedakârlıklar bahsinde iktı sadî cezalarm tatbî > kında büyiik müskülât vardrr. Çünkü bu, bir harbi intaç edebilir. Böy le bir usul ancak Amerikanm da tesriki Riesaisi ile müessir olabilh*. Hal buki sulh tehlikeye düstüğü takdirde yapılacak istisarelere dair M. Norman Davisin son beyanata Amerikanın iktısadî cezalara iştirak e • deceğini hiç te zannetmeğe müsait değildir. Silâhsızlansna konferanainın yı • kılmak üzere olduğunu zannetmiyelim. Maamafih konferans akim de kaİML ümiuizliğe düsmeğe mahal yoktur. İngilterenm müdafaası için nriihim ihtiyatî tedbirler alınmtşttr.ı Vali ve Belediye Reisi Muhıttm Beyle Beledîyenin, MiHiyet erfiki • mizin yazı işleri müdürü Şehir Meclisi azasından Etem Izzet Bey aleyhine hakaret davası açtıklannı yazmıştık. Muhittin Bey, muharrrr Bürhan Cahit Beyin «Tırpan> serlevhafa bir yazısından dolayı Bürhan Cahit Bey aleyhine de bir dava ikame etmiştir. Davaci taraf vekilleri, Etem Izzet ve Bürhan Cahit Beylerden zaran manevî olarak yhmişer bin lira tahsil edîlmesini istemektedirler. Davalara mevzu olan nesriyat tetkik edilmektedir. Tetkikat tamam • landıktan sonra mesele mahkemeye intikal edecektir. Devriszade tbrahim Beyin Vali Bey aleyhine açtığı dava, ancak Şurayı Devletten karar almdıktan sonra adlî muameleye kouulabilecektir. ı'ayyare Cemiyeti reisi Rize meb'usu Fuat Beyin kerimesi Tür kân Hanımla mülâzim Nüzhet Beyin nisan merasimi Ankarada Marmara köfkünde yapılmıştır. Merasimde Reisicumhur Hazretle • rile Büyük Millet Meclisi Rezsi Kâzım ve Başvekil Ismet Paşalar Hazaratı, Vekiller, meb'uslar, Büyük Erkânıharbiye İkinci Reisi Asım Paşa, Ankara Valisi Nevzat Bey ve daha birçok zevat bu lunmuşlardır. Resmimiz Gazi Hazretlerini ve diğer zevatı yeni nisanlılarla bir arada göstermektedir. Yeni şimendifer hatları Nafıa Vekâleti Millî Müdafaa bütçesinin takviyesî ile beraber temin edilmesi lâzım olan hatlar için bir program yaptı Nafıa Vekâleti Millî Müdafaa bütçesinin takviyesile beraber te rain edilmesi elzem olan şimendifer hatları hakkında bir program ha zırlamıştrr. Bu programa göre Af yon Antalya hattınm inşasma başlanacak ve Afyon Karakuyu kısmının kısa bir zamanda rkmaline çalışılacakttr. tnşaata Afyondan başlanacak ve yeni hattın Aydın hattı şebekesine iltisak peyda ettikten sonra Karakuyu noktasına kadar olan 115 kilometrokluk kıstnı yapılacakttr. Bundan başka Filyostan Çatalağzı mıntakasına kadar olan 15 kilometroluk kısmm da derhal inşa ıma başlanacaktir. Bu kısnnda iki büyük tünel bulunmaktadır. Hat, bu suretle kömür havzasma temas etmiş olacaktır. tsveç grupundan bakiye kalan Diyarbekir Ergani Esnaf Bankası tahkikatı Müddeiumumilik Eenaf Bankası hakkındaki tahkikatına dün de devam etmiştir. Son zamanlarda Bankamn idare meclisi ictimalarına Beledîye namına iştirak eden tktısat Müdürü A • sım Süreyya Bey dün sabah Adliyeye çağınlarak malumatına müra • caat edîlmiçtir. Asım Beyin, Bankamn eski muamelelerinden malumatı olmadigı anlaşıldığından, kendisinden evvel Belediye mümessHi olarak mües sesenin idare meclislerinde hazır bulunan Belediye reis muavini Hâmit ve Nuri Bey lerin bugün Müddeiumumiliğe davet edilmeleri muhtemeldir. Letonyada faşist Posta ve telgraf rejimi ve Sovyetler idaresinde ıslahat Bu hadîseler Sovyetleri Bütün memurların sicil • endişeye düşürüyor leri tetkik ediliyor Moskova 19 (A.A.) Letonym makamatı tarafmdan tertip olunan son darbei hükumetten bahseden îzvestia gazeteti diyor ki: «Bu faşist darbei hUkumeti beklenilmiyen bir hâdise değildi. Hâdis»l»rin luuıgi iatik&mette teketnmül edeceğini derpiş etmek güç olmiyacaktır. Sovyet matbuab şimdiye kadar müteaddit defalar Letonya faşist teşkilâtile Almanya millî so«yalist teşkilâtları arasmda bağlar bulunduğunu kaydeimişti. Ankara 19 (Telefonla) Nafıa Vekili Ali Bey haziranda tatbik olunacak yeni teşkilât dolayısile Pos ta ve Telgraf idaresile d*ahi esaslı surette meşgul olacaktır. Posta ve Telgraf idaresinde teşkil olunacak 5 kişiden mürekkep mfl. savere heyetine en ehliyetli zevat tayin edileceklerdir. Vekâlet şimdiden bütün memurla rın sicillerini tetkik ettirmektedir. Afyon • Antalya hattınm güzergâhım gösterir harita hattı üzerindeki 70 kilometroımc kıscnm inşası da derdest bulunmaktadır. Pulluk kanunuda fadilât Ankara 19 (Telefoola) Pulluk kanunu mucibince on senede on müsavi taksitte ödentnek üzere yapı • lan ükrazlann ödeme müddetinin on be« seneye iblâgı hakkında Ziraat Vekâletince bir kanun lâyihası hazırlanmıştır. Geliri az ve kimsesîz ihtlyarlar Senelerdenben bitmiyen dava Meclis müzakeratı Istimlâk kanununun 2nc maddesi kabul edildi Ankaraya giden Alman seyyahları Ankara 19 (Telefonla) tstanbuldan gelen 30 kişilik bir Alman »eyyah kafilesi dün şehrimizin n u V telif mahallerini gezmişlerdh*. Bu meyanda lstnet Paşa kır, yüksek ziraat enstitüleri ziyaret edilmiştir. Seyyahlar bu kadar kısa bir za • manda böyle bfr şehrin vücude getirilmiş olmasma hayret etmekte . dirler. Sovyet Rusya şarkî Avrupadaki siyasî vaziyete büyiik bir ehemmi yet atfeder. Sulhun muhafazası ve diğer memlekeilerin dahilî islerine Ankara 19 (Telefonla) Millet kanşmamak siyasetine sadık bulunan Meclisi, rers vekili Hasan Beyin riSovyet Rusya Baltık devletlerindeki yasetinde toplannruştır. Mersin tahavvüllere hususî bir ehemmiyet meb'usu Süleyman Fikri Beyin ilk veriyor ve verecektir. Sovyet Rusya ve orta tedrisat nruallimlerinin verBaltık devletlerinin sîyasî ve iktı gilerine ait kanunun 16 nci madde* sadî istiklâllerinin tam olarak mu smin değiştirilmesine dair kanun hafazasında alâkadardır. Bunun teklifinin geri verilmesine dair takiçindir ki, Baltık memleketlerinin riri okuoduktan sonra Refik Şevket istiklâllerine karşı haricî bir teh Bey usule dair söz söyliyeceğini ileri like teşkil edecek olan hâdiseler sürmüs, ruznamenin n« suretle tanSovyet Rusyayı endişeye düşürür ve zimi lâzun geleceğini hulâsa et • onu Baltık komçulannın istiklâlle miştir. rini zayıfiatabilecek veya bu istik Bu sekle tevfikan ruzname tan lâlin ziyaına müncer olabilecek dazim edilrrse lâyihalann müzakeresi nilî siyaset hiduelerinin inkişafını yetiseceğini anlatmıştır. teyakkuzla takip etmeğe sevkeyler. Bundan sonra arttırma ve eksiltBu mütalealarla hareket eden Sov me kanun lâyihasmnı müzakeresine yet efkân umumiyesi Letonya hâgeçilmi* ve birinci müzakeresi biti diseterinin müstakbel inkisafını ve rilmiştir. bilhassa Letonyanın haricî siyase Sonra fstanbul ve vüâyetlerde tinde yapacağı tesirleri hususî bir istimlâk edilecek arazi hakkındaki dikkatle takip edecektir.» kanun Iâyihasının müzakeresine ba? lantnıs ve kanunun birinci maddesi encümene iade edihnis, ikinci maddesi aynen kabul olunduktan sonra pazartesi saat on beste toplanıl Ankara 19 (Telefonla) Geçenmak üzere içtimaa nihayet ve Jerde Türkiyeyi ziyaret eden Japon rilmiştir. Amiralmın hükumetimize Japonya ile bir ittifak aktmi teklif ettiğine Ankara 19 (TeJefonla) Mec . dair Londradan gelen haberler haklise gelen bir tefsir tezkeresinde lcında burada malumat yoktur. askerlerin, askerî makamlann terfi, tebdil, nakil ve tayin gibi kararlan aleyhine Şurayı Devlete müracaat < p edemiyecekleri sorulmuştur. Ankara 19 (Telefonla) Mec listen 1683 numaralı kanunun 12 nci maddesi hükümlerile 14 şubat 1330 .tarihli kanun hükihnlerinin gedikli Ankara 19 (Telefonla) Damfeabitlere de şamil olup olmadığınm ga kanununun bazı muafiyetlerinin tefsiri istenilmektedir. kaldmhnaM hakkında Maliye Vekâletmce bir lâyiha hazırlanmak tadrr. Ankara 19 (Telefonla) Nafıa Darülâcezede yeni bir Şamlîlar halkı Adliyeye paviyon açılacak jikâyette bulundular Darülâcezede az gelirli âciz ihtiyarlar için yenî bir paviyon açıl ması hususunda tetkikat yapılmaktadır. Bu paviyonda yirmi, otuz lira gibi ufak bir maaş sahibi olan mütekait veya bu miktar gelir sahibi olan ve bakacak kimseleri bulunmıyan ihtiyarlara bakılacaktır. Bu kabil kimseler hariçte varidatlarının azlığmdan dolayı sıkıntı ile geçin . mekte olmalarına rağmen müessesede rahat edebileceklerdir. Maa mafih bu mesele henüz tetkikat safhasındadr. Tahakkuk ettiği tak • dirde 935 senesinden itibaren tatbik edilebilecektir. Bakrrköy civannda Ayayorgi ve Şamlîlar köylerindeki muhacirlerden mürekkep bir kafile dün Müddeiumu miliğe müracaat ederek bazı şikâ» yetlerd'e bulunmuşlar ve jandarmaya karşı geldlkleri iddia edilen üç köylüyü jandarmaya teslimden çekin • dikleri içm doğrudan doğruya Müddeiumumiliğe getirdiklerini söyle • mi«lerdir. Bu meseienin tahkikatile mesgul Müddeiumumî muavini Ferhat Bey Jandarma kumandanhğı tarafmdan tahkikat evrakile birlikte bu köylü • lerin Adliyeye gönderilmesi lâzım geldiğinden bahisle kanunî yolda hareket zarurî olduğunu ileri sürmüş, şikâyeti mucip bir tazyik veya darp vak'ası olduğu takdirde icap eden takibatm yapılacagını söylemiştir. Köylüler, kendilerile ihtilâf ha • linde olan çiftlik sahibi Osman Beyin, mahkeme kararına kadar arazilerine müdahale etmemesi Da hiliye Vekâletince tebliğ edildiği halde müdahalenin devam etme sinden şikâyet etmişlerdir. Müddeiumumilikçe bu cihet tahkik edilmektedir. Diğer taraftan dün dordüncü hukuk mahkemesinde, Osman Beyle köylüler arasındaki tasarruf dava • sına bakılmıştır. Hazine ve köylülerin vekilleri, daveya mevzu olan çayırlara tedbiri ihtiyatî konulmasmı istemişler ve bu tedbir geciktiği takdirde bir takım vahim vaziyetlerin husule geleceğinden bahsetmişlerdir. Mahkeme, bu hususta karar itti • hazını ayın otuzuna bırakmıştır. Köylüler, idarî bazı noktalar hakkmda Fırkaya da müracaat etmiş lerdir. Silifkeye Gazi Hz. n'n heykeli rekzedildi Silifke 19 (Hususî) Bugün Gazi Hazretlerinin hevkelleri büyük mera • simle rekzedilmiştir. Bu mearsimde bulunmak üzere cfvar kazalardan ve Mersinden birçok kimseler gelmîştir. Bu münasebetle g w ; Halkevinde bir müsa mere verilmiştir. Necip Şark ve garp iekeleleri arasmda (Başmakaleden mabat) nun hiç te tamamen tesadüfî birsey olmadığına hükmedeceğimiz gelir. tki milletin ahlâklannda, mizaçlannda ve tabiatlerinde çok benzeyiş noktaları vardır. GarİD bir macera olarak Avrupa içinde gezerken Fransaya geçtiğimiz zaman sanki ezelden aşinası bulunduğumuz bir diyara girmişiz gibi bir his duyarız. Yalnız Feansiz dilînî fazlaca bîl miş olmak bu vaziyeti izaha kâfi gelemese gerektir Orada evlerin şekImden köylerin yaşayış tarzlarma kad'ar herşeyde bizim Türk tabiatimize munU gelen bir babacanhk vardır. Kültür işlerinin milletleri yekdiğerlerine yaklaştırmakta ne kuv • vetli amil olduğu da unutulmamak lâzımdn*. Biz garp âlemile istinas ve münasebetimizi ötedenberi daha ziyade Fransız dilinin süzgecinden geçirilen malumatla temin et • tik ve hâlâ da en kuvvetli olarak o yolda devam ediyoruz. Hulâsa Türk Fransız dostluğu mad'dî ve manev! asırlarca sürmüş bir teşriki mesainin mahsulüdür. Bu kuvvetli vaziyetin bugün ve yarın daha kuvvetli inkişaflarla her iki tarafa daha yüksek menfaatler temin etmemesine hiç, ama hiç bir sebep yoktur. Bilâkis!.. Afrikanm vahşi ormanlarmda *ltn^n füimleri görmüysünüzdür. Güzel göz • lü ahular, ceylânlar, bütün culhper verliklerine, güzelliklerine rağmen kor* kunç aslanlann, yırttcı parslarm şikân olmaktan kurtulamıyorlar. Bu mazlum hayvanlann silâh m ve zararsız olmaUn, felâketlermin tek sebebidir. Bu mücadele dünyasında kendini müda • faa etmeği bilen, kuvveti ve silâhı olan yasıyor. Zayıf ve âcizin payı ise ölüm» düx. Vahsi Afrikanm göbeğinde, hayvanlar arasındaki bu hayat ve tabiat kanunlan, Avrupanın ve bütün me deniyet âleminin ortasında, sozde ince ruhiu insanlar arasında da bütün sid detile caridir. Türk, bu hakikati görmüş, yvhcı hayvanlann fikân güzel gözlü ahu olmamağa karar vermiştir. Afrikada dolaşan seyyahlar, birçok yerlerde bir aslan iskeletile kılıç gibi keskin uzun boynuzlu gazal denilen bir nevi ceylân iskeletinin yanyana yat hklannı görür, bir türlü sebebini anlı yamazlarmtş. Sonralan Afrikada seya* hatler sdclaşınca bu iki iskeletm yanyana yatmasındaki sım keşfetmişler. Aslan gazala hücum ediyor, müca dele başlıyor. Biri parçalamak, öteki parçalanmamak için çarpısıyorlar. Bazan gazal, o sivri uzun boymızlannı bütün kuvvetile aslana saphyor. Sonra boynuzlannı çekip çıkaramıyor. Zalinv le mazlum yanyana düşüp ölüyorlar. Fıtri kahramanlığı bilgi ve silâhla teçhiz edildiği zaman Türk yenilmez. Bu sözlerle yedi düvele meydan okuduğumuz zannedilmesin. Hayır, hiç kinv seye meydan okuduğumuz yok. Yur • dumuzu ve istiklâli korumak için, icap ederse, Afrikanm güzel gözlü gazah gibi en korkunç aslanlarla bile boğuş maktan yılmıyacağımızı söylemek is * tiyoruz. Sulhperveriz; fakat taarruza uğrarsak, İstiklâl mücadelesinde ispat ettiğüniz üzere, sonuna kadar harbe • decegimizi de bütün dünya bilmeli • dir. Millî Müdafaa bütçesinin takviyeti, bu azmimizin bir tezahür ve ifadesin • den başka birşey değildir. Sovyetler Cemiyeti Akvama girecekler m; ? Pariı 19 (A.A.) Hava* ajan sından: Gazeteler, silâhlan bırakma me • selesmin bugünkü vaziyetine göre, M. Bartu ile Litvinof Yoldaşın gö rüşmelerinin bilhassa bir ehemmiyet kesbettiğini yazmaku müttefiktir Ier. Gazetelere gore, esas mevzu, SOT yet Rusyanın Milletler Cemiyetine girmesidtr. Japonyanm bize yaptıgiddia edilen teklifler Askerler ve Şurayı Devlet ledikli zabitler hakkında bir tefsir talebi Liberia hUkumeti Cemiyeti Akvamdan çıkarılıyor Cenevre 19 (A.A.) Lort Edenin teklif i üzerine, Akvam Cemiyeti meclisi, taahhütlerini ifada pek büyük kusuru görülen Liberia hüku • metini cemiyetten ihraç etmeği tezekkür etmektedir. Behçet Salih Bey Izmir Belediye Reisi şehrimize geldi tzmir Belediye reisi Behçet Salih B?y, şehrimize gelmistir. Behçet Salih Bey şehrimizde birkaç gün kaldıktan sonra Ankaraya gidecektir. Izmir Belediye reisinin Ankara seyahati 25 ağustostan 5 eylule kadar devam etmek üzere tzmirde beynelmilel büyük bir sergi kurulmatı i»üe alâkadardır. Damga kanunundaki muafiyetler Yeni Naffa Vekâleti binası Yozgatta bir define bulundu Yozgat 19 (A.A.) Boğazhyan kazMinm Çayırşehir nahiyesinde bir köjrlü tarla içinde Roraalılara ait oldugu zannedilen bir define bulmuşrur. Bazı meskukât, altın hulliyat ile SAZUEflft kıymetli taşlardan ibaret olan de YugoslavyaMacaristan ticaret muahedesi akim kaldı Belgrat 19 (Husıuî) Yugo* lavya ile Macaristan araamdaki ticaret muahedesinin müddeti bit miştir. Yeni muahedenin imzalan ması içm Budapeşteye giden Yugoslav murahhasınm geriye çağınlmasil« müzakere inkıtaa ve aradaki ticarî münasebet sekteye uğramış Vekâleti binası teşrinievvelde bite cefc ve Vekâlet derhal oraya taşınacaktır. | Yeni Nafıa Vekâleti binası çok r.odern bir bina olacaktır. Edirne Posta Başmüdiriyeti Ankara 19 (Telefonla) Edir nede bir Poste ve Telgraf basmüdürlugü ihda»ı hakkında Nafıa Vekâleti bir kanun lâyihaaı hazırlamıstır. YUNUS NADl