9 Nisan 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

I MEMLEKETTE Diriltilen bir şehir Milâs Halkevi tam faaliyet halinde Nisan Amerika hükumeti însulü götürüyor! Ingiliz donanması Son manevrelerin çok parlak netice vermesi Ingiltere Bahriye Nezaretini memnun etmemiş! Amerikanın Istanbul Viskonsolosu, bankeri tevKayserî imar ve ihya ediliyor kife memur edildi Dokuz şubede çok fayYüksek sanayi merkezi olmağa hazırlanan kasaba, (Birinci aahifeden mabat) dalı işler görüyor tnsulün vaziyeti hakkında bir hasasrî bir şehir haline getiriliyor Kayseride Mimar Sinan camiinin etrafındaki dükkânlar yıkıldıktan sonra aldtğı vaziyet Kayseri (Hususî) Yüksek sanayi müesseseleri kurulacak olan kayseride hükumetin takip ve tat • bik ettiği imar ve ihya programı bütün hızile ilerlemekte ve mem • leket bir sanayi merkezi olmağa miisait bir şekilde hazırlanmaktadır. Mahallî hükumet ve Belediye, şehrin ileride kesbedeceği bu ehemmiyeti takdir ettiği içindir ki, takip ettiği bu imar siyasetinde cezrî ve e. sash bir şekilde hareket etmeği usul ittihaz etmiştir. tlk bakışta müşkül gibi görünen bu siyasetin tatbikına artık kat'î ve zarurî bir ihtiyaç vardır. Çünkü Kayseride yeni açılan ve parke taşlarile döşenen natamam bir iki cadde den baska bugün ne muntazam bir cadde, ne de bir sokak vardır. Bundan baska işin en feci ciheti mem • lekette mevcut olan hanelerin hemen hemen kısmı azamının çürük ve maili inhidam bir vaziyette bulunmuş olmasıdır. Burada her haıvgi bir sokaktan veya caddeden geçerken, bel vermiş haneler, kanburlaşmış kapılar, yarısı yıkılrruş ve yahut ara taşlan fırlamış avlu duvarları sa • yılamıyacak derecede çoktur. Ozerinden asırlann sel ?uyu gibi gelip geçtiği bu memlekette, birkaç eser müstesna olmak şartile yapılan bütün hususî binalarm ömrü azamî 50 60 seneyi asla tecavüz etmez. Bu sebep dolayısile Kayseri, je • olojik vaziyetin ve tarihî hâdisele rin tevlit eylediği sebeplerle btr ta. kım tahavvüller geçirmiş ve mem leket zaman zaman muhtelif istikanıetlere doğru mevki ve mahal değiştirmistir. Kayseride en eski bina olarak Selçuk devrine ait bazi mesçitler ve bu meyanda Mimar Sina mn bir camisi vardır. Bunlar mu hafazası lâzım gelen kıymetli e serlerden olduğu için hükumet takip ettiği imar siyasetinde bunları haraplık ve inhidamdan esaslı surette kurtarılmasını temin ve hatta bazı mescitleri yeniden tamir ettirmiştir. Bilhassa Kayserili Mimar Sinanın kendi öz vatanına yadigâr bıraktığı ve kendi îsmile yadedilen cami, Cumhuriyet meydanına yakin bir mahaldedir. Fakat etrafında ilk bakrçta insana acı elem ve ıstıraplar veren harap, biçimsiz, toprak yı ğınlarından ibaret bir takım dük kânlar ve kahveler vardı. Bu kıy metli şaheser, harabeler arasında mahpus kalmış bulunuyor, etrafındaki çirkinlikler cami için adeta bir kir ve leke gibi sırıtıp duruyordu. Kendisîni bunlardan temizliyecek halâskâr ve mes'ut bir devri mü • tevekkil ve mahzun, bekliyen bu esere hükumet ve Belediye lâyık olduğu ehemmiyeti vermiş, civardakî dükkân ve kahveleri kâmilen yıkıp arsalarını Cumhuriyet meydanına ilhak ederek hem camiyi bu kirli yosunlardan kuıtarmış, hem de bu muazzam ve muhteşem eserle Cumhuriyet meydanmı tezyin etmiştir. Memleketin en i=lek bir mevkiind'e bulunan bu meydan, bupün çok vilâyette eşi bulunmıyan bir şekil aL miftır. Bundan başka açılacak ve tevsi edilecek olan yol ve caddelerin isabet ettiği bir de «Kapalıçarşi» vardır. Buna da (asari atikadandır) dîyenler ve bu sekilde propaganda yaıparak icraat ve faaliyeti ma • hilliyeyi akamete ve memleketin inkişafını felce uğratmak istiyenler vardır. Halbuki bu çarsı hicrî 1289 da, yani büvük yangmdan sonra vapılmıştır, ki söyle böyle 60 senelik birşey demektir. Hatta bu çarşının yapılıs zamanını bilenler, görenler ve bilfiil çalısanlardan ban ihtivarlar elân berhavattırlar. Binaenaleyh 60 senelik bir ömre malik olan carşı bittabi eski ve tarihî bir eser ola maz. Memleketin bu terakki ve teali hatvelerinde menfaati haleldar olan bazı emlâk ve dükkân sahiplerînin «KapaWarn, asari atikadandır!..» diye yaptıklan yaycaralar, haku kate tevafuk etmediği için h'çbir vakit ve hiçbir sahada makes bulamıyacak ve Cumhuriyet idaresin'T takip ettiği vüksek imar siyaseti de bittabi tevakkuf edemivecektir. Kayseride tatbik edllınekte olan bu ileri yürüyüa, isabetkâr karar larla muvaffakiyete doğru iler lemektedir. izmirde Türklerin eline geçen bir ticaret şubesi: Hazır elbiseciük Müteşebbis bir Türk tacirinin muvaffakiyeti Izmir «Hususî» îzmir ticaret muhitinde tetkikat yapanların elde ettikleri neticelerdenbiri bîzim îçin bilhassa şayanı memnuniyettir. Muhtelif ticaret şubeleri yavaş yavaş gayritürk anasırm ellerinden çık makta, Türk tacirleinin hâkimiyeti altına girmektedir. Bu haricî ti caret işlerimizde olduğu gibi dahilî ticaret işlerinde de böyledir. Meselâ tzmai, tzmirin orta hal li ve fakir halkını yakmdan alâkadar eden hazır elbise ticaretini ele alalım. Vaktile bu ticaret şubesi kâ milen museviîerin elinde iken bu gün hemen kâmilen denilebilecek şekilde Türk tacirlerinîn eline geçmiştir. tzmirle, mülhakatının orta halli ve fakir halkı Türk tacirlerinin sattıkları ve Türk işçilerinin yaptıklan Türk kumaşından mamul elbiseleri giymektedirl er. tzmirin en büyük hazır elbise ticarethanesi Bayraktarzade Ahmet Hamdi Bey isminde müteşebbis bir Türk tacirinmdir. «Moda Saray» isminî taşıyan bu ticarethane de 50 kişi çalışmakta, asgarî 50 aile bu yüz den geçinmektedir. Ahmet Hamdi Bey Ahmet Hamdi Bey için müteşebbis bir Türk taciri dedim. Hamdi Beyin hayatı hakikaten bir çoklarımıza nümune teşkil edecek kadar şayanı dikkattır. Bu zat, kendi kendini yetiştirmiş, beş parasız işe başlıyaırak büyük bir ticarethane sahibi olmuştur. tzmir San'atler mektebinden 1322 senesinde çıkan Hamdi Bey bir se • ne tnektepte ustabaşılık yaptıktan sonra ticaret hayatına atılmış, ufak bir mağaza açmış ve işini yavaş yavaş büyültmüştür. Îzmirin işgali esnaşında ticaret tngiliz donan masmın geçen lerde Cebelüt tankta tahşit e dildiği ve bilâhare Bahrimuhiti atlasinin ortasmda beş gün de Milâs «Hususî» Milâs Halkevinin bıbalde bulunmuştur. vam eden büyük Sefir cenaplan banker tnsulün çatısı altmda toplanan kudretli genç harp manevra pek yakında Amerikaya îade edilelik yorulmadan, durmadan iilkü yolunlan yaptığı ma • ceğinî, fakat bunun hangi ve ne vada ve daima hızını artıran bir yürüyüşlumdur. ; sıta ile olacağı hakkında henüz kat'î le çalışmaktadır. Halkev nin çatısı kubirşey olmadığını söylemiştir. tngiltere ada rulalı daha ancak bir ay olmuşken o larının hayatı ha tnsul vapurla yollanrck kadar faydalı işler gördüîer ve o kadar riçten erzak itha Yaptığımız tahktkattan öğ*en yüksek bir çahşma kabiliyeti göster line bağlıdrr. Bu diğimize göre müflis banker tnsul diler ki yaptıklan islere bakıp ta on adalarm bir kaç Amerikanın tstanbul ikinci konso lan sevgi ve muhabbetle takd'r etmelosu M. Berry tarafmdan Tevkifa ay denizden mumek kabil değildir. Sporcu gençîerin bir nemizden teslim alınarak tstanbulla hasara edilmesi grupu Bodruma giderek orada bir maç Amerika limanları arasında mutat tngiliz milleti yaptı ve bir müsamere verdi. Avcıhr seferleri yapan American Exporte nin aç kalmasına ve ister istemez düş | bir neticeyi btekledikleirim y*zmokta« kolu, köycüler şubesile birlikte köylere Line kumpanyası vaDurlarından bimana teslim olmasma sebep olabilir. 1 dnlar. rile Amerikaya götürülecektir. giderek köylüleri irşat etmektedir. tçBu hayatî deniz yollarının muhafaza I tddialara göre tngilterenin deniz timaî yardım şubesi de kasabada bü Evrak tetk^k ed'lech sının kabil olup olmadığını ıspat ıçın kuvvetlerini artırmasmı ve yeni süpertün fakir hastalan parasız tedîvi et • Amerikalı müflis banker Mır. tntngilterenin Bahrimuhitiatlasi ve Ak dretnotlar ve tayyare gemileri inşa e mektedir. Şündiye kadar dört köye de sul dün de gününü Tevkifanedeki deniz donanmalan bütün ihtiyai kuvdilmesini istiyen Bahriye Nezareti er doktor gönderilerek yüzlerce vatandas odasında gecirmistir. Kendisini eevetlerinin iştirakile mevzuubahis nrnkânile Lortlar bu emellerine nail ol • muayene ettinlmiştir. Dil, tarih şubesi ne yalnız vekili ziyaret etmis ve işnevralan yapmışlardır. mak için deniz manevralarmın makus ler* hakkında izabat vermhtir. bir taraftan konferanslar tertip eder • Manevralar Bahrimuhitiatlaside çok netice vermesini bekliyorlarmış. Mr. tnsulün tahlivesi talebi hak ken, diğer taraftan dilimiz hakkında şiddetli bir fırtına hüküm sürdüğü halkında veırilen ve Ağırceza mahke Daha doğrusu bu manevralar siyast tetkikata devam ediyor, halk türkülede tehir edilmemiş, dağlar gibi dalgamesine tevdi olunan istida üzerine maksatla yapılmış ve lâkin netice akrini, halk masallannı topluyor m»hkemeee bu husustaki evrak m lar süperdretnotlann üzerinden aşağı sine çdanıştır. tngilterenin yeni bir deKütüpane ve neşriyat şubesi propa celbine karar verilmîsti. Üçüncü ce halde harekât tevk'f olunmamıştır. niz silâhlan yanşuıa girmemesini arzu ganda yaparak teberrü suretile mev za mahkemesinin kararını temyiz Bu manevralar fenni harp noktai eden tngiliz sosyalist gazeteleri deniz yollu verilen istîdadan sonra tsm. cut kitap adedi üç yüzü geçen bir kü nazarmdan çok parlak neticeler ver • manevralarmın verdiği neticeden mern> yiz lâyihası da verilmis ve îcar> eden tüpane vücude getirmiştir. Halk der miştir: nun görünfnektedirler. depozito akçesi yatırılmıştır. Bu sanelermm açtığı iki kursta yüz yirtni • Ingiltere ve adalannm herhangi denun üzerine üçüncü ceza mahke Bu gazetelere göre Harbi Umumtden fazla vatandas ders altnaktadır. mesi de evrakın celp ve tetkikine ka niz devleti tarafından abloka edilemiden evvel dahi siyasî maksatla bu giGüzel San'atler şubesinde yirmiye yayeceği, erzak ve diğer levazun yolla rar vermistir. Halbuki bu husustaki bi manevralar yapılımsbr. tngiltcre kın talebe garp musikisi öğreniyor. Müevrak daha evvel Haricive Vekâle rının kesilemiyeceği ve mevcut tngiliz hükumeti ne zaman yeni dretnotlar ze ve sergi şubesi biri millî tarihî, di • tîne çönderildipi icin Müddeiumu • deniz kuvvetlerinin müdafaaya kâfi yaphrmak isterse Amiral Gelikoya biiğeri medeniyet tarihinî alâkadar eden nvlik Adlive Vekâletine müracaat olduğu sabit olmuştur. yük harp manevralan yaphrmakta ve ederek evrakı istemiştir. Adliye Veeserler hakkında etütlere başladı. Bir Fakat «Deyli Herald» gibi bazı tnkâleti vasıtasîle bu evrak Hariciye bunun neticelerini vesfle ittihaz etmekt* müze yapmak için tertibat aldı. En son giliz gazetelerinin neşriyatma göre bu Vekâletinden alındıktan sonra Müdüniş. Lâkin bu defa tngiliz donanmayapılan iş Halkevinin bütün şubeleri • parlak netice, ne tngiliz deniz' lortlann deîumumiliğe »önderilecek ve mahlan başkumandara Amiral Fisher male dört otomobil ve otuz ath ve mer ne de harp manevralarını takip için kemelere tevdi olunacaktır Gerek keplkJen mürekkep bir kafile ile Se nevranm siyasî değil askerî ohnasuM tahliye ve gerek tamyiz hakkmdaki Cebelüttankta toplanan Lortlar Kama limiye nahiye merkezine gidişidir. Bu ehemmiyet vermiş, netice fenni harp kararlannı ait olduğu mahkemeler rası azalannı memnun etmiştir. Ga • seyahat güzel olduğu kadar faydalı nenoktai nazarmdan parlak olmakla be • evrakı tetkik ederek verecektir zeteler bu lortlann ve tngilterenin deticeler de vermiştir. Selimiyede Mavi raber siyasî cihetinden inkisar uyandn* nizden müdafaasma şimdiki kuvvet • Müflîs parasız mı kcldı? Yıldınm piyesi temsil edilmiş, Halkevmıştır. Diçer taraftan söylendiğine göre, lerin kâfi olmadığı hükmünü verdirecek leri, inkılâp, içki ve kumar hakkında müflis bankerin yanında para da dört konferans verilmiştir. İki doktor yoktur. Tevkifaneye girdiği gün vabütün evleri dolaşarak otuzdan fazla nında bulunan kırk altı lira kadar hastayı muayene etmiştir. bir parayı sarfetmektedir. tngilte . Kolombus 8 (A.A.) Rötcers Rocna 8 (A.A.) Bu ayuı yirre<?en jrönderildiği bildirilen on bin Üniversitesi talebesinden Valter, 150 mi ikisinde, beş parça yeni kruva doları henüz almadığı gibi avuka • yardalık serbest yüzme yarışı dün. zör, mutantan merasimle harp baytına da para verememi»tîr. ya şampi>onluğunu bir dakika 22 raklanni tesellüm edeceklerdir. saniye ve 8 salisede kırmıştır. Eski insul şahsen müflis deHlmiş Bu münasebetle, diğer 15 parça rekor, 1 dakika ve 25 saniyeden iBankerin avukatı Ahrnet Esat harp gemisî Vemedikte toplanacafcbaretti. Bey, müekkilini kurtarmak için huOklahoma 8 (A.A.) 1000 yar hr. kukî imkânların kâffesi üzerinde tetd'alık yaya koşusu dünya şampiyonkikatta bulunmaktadır. luğu 2 dakika 11 saniye ve 10 saAvukat Ahmet Esat Bey, bir muSon on beş günlük tütün piyasaLondra 8 (A.A.) Haber verillisede, Kanzas Üniversitesi takı sında fiatler zürraı memnun edecek harrrrimizin suallerine şu cevap • nvndan Glen tarafmdan kırılmıştır. lan vermistir: nisbetleri muhafaza etmiştir. diğine göre, doktor StanleyMelvil, Eski rekor, 2 dakika 11 saniye ve Amerikadan jrelen ithamna Ege mıntakasında, şimdiye kadar Londra hastanelerinin bîrTnde 66 2 salise ile tngilizler uhdesinde bumelere göre. Mr. tnsulün hukukî gerek tüccar ve gerek kumpanyalar yaşında olarak vefat etmiştir. lu«makta idi. vaziyeti nedir? ve gerekse tnhisar idaresi tarafmDr. Melvil, iks şualarile tedavi dan bu menşe tütünlerin kısmı aza Mr. tnsul hilelî müflis değil mı mubayaa olunmuştur. dir. tthamnamelerde bir sirketin ifusulünün hararetli mürevviçlerm lâsmdan bahsedilmektedir. Anon<m tzmirde satılmamış oîan 700,000 den bulunmuş ve daha 1898 sene Roma 8 ((A.A.) İtalya, Avuskilo kad'ar tütün kalmıştır ki, bu da şirketlerde mevzuu bahsolan ser • sinde bu tedavi usulünün tetkikine tı» ya ve Macaristan arasında, 5 mayedir, şahıs değildir. Kolektif peyderpey satılmaktadır. Pek ya sirketlerin iflâsmda şahıslar mes'kında Ege mıntakasında 1933 mahnisanda başlamış olan mükâleme • başlamıştı. Mumaileyh, o vakitki uldür. sulünden satılmamış tütün kalmıyaler, bilâhadise devam etmektedir. röntken mütehassıslarının ekserisİ caktır. Mr. tnsul, Amerikaya giderse gibi, iks »ualannın tesirine kurban, Samsun mıntakasında, tüccar ve beraet edebilir mi? Varşova 8 (A.A.) Rransız Haolarak müteaddit parmaklarını kes« kumpanyalar tarafından, şimdiye Beraet icin ortada bir cürüm riciye Nazırının, Polonyada icra • kadar 1,360,000 kilo tütün müba • tirmeğe mecbur olmuş, ancak hiçbir olmalıdır. Halbuki Mr. tnsul mücsını tasavvur eylediği seyahatin teyaa edilmiştir. İnhisar idaresi ta rim değildir. Ortada iflâs etmis bir vakit tamamen iyfleşememişti. Dr. rafından da son günlerde bu mın ferruatını M. Bartu ile görüşmek üsahıs yoktur. Ben kendisine de sorMelvil, beynelmilel tehaffuz komitakada mubayaata başlamlarak 50 dum: Şahsan iflâs etmedim, detfi. zere, Fransız büyük elçisi M. Laroş, bin kilo tütün satın alınmıştır. tesinin müessislerinden biri idi. Sahsan iflâs etmiyen bir adama hi Parise hareket etmiştir. Trabzon mıntakasında tüccar faleli müflis vasfı verilemez. aliyeti henüz baslamamıştır. Burada Mr. tnsulün, tngiliz tabiiyetmİnhisar idaresi 500,000 kilo tütün de olduğu tahakkuk ederse vaziyet satın almıştır. ne olacak? Bursa mıntakasında, tüccar ve tngiliz tabiiyetinde olmasınm kumpanyalar 800,000, tnhisar idahâdiseye hiçbir tesiri yoktur. Eğer, resi de 100,000 kilo tütün almış • Amerikada bir cürüm ika etmis ollardır. »aydı, An\»rika hükumetinin talebi Edirne mıntakasında da tüccarlar üzerine, Türk tabiivetinden maada 240,000, tnhisar idaresi 370,000, her hangi tabiivette olursa olsun Kocaeli m?ntakasında da tüccar ve Amerikaya teslimi lâzım srelirdi kumpanyalar 200,000 kilo tütün Peki! Vaziyet böyledir de Mr. tnübayaa etmislerdir. tnsul Amerikaya gitmekten neden imtina ediyor? Avukat bu suale de: Siyasî bir husumetin tecellisine meydan vermemek için!..» ceMudanya «Hususî» Mudanya vermistir. Halkevi konferans salonunda alay kumandanı Hassn Bey tarafından zehirli gazler ve bunlardan tahaffuz çareleri hakkında çok faydalı bir kcnferans verBursa (Hususî) Bursa Belediyesi mişlerdir. Halk bu mevzu ile pek alâ yeni bir kararla şehrimize gelecek olan kadar olmuş ve konferans bir buçuk seyyahlara ancak Bursa Belediyesin • saat devam etmiştir. ce imtihan edildikten sonra verilecek Çorlu Tayyare Cemiyeti yeni îdare heyeti vesika ile tercümanlık yapableoeğini hanesi yağma edilen ve beş parasız temin etmiştir. Çorlu (Hususî) Çorlu Tayyailân etmis ve bunu bütün Belediyelere kalan Hamdi Bey, Millî mücadele Senenin en muvaffak balosunv re şubesi, binba&ı Sadık Beyin ri • bildirmiştir. veren Tayyare şubesi hem davetlWyasetinde kaza Malmüdürü, jan <#en sonra tekrar işe başlamış ve darma kumandanı, tüccar Süleyman, lerine eğlenceli, zevkli bir gece ya»müessesesini eskisinden daha büyuk şatmış, hem de iyi bir hasılat yap • çiftçi Asım ve Haşim Beylecden teBursa (Hususî) Burada yumurta bir sekilde kurmaya muvaffak ol • mi'tır. Günden güne inkişaf eden te» şekkül eden yeni idare heyetinin fiati çok düsmüştür. Bu ucuzluktan ve muştur. miz mesaisile halkm teveccüh ve programlı ve ciddî mesaisile verimli ihracat yapılamaması yüzünden mem • muhabbetini kazanan Çorlu Tay neticeler almaktad'ır. Yeni idare heHamdi Beyin hayatını tetkik e lekette pek çok yumurta istihlâk edilyare şubesi Kurban bayramında d* yeti, vazifeye başladığının ikinci adenler onun zekâsını ve azmini takmeğe başlanmıştır. Yumurtanın tanesi diri kurbanlık ve kurban derilerileı yı nihayet'nde cemiyete, bîhranh dirden kendilerini menedememek toptan 20 para, per?kende olarak ta kayde değer bir yardıma mazhar senelerde bir kaza icin oldukca ır>üolmuştur. sayılabilecek 3500 lira hasılat * X30 veya 4 0 ) paradır. • tedirler. Drmya yiizme ve koşu sampiyonlukları İtalya donanmasında beş yeni kruvazör Satılan tütünler Istihsal mıntakalarında stok çok azaldı Meşhur bir âlim öldü İtalya Avusturya Macaristan mükâlemeleri M. Bartunun seyahati Çorlu Tayyare Cemiyetinin faaliyeti Mudanyada zehirli gazler hakkında bir konferans Bursa tercümanları da imtihan edilecek Bursada yumurta fiatleri