21 Mart 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YEDİGÜN Bugün harikulâde nefis bir nüsha neşretti 28 sayfa Bugün 100 totograf, canlı röportajlar, bol yazılar YKDIGCN gene kapisıiacak Onuncu sene: No. 3547 ÎSTANBUL CA< İALOCLU Telgraf ve mektup adresl: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul, No. 148 Teleîon: Başmuharrir ve evi: 24290, Tahrir heyetl: 24298, Idare ve tnatbaa kısmüe MatbaacLhk ve Neşriyat Şlrkeü, 24299 umh rıyet Çarşamba 21 Mart 1934 SÜME* BANK Beykoz Kunduraları GîyMj Bayjcoz Kund Beykoz Bey ntz yıntt Beyko^ Kunduratan Gcvims Verli MaDar Paıan M. Musolininin son nutku Sofyada bir karar Duçenin sözleri bütün dünyaya şüphesiz bir diken gibi batacaktır «Italya Başvekili son nutkunda şüphesiz Türkiyeyi düşün müş olmıyacaktır. Biz aradaki dostlukla beraber her hal ve ihtimale karşı, yeni Türkiyenin var kuvvetile millî hudut ve hukukunu müdafaaya olan iktidarına istinat ederek dahi asla ihtimal vermeyiz.'» 'Ankara: 20 mart (Baştnuharririmlzden) Trakyayı istirdat komitası! Başvekilin Inkılâp dersi îsmet Paşa, Türk Inkılâbını derin, yüksek bir görüşle, cidden pek güzel bir şeldlde anlattı D ** talyan Başvekili M. Musolini ikinci beş senebası umumi fasist meclisi münasebetile Opera binasında bü • j'iik bir nutuk irat ederek bunun bil hassa haricî meselelere temas eden kısmında bütün dünyanm epey bir za • mandanberi isitmemeğe alıştığı ve nihayet unutmağa meylettiği harpcu ve mütecaviz bir eda tarzını hernedense tekrar ihya eylemistir. Bir hastauğm nüksetmesini andıran bu emperyalist poüt'ka, canla başla sulhun istikrannı t*mine çalışan diğer dünya memleketlerini muhakkak büyük bir hayrete düşürecektir. Şimdiki ttalyan nesli için bir nasihate ve yarınki ttalyan nesli içinse bir vasiyete benziyen bu sözle • rm bütün dünyaya bir diken gibi batacağını gizlemeğe hacet yoktur. M. Musoliniye göre, İtalya yanmaiadan ziyade bir adadır. Üç tarah den'"z olan ve bir tarah (şimali) büyük ve aşılmaz dağlarla kapalı bulunan bir ada. Şimalde İtalyaya pek az veya hiç i% yoktur. Garpte de böyledir. Yalnız cenupta ve şarkta, Afrikada ve Asya da ttalyaya iş vardır. Tarih ve coğrafyanın ttalyaya tayin etiği Utikametler bunlardır, ve Musolini şimdiki ve ya rınki nesle bu istikametleri açık işaret ediyor. tktısadî ve fikrî teşriki mesai için bu istikametlere teveccüh etmek İstiyen ttaTyaâm ealkp«rverane emtl leri hesabına verilen teminat, açık ve ağır emperyalist maksatlann örtemi • yeceği kadar hafif ve manasız görü • lürse bunun kabahati muhakkak va • ziyeti böyle gören milletlerde olmıyacaktır. Biz Türkler ttalya ile dost olduğu • muz için M. Musolininin Umitburnuna kadar Afrikaya ve Uzakşarka vann • cıya kadar Asyaya bakan sözlerinden ahnmaklığımıza tabiî mahal yoktur. Yalnız, Duçenin tarihten ve coğrafyadan çıkardığı ahkâm ile vazettigi düsturlar, içinde yaşadıgımız zamanın sulh endişelerile tam ve kat'î bir tezat teşkil ediyor da onun için bunlar ü • zerinde bir parça tevakkuf etmek lü • zum ve zaruretmi hissetmis bulunuyoruz. Kaldı ki, tarihe ve coğrafyaya isti nat ettiği iddia olunan bu sözlerin tarihe ve coğrafyaya tetabuk ehnemek te olmasma da elbette umumen dtk • kat olunacakhr. M. Musolininin ttalya şimaünde a şılmaz dediği dağlann tarih te birçok ordular tarafmdan mükerreren aşjlmış olduğu malumdur. Anşulus daiyesi de, bugün yandan, kenardan ttalyanuı şimal hudutlannı zorlıyan bir zaruret değil midir? Almanyanm aslen Alman olan Avusturya ile beraber Throl aksamına müteveccih iddialan ttalyanın Afrikaya ve Asyaya müteveccih emellerinden daha kuvvetli hakikatler ol • duğunu belki yalnız Italya bilmiyor. Avusturya ile Alman Tirolünü en tabiî hakkı olarak almış olacak büyük Cermen kütlesine Triyesteden sadece serbest liman halinde istifade salâhiyeti mi, yoksa, Triyestenin kendisi mi ve rilecektîr? ttalya nazannda bu meseleler hiç • bir sek ve şüphesiz hal ve fasıl mı e dilmiştir ki M. Musolini en sakin bir emniyetle o cihetleri AUaha havale eîderek gemisfni pupayelken Afrika ve Asyaya sürmek kaydinde bulunuyor, diyenler olursa acaba ne cevap veri | ttalya Avrupa cihetinden tamamen emin bile olsa Afrika ve Asyanm, tesriki mesaî unvanı altmda cebir ve zorla Italyan tahakkümüne tevdiinm, yalxnz bir arzu ve niyetle tahakkuk edi yerecek islerden ohnıyacağı olsun, hesaba kahlmah ve iki koca kıt'ada sa kin bunca insanm serbest vicdanı ü • zerinde çizme ile gezinmeğe çıkılmamalıydı diye düşimüyoruz. Afrikada arzumuzu meselâ Habeşistana mi hâkim kılacağıa? Ya bu memleket kal • [kar da; siz dünyaya yaymak istediği Buîgar hükumeti komi tayı feshe karar verdi «Millî savaş mutlaka zaferle neticelenir, düşman ne kadar çok ve kuvvetli Sofya 20 (Hu. Mu.) Bulgar hüolsa imanımız, vatanın ve milletin tabiî şartları, zaferi bize verecektir. kumeti «Trakyanm istirdadı komitası» Bu, böyle olmuştur ve böyle olacaktır.» nann altmda gizli çalışan ve Sitraş naranda bir gazete çıkaran gençlik teş kilâtmı memleketin kanunlanna ve hükumetin emirlerine mugayir hareket • Ierde bulunduğu için feshetmtştir. Bu komita Trakya teşkilâtınuı bir nevi ihtilâl grupu idi ve Kırcalı Türk lerine yapmadığı eziyet kalmıyordu. Bulgar hükumetinin bu kararı Bulga ristandaki Türkler üzerinde çok iyi bir tesîr bırakmıstır. «Konferansımda, mücadelenin her tafhan içinde inkılâbı sevkeden ve tedbir alan yiik sek sahsiyeti görüyorsunuz. Bu şahsiyet en büyük inkdâpçı Mnstafa Kemaidir. Türk inkdâbtnı anlamak ve sevmek, Türk inkilâbımn mavaffakiyetine hizmet etmek Büyük Reis Mustafa Kemali anlamak ve sevmek ve onun ülkülerini tatbik etmeğe can dan çaltsmakla bir ve beraberdir.» M. Heryonun yeni konferansı «Türkiyeyi anlayınca sevmemek kabil deçildir» Geçen hafta Sthyor Musolini fasiat kıyafetinde ' îsmet Paşanın nutkundan Fransarun Lion nutuk irat edcrken sehrinde sabrk râx medeniyeti varın evvelâ Trab Basvekil M. HerAnkara 20 Bugün saat 17,30 lusgarp ve Bingazide hâlâ idareniz • yo tarafmdan da Halkevinde Türk İnkılâbt kür Türkiyeye dair den en feci suretlerde sîkâyet eden süsünde Basvekil tsmet Paşa Haz • mühim bfr kommazlum bir halk üzerinde gösterin, derretleri, Türk inkılâbı üzerinde u feran* verilmiş se cevap vermek hususunda müşkülâtnumî görüşler mevzulu konferanstir. ta maruz kalmaz mıyız? larraı vermişlerdir. Bu konferansta Memleket rmizKendisile memleketimiz arasmda B. M. Meclisi Reisi Kâzım Pasa Hazde birkaç ay evbir dostluk muahedesile beraber ha retlerile, vekiller, meb'uslar, vekâvel bir seyahat kikaten dostane münasebetlerde bu • yapan ve L'ira lunan ttalyanın Başvekili, son nutkunda gördüklerini M. Heryo da Afrika ve Asyadan bahsederken konferans ve makale halinde Fran»üphesiz Türkiyeyi düşünmüş olmıyasızlara naleden M. Heryo gördük • caktır. Bu düşünceye biz aradaki dostlerini tam bir Aamimiyetle anlatmış lukla beraber herhal ve ihtimale kargarpli bir devlet adaırudır. Lionda verdiği konferansta da sı yeni Türkiyenin varkuvvetile millî bu samimiyet ve bu dürüsti görül» hudut ve hukukunu müdafaaya olan mektedir. iktidarına istinat ederek dahi asla ihSabık Başvekil, içtimaî mkılâp timal vermeyiz. Zamanın harp seraiti larımızı naklettikten. sonra Tür ne olursa olsun, iş vatan yekparelijji • kiyenin 1919 d"aki münhezim ha > nin tamamiyeti ve millet istiklâlinin en lini, bunu takip eden zaferlerinî, ufak halelden masuniyeti kaygusile kendini kurtarışım anlatmış ve de • Sofya 20 (Hususî muhabmmizden) • memleketin mukaddes müdafaasına ta miştir ki: Beş tayyarelik bir filomuz bir mayısta alluk edince biz bu müdafaayı karşı • « Ben camileri ve dervişlerile Sovyetlerin Moskovada yapacaklan mıza tek bir devlet değil, bir husu • eski romantik Türkiyeyi de görmüş, büyük şenliklere iştirak edecekler, bu met cihanı çıkacak ta olsa bütün mü •\ (Mabadi üçüncü aahifede) suretle ayni zamanda Rus tayyarecile • tearnzları hezimete uğratacak veçhile rine iadei ziyaret eyliyeceklerdir. Bu muvaffakiyetle intaç edeceğimizden / tayyare filomuz avdette Varşova, Büken kat'î surette em<niz. O yüzden hiçreş ve Sofyaya da uğnyacaktır. Filo bir endişemiz yoktur. nun Bulgaristandan geçmesi ve SofyaM. Musolininin sözleri, işaret ettiği da kalması için hükumetimiz Bulgar iki kıt'adan aşarak bütün dünyayı azhükumetmden müsaade istemiştir. çok düşündürecek şeyler olduğu için • Bu münasebetle gazetecilere beya dir ki onlann bütün dünyada «ğrıya • natta bulunan Bulgar hava kuvvetleri cağı telâkkilere kendimizce b"r neb kumandanı miralay Mihailof «biz Türk ze tercüman olmak istedik. tnkâr olutayyarecilerini memnuniyetle karşılı • namaz ki bu sözler, bütün dünya rremyacağız. Fakat Türklerm beyneünilel leketlerinin ya doğrudan doğruya vekavaninde zdkredildiği gibi tayyarelerya dolayısile kendilerine taalluku ih • de mitralyoz ve cepane bulundurma • timalini düşünerek kulak kab*rtacakmagı taahhüt etmeleri lâzımdırı» de ları sözlerdir. Sulh hazırlıklan içinde miştir! bunalan milletlere harp hazırlıklannTürk tayyarecileri Sofyada iki gün dan haber vermek azçok snğuk bir kalacaklar ve burada Bulgar meslek • duş tesiri yapmaktan hâli kalnuya taslarfle muhtelif müsabakalar ve hava caktır. ujuulan tertip edeceklerdir. Bir nevi faşizm terbiyesinm azçok demagojik olmasında beis görülmi yecek mubalâğaları cümlesinden olsa dahi, bugünlerde bu türlü yüksek ve ileri iddialara cevaz verilrrhemeliydi diye düşünüyor ve bunda azamî sa • mimî bulunuyoruz. YUNUSNADİ mkdâbtn bas yapıcdartndan biri olan Basvekil Îsmet Pş. Hz. Ietler erkâm, yüksek askert sura azası, Türk Dili ve Türk Tarihi Tetkik Cemiyetleri azalan, Londra ve Moskova büyük elçileri Fethi ve Hüseyin Ragıp ve Ankara, tstan* bul valileri ve Hukuk fakültesi müderrisleri, Hukuk Fakültesi, enstitüler, liseler, mualHm mektepleri, soa suuf talebeleri ve muallhn mekteplerinde .ve orta mek teplerde bulunan tarih, coğrafya ve yurt bilgisî dersleri muallnnleri hazu bulunmırslandır. (Mabadi beşinci aahifede) Moskovaya gidecek tayyarelerimiz Filo avdette Varçova, Bükreş ve Sof yaya da Dün Mecliste gene doktorların, eczacıların, avukatların kazancı hakkında münaka^alar oldu uğrıyacak Serbest meslek erbabı ve kazanç vergisi 115 sene sonra hiçbir orman kalmıyacak Ziraat Vekâleti müsteşan Atıf Beyin beyanatı Dunkü içtünüda söz soyf^en meb*Tialardaix Reştt Bey Refik Şevket Bey Dr. Suat Bey Mükerrem Bey çüncüden yüzde y n n i beş gayrisafî Ankara 20 (Telefonla) Meclis bugün Esat Beyin riyasetinde top irat nisbetinde kazanca tâbi tutul malan hakkında Kastamonu meb'n» landı. Kazanç kanununun 34 üncü su doktor Suat Beyin bh takriri omaddesinin M Z fıkralan okundu. kundu. ' Yeni çıkan doktorların on sene geOn senelik vergi muafiyeti hak* çinciye kadar kazançtan muafiyeti, kındaki takrir istisnalara ait maaV sınıflara aynlarak birinci sınıftan (Mabadi beşinci aahifede) yüzde yüz, ikinciden yüzde elli, ü Iş Bankası 933 senesınde 616,754 lira kâr temin etti Banka, devletin nezaret ve murakabesi altında, memleketin iktısadî kalkınma savaşmda mühim vazifeler almıştır Ankara 20 (Telefonla) tş Bankası heyeti umumiyesi perşembe günü burada toplanacakttr. Bankanm idare meclisi raporile 1933 bilânçosu heyeti umumiyeye verilmek üzere basılmısbr. Bilânçoya nazaran 1933 senesinde 616,754 lira safi kâr temin edilmiştir. 933 senesinde ibrazlı, vadeli ve vadesiz ve tasarruf mevduah yeniden 5 müyon artarak 49 m'lyon lirayı bulmuştur. İdare meclisi, halkın bankaya karşı gösterdiği emniyetten bahsederek bu noktayı raporunda şükranla kaydetmektedir. İdare meclisi raporunda iç pazar dan bahsederken aynen şöyle denil mektedir: « Bugünkii Türkiye devleti bü tün idare ve enerjismi yürüyen miispet m IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIİIIIIIMIIIIIIIIIIllllllllllllllllllMIMnilllHIIMIIIIlUIIIIII Türkine Sovyet Rusya hudut ır.Uüavelenamesi • Ziraat Vehâletî Mnsteşart Atıf Bey Ankara 20 (Telefonla) Hu dutlarda zuhur edecek ihtilâflarm tetkik ve halline müteallik olmak üzere Türkiye ile Sovyetlee Ittihadı arasmda aktolunan mukavelenin yeniden 6 ay uzatılması hakkındaki protokolun tasdikine ait lâyıha Millî Müdafaa Encümeninde kabul edilerek ruznameye alınmıştır. Türktoeitatoa ticarî münasebatı Ankara 20 (Telefonla) ttal • yanlarla ticaret muahedesi miiza keratına, ufak bir nokta üzerinde çtkan ihtilâfa Romadan cevap geldikten sonra burada devam edile cektir. Müzakeratın kısa bir zamanda neticelenmesi muhtemeldir. Yenî muahede de klering esaslanna istinat etmektedir. Şehrimizde ve Bursada tetkikat yapmış olan Ziraat Vekâleti Müs tesan Atıf Bey Ankaraya dönmüş, «Hakimiyeti Milliyo refikrmize bu tetkik seyahati hakkında beyanatta bulunrnuştur. Atıf Bey, ormanlanmızm bugünkü vaziyeti hakkında sorulan bir suale cevaben demistir ki: « Maalesef ortnanlanmız tah rîp edilmektedir. Ve bu hal böyle devam edecek ve bir tedbiv ittihaz edilmiyecek olursa on bes sene sonra Türkiyede hiçbir orman kalmı yacaktır. Bence bu tahribatın en büyük amili intifa kanunudur. Bu kanun köylüye orrnan kesmek hakkını veriyor. Bazı muhtekir tüccarlar köylüniJn gafletinden istifade ede rek kesme hakkını köylüden satm (Mabadi üçüncü aahifede) mtJcvimlere göre bugün ilkbâlann birinci günüdür. Güneş bugün Hamel burcuna dahil olur. Fotoğrafçımızm dün aldığı yu • karıki resim ihtiyarların «kapıdan baktınr, kazma kürek yaktınr» dedrklei mart aymın bu sene bahar havasım ve bahar manzaralannı gebrmekte biraz acele ettiğini gösteriyor. tj Bankasımn Ankaradaki merketi] bir program üzerinde topjamı» buıu nuyor. Memleketin bütün iktısadî kuvvetleri, ikhsadî unsurları bu yapıcı program etrafında iktısadî seferberliğe davet edilmiştir. Millî iktısadm finant* (Mabadi üçüncü aahifede)