20 Mart 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Memleketin en güzel En zengin Mecmuası şu isimde Çıkacaktın HAFTA Türkiye üzerinden Iran transitinin En kısa yolıı azetemizin 2 7 şubat tarihii nüshasında Başmubarririmiz Yunus Nadi Beyin «Türkiye üzerinden Iran transitinin en kısa yolu» serlev hasile Başvekil İsmet Paşa Hazretlerine ithafen yazdıklan başmakaleyi karilerimizm dikkat ve alâka ile okumuş oldoklarma şüphe yoktur. Yunus Nadi Bey bu yazısında, bir taraftan Hayfa limanmın dünyanm en modern bir li • manı halme getirilerek tngilizler tara • fmdan ticaret âlemine küşadı mukar rer olduğunu, diğer taraftan Fransız lann da bu vaziyet karşısında Beyru tu kurtarmak için bazı tedbirler du • şündüklerini ve tran transitini velevki kısroen olsun Hayfaya değil de; Beynıta getirmek için gayreîler sarfettik lerini yazarak, nazarı dikkatimizi celbediyor, Türkiyenin ticarî harekâtı ve kazançlan üzerinde roenfi tesirler bnakacağma asla şüphe olmıyan bu vaziyet karşısında bizim de harekete ge • çerek bir taraftan Mersin limanını >nşa etmemiz, diğer taraftan da, Tiirkün yüksek azmile bugün Elâzize kadar gelen demiryolunu şarka doğru tem dit ederek Van gölünün fimalinden geçirip tran hududunda Sarayi Mahmudiye kadar ulaştırmanuz elzem olduğunu söylüyordu. Son gelen haberler vaziyetin hakikaten ciddî bir safhaya girdiğini gösteriyor. Başmuharririmizin üzerinde ehemmiyetle tevakkuf ettiği bu me.«elenin bizim içm hayatî bir dava olduğunu kabul etmek lâzımdır. Filvaki, Mercure d'Orient mecmu ası Suriye Nafıa Nazmnra resmî beyanatma atfen şunlan yazmaktadır: «Suriye fevkalâde komiîeri M Martelin, memleketi imara ve iktısadî hayatını inkişaf ettinneğe matuf olan projeleri dahilinde, Suriyede büyük ikbtadî işler yapılmakta ve bunlann bir kısnunın, içinde bulunduğumuz sepe ı.ihayetinden evvel ikmali mukar • rer bulunmaktadır. Elyevm Nusaybine kadar giden demiryolu Musula kadar uzatılmaktadır. tnşaata bu ay zarfmda başlanacak ve 1934 kânunuevvelinde ikmal olun3caktır. Bu h*t Suriye şe • hirlerini trana bağlıyacsk olan demir • yolunun bir kısmıdır. Hat Iraka vâsıl olduktan sonra demiryolunun mü*e bald kısmı yapılacaktır. Bu muazzam işleri ikmal için iktıza eden bütün mukaveleler yapılmışbr. Halep Şam, ve Şam Trablusşam hathnda da mühim seyrüsefer ıslahah yapılmrak üzeredir. Bu hatlar üzerinde gayet seri otomotrisler işletilecek ve mezkur sehirler arasındaki mesafeyi kat için sarfedilen zaman bugünkünün yarısına indirile cektir. 12 saatte gidilen Halepten Şama bundan sonra 6 saatte, Beyruttan Halebe 13 saat yerine 7 saatte gidile cektir. Diğer taraftan Şamdan Bağ dada kadar modern bir yol ima edilecektir. Bu yol sayesinde Suriyeden Bağdada gavet kısa bir zamanda gidip gelmek kabil olacaktır. Humus taraflannda Asi nehrinin sulan bir gölde toplanarak muazzam bir bent inşaa ve bu genis arazinin sulanması kararlaştırılmıshr.» Bizim için bu haberlerin en mühimmi, şüphe yok ki Iran transitmi istih • daf eden Nusaybin Musul demiryolunun 1934 senesi kânunuevvelinde ticarete açılacağını bildiren haberdir. Bu hat, işlemeğe başladıktan son ra, tran transitmin büyük bir kısmı nm arhk Musul Beyrut tarikile Ak denize mdirilecegme şüphe yoktur. Daha sonra, tngilizlerin yapmağa basladıklan Hayfa Musul demiryolu da bitmce, tranm bir kısım transitini de • tabiatile Hayfa limanı çekecektir. Biri Fransızlarm, diğeri îngilizlerin elinde bulunan bu iki demiryolunun tran tran' sitini, memleketimizden büsbütün alıp götüreceğine şüphe etmemek lâzımdır. Bu vaziyet karşısında tran transitini elimizden kaçırmamak için, Başmuharririmizin teklif ettiği gibi Mersin limanmı tran hududuna bir demtryolile bağlamaktan ve Mersinde modern bir liman yapmaktan başka çare yoktur. Esasen, Mersinde fennî bir Iimana Ers»ani bakınnı ve cenup vilâyetleri mizin mahsulâhnı ihraç etmek için, bizim de büyük ihtiyacumz vardn\ Şu halde Iran transitini elimizden kaçır • mamak îçin yapılacak şey, Mersine bir demiryolile bağh olan Elâz'zi tran hu« Juduna da bir demiryolile bağlamak • S6nC* NO. 3546 Telgraf ve mektup adresl: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: tstanbul, No. 249 Telefon: Başmuharrir ve evl: 24290, Tahrir heyetl: 24298, Idare ve matbaa u m h u ri y et 53İF 20 M3ft 1834 kısmile Matbaacüık ve Neşriyat Şlrketi, 24299 TUION FiLTfiO ile musluğunuzun suyunu iyi memba sularından daha iyi yapınız TAKILMASI ANiDiR Her yerde arayınız Meclisin dünkiı içtimaı Trakyanın vaziyeti hakGazeteler «nutuk Fransada derin bir inkisar uyanBazı meslek erbabı hakkındaki vergi esasları tadil . kında izabai aldılar dvdı, artık dörtler misakı yoktur» diyorlar ve bazılarının vergileri tenzil edildi Ankara 19 (TeAnkara 19 (Telefonla) MeclU ikide, Refet Beyin riyasetinde toplandı. Kütahya ve Kastamomı meb'us • luklarına intihap edilen Naşit Hakkı ve Ali Galip Beylerin tahlifleri yapıl dı. Müteakıben kazanç lâyihasının müzakeresine devam edildi. Dördüncü madde müzakere edilir • ken Hüsnü Bey (İzmir) kolleküf şirketler şeriklerinin beyanname vermek isterlerse hisseleri nisbetinde vergiye tâbi olacaklan hakkındaki kayde iti • raz ederek kazanç vergismin maktu almmasınuı bugünkü vaziyette vergi adaleti noktasmdan daha iyi olaca ğnn söyledi. Vergide beyanname ve iradı gayrisafi esaslarınm mezç ve telif edilmesi esbabuu izah etti. Encümen namma Refik Şevket Bey izahat verdi. Diğer maddeler ufak tadilâtla kabul edildi. Serbest meslek erbabı vergile (Mabadi nçüncü tohifede) lefonla) Re Uicumhur Hz. Edirneden gelen heyeti bugün kabul etmisler, heyet azalarile görüşerek kendile rinden Trakya • aın vaziyeti hakkında izahat almiflardır. Heyet, Trakyada Umumî Heyet rem EdT'U Müfettişlik tefkiValisi Özdenur li münasebetile Salim Bey halkın hükumete olan minnettarlık bislerini Reisicumhur Hazretlerine arz etmistir. Heyet, bundan başka, Edirne halkı namına kendilerine hediyesi takarrür eden Sarayiçi çiftliğinin tapu senedİni de Gazi Hazretlerine takdim etmistir. Serbest meslek erbabına ait vergi nispetleri Gazi Hz. dün Edirne heyetini kabul buyurdular Fransa M. Musolininin nutkundan hoşlanmadı Avusturya Macaristan anlaşması cı sin dünkü içtimaında tuuani lâyihan hakkında izahat veren Maliye Vekili Fuat Bey Af. Masolini (1), M. Gömböş (2) ve M. Dolfut (3) Romada bir at yarışını teyrederlerken Yunanistana gidecek Türk tayyareleri Ynnan Cumhuriyetinin yıldönümü şenlîMerinde bulunacak tayyarelerimiz parlak merasimle karşılanacaklar Atina 19 (Hususî) Askerî m> hafil Türkiyeden gelecek ve Yunan cumhuriyetinin 10 uncu yıldönümü şenliklerinde bulunacak bes Tük tayyaresinin istikbali için hazırlk yapmaktadırlar. Ayın yirmisinden itibaren iki filodan mürekkep on Yunan tayyaresi Türk tayyarelerini istikbal için hazır bulunacaklar, telsizle Türk tayyarelecinin hare • ketlerini haber alır almaz hemen Faler limamna gidecek1 erdir. Diğer bes tayyare de Sunyaya gidip Türk tayyarelerine kılavuzluk edeceklerdir. Tayyareleri istikbal içm Şipen dbni namındaki torpito da hareket edecektir. Jzmirden gelecek olan bu Türk tayyareleri avdetlerinde Selânik, Drama, Edirne, tstanbul tari kile tzmire dönecekler, Türk hududuna kadar Yunan tayyareleri ta rafından tesyi edileceklerdir. Ayın yirmi besinde yapılacak senliklere elli •"*; tayyare istirak e cTecektir. Bu tayyarelerin üzerin • de Türkiye ve Yunanistan kelime • lerinin ilk harfleri bulunacaktır. Adliye yangmı Izmitte dün muhakemeye devam edildi tzmit 19 (Telefonla) Adliye yangıni suçlulannın muhakemesi ne bugün devam olundu. Mahkeme 14 te Nail Beyin riyaseri altında şahitlerin ifadelerini almağa bas • ladı. Müddeiumumî mevkünde Hamdi Bey bulunuyordu. ' Maznunlardan mevkuf vestiyer Etem, odacı Mehmet ve Ahmet Efendilerle gayrimevkuf levazıtn mümeyyizi Tevfik Bey, Etem Efendinm vekili Avukat Hikmet, Mehmet ve Ahmet Efendilerin vekili avukat Nuri Beyler mevkilerinde bulunu yordu. Mufıakeme be* saat fasılasız devam etti. Şahitlerden üçü dinlenil di ve diğer şahitler yann saat 10 da dinlenraek üzere celse yarına talik olandu. Şahitler uzun boylu istiçvap edildiler. Yangınm binanın sol tarafmdaki merdiven altına Etem Efendinin koyduğu mangaldan çıktığını, etrafa yayıldığını söylediler. Kalöriferci ve elektrikçi Saip ve Hakkı Efendilerin verdikleri iafdelerden odacı Mehmedin veznede yanarak öldüğü aslaşaldt. Avusturya ve Macaristan Başvekilleri ne diyorlar? Roma 19 (A.A.) Havas Ajan sı muhabirinden: Dün M. Musolini ta rafından söylenilen nutkun Macaristana dair olan kısmı umumiyetle ttalya Avusturya • Macaristan siyasî proto kolunun mütemmimi gibi telâkki edilmektedir. Roma müzakereleri esnasında bas Iıca tnüşküllerin Macaristan tarafından geldiği söylenmektedir. Macaristan, kenduine imzalattınlmak istenilen me tin içinde muahedelerin yeniden tetkikine dair bir telmihin bulunmasraı i* • tiyordu. Halbuki protokolda bu hususta hiç* bir tebnih yoktur. ttalyanın bu husustaki b^yanab ertesi güne bırakılarak raeseleler ayrümıstır. ttalya hükumet reisinm muahede • lerle Küçük ttilâfa verilmiş Macar a • razisinin Macaristana iadesi lehinde beyanah, Macamtanı temin gayesile yapılmış oluyor. * Siyasî mehafil, evvelce yapılmış beyanah tekrardan başka birsey olmıyan (Mabadi üçüncü »ahifede) Etıbba Muhadenet Cemiyeti dün kazanç vergisine itiraz ederken Ankarada karar veriliyordu Dün Etıbba Muhadenet Cemiyetinde doktorlar fevkalâde bir içtima yapmışlardır. Bu içtimada yenı kazanç vergisi lâyihası konuyulmuş ve şiddetli itirazler, münakasalar olmustur. Bu münakaşalarda hiçbir drktorun bu vergiyi, vermek iktidannda olmadığı ve lâyihanın tatbikı birçok doktorla • nn işten çekilmesini mucip olacağı konuşulmuş, neticede Aakaraya bir heyet gönderilmesi düşünülmüş, Sıhhat Vekâletine ve Basvekâlete telgraflar çekilerek bu kanunun Meclisçe kabu Hakkt Şinasi Paşa lünün pek vahim olacağı bildhnlmiştii. Neşet Otman B. Bu kararda doktorlann vaziyeti naDün Etıbba Muhadenet Cemiyeti zan itibara alınarak lâyihada istiyenm namına Ankarada doktor Hakkı Şinavaridatı gayrisafiye üzerinden yö«d« si Pasaya da telefonla müracaat ediiyüz, istemiyenin de eski beyanname miş, fakat Hakkı Şinasi Paşa Meclisin usulile vergisini verebileceği kabul «• biraz evvel buna ait olan kararı verdilmistir. diğini söylemiştir. ıııunıı Doktorlar ve yeni vergi ^» Silâh yarışı kızıştı îngilterede teslihat masraflannı 9,000,000 sterlin arttırdı, müzakerelerden ümit yok Muhiltn Beyin Ankarada.i temasları Ankara 19 (Telefonla) Bura da bulunan tstanbul Valisi Muhhtm Bey alâkadar Vekâletlerle tstanbula ait muhtelif isler bakkmdaki temaslanna devam etmektedir. Muhifttin Beyin çarşamba günü ts tanbula dönmesi muhtemeldir. Inkılâp Tarihi dersleri ııııııınııı ıiHiıııııınmmımııımıııııııııııııınnıııuımıımıımıiHiınııııııııııııımMiiHiM Hitııııııtıınıııımmııınıııııııııın «Türkler, denildiği gibi olsalardı bugün ne bir Eski bir Alman nazırı ne bir Buîgar, ne bir Yunan devletinin a şehrimizde tngilızlenn dört zırhhst Cebelattarık müstahkem mevkllndeki dalgaktra • nın arkasında (baştaki iki gemi tngilterenin 40 lık toplarla mü cehhez en yeni dretnotları olan Nelson ile Rodnegdir) tngiltere hükumeti erkânı diğer hi silâhlarını fevkalâde arttıraca büyük devletlere silâhlarını azalt ffinı ihtar edip duruyorlar. Halbuki madıkları takdkde İngilterenin da(Mabadi beşinci »ahifede) ıımııııııuııııııiMiımnııımıııımııımıııiHiMimmııiMi ıı ııııı.ınıiımııımıııımnmıııiıtMiııti'ntıiRii ııııııııııııııtıııııınııııımın • • • • • • • • a . • • • ' VShidettin hcâni Talât Paşa ' FtalU Bey Vîlson tan ibarettir. Başmuharriririmizin makalesinde güzergâhmı umumî surette tayin ettiği bu demiryolu takriben 5 0 0 kilometre boyunda olacak, Elâziz Palu Ça pakçur • Valir Ziyaret Muş Bulanık Tutak Bargiri Sarayi Mahmudi hattmı takiben tranm Maku kasabası karşısında hududa varacaktır. Cumhuriyet idaresinin ve Başvekil tsmet Paşanm memleketi çelik ağlar la örmegi istihdaf eden demiryollan siyasetinde, Elâzizi Van gölünün şimalinden dolaşarak Van sehrine bağk • yan bir hat ta vardır. Şirodi, yapılacak iş, inşası mutasavver hatlar meyanında bulunan bu demiryolunu biran evvel inşa etmenin çaresini bulmaktan ibarettir. Musulu Beyruta raptedecek olan Nusaybin Musul demiryolunun 1934 kânunuevveline kadar ikmaline ka rar verilmiş olması haberi karşısında Elâziz Sarayi Mahmudi demiryolunun ve Mersin limamnm biran evvel yapılması hususunu azimkâr Başvekilimize bir daha arzetmeği münasio gördük. a • • • • • 1 C! J •TaMil*/>alr ABlDtN DAVER Son günlerde lımanımıza uğrı yan seyyah vapurlarından birile sehrimize, Almanyanın tanmmış siyaset adamlarından sabık Hari • ciye Nazım M. Curtius ta gelmiş tir. M. Curtius meşhur Stresemanm en yakın dostlarından biriydi; ve bir zamanlar Alman siyasetinin başlıca «imalanndan biri olmuştu. Resmi miz dün M. Curtiusun Topkapı sarajnnı gezdiği «rada alınmıştır. Mahmut Esat Bey, dün saat 17 bu çukta, İnkılâp Tarihi Enstitüsündeki derslerine devam etmistir. Konleransına baslarken, büyük Türk ihtuâlinm, kendisine takaddüm eden rejimin mütaleasile daha iyi anlaşdacağını söyliyen Mhmut Esat Bey, bu husustaki i zahatından sonra demiştir ki : « 1918 yılmdayız. Birinciteşrnin onu. Günlerden perşembe. Saat iki buçuk. Alhncı Mehmet Vahdettin Os man'ı meclisi meb'usanına geldi. O vaktin âdetince padişah m^hfeli hü mayun denilen yerini aldu Yanmda bi rinci veliaht Abdülmedt, ikinci veliaht Seiim Efendüer. Nazniar, âyan, meb'uslar, sefirler, ruhanf reisler, ümera v e erkânı askeriye yerliyerinde. Sadrazam Talât Paşa meb'usan meclisi kürsüsünde o zamanki tâbkle hatta hümayunu kıraat ediyor. Bu nutuktan şunlan öğreniyoruz: 5 inci Mehmet Resat 3 temmuz 191S de vefat etmis. Onun yerine Vahdet tin kendi iddiasınca veraset ve iıtihkak yolile tahta çıkmıs ve meclisi meb'u sanın emniyetini kazanmı» olan Talât (Mabadi beşinei tahifmd»)