16 Mart 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansîklopedisî nci cüzü çıktı Onuncu sene: No. 3542 Telgraf İSTANBUL CAĞALOĞLU n 4 e ve mektup adresi Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: İstanbul, No 246 LUfTld 10 Mflft Telefon: Başmuharrır ve evi. 24290, Tahrır heyetl: 24298, Idare ve matbaa kısmüe Matbaacüık ve Neşriyat Şırketl, 24299 umhuri 1834 Hayat Ansiklopedisi Büyük bir kütüphaneyi bir arada evinize getiren en faydalı eserdir. Her evde bir tane bulıınmak lâzımdır. Balkan misakı ve Avrupa hududumuz ostluk kantarla, alışveriş mis • I kalla demişler. Lozanda Tür • kiyenin Avrupa hududu tayin olunurken bımım Meriçten ileri gitmenaesi hmusunda en ziyade Yugoslav yanm urar etmiş olduğumı hahrlıyo • ruz, ve Yugoslavya ile bugün Balkan hndutlannm şimdiki ballerile muha fazası esasına müstenit bir misak im : zalamıc bulunuyoruz. Millî m sak hu dudumuz beMri Garbî Trakyayı da ihtiva etmek lâzun geliyor gibi ise de biz o zaman Edirne ile Meriç hududunu kabulde nihayet müşkülât göster • memiştik. Ve bir kere Lozan muahedenamesinl ünza ettikten sonra artık bizim için arazi nizaı kalmamıştı. An cak hududun ilerisinde bizim gözümüz olmamasına mukabil gerisine de ya bana hiçbir gözün herbangi bir arzu ve hevesle bakmasma tahammilümüz olamıyacağı artık pek iyi bilinmek icap ediyordu. Balkan hudutlan statükosile alâkamızın maddî ifadesi buradadır, •e açıkhr. Büyük Harp, millî davalan silâhla halletmek usulünün felâketlerini izah eden kanlı bir macera ohnuş olduğuna göre sulhun kendi başına haiz olduğu parlak cazibe şimdi her zamandan ziyade ehemmiyet peyda etmiştir. Muahedelerin tadili harp ve şiddet yolundan medet umdukça bizim bundan •onra hakikaten sulhçu olan meslek ve meşrebimize tevafuk edemezdi, ve Balkanlann her neresinde zuhur ede cek herbangi bir kargaşalık diğer Bal • kanhlar gibi bizi de rahats» etmekten hâli kalamazdu Hiç olmazsa Balkan • larda sulhun devam ve istikran her Balkanlı devlet gibi Türkiyenin sulh perver emelme pek uygun düşerdi. Bunu yalnız temennî ile kalmıyarak biraz da tahakkukuna hizmet etmekle îneanlığın fan ve haysiyetine muvafık Mr ı» yapmış olmak kanaatmde bu lunduğuınuzu sakhyatnayız. BaBcanblar arasında aktolunan misak, ona bir iki devletin ve ezcümle Bulgaristaıun iştirak edememesile noksan kalmışsa bunda bizim kusurumoz yoktur. Çünkü harbe mâni olmak tedbiri kendi huzur ve selâmetimiz kadar başkalanıun da rahat ve sükunlan iti • barile asla kusur sayılacak bir tedbir olamaz. Bulgaristanm Balkanlılar arasında şhndi münferit kalan vaziyetini idamede urar etmiyerek camiaya ka tılmakta gecikmiyeceği ümidini asla terketmis değiliz. Misaka bakılsa Türkiye kendisini Balkanlarda Avrupaya bağlıyıan iki buçuk kanşlık bir hudut için büyük bir külfet ihtiyar etmiş olduğu gibi bir mana çıkar. Bu göriise göre Türkiye Balkanlardaki şimdiki arazi ntzammın mahfuziyetini deruhde ederken kendi hesabına yalnız Edirneyi muhtevi Me • riç ve imtidadı hududunun selâmetini istibdaf eylemiş bulunmalrtadır, bu boyledir, ve bunun böyle olması asla onun az ehemmiyetli olduğunu göstermiş olamaz. Hudutlannnzın her kanşını bütün varlığumzla tnüdafaa edeceğimiz mu hakkakhr. Balkanlarda mütekabil teminatla bütün bütün tecavüz olunamaz bir vaziyete ifrağ ettiğimiz cüz'î losmm nazarlanmudeki büyük ebemmiyetini daha iyi kavramak için bu hududun gerisindeki vaziyetlarhnizi gözönüne almak kâfidir. Avrupa hududumuzun gerisi Trakya, Boğazlar ve Istanbuldur. Dünya sulhunun anahtarlanndan biri olan bu sahanuı yeni Türkiyeye göre kıymeti de o nisbette büyüktür. Mua hedenin Boğazlara atfettiği rejim ne olnrsa olsun yeni Türkiyenin selâmeti mevzını mahsolduğu zaman bizim on larm başmda gözlerini kırpmaz ve kıllan kıpramaz bekçîler olacağırruzı söylemeğe hacet bile yoktur. Biz kendi vaziyetimizin müdafaasmı kat'î bir emniyet altına altrken baskalarmın sulh içinde yaşamalannı da temin etmiş olaeağımızı bilir ve bundan dolayı hiç kimseye minnet yükletmeği hahnmıza bile getirmeyiz. Fazla olarak Avrupa hudutlanrmz haricinde bütün memle ket müdafaamızda hareket serbestliğimiz! temin edebilmiş olmak hesabınaîdır ki Balkanlarda şimdiki hudut nizammın muhafazası külfet ve mecburi • jyetmi deruhde etmiş bulunuyoruz. Fühaldka misakın bize nisbetle temin YUNUS NADl (Mabadi üçuncü tuhifede) Recep B. Inkılâp kürsüsünde Recep Bey bu dersinde Türk İnkılâbının her bakımdan tam, kâmil ve cihanşümül bir ınkılâp oldugunu ispat etti Halk Fırkası umumî kâtibi, Kütahya meb'usu Recep Bey, dün saat 17 buçukta tnkılâp Enstitüsündeki ilk dersini verdi. Universitenm konferans salonu, hıncahınç dolu idi. Recep Bey dün ınkılâp hareketlerini tasnif eder ve umumî mahiyette malumat verirken, sırası düş tükçe, talebesile hasbıhalde bulundu, kendiler'ne yollar gösterdi, bu arada: « Bu derslerden imtihan verecek siniz. Her konferansm sonunda aynca yanm saatlik bir zamanı anlamadığı • nız noktalan bana sormanıza tahsis e • deceğim.» Dedi. Konferansta talebelerden başka birçok samiler de vardı. Ateşin bir hatip olan Fırka Umumî Kâtibinin konferansı, Büyük Türk tnkılâbı mevzuu bahsoldukça, yer yer alkışlarla kesil mek istidadmı gösteriyordu. Recep B., ders verdiği için alkışa hacet ohnadı ğını söyledi. Bu çok güzel, kıymetli ve isti fadeli konferansından sonra, Recep Bey büyük Türk inkılâbı üzerine konuşmanın dinleyicileri üzerinde bıraktiği umumî heyecanın bir ifadesi olarak: « Arkadaşlar, dedi. Birinci konferannmı bitirdiğim sırada bir büyük vazife yapmahytm. Bu memlekette bütün »eslerin «u«tuğu, bütün iftklartn söndüğü, ümit namına birşey kalmadığt, en şmtru yerinde olcmlarm çare ve vasttalart tükendiği oakit ufuklarda büyük bir tştk ve güneş doğda. Bu giineş, büyük Türk ırkmın asil »• yiiktok ev 16 mart faciası "Recep Bey dün Inkılâp Enstitüsünde ilk dersini verirken lâdı, bu memleketin kurucusu ve kurtartctn olan Gazi Muttafa Ke • maldir. Gazi Muttafa Kemal adını bir dua gibi, ezberlenmis bir isim gibi değil, bu topraklart bugünkü şeref, kudret ve azamet mertebesine çtkaran en büyük adam olduğu için takdit ediyoruz.» takım vak'alann, hâdıselerin hikâyesi değil, asil bir milletin, bünye sindeki yüksek kahramanlık, seref ve kudreti ayni zamanda ifade eden büyük vak'alann ve nâdiselecin hikâyesidir. Bu mıllet, asırlarca en seni idaresizlikler ve en uyutucu hurafelerin tesiri altında kendi si • yasî benliğini, içtimaî bünyesini, dünyadaki asil mevcudiyetini, kaybetmiş değil, kaybetmis göi. ünür bir hale gelmisti. , tnkılâp; fenayı, köhneyi, genyi ve zararlıyı bîrden kökünden söküp onun yerine, iyiyi, doğruyu, haklı(Mabadi altıncı sahifede) Recep Beyin konferann « Arkadaşlar, Yirminci asrm ilk dörtte biri esnasında Türkiye ufuklannda bü yük bir hâdise oldu. Dünya tarihi, bu muazzam hâdiseyi Türk Inkı lâbı diye kaydetti. Türk tnkılâbı biribiri ardındaa s«l*a t«k tek bir r Mütareke devresinin hutun zuimunü ve dehsetini bize en çok hatırlatan bü • yük hâdise, 16 mart 1920 de, Şehzadebaşmda aziz Türk neferlerinin canavam öldürülmeleridir. Aradan on dört sene geçmiş obnasına rağmen, Türk mflleti • nm hafızasında bu facianm kanı hâlâ sıcaktn* ve bu kan hâlâ, irtikâp edilen zul • mün ebedî bir isyam gibi içimizde tütüyor. Bu sene de, her sene olduğu gibi Türk milleti o fadanın büyük ve korkunç manasmı bir kere daha düşünecek, bizi o korkunç istilâdan kurtaranlara karşı mmnetini bir kere daha hssedcecktir. Bu sene, fazla olarak, tstanbul şehri aziz şehitlerimizin hatırasına m»a edilecek abide için bütçesinde bir fasü ayırmıs bu lunuyor. O abide ile mücessem bir hale gelecek olan hislerimizi, bugünHik, 16 mart faciasmda kahramanca ölenlerm ruhlaruu tebcil etmek suretile ifade ede biliriz. Istanbulda yakalanan ikinci Staviski • ^ Nafıa isleri Teşkilât lâyihası tetkik ediliyor Üç Başvekil ilk defa dün akşam toplandılar Eski Macar Başvekili Kont Betlenin Roma mülâkatı için yazdıgı mühim bir makale Roma 15 (A.A.) M. Dolfus ile M. Gömböş bu sabah Kral tarafından verilen öğle ziyafetinde bulunmuslar dır. M. Musolini ile M. Dolfus ve M. Gbmbös ilk defa olarak bu akşam toplanacaklardır. Roma 15 (A.A.) M. Dolfus refakatinde Avusturyanın Roma sefiri ve ttalyamn Viyana sefiri olduğu halde dün ttalya krallannın mezan ile meçhul askerm mezarmı ziyaret etmiş tir. M. Musolini öğle vakti Venedik sarayında Avusturya Başvekilini kabul etmiştir. Mülâkat pek samimî olmus tur. M. Dolfus saat 18,30 da Vatikan da Papa tarafından kabul edilmistir. buriyetinde kalmış • şehrimizde Feliks itır. Malını, mülkü simli Fransîz tebaa nü rehne koyarak ösından bir dolandın • teden beriden toplacının polis tarafından dığı paralar 180 miltevkif olunduğunu yonu bulduğu zaman haber vermistik. Bu abir bankanın vaki müdam Fransada zen • racaati üzerin* Fe gin bir aileye mensupliks'in iflâsı ilân o • tur; ve mühendistir. lunmuştur. Tahsilmi ikmal ettikMüflis mühendis bu ten sonra bir «arazi son hâdise üzerine alım satımı ve insaat» 931 seneainde tstansirketi kunnuf birçok bula kaçmışhr. Fe büyük işlere girişimsliks'in şehrimizde pek tir. Bu meyanda Pariste büyük bir otel sefil, perişan vazi • yapmış ve beynelmi yette, borç harç içinlel şirketler* işthak de yaşadığı söyleni . etmiştir. yor. iMühendit Feliks Fakat Feliks işleri bozulduğu için Feliks, tstanbulda aleyhine açılan muhtelif Paris bankalarından yebir dava neticesinde mahkumiyet kunu 80 milyon frank tutan büyük (Mabadi altıncı sahifede) IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIHIIIIIHKIIIIIIII linililllUinilKlilllllllllllllll Paris bankalarının 180 milyonunu batıran Fransîz mühendisi hakkında şayanı dikkat malumat Vazife ve salâhiyetlerde avanslar çekmek mecBirkaç gün evvel tadilât y.apılacak Ankara 15(Tclefonla) Al dığicn maluma ta göre Nafıa Vekili Ali Bey hazırlanan yeni nafıa teşkilâtı kanun lâyihası hakkında alâkadar nafıa erkânı ile birlikte tet kikat icrasına başlamıştır. Yeni teşkilât Nafta Vekili Ali B. ta vazife ve salâhiyetlerde Vekâlet mekanizmasının dana iyi işlemesi için bazı tadilât yapılmakta, bil hassa umumî müdürlükler meya nmda Devlet demiryollan, Posta ve Telgraf idareleri müdiriyeti umu (Mabadi altıncı sahifede) M. Musolininin ziyafeti Roma 15 (A.A.) M. Musolini (Mabadi üçüncü tahifede) Kont Betlen IIIMIIIIIIIIIIIimillMIIMMIMMiıiMiııııııııııııınıiMitıııııiMiıııııııııııııııııııııııııtıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiMiııııııııııııııııiMinıtıııiınıııııııııın Bütün şirketlerin hesapları tetkik edilecek! Döviz kaçakçıları Dün on iki suçlu mahkemeye sevkedildi, bunlardan dördünün tevkifine karar verildi Ünîversitede bir hâdise Kemal Cenap Bey istifa etti, talebesi derse girmiyor Şehir Meclisinde Ayşe Remzi Hanım, bütün ecnebi şirketlerin Terkos gibi satın alınmasını teklif etti Takrir sahibi Ayşe Remzi Hanım ve Şehir Meclisi Döviz kaçıranlar dün mahkemeye »evkedilir ve fotoğrafırmzdan kaçarlarken!.. Doviz kaçakçıığı yaptıkarı haber almarak yaklanan ve haklannda takibat yapılan Zaharya ve diğer suçIulr suçlarını tatnamile itiraf etmişlerdir. Bunların Paâiste Avram Av(Mabadi üçüncü tahifede) M. Winter»tein Kemal Cenap B. Üniversite Tıp Fakültesi fiziyoloji profesörii Dr. Kemal Cenap Bey istifa etmiş, fakat istifası kabul olunmamıs • br. Hâdiseye sebep şudur: (Mabadi üçüncü aahifede) Ankara 15 (Telefonla) Nafıa Vekâleti shketler hakkında ciddî tetkik ler yapmaktadır. tstanbuldaki Tram • vay Şirketinden haklı olarak isteıven par.lann istirdadı tesebbüsleri burada büyük bir alâka uyandırmıştır. Halkuı Telefon Sirketinde toplanan yüz bm • lerce liralık alacağından sonra Tramvay Şirketindeki milyonlann da meydana çıkması ergeç diğer şirketler muame • Ielerinin de elekten geçirileceğine şüp(Lutfen aahifeyi çeviriniz)