29 Aralık 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

Camftttriyei 29KâıranueweT TürkRumen ticaretinde Fenerbahçe İstanbulspor Çîn topraklarından büyük bir parçayı zapteden takımları karşılaşıyor mühim değişiklikler Cengiz, Harzim padişahmı elbette korkuturdu TEFRtKA 73 Yazan: M. TURHAN Cengizin Çme girdigi sahih mi? Burada buhmuşum nasü sahih ise onun Çini zaptettiği de o kadar sa hih. Bizzat ben oradan geliyorum. Bıma inandım. Fakat demin bir söz söyledin; Cengiz «beni benden iyi büiyormuş.» Bona nasd inanayım? Mahmut Yalvaç, yanındaki dört arkadaşına isaret etti, çekilmeleri lüzu munu anlatta, onlar kısa birer reveransla salondan çıkmca teklifsizce bir kö şeye oturdu: Cengiz Han, dedi, sizi candan sever. Ülkenizden geçip gelenleri a rastınp buldurur, kahramankjhnızı onlartn ağzından dinler. Geçenlerde bir kârvan geldi, Hanımız bu kârvan sahibini de soyletti, birçok acı seyler öğrendi. Acı ım, ne gîbi? Burada bir Bağdatlı şeyh varmts, adı Mecdettinmiş. tşte bu adam, alt • tan alta dolap çeviriyormus, düzen kuruyormus, saraymudan da elleç bulmoş, uyuşmus. Tahbnızı devirmeğe savasryormuş. Sultan Mehmedin yüzü ilkin sarardı, sonra kızardı. Anası Türkân ha hmla seyh Mecdettinin seviştikJerini ötedenberi seziyordu, için için özülü yordu. Fakat bu gönül macerasınm siyasî bir hedefe doğru yürüdüğünü veya vürPtüleceğini o güne kadar hahnna biie getirmemisti. Anası nın hem fuhşunu hem ihane • tinî bir aylık yoldan sezen, işiten Cengizin bir elçi agzile bu sezişîni bildirmesi, tahhnm yıkılması kadar gü ciine gitti. Fakat bir han, bir hakan, söylediği sözü ispat etmeğe de muktedir olacağı için elçiye karsı inkâr edici bir vaziyet alamadı, sadece kekeledi: Saraylarda düzen çok olur, lâkin /edikleri ekmeği ayak alhna alıp velinunetlerine hainlik edenler ergeç cezalarmı bulur. Cengiz Han hatretleri de sîzin jrîbi düsünüyorlar, tahtmtzı yıkmak wtiyenlerin mutlaka tepeleneceğine süphe ebniyorlar. Ben onun bu kanaat • lerrni de söylemeğe metmran. Sultan Mehmet, piçliğt yuzüne vu rulan bir adam gibiydi. Anasımn fuhşu hakkında tek bir kelime soylemiyen elçi, o fuhşun bütiin safhalannı adeta anlatnroa benziyordu. Çünkü şeyh Mecdettinden bahsetmkti ve bu iskn, o çirkin hakikati habrlatmaga kâfidi. Bununla beraber Harzim padişahı, ağırlığını muhafaza edebildi.. Ay, dedi, sizin han salt bir şeyhi bana gamzetmek için mi elçi gönderdi. Başka bir diyeceği yok mu? •^ Bir hükümdarm tırnagı gızlasa komsu hükümdarm burnu sızlar. Onlar, ezelden birbirine bağlıdtrlar. Cengiz Han hazretleri bu sebeple sizin için tasalandılar, duyduklarmı size duyurmak istediler. Ayni zamanda sizinle ahtleştirmek te istiyorlar. Ne gibi? Bizim ynrttan buralara gelecek kârvanlardan ağır haraç alınmamasını, han tebaasma giıler yüz gösterilme sini süiyorlar. Kendileri de ayni seyi yapacaklardır. Sizin tebaanıza kendî tebaası gibi babalık göstereceklerdir. Böyle bir muahede, iki ulu hükümdarı birbirine yaklaştırmıs olur, halkı se vmdırir. Evvelce de yaznustık. Sultan Mehmet sarhof ve budala bir adamdı. Cengizin Çin topraklarından büyük bir parçayı ele geçirdiğîni înandmcı bir afizdan işitfnce iirkrrtüstii. Çünkü eski Türk hakanlannm Cini ele geçirdik ten sonra garbe doğru ilerlediklerini ve bu hamielerin bircok defalar te • kerrür ettigmi bil:yordu. Gene o, Cengizin kendi saraymdaki esran sezmesinden dolayı telâsa düşmüştü. Bu sebeple de onu gücendirmemek istiyordu. Bir saat evvelki çalımı hayli azal • mıstı, kendisme ogrum demesine ta hamrnül edemedipi Cengiz Han a sim di kendilijnnden «baba» demek derecelerinde kücülmüstü. Fakat hilekârlıktan, kendmce siyasî düzenler dimrnmek ten gene freri kalmiyordu. Cok zeki, çok ferasetli ve o nisbette de cesur gorünen Mahmut Yalvacı bir suretle kandırıp bastan çıkarmagı ve onun vası • tasile Cengiz Hana oyun oynamagı tasarlıyordu. tste bu kısa düşünce üe elini koynuna soktu, iri bir inci çıkardı, elçiye uzattı: AI, dedi, sana benden armağan olsun. Yüzük vapar, kullanırsm. tşe gelince, acelesi yok. Yavaş yavaş konuşuruz, anlaşınz. Şimdilik hanmtza dostluğumu müjdelemek yeter. Yol • daslarmı bu müjde ile geri yolla, sen sarayda kal. Sırası gelmce moahedeyi de imzalarız. On gün sonra Mahmut Yalvaçı, geceyansına doğru, huzuruna çağırtjh, zilzurna sarhostu, iki yanma sallamyordu. Ayakta ve yalpalı vaziyette zeki elçiye öpmek için elini verdi: Cengize, dedi, bir mektup ya zacaksm! Basüstüne padisahım, yazayun. Ne yazacağmı biliyor musun? Hayn*. Emrinizi bekliyorum. öyleyse, şu perdenin arkasma geç. Ses çıkarma, nefes alma, bekle. Benim işaretimle oradan çıkınca gördüklerini Cengize yazarsın ve :tfte Harzim padtsahı böyle yaptı, flersin! Bütiin zekâsma, soğukkanlüığına rağmen Mahmut Yalvaç saşırmaktan kendini koruyamamıstı, fakat sarhos hü kümdar tarafmdan sürüklendiği için salondaki büyük perdenin arkasma girmekten de geri kalmarmştı. Burası teneffüs odası gibi bir yerdi, saltanat salonundan sade bir perde ile ayni • rmş olmakla beraber ayn bir odaya benziyordu. Aynalar, sedirler, halılarla süslenmişti. ı Mabadi var) • I Cengiz Han Bugünkü maçlar ( B a akşamki program j ANKARA: 12,30 gramofon 18 keman konseı rl (Ekrem Zeki Bey) 18,40 fransızca ders 19,15 gramofon 20 Ajans haberleri. İSTANBUL: 12,30 alaturka plâk neşriyatl1 7,30 gramofon 18,30 orkestra 19,30 hanımlar heyed 21 gramofon 21,30 Süheylâ Bedri Hanımm iştirakile Be * dayii musiki heyeti. VİYANA: 16,55 şarkı saati 17,40 konferan»lar, havadisler, tefrika 21 dans mu * sikisi 22,20 havadisler 22,35 orkev rra konseri 23,35 cazbant. BÜKREŞ: 18,05 radyo orkestrasınm konseri* 20.05 konferanslar, plâklar 21,05 senfonik musiki 21,55 kıraat 22,20 senfonik konser devam ediyor. BUDAPEŞTE: 18,35 salon orkestrasî 19,15 muKtelif program ve konser 20,20 plâk neşriyatı 21,15 skeç 2 1,53 operet A lerden sarkılar 23,20 navadisler 23,40 tsigan musikisi 23,55 operet şarkılan. VARŞOVAt 18,1 5 muhtelif solo konserleri « 19,05 konferans 19,25 cazbant plâk"lan 20.10 muhtelif 21,05 musahabe 21.20 senfonik konser 23,45 tsigan havalan. PARİS (Poste Parisien) : 21,05 şarkı plâklan 21,35 piyano ve şarkı konseri 22,25 (Artur) Henri Chritine'nin opereti 24,15 havadisler. Bugün hava müsait giderse iki haftadanberi yapılarmyân »ik maçlan yaptlacaktır. Bugünkü müsabakalann en mühimmi Taksim stadyomundaki Fe nerbahçe • tstanbulspor maçıdır. Fenerbahçe, bugün en tehlikeli raldple • rinden birile daha karşdaşacakhr. ts • tanbulsporlular, Fenerbahçe ile yapa • caklan bu müsabaka için iyice hazırlandıklanm söylemektddHer. Fener • bahce takımmjn da bitfabi bu kuv • vetli rakibin karsısma kuvvetli bir se kilde çJracağı muhakkaktır. Bu rh'barla buffünkü karşılasma mühim olacaktır. Bugün yapılacak rnüs&bakalar şunlardır: Romanyanın iktısadî vaziyeti hkta ve 1 mflyar 329 milyon ley kıymetmdedh*. Romanyanm sene iptidasmdan teşıtııievvel nihayetine kadar 10 ay zarfmda yaphğı ithalât ve ihra • cat miktar ve kıvmetçe berveçhiâtidir: Romanyadaki liberallernı mevkn iktidara gelmelerile neticeknen mtiha bat iktısadî bakımdan ehemmiyetle takibe değer mahiyettedir. Bu fırka ti caretm şıimdiye kadar maruz kaldığı birçok yolsuzluklan düzelteceğmi va • detmekte bulunduğu için; iktidar mevkiine gelmesi Romanyada büyük bir alâka ve menmuniyet uyandmmstır. Fırkanın yeni ıslahat programı şu ana hatlan ihb'va etmektedir: Malî sistemin basitlestirilmesi, ver Taksim sahannda gilerin mdirilroesi, zürra borçlarmm Fenerbahçe • tstanbulsoor B. takımtevhidine dair olan kanunun tadiV... ları saat 11 hakem tzzet Muhittin Bey. Fiatlerin düşmesi dolaytsüe borçlularm Evüp Hilâi 1 inci takımları saat müşkül vaziyetleri takdir edümekte fa12.45 hakem Rüstü Bey. kat alacaklılann taleplerinin de nezan Fenerbahçe tstanbulspor 1 inci tadikkate almması zarurea' düfünülmekkrmlan saat 14.30 hakem Rüstü Bey. te, sureti umumiyede gerek devletin, Fenrbahçe sahannda gerekse bankalann fedakârlıklarda bu • Sülevmaniye Beykoz B. takımlari lunmalan lâznn geldiği kanaati fleri saat 11 hakem Mehmet Reşat Bey. sürühnektedir. Para krymetmdeki is Topkapı . Altmordu 1 inci takım tikran muhafazası, kambiyo tahdida • ları saat 12,45 hakem Cafer Bey. tmm alısverisleri kolaylaşfaracak ve Süleymanive • Beykoz 1 inci takımkontrolu merkezüestirflecek bir tarzda lan saat 14.30 hakem Cafer Bey. tadili, ithalâtı tahdit eden kontenjan Seref sahannda sîstemmin müz'iç ve faydasız kayitleriEyüp • Hilâl B. takımları saat 10 ntn ilgası suretile bash bîr hale ifrağmı hakem Adnan Bey. liberal ftrkasmm en esaslı nmdeleri nEyöp Sülevmaniye Genç takımlar • rasma konmuştur. «aat 11,15 hakem Halit Bey. Herhangi bir ikttsadî salâh memleBesflrtas Anadolu Genç takımlar kette ancak kredinin tekrar tests ve ihsaat 12,15 hakem Ahımrt Adem Bey. yasile kabü olduğu cihetle Romanya hüVefa Kumkapı Fenerbahçe Genç kumeti bilhassa bu noktaya pek büyük takımlar saat 13,45 hakem Halit Bey. bir ehemmiyet atfetmektedir. Evvelce dün yapılacağı flân olunan Yunanistan orta sıklet sampiyonu Ue Galatasarayh boksör Selimin ikinci maçı zikrolunrmyan meçhul bir sebep yüzünden tehir edflmistir. Bu maçm yeni tarihi henüz takarrür etmemiştir. ihracat 10 ayhk 1933 1932 Ton 7,386,530 7,169,830 Milyon ley 11.624 13.361 ithalât Boks maçlan tehir olundu Yeni fırkanm Romanyada nlahat ve icraatma müteaHik vaitleri yukandakilerden ibaret olup; bonlarm ahvali harrra içinde ne dereceye kadar kabili tatbik olduthmu sîmdiden kestirmek mümkün değildir. Haricî borçlar meselen İtalyaya ihracat Gönderdiğimiz malların hepsi Italyada kalmıyor • İtalya ile yeni bir ticaret mukaveleu akti için müzakerata giden heyet, İtalyaya vaki ihracatımızm hakikî miktannı tesbit için de tetkikatta bulımdu • ğu yazılmıştı. Fühakika istatistikleri • mizle İtalya istatistikleri arasında ek seriya büyük farklar görülmektedir. Bu farklar, bizim istatistiklerimizde İtalyaya ihraç edilmiş gösterilen bir çok emtianuı, ttalyadan da başka bîr tarafa sevkedilmesindendir. Son beş senelik İtalyan istatistikle rine göre, İtalyaya 1928 de 128 mi] • yon, 1929 da 134 milyon, 1930 da 84 milyon, 1931 de 133 milyon, 1932 de 64 milyon ve 1933 ün 8 ayı zarfmda da 38 milyon Iiretlik Türk malı itha] edilmiştir. Bu suretle 4 sene 8 aylık ithalât yekunu 581 milyon küsur liret yani aşağı yukan 63 milyon küsur Türk lirasıdır. Bizim son beş senelik istatistiklerimizde ise İtalyaya üıracahmız söyle gösterilmektedir: 1928 31 milyon, 1929 33 milyon, 1930 32 milyon 1931 30 milvc# 1932 16 milyon, 1933 (9 ayhk) 8 milyon küsur lira ki yekunu 150 milyon lirayı geçmektedir. Şu halde bizim istatistiklerimizde ftalyâya ihraç edilmis görülen bu 150 milyon küsur liralık maldan ancak 6364 milyoou ttalya dahilinde kal mış, diğerleri ttalyanlar tarafmdan başka memleketlere satılmıştır. Romanya maliye nazm M. Kostanin Bratyano elyevm Pariste harirf borç lar meselesini halletmekle meşguldür. Simdiki halde Romanya hükumeti vadeleri 1 tesrinievvel 1933 ve 31 mart , J934 tarihli olan düyunu hariciye ku ponfprmın yüzde 2.f fni tedive edece . ğjni flân etmistir. Mütebald kısmımn ne zaman ödeneceği aynca görüşulecek tîr. Romanyanın iktısadî ahvalini ve malî vaziyettni tetkîk ederek memleketin tediye kabiliyeti hakkmda bîr fücir peyda etnv>lc üzere rmitehasstslardan nrürekkep bir heyetin gelip tetkikatta bolunması da mevzuubahstir. Harîeî ticaret Teşrinievvel 1933 zarfmda ithalâ tın gerek miktar gerekse kıymetçe ey lul ayına nazaran çogalmasma muka bil; ihracat hem miktar hem de kıy metçe azahnışhr. 1933 senesinin tes rinievvelinde ihracat 789126 ton ağır İPEK sinemasında çok heyecanh çok güzel BUGÜN | 9,429 362,574 1933 9,285 340.649 1932 Gorülüyor ki: Romanyanm ticarî muvazenesi geçen senenm on ayında 4 nulyar levden fazla (52 roflyon lira) bir bafa've ile Iehte kapanmtsken; bu seneid 10 ayhk bilâncoda ancak 2,2 milyar ley (takriben 27 milyon lira) Iehte bîr vazivet tenrâı edilebilmiştir. Bu seneki 10 ayhk ithalât gecen senekioden 22.000 ton yani miktarca %6.5 kadar fazlalastığı halde. kıymetçe husule gelen tezavut ancak %1,5 tur. tKracata jrelmce: B » senelo ihrncat > miktarca geçen senekmden 217,000 ton yani °fc 3 fazla olduğu halde, kıymetoe 1 mflvar 737 milyon ley,takriben %13 eksilmistir. Dünyanm her tarafmda oldwu jrfbi bir ziraat memleketî olmak itibarile Romanyada dahi fiatlerin mütemadi Güzel San'atlar Birliği Mimari su v yen aukutu memleketin gelirini gânden besi kâtipliğinden: güne daraltmaktadır. Konferans ve mimarîye müteallik Yalmz haricî borçlar takshkrini o • malzeme sanayiinde, vâsi bir mikyasdevebilmek için Romanvamn senevî ta kullandmaga başlanan (Pollopas) lâakal 6 milvar ley (75 milyon lira) «Trolitul) (Bakelit) gibi plastik madIehte bir haricî ticaret muvazenesine delerin, mimaride ve tatbikî san'atlarolan ihtiyacı meydanda iken bu seneda kullanılması ve ilerideki alacagı isnm on aymda ancak 2 milyar ley Iehtîmal derecesi hakkmda bu maddele • te bir vaziyet gösteren haricî ticaret rin amili olanlardan Her Heinrich Albilânçosanon memleketm döviz ihtiyater tarafmdan Güzel San'atlar Akadec n tenvnden uzak olduğu asikârdflr. misi konferans salonunda 30/12/933 cumartesi günü saat 17 de bir konfe Türktye Romanya ttcarî rans verilecetinden bu alâka uyandınmSnasebetleri Rumen h'careti hariciyestmn bu va • cı mevzuu dinlemek üzere azanın ve ziyetinin tesirlermi bizimle olan mu • alâkadar olanlann teşriflerini rica ede« badelelerde de görmek mömkândür. Mes«l& 1932 senesinMi on ayında T5rkiveden Romanyaya yapılan ihracat 625.000 lira hıtarken bu miktar bu seHilâliahmer Beyoğlu kaza şubesinden? ne 542.000 lirava nunistir. Buna mu Oeçen eylulun 19 uncu günü Beyoğlu kabil Romanyadan bizim Hhalâhmn Asmalımesçltte Karagözyan apartıma geçen senenm avni devreane nisbetle nından düşerek afır surette yaralanan ba sene 200,000 Kra fazlalasarak ve Cerrahpaşa hastanesdnde tedavl edi985,000 liraya çıkmtştır. Şu vadyete len sıvacı Asador Efendl tedavlslne gös nazaran Romanya üe mübadelâhnm terllen ltlnadan dolayı şükran olmak üda haricî ticaret bilânçomuz ştmdUd zere şubemlze beş lira teberru etmiştlr. halde 450,000 Urahk kadar bir açık vermistir. Bu senenm son iki aymda yapılan bazı ihracatla ba açığm herne kadar biraz tenakus etmesi ihtimali var aa da 1933 senesi Türkiye RomanMerhurn şair Ahmet Hasimin, ede ya haricî ticaret büançosunun mühim biyabmızm bu kıymetli uzvunun fiir miktarda aleyhimize olacağma da sop lerini Sühnlet kütüphanesi toplamnıs he yoktur. ve 10 formahk çok güzel bir cilt ha linde nesretmistir. Bu siirler Hasimin en eski ve en yeni siirleridir. Son dereo temiz bir tabda çAan bu eseri Hayi Bugün candan gülmek, eğlenmek tnin hayranlarma tavsiye ederiz. isteyenler Mimarlığa dair konferans Hlâlfahmerin TeşekHOrO Ahmet Haşimin şiirleri M E L E K sinemasında Fransız Tiyatrosunda Viyana operet heyetinin son temsilleri Bugün iki matineisi 15,30 da: isi 18,30 ı KARA YILAN BALKAN MAURICE CHEVAÜER'nin en nefis eseri olan Viktorya v e Hüsarı Muazzam macera filmi. Aynca: 1 Paramount dünya haberleri ve 2 Millî takımımızm kahir bir zaferile neticelenen İRTİHAL Cezayiri Bahrisefit valisi merhum Abidra Pasa kerimesi ve Dervis Ziya Paça haremi Halide Hanımefendi vefat etmistir. Cenazesi kendini seven birçok zevat tarafmdan dünkü gün Şişli tramvay caddesindeki ikametgâhmdan kaldınlarak Fatih camiinde namazı badeleda Edirnekapjdaki mak beri mahsustma defnedihniştir. Mer hume salihab nisvandan hayırperver, haluk bir hanımdı. Mevlâ gariki rah « met eyliye. (11526) : Beyaz At Misafirhanesi TURJANSKİ'nin şaheseri Hilâliahmerin bir egfentisi! Onümüzdeki pazar günü akşamı yılbaşı gecesine tesadüf ediyor. Bu münasebetle Beşiktaş Hilâliahmer kazasi merkezi Nişantaşında 15 inci ilkmektepte bütün azalanna çaylı ve müzikli bir eğlenti hazırla mıştır. Hem Hilâliahmere yardım etmek, hem d"e güzel bir gece geçirmek is J tiyenler bu fırsatı kaçırmasınlar. , Ş A R K (Eski EKLER) s n e m a s m d a Ö nütnüzdeki pazartesi gününden itibaren Bugün saat 11 de tenzilâtlı matine Güreş Müsabakaları Vefat MösyÖ VOLGA VOLGA! filiminin yeni kopyası irae olunacaktir. 11537 TURK SiNEMASINDA Bu haftanm en guzel fıitni 1 BEBE filmini görmelidirler. Bugün saat II de I tenzilâth matine I Son 3 gilnden is'ifade ediniz Şehzadebaşında Ayasofyada Millî Alemdar Türkçe sözlfi ve şarkılı Cici Berber DOLANDIRICI 42nci ATMACA SOKAK CHARLES 60YER en kuvvetli ve en güzel filmi Fransızca sözlü ve şarkılı HAFTANIN ÇELiKADA Fransızca sözlıi muazzam filim ELHAMRA'da Duhuliye 3 0 kuruş BUGÜN Tütün inhisan müdâiyeti umumîyesi muhasebecisi Jacques Farhi Bey kısa bir hastahğı müteakıp dün vefat etmistir. Cenazesinin bugün saat 13 te Ku ledibinde Keneseth Israel sinagokundaı kaldrnlarak Arnavutköyünde aile mezarlığına defnedileceğini Mm. Zumbul Farhi, kızı Mel. Suzarme ve diğer bütün akrabalan kemali teessürle bütün dostlarma beyan ve bu ilârun dave tiye makamrnda kabulünü rica eder • ler. (Cenaze mağazası: D. Dandoria> ^••^^ SARAY COŞKUN (Eski Glorya) sinemasında Dün akşam •«••^•^ Kemali muvaffakiyetle devam ediyor. Oynıyanlar : i. GALiP, FERDi, MUAMMER, Yunan operet artistlerinden ZOZO DALMAS ıJâveten: N A Ş i T Matineler ; 1 3,5 6 gece tam 8,30 da başlar | ^jjjj^^aouaiRarı^aşLT: Bevin en son cevirdiîn oüjünclü Komeaısı Meshur san'atkâr Nasit Deyın en sonçevıraıgı jfiMunçıu komedisi üe sabık Rus Prensesi grand duc Paul'ön kızı ve Çar Ni Bugün saat 11 de tenzilâtlı kola'nın yegeni NATALıE PALEY ve P.erre RiCHARO ÜSKÜDAR HALE SİNEMASINDA WıLM tarafmdan Zavallı Anneciğim Güzel kızlar filmü... Bugün günduz htanbul Belediyesi saat 14 te % akşam siat 19,30 da ehipTıyatposu LÜ ÜS HAYAT Büyük operet Yazan : r1 krem ve Ceroal Reşit Revler A R T i S T i K* t e Kemali muvaffakivetle devam edıvor. llâveten Dünya haberleri ve komık geiecek fılım S ö z bir Allah bir UMUMA Fransızca mükâlemeli film parlak muvaffakiyet kazanmışlır. Bu filimde vahşi hayvanların müthiş mücadeleleri ve nezih bir aşk macerası tasvir olunmaktadır. Suvareler taro saat 21 de başlar