13 Aralık 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

! J3Kânunuewen V33 Tasarruf Haftasının Arkadaşlar, Millî tktısat ve Tasarruf Cemiyeti bu noktai nazardan en mühim ve en faydalı bh müessesedir. Millî iktısat ve tasarruf bir zihniyettir, bir terbiyedir, bir harekettir, bir siyasettir. Millî tasarruf dediğimiz zaman bunu, mümkün olduğu kadar az yiyerek, mümkün olSmaî sahada istikbalimiz daha duğu kadar para biriktirmek gibi parlaktır. Bir misal olmak üzere söydar bir manada kullanmak ve gös lüyorum kı dokuma fabrikalarını termek doğru değildir. iki üç senede kuracağımızı düşü Kıvmetini muhafazada tamamile mu nüyoruz. Bu yıl geçen seneden daha Millî tasarruf vatandaşm kuvvevaffak olduğumuz ve esash bir tarzda iyi pamuk istihsal ettik. Miktarı 50 bu kadar ısrar ve inaMı tnhıpunrız mil tinden, sıhhatinden, aklından, mevbin balya tahmin olunuyor. haki cudiyetinden tasarruf etmesidir. Yalî parayı boyalı ve yaldızlı mülâhaza kî miktan bilmiyorum düşündüğüni her hangi bir kuvvetini sakmarak larla asla sarsmhya maruz bırakmıya müz büyük dokuma fabrikalan iki tamamen yerinde ve iyi bir tarzda eagız. üç sene içinde kurulduğu vakit yalohnaadır. Arkadaslar, Cumhurivet hakumetinin kullanmak için arzulu nız bunlar için 55 bin balya pamu Tembel ohnak zihniyeti, terbiyesi millî meselelerde ve millî iktısat meğa rauhtaç olacağız. millî tasarrufun aleyhindedir. Çalışselelerinde baslıca kudretlerinden' bi Gorüyorsunuz ki arkadaşlar, A kan olmak lâzımdır. Çalıstıği mik • risi kendi karar ve muahazası haricin dana ve havalisindeki pamukçular yasta fayda alamamak millî tasarruf de millî paranm kıymeti gibi nazik bir daha kapılarmm önünde müşteri buzihniyetinin aleyhindedir. Sarfedi mevzu uzermde tesadüfî, olmasına imlacaklardrr. Şimdi çıkardıklanndan len gayretler tam ve daha çok ve kân brrakmamasıdır. daha iyi cins ve daha çok çıkarmağa rimli olmalıdır. Millî tasarruf, biriktmkân, bnaknuyacak kadar kudretli muktedh* olacaklardır. Demir işinde tirilen paranın her hangi bir yerde ve uzağı görür bir halde olmasıdır. de böyledir. Biz hesap ettik: Memhapsolunmasınm tamamen zrUhdır. (Bravo sesleri, alkıslar). Ieketimizde bir sene zarfmda istih • Daha büyük bir iş icin daha büyük Vaziyeti görüyoruz, icap eden her lâk ettiğimiz demiri te&is edeceğbniz vasıtalar, daha büyük kuvvetler lâtedbiri millet meclisi hükumetlerinin müesseselerde temin edeceğiz. zımdır. almağa iktidarlan mutlak ve muhak • Arkadaşlar, böyle dokuma gibi, deEn büyük iş asıl tesis olunacak bu kaktv. Bu kanaatle söylüyorum, bu mir gibi ağaz sellüloz sanayii ve kömüv terbiyedir ki cemiyetin yükselmesine kudret, kuvvet, resanet amillerini ziksanayii gibi birkaç mevzu üzerinde ve ilerlemesine medar olur. Türk retmekten maksadtm biz esas siyaset yakın bir zamanda dört beş sene zarvatandaşi, Türk milleti ve Türk vaolarak birseye karar vermedikçe tesatanı içinde, kendi mes'ulryetkn müd fmda tahakkuk ettirmeğe karar verdüfî seraftin m'llî paranm kıymeti üzedahilî rik olacak surette yetişmedikce, mU diğimiz işler, memleketin rinde herhangi bir sarsmtı yapmasına kudreti yani iktısadî kuvveti ola letimizin lâyık olduğu ve behemehal imkân olmadığuu soylemek içindir. caktır. (Alkıslar) i&tihsale mecbur olduğu yüksek heŞeraite hâkimiz, bu karan muhafaza Bütün bu ahva» içinde millî tasardefe varmanın imkânı yokrur. Türk etmeliyiz ve iki cümle fle lemek istiruf ve millî iktısat fikrini esash ola vatandaşlan Türk camiasuun kud yorum ki, millî para simdive kadar olret ve kuvvetmi ve yüktek hedefinin rak rutmalıyız. Millî tasarruf dedîduğu gibi kuvvetmi muhafaza edecekğiraiz zaman vatandaşlarm tasar azametini kendi sahıî menfaati ile tir. ruflarını memleket hizmetinde işleberaber, fakat ondan i'suin tutarak Kıymetmi arttnatnıyacağımu ve kıyterek fayda beklemeği, goz önünde düşünecektir. (Alkıslar) metîni duşürmiyeceğiz. (Alkıslar). bulundurmalıyız. Bu noktai nazarMillî tasarruf ku»retli bir Türk Bu sene zarfmda büyük beynelmi dan yeniden teşebbüs ettiğimiz Er cemiyeti ve Türk vatanı içinde bir lel konferanslar oldu. Londra konfe • Türk ferdi olarak bütün dünyada gö gani bakır madeninin dahilî istik ransı, bütün dünyanın ümitlerle bağ • razmı bütün memleketin dikkat ve ğüs kabartarak yasamak hedefi, işte landığı bu büyük konferans bu sebepHibanna arzettik. çocuklarımıza vereceğimiz terbiye ten dolayı değildi. Devletler, istikrar nin istikameti bu olacaktır. Millî tataraftarlan, paralarmı müstakar kıl • sarruf ve iktısat zihniyetini, bir millî mak istemiyenler olarak aynldılar. O Arkadaşlar, bu son senede ma terbiye, bir mîllî siyaset saymalıdır. devletlerfn kendi hususî sartlarma godenlerin işletilmesi için hususî ted • Millî iktısat fikrini ilk vasrta, here ittihaz ettikleri hareketlerin hangibirler aldık. Bu tedbirler sayesinde pimizin ilk vazifesi ve herkesin ansinin doğru olduğunu münakasa ede " hyaıbileceği ilk tatbik şekli olmak ü her türltt madenlerin topraktan çıkacek değiliz. Biz kendi noktai nazan • nlmasi ve harice sevkedilmesi artmışzere, yerli mallannm istihlâki sumızdan Utikran muhafaza etmek karareıtinde anlıyoruz. Millî iktısat fîkri tnr. Bu meyanda bir mislme yakın arrmı vermişiz ve bu karar uzerindeyiz. tanlar vardır. hakikatte millî kudretin çoğalması Ve bunu takip edeceğiz. Bunu muha Kömür gibi bazı kısunlarda ise fikrini uyandırmı&tır. Millî kudretin faza etmeğe ve takip etmeğe kudreti daha birkaç misline artması için huçoğalması işini, çalışmaktta, bilgide miz vardır. (Alkıslar). susî tedbirler ittihaz edeceğiz. Büve her türlü istihsal yollannda ea Arkadaslar, gorüyorsunuz ki, dün • tün bu madenler içinde iki üç cevheyeni vesaiti kullanmakta arama • yanm en büyük paralan bütün bu sarrimiz vard'ır ki meydana çikmış, lıyız. smhlar karşısmda istiyerek veya iste keşfolunmuş bir hazne halindedir. Arkadaşlar, memleket <Iahilinde miyerek bu sarsmhlara maruz kaldığı Birisi kömür, diğeri bakırdır. Kö daha çok istihsal etmek, ziraî ve «ızamanlar Türk paran tasarruf edenler mür madeninden vâsi mikyasta isnaî sahada şimdiye kadar yapılma tifade etmek için kömür sanayii live cebtnde Türk paralan taşıyanlar mış olan birçok istihsal mevzula bahtiyar bir vaziyette devam ettiler. zımdır ve onun vesaiti lâzımdır. nnı yeniden yapmak suretile millî Bu Cumhuriyetin kudreti olduğu kadar, Binaenaleyh hükumet progranu millî ikhsadm bünyesindeki sağlamlığı kudret artar. Dahilî kudret arttıkça olarak baslıca tevessül ettiğimiz nokmemleketin dahilde istihlâki genişmo da ifadesidir. tai ar Eregli limanını şhnendifer ve lediği kadar hariçten satm almak elektrikle teçbiz etmektir. Diğer takudreti de genişler. Görüyorzsunuz raftan kolay ve ucuz olarak kömüki, biz millî tasarruf ve millî iktı tkhsadî mevzua girildiği zaman bürümüzun dahilde istihlâkini ve ya sat fikrini takip ederken vatan • hassa millî paradan bahsolunurken bancı memleketlere çıkanlmaaım daslanmızı daha zengin, daha mübevneîmilel ticaret birinci derecede artınlmasmı teaain etmektir. Kömür nazan dikkati celbeder. Bevneîmilel ti reffeh etmek istiyorsak bununla beyiçin düşündüğümüz esas, memle • nebnilel ticareti ve bevneîmilel mücarette bizim siyasetimiz mümkün olketfte kömür sarfiyatını medeniyebadeleyi en geniş vesaitle temin etduğu kadar geniş mikyasta mübadele tin terakkisile mepsuten mütenasip yi temm etmeğe cahşmaktır. Ama mü meyi de istihdaf ediyoruz, demektir. olarak inkişaf ettirmektir. Ancak kudretli, müreffeh ve zengin badeleyi temin edemîyecek surette aKömür sarfiyatı olmıyan memlebir memleket, diğer memleketlerle olan çık hesap ve müsrif bir vaziyeti devam ketler medenî hayatta geri kalmış ticarî münasebabnda daha geniş mikettirmemize imkân yolrtur. Senelerdenolanlardır. Kömür yalnız aile havayasta alış veriş yapabilir. Gorüyorsunuz beri bu siyaseti takip ediyoruz. Son yicinden maişet havaıyicinden saytki millî iktısatta hıttuğumuz dahilî sizamanlarda klering deniîen aynile mülır bir madde değildir. Bir kudret yasetin istikameti, beynelmilel mübabadele usulüe karşılıklı ticarî muva • vasttasıdır. Kudret vastası demek deleleri artırmak içm kuvvetli bir istizeneyi temm etmeğe çaıştık. Bu yolda her türlü inkisafı temin eden dekamettir. bazı devletlerle münasebetimizden fazmektir. Bu bizim elimizde çoktur. la fimit alacak derecede neticeler kaBununla beraber bizde güç naklo zandık. Bazılarüe de münasebahmız lunuyor. Ve her türlü sebeple is Arkadaşlar, istihsalâh arthrmak içm daha dün olmakla beraber inkişaf ü tihlâkinde imsajc olunuyor. Binaenaziraatte ve sanayide hususî istikametler midi verecek haller göstermektedir. leyh kömürü çok çıkarmayı harice takip etmeğe mecburuz. Ziraatte başhsürülmesinden önce dahilde çok isHer halde ticarî münasebette buca takibettiğimiz daha ziyade bilginin tihlâkini daha mühim görüyoruz. lunduğumuz memleketler bizimle haarttırılması, kredinin ve sahşm teşkilâtKömürün çok çıkarılması, ucuz taHsane, şeraitin müsaade ettği kadar landırlmasıdır. Ziraatte bilginin arttı • şınması memleketin her tarafmda müsavi miktarda mübadeleyi temin nlması ve kredi noktai nazarmdan komahrukat olarak, kudret vasıtası ove inkisaf ettirmek arzusile müte laylık ^österi'mesi ile şimdi istihsal ettilarak, lâzımdır. hassis oldukça, biribirimizle kolay ğimizden daha çok sey istihsal edebilianlasmaktayız. Ticarî münasebeti deBir defa memlekette böyle bir riz. Biz istihsal ettiklerimizin diğer vara ettirmekte kolay olacak esas, kömür istihlâki devrini yaratmaya memleketlerde olduğu gibi fazlaeon ticaret münasebetlerinin esas olduğu muvaffak olursak cemiyet hayah • sürmemek ve satmamak gibi bir ıstırar kadar karşılıklı ve geniş mikvasta nin her şubesinde büsbütün başka ve endişe karşısmda değiliz. tutulmasıdır. Milletler arasmdakî mübir inkişaf görürüz. Şimdi başladıHatta ziraî mahsullerimizden. Bu • ğım noktaya geliyorum. Bunun için nasebetm iki taraflı olması icin esa* nu soylemek için cesaretimiz vardır. tuttueumuz sey miknkün oldusu kasmaî müesseseler olarak şimendi Istok mallanmız yokhır. Fiatlerin düşdar alış verişin faydalı olmasıdır. fer yapmak ve liman yapmak lâ • kün olduğundan sikâyet edenler vardır. zımdır. Bunu, kim yapacaktır; buArkadaşlar, bu nokadan millî ikFakat beynelmilel fiatler de umumi nu bütçe yapacaktır ve vatandaslar tısat içm esas, m'llî tasarruf ve ik yetle düşkündürler, buna bizde teş • yapacaktır. tisatta kanaatkârlık, masrafı mütekilâtsızhk ve bilgisizlik de inzimam Bu o kadar verimli ve bu kadar madiyeden ve mümkün olduğu ka ehnektedir. Fakat bunlar üzerînde ayfaydalı bir istikamete herhangi bir van ayn tedbirler alarak çare bulmak dar azaltacak bir faaWyet svretinde tandaşm kendisme bir gelir temin et • vazifemizdir ve tatbik ettiğimiz siya değil. bilâkis mümkün olduğu ka miyen on lirasmm kâfi karsılığı ile faizi set te budur. Ama dünya fiatlerînin dar çok kudretle fakat müvazene düşkünlüğü, bizim istihsalimizi fazla ile, menfaatile, ücramiyesile böyle bir dahilinde miîbadele münasebetini tegörmemize sebep olmamahdır. Biz sat fabrikaya tahsis etmiş olması yalnız min edebilmek sur«tinde telâkki ohğunızı az fiatle sahyoruz ve elimize şahsî menfaati değil, o fabrikayı ve o lımmalıdır ve bu noktai nazardan az para giriyor. Fakat daha fazla is • fabrik&nm bütün eserlermi ve o fab Cumhuriyet hükumetinin İktısadî ha tihsal ederek daha çok kazanabiliriz. Bizim memleketimiz mahsullerînin mü rikada çalısanlarm bütün nimet ve sayattaki siyasetini dinamik ve aktif oadetlerini temin etmesi bu cemiyetin him hususiyeti o mahsullerm çeşidi ollarak mütalea etmeliyiz. muteber bir ferdi olarak heves edile ması, cinslerinin iyiüği ve nefasetleri > Bir defa, gerek millî para ve genin yüksekliğidir. öyle mahsullerimiz cek bir hizmettir. rek iktısat bakımından kendimizi müvardır ki onlann üzerinde adeta inhisar dafaa edemiyecek vaziyette bulun sahibiyiz. Umumî surette kendilerinde nefaset aranan ziraî maddeleri nefasetmaktan çikhktan başka alacağımız Arkadaşlar, bizim meydandaki ma ee, miktarca mükenunelleştirirsek daha den hizmetlerimizîn ikmcisi Ergani babütün tedbirleri her gün, her tfcrlü rar, birinci derecede bir amildir. Bu karar millî paranm kıymetmi her ne pahasma olursa olsun, ne »artla olur • sa olsun behemehal muhafaza etmektir. Dört sene evvel bu kararla işe başIıyarak hareket ettik. Bugün şüohesiz dört sene evvelkmden daha sağlam o! larak millî para kıymetini rnu ı*aza etmektedir. Türlü dedikodular, lürlü sözler, «fazla para çıkarabiliriz», «kâğıt para cıkaracağız», «paranm kıy metini azaltacağiz» gibi sözler, bunlar hep vahi söz'er, asılsız haberlerden ve kudret ve istinsalâtımızi arttığı bir isikamette bulunmaktayız. Camfiarîvef günü kır madenidir. Bu büyük bir cevherdir. Kolaylıkla işlenecektir, ümit ediyoruz ki, iki sene sonra çıkardığımtz zaman Ergani bakm memleketin yalnız kendi sanayiinin ihtiyacı olarak değil hari • cin arayacağı bir maden olarak ta memlekete çok miktarda döviz geti • recektir. Bunun içm esaslı tedbirlere tevessül ettik. Senelerdenberi Erga ıi şimendiferini yapmakla uğrasıyoruz. Bugün Ergani bakuinm bizzat bulua duğu yere kadar yol insaatı muhtelif kısunlarda ihale olunmuşhır. Tabiî bu v larm imalâtı smaiyesini bitirmek, m harrik ve müteharrik malzemesini ge tirip koymak için daha birçok paral r sarfolunacaktır. Daha bugünden isr lerimiz Ergani bakır madeninin etra fmdadırlar. Bunu vatandaslar, kendi mallan olmak üzere yapmaktadtrlar. Tasavvur ediniz ki Cumhuriyetin iktısadî hayatını korurken Ergani bakır madenini vücude getirmek için da^'u istikrazlar açabiliyoruz ve vatanda; a da bunun ehemmiyetini ve nimetini b»lerek buna canU başla wtirak etmeğe alışıyorlar. Bîrrncî sahrfeaen mabat Arkadaşlar, bu kısa mnahazayı, münakasayı yaptıktan sonra size söylerim, ki bütçe muvazenesini bu sene idare etmek için kendimizi iktiham olunmı • yacak müşkülât karsısında görmüyo • rum. Icap ederse tedbh* aWağız ve bu senenin göstedîği zaruretlere göre gelecek sene bütçesini hslrkî ve ciddî bir muvazeneye istmat ederek vii cude geHrmek icin icap eden her tedbirî kat'î kararla behemehal alacağız. Millî paranm kıymetîne muessir olan ami'Ierden, büiçe muvaz«*ttesi meselesini bövle huzurunuzda sövlerken, bütün millet karsısmda oldushı gibi acık yfirekle ve fakat kat'î kararla izah edebilmek ve bütün dünvava karn nvllî paranm kıymetinl nekadar ss^'am bir zihırvete ve nekadar kudretli bir u rara bağlı olduğunu tebarüz ettirmek Iftrrmdır. Millî tasarrufun manası çok ve daha iyi fiatle satabiliriz. Ziraî noktai nazardan da memleketin atisine olan rtimadımızı endişe ile görmek değil, emniyetle görmek lâzımdır. Her şeyden evvel çalışmak lâzımdır İstihsal işlerimizi eğer iyi teşkilâtlandmr, bunlara iyi bilgi tatbik edersek mu hakkak satabileceğhnize itimat edil melidir. tstanbulda Dördüncü tasarruf ve yerli mah haftasınm başlamaa manasebetfle dün sehrimizde de toplantılar yapılmu, konferanslar ve müsamereler veril • mistir. Halkevi salonunda, saat 16 buçukta yapılan içtimaı Vali muavini Ali Rıza Bey kısa bir nutukla açmısnr. Sınaî sahada istikbalimiz Nazmi Nttri Beyîn konterann Ifertez Bankasının vazıyeti Arkadaşlar Cumhuriyet Merkez Bankasının ahm stoku bflâncolarmı mun • tazaman takip edenlcr ^îlirler ki, mütemadiyen arfanaktadtr. Teessüsündenberi gecen iki sene zarfmda Cuıphuriyet Merkez Bankası aynca bir milvondan fazla a'tın iddihar etmistir. Bir milvon albn dediğhn zaman bir milvon Türk firasmi kasdehniyorum. Dokuz on milyon Türk liresıns muadil halis aîhnı nrurat ediyotum. Butun ba tecrübe senelernvde urrrumî bir millî iktısat, millî beynelmflel ticaret d»>vam etmekte iken Cumhuriyeft Merkez Bankası altm istoktmtm artmakta devam etmesi mîllî ikhsat denîlen bünvei»n sağlam olduğuna mvknî ve maddî bir mîsaldir. ... Arkadaşlar, bhçok memleketlerde bircok vesiMerle altm biriktnildiği gorülmektedir. Amma birîken al trnla müfenasio ve batta daha fazla olarak borc b'riktîrmek suretile memlekette srerek hususî ticaret havatmdan •e srerek devlet biHçesinden borc mukabili altın bîriktirmek zihniveti ile bareket edenler de vardır. Ben aize CumbuTİvet Merkez Bankasının altm biriktirdiğini söylediğim zaman bnna cesaretle ve memmmivetle îlâve «dobilirim ki, gerek memleketin husnsî ticaret Hayatmda ve gerek umu•nî bütçede harice dövfz borclan birSVtirmek ve sırtma aynca bh* borç yüklemek vaziveti hemen hic yok deneeek k^dar ehemmryetsizdir. ( A l kıslar^ yani döviz boreu bîriktirmiyerek Cumhuriyet Merkez Bankasinm altm istokırntm arbdğmı görüyoruz. Arkadaslar, millî paranm istflkran için em mühim amTlerden birisi emniyet insanlarda cemiyette, siyasette, ruhî ve siyasî emnî yettir. Bütün diînvanın gözü 8 nünde sevinerek, övünff^k kutlula drtnnuz Cumhuriveti» onuncu yihnda, Cunjburiyetin kudretini. biHün dünyaya teslira ettirerdk sağlamlık lcudret, yiîksek ve ilerî bir zinnii^t gösterdik. D«mek îs'îvorum ki, dahi'î emnivet ve îstikrar itibarile Törkive ile mukavı»se edilebilecek pek az babtiyar memleket va*<îır, demeee h?kkımız vardır. tnkılâbm, Cumhurivetin kanunîan ve esasian memleketin her kösesinde bütün kudreti'e işlemektedir. Yalnız ba kadar değil, memleketin her kösesfnde bütün vatandaşlar tarafından Cumhurivetin esaslan, kanımlan ve hv kılâbm ber türlü tezahüraıb be • nimsenerek, maledinilerek ve sevî lerek islemektedir. (Bravo sesleri alkıslar). Emniyet amilinden bahsederken haricî emnivetten de övür.erek iftiharla bahsetmelivim: Türkivenm siyasî env niyeti noktai nazarmdan bevneîmilel vaziveti pek çok memleVetlere maale sef nasip olmtvan bir ivfliktedir. ( A l kıslar). Beynelmneî iyi ve emnivetli munasebet gibi bü*ün msaniyetm hayrine yardnn edecek bir siyasetteyiz. Bütün milletler icin bunu temenni edecek surette iyi yürekli ve geniş yürekliyiz. (Alkıslar). Ama, gayretlerinvzin halis, samimî bir mukâfah olarak ken^imizden bahsederken diyebüiriz ki, birçok milletlerden daha evvel komsularımizla ve dünya ile olan tnunasebetlerimizi iyi bir zeminde knrmus ve sağlamlastır nms bir vazîyetteyiz. Bir memleket ki dahüde ve hariçte yakın bir sarsmhya maruz olmanm en az bîr î^tîmali kar şısmdadır orada her türlü inkisafta muessir olan paranm bu mem'eketin kudreri gibi saŞlam bir tenw»!e istinat ett'Şi kabul oiunmalıdır. (Alkıslkr). Huzunmuzda kısaca mütalea etti ğim amüler zihniyetler ve kararlar bBtun dunryamn en büyük paralan türlü türlü sarsmhlara maruz olduğu zamanlarda millî paramızm niçm sağlam, «arsılmaz bir halde en kuvvetli bir para olarak elunizde bulunduğunu izab eder. Petrollerimız Arkadaşlar, bizim memleketin hükumet siyaseti olarak ehemmiyet verdiği bilhassa devlet elinde bulunmasma göz koyduğumuz maden mevzulanndan bir büyüğü petrol mevzuudur. Biz petrolü şurada burada eserlerile tanıyoruz. Onu bir yerde geniş mikyasta bulmuş ve işletmeğe başlamış değiliz. Ama bütün dünyanın kanaati şudur ki, bizim memleketimizde petrol menbalan vardır. Buna bir iki senedenberi yapmakta olduğumuz taharriyatla biz de kani olacak vaziyetteyiz. Gerek Şarkî Anadoluda ve gerek garbî ve vasatî Anadoluda birçok suretlerle ciddî taharriyat yapmaktayı?. Umit ederim ki, ihtimal gelecek seneler zarfmda toprak alunda bulunan kat'î vaitlere girmek istemiyorum, bu kıy metli madeni keşfedeceğiz. Omidimiz şudur ki petrol mevzuunda memlekette birçok menbalar bulacak ve işlete ceğiz. Bütün bunlan inceden inceye söyle • memin sebebi dinamik istikametidir. Yalnız müdafaa tertibatile istigal etmek değil sanayfle de, ziraatie de her türlü terakki mevzularfle de istigal edOdiğini göstermek içindir. Her istikanvette o kadar çok tedbirlere, fennî ve hakikî bir gayretle tevessül edilmiştir ki bu tedbirler bİ7İm beklediğimiz neticelerin dörtte birmi verirse Türkiye on sene zarfmda ikhsaden emsalinden, birçok memleketlerden daha çok ileri daha çok kuvvetli bir mevcudiyet olarak kendisini herkese hissettirecektk*. (AlInşlar). Arkadaşlar, Millî tktısat zihniyeti milletlerin hayahnda büyük mkılâplar, büyük mazhariyetler yapan bash basına bir delildir. Senelerdenberi bu haftayı bilhassa Millî tktısat ve Tasarruf cemiyetinin kılavuzluğuna ve güzel eserlerine borçluyuz. Senelerdenberi memîeketimizin bu sahada gösterdiği anlayıs âti içm büyük bir teminattır. Çocuklanmızdan büyüklerimize kadar millî iktısadm ehemmiyetini anlamakta ve millî iktısadî arthrmak için almacak teşebbüslere alâka g^stermekte Türk milleti her sene b'>derece daha dikkatli ve bir derece daha ileridedir. Millî iktısadî teşebbüslerhnizle takviye edeceşpîz Bu hepimizin zihninde bulunacaktır. Mü ebbet ve feyizli istikametlerden takip ederek bunlardan behemehal netice alacağız. Bütün memleketin müşterek gayesi ve herkesin elinde bulundu racağı bütün vesaitile yardıtnı t u istikamette olmalıdır. Türk mflU'i siyasî ve millî her sahada birçok ı>'jzafferiyetlere nail oldu. Türk milletinin nail oldu*u zaferlerin heT b;ri hangi bir cemiyetin bütün mevcudiyetini doldurmağa kâfidir. Kazandığımız zaferlerden her birisi o kadar mühim ve o kadar bi' yüktür. (Alkıslar) Arkadaşlar, iyi bir kanaatlp söylü • yorum ki, Cumhuriyet Tü'kiyesi bü yük Reisicumhurun kudretli tradesi ve ıdaresî altmda yeni, parlak ve kat'î bir muvaffakiyetle iktısadî muzafferi yete doğru sfenis ve emin adunlarla î Ierlemektedir. (Bravo sesleri ve sürekli alkıslar). Başvekil tsmet Pasa Hazretlerinin bu nutuklarını Ankara kız lisesi tarih muaTlimi Afet Hanınnn konferansı takip ehniştir. Bundan sonra kız lisesi talebelerinden bazJannm şan ve şürlerile mekteplilerin temsilleri ve şair Behçet Kemalin şiiri dinlemniştir. Merasime Cumhuriyet marşile ni hayet verihniştir. Reisicumhur Hazretleri bütün prograımn imtidadınca localarmda hazır bulunuyorlardı. Akşam radyoda Büyük Millet Meclisi ve tktısat Tasarruf reisj Kâzım Pasa Hazretleri dördüncü tasarruf ve yerli mak haftası münasebetile bir nutuk irat etmişlerdîr. Ali Rıza Beyden sonra kürsüye geleı Millî Sanayi Birliği Umumî Kâtibi Naxmi Nuri Bey, 1923 ten evvelki zama« na ait iktısadî vaziyetten bahsetmis, Cumhuriyetten evvelki zamanlarda dısanya gönderilen millî mahsullerm memlekete getirdiği para Q«, dısardaı gelen esya uğruna verilen paralar arasındaki nisbetsiz farkı izah eylemiş, 6 7 senede memlekette 2000 fabrika kurulduğunu söyliyerek bugün • kü vaziyeti anlatmıştn*. Nazmi Nuri Bey Ergani bakır yola btikrazmdan ve bu istikraza istirakin büyük faydalanndan da bahsettiktea sonra konreransını brtirmiştir. tstanbul Üniversitesi ikttsat Doçentl Muhlis Etem Bey tarafından dün ak» sam Radyoda bir konferans verilmi» • tir. Muhlis Etem Bey, tasarruf haftası • nm ve tasarrufun mahiyerini izaK ettikten sonra demiştir ki: « Türk bniktiricisine çok ftrsat var. Misal mi istiyorsunuz: tşte ikincl tertibi sahlığa çıkaruan Ergani made* ni istikraz tahvilleri. Birçok bankalarnt faizlermi yüzde 1 üâ 2 ye mdird'klerl hatta, bazı Avrupa bankalarmm hi« faiz vermedikleri bir sırada bu tahvilhl bahsettiği yüzde 5 nisbetinde bir faiz •e aynca ikramiye fena birsey midir?Mf | Mtthlis Etetn Beyin konferant* Maden istihsalâtı fazlalaşıyor Bir hafta sürecek olan kumbara sabakalan dün başUunıshr. Biri kumbaralanm bu hafta zarfmda banka lara boşaltan, diğeri de bu hafta için de yeniden kumbara alanlar arasmda olmak üzere iki müsabaka açılmışhr. Neticede kazananlara muhtelif hedi yeler ve ikramiye verilecektir. Dün birçok kumBısa sahipleri bankalara gelerek birikmiş olan paralan hesap larma ilâve ehnek suretile bu mnsabakaya girmişlerdir. « Bttgnn yapılacak mertttim Bugün ve bu akşam da birçok top • lantılar yapılacak, mekteplerde müs*« mereler verilecektir. Bu aksam Rad • yoda bir konferans verilecektir. Ba « gün Millî tktısat ve Tasarrnf cemiye • ti tarafından ayni zamanda incir v* fmdık günü ve gece» olarak tesbît • • dii mistir. Knmbara müaabakası deoam ediyor Mekteplerde Tatarrut Hafta» Bütün mektepler dün ikhsat ve tasaruf haftası ırfinasebetile hazırlanan programı tatbik etmeğe baslamıslardır. Bu munasebetle leylî mekteplerde tale beye yalnız yerli mahsuld^n pişmiş yemekler verihnis, üzüm, incîr ve fmdık dığıtılmıstır. Dershanelerde co§rafya ve yurtbilgîsi muallimleri tarafından ikhsat ve tasarruf mevzuian etrafmda konferanslar verilmiştir. Bütün iB«mekteplerde hafta münastitf betile müsamereler tertip edilmi»tir. Dün geoe aldığnmz ve yerimizia darlığmdan koyamadığımız yüzlerc* telgraf, bütün şehirlerimizde taeama haftası münasebetile merasim ve teza> hürat yapıldığmı, konferanslar veril « diğini bfldirmektedir. Ticarî mürasebat Diüer iahirlerde istihsalâtı arttırmak için ttizar Kâzım Paşa Hz. ile Afet nımefendinin yukanda mevzuu babis nutuk ve konferanslannı geç aldığınuz için koyamadık. Bunlan yann neşredeceğiz. Karilerimizden özür dîleriz. Kütahya meb'usu Rasim Bey dün vefat etti Kütahya meb'usu Rasim Bey, tedavi altmda bulunduğu Al man hastane sinde vefat et mistir. Rasim B. jandarma mira • layhğından mü tekaktir. Sul tan Hamidin hal'inden sonra, tttihat ve Terak ki hükumeti ta Rasim Bey merhum rafmdan Padişahın muhafızlığma tayin edilmrati. . Merhumun cenazesi bugün sabali saat 9 da Taksimde SıraselvilerdeU Alman hastanesinden kaldırılacab» tır. Oradan Kabataşa naklediie • cek, vapurla Üsküdara ve Üsküdar» dan Erenköyünde Sahrayicedifcteki aile kabristanma defnedilecektir. Kendisine Allahtan rahmet, ailesinl sabnlar diler, taziyetlerimizi be • yan ederia. Paramız hervakit aynikıymeti muhafaza edecektir Arkadaslar, şüohe yok ki millî paranm istmat ettiği bütün bu malî ve iktısadî tedbirlerle beraber onlann başmda esasen devletin siyasetinde ve hukâmetîn icraabnda esas olan bîr ka Ergani bakır madeni