22 Kasım 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi 44 iincü cüzü çıktı Onuncu sene: No. 3430 umhuriyet İSTANBUL CAÛALOÛLU Telgraf ve mektup adresl: Cumhuriyet, tstanbuî Posta tutusu: îstanbul, NO 246 Telefon: Başmuharrir: 22366, Tahrir müdürü: 23236, tdare müdurü. 22365, Matbaa. 20472 Hayat Aroikicpedisi 3üyük bir kütüphaneyi bir arada evinize gefiren m faydalı eserdir. Her evde bir Çarşamba 22 Teşrinisani 1933 tane bulunmak lâzımdır. Rus Sovyetlerile Amerikan anlaşması ütün dünyayı kasıp kavurmak| ta devam eden büyük bir ikhtadi buhranı balletmeğe çalı şan Şimalî Amerika Cumhuriyet'eri Ittihadımn Sovyetler diyan gibi geniş bir memlekette kendisine mahreç buVmak istemesi ve Sovyetlerin de Ame rik#n kredismden istifade etmeleri son anlaşmamn tabiî netlceleri OIM bile onun bellibaşlı sebepleri olmadığına şüphe yoktur. Şimalî Amerika Cırahuriyetleri İttihadı Reisi Mister Ruz veltin davetile Sovyetler tarafmdan fevkalâde murahhas olarak Vasingtona gönderilen Litvinof Yoldaşm A • merikan hükumetile müzakereleri neticesinde tam bir itilâfa vanlmıştır. Hâdisenin gerek iki memleket itibarile ve gerek dünya siyaseti noktastndan haix olduğu ehemmiyet, velevki mil yarlara baliğ olacak alışverişlerle izah olunamıyacak kadar büyük ve baskadnr. Denebilir ki hâdise, yalmz iktısadî buhran içinde değil, siyasî bezeyan i» çinde de yüzen dünyanın son senele • rinde en makul ve en müessir îsîerden bir büyüğünü teskil etmektedir. Mis ter Ruzveh belki memleketinin iktı • sadî zorluklsjrraı kolaylastıramıyor. Fakat Sovyetlerle anlasmagı temîn eden hareketile mnhakkak çok isabetli ve yüksek kıymetli siyasî bir marifet göîtermistir. Bu hâdisenin dünya sulhu noktai nazarından nekadar ehemmiyetli ol duğunu anlamak içrn Japonyanm U zaksark meselelerinde hiç kimse tara fından ileri siirülecek hiçbir miitale aya kulnk «anamak iizere Milletler Cemiyeti denilen müesseseye bir tekme vurarak çıkıp gitmiş bulundugunu ta hattor ehnek lârtmdtr. Dünya sul hunun muhakkak her zaman en bü vük âmillerinden biri olmak lâzım ?e len cihan efkânna bu kadar hürmet sizlik edildiğini tarih nadtT kaydtet mistir. Beride bütün bir beşeriyet muh telif sebeplerle biçbir hareket göstere miyecek •anyette bulunuyor diye 8teBaşvekil Itmet Paşa Hz., Baktrkoy Bez fabrikannda müdürün Ofrdîği izahatı dînlerhen oe en sarflı haklann yalmz kaba VuvBaşvekil Um«t Paşa HazretWile İkvetU çiğnenebileceğini ve bunun santuat Vekili Mahmut Celâl Beyefen ki yeni bb U , ; ^ gibi böyle yürüyecedi, dün, Sümer Bank fabrikalannı gezğini farzeden mübalâtsızlıKU, J.KM . * 1 R» fv »l,;i Paşanın ve tktısat Vediğine meydan alrmş gidiyordu. Av • kili Beyin Zonguldak kömür havza rupa kendi zorluklan içinde âciz ve suıdan sonra, Bakırköy ve Fesane fabnaçar bocalayıp dururken Milletler Ce> rikalannı ziyaret etmelerini, aJelâde miyetine dahil olmıyan iki büyük Hevbir tesadüfe atfetmek doğru olamaz. let, son anlaşmalarile insanlıem v'c • Ismet Pasa Hazretlerinin Zoguldak danına azçok itminan veren bir karar seyahatleri gibi bu ziyaretleri de memalmış bulunuyorlar. Bu itminanm maleketin sanayilesmesine ne de<*ece e • kul surette su!hun istikranna Sizmet hemmiyet verdiklerini gösteren yeni aznvnden doğdnğumı söylemeğe hacet bir delildir. bile yoktur. Zonguldak ve etrafmda yerin al • Mflletler arasındaki yaklafmalann tından çıkan siyah elmas, memleket iktısaden dahi faydalan mucip ©la • için ne büyük bir zenginlik kaynagı ise cağı şüphesiz olmakla beraber, Sov • millî fabrikalar da, memlekeün ser yetler Amerikan anlaşmasmın d?Ha vetini harice akmaktan koruy»n o kadar ziyade siyasî bir mahiyet ve ehe«nmimühim bentlerdir. Millî fabrikalar, c yeti haiz bulundugunu hassaten ve aher sene milyonlarca liramızın harice rahaten kaydetmek lâzımdır. Bu hâdigitmesine mâni olan, vatandaslar ara başvekil Pş. Hz. Tahrir Müdürnmüze ihtisaslarını not ettirirken eede Amerika haricindeki işlere pck sında binlerle ve binlerle amcle ve a kanfmak istemiyen Şimali Amerika yük zevatla beraber muhtelif sınaı müileyi yasatan çok feyizli müesseseler Birlesüc Cumhuriyetlerinm o harh bs • esseseleri gezdiğimiz olmuştur. Bu zedir. Ismet Pasanın «iyaret etti^i Sümer İsmet Pasa Hazretleri fabrikareketlerini azçok tadil etmis oiduk vatın hiçbirinde, Başvekil Paşa Hsu • Bank fabrikalan ise muhtelit bakım ları gezdikten sonra, refakatle • lannı görmek mümkün olduğu gibi retlerinin dün Sümer Bank fabrikala lardan memleketin en mühim sanayi rinde bulun&n Tahrir MüdürümüSovyetler tttihadınm dünya siyasetin • nnda gösterdiği canlı ve yakın alâkayı yurtlandır. Bunlar, bir defa dünyada ze ihtisaslannı şu suretle ifade de daha faal bir rol almakta bulnn • hele işi kökünden kavnyan bilgiyi görmakine sanayii basladıktan sonra Türetmişlerdir: duklan da gene bu münasebetle t* • medim. kiyede ilk kurulan fabrikalardır, sonra « thtiyacımızı ve meseleeyyüt eden diğer bir hakikattir. So« • Bakırköy bez fabrikasında Paşa Hazbirer devlet müessesesidirier. Memle mizi tamamile halletmiş olmak yetler Rusyasının sulhu iltizamda neretlerinin en ziyade nazan dikkatini ketin en büyük, en çok is yanan, eski kadar ileri ve sarih olmuş olduklanm mevkiine henüz gelmiş değiliz. celbeden şey asırdide bir binanın içinbinalarda çahsmalarına rağmen en moherkea bilir. Bu açık sulhperverliği son Bu istikamette yakın bir za de 1931 senesinde yapıhruş son sis • dern, en rasyonel işliyen ve en iyi mal zamanlara kadar herkes hakikî kıy manda muvaffak olmak için çıkaran fabrikalarıdır. Bu itibarla memtem makineler oldu. 1924 te Amerimetile takdir etmekten uzaktı. Bununla leketin sanayilesmesini, kend' ihtivaçalacak tedbirlerimiz varâır kan bezi, renkli düz bez, renkli dimi beraber SiUhlan Bırakma konferansılarınm çoğunu kendi iptıdaî madde • bezi ve çadırlık bez gibi yalmz dört Gördüklerim ve bu sahada çaıw mötecavizin en samil tarifini lerinden temm etmesini prcgramının çeşit bez çıkaran fabrika, simdi kırk Sovyetler getirmiş olduklan gibi bu lışan arkadaşlarımızın gayreti başina yazmıs olan Basvekilimiz taraçeşit mal çıkarmaktadır. Bunlann arabüyük devletin ahiren bütün komşu veni tedbirler ve yeni teseb • fmdan ziyarete cidden lâyık idiler. sında patiska, renkli keten denilen kuiarile aktettiği ademi tecavüz muahpbüsler almak için bizi çok teşmaşlar, köylü basması, çay ve sofra delerinin sulha nekadar müessir su vik edici mahiyettedir.» takımlan vardır ve bütün bu malların rette hizmet etmis bulundugunu oS Mabadi S inci sahifede tün dünya tasdik ve itiraf etmek mec tsmet Pasa Hazretlerile Celâl Beye buriyetrndedir. Şimdi Sovyetler Rus fendi refakatlerinde Sümer Bank U deye kâfi gelmez. Pasa Hazretleri, her yasile diğer memleketlerin hepsi sa mumî Müdürü Nurullah Esat Bey ol roakine, her daire hakkmda en ince teTnimî ve ciddî münasebetler tesis et duğu halde, sabahleyin dokuzda ev ferruahna kadar malumat istedikleri mek istiyor. Bu vaziyet karsısında velâ Bakırköy bez fabrikasına gitmiş gibi, birçok sualler sormuşlar, bu araCumhuriyet Türkiyesi Rus Sovyetlerini ler, orada fabrika müdürü Faz<ı Beyle da muhtelif meseleler hakkında esash ilk tanıyan ve onunla ilk samimî dostfabrika idarecileri tarafmdan karsılanmünakasalar etmişlerdir. Bu münaka luk tesis eden memleket olduğunu mulardır. Pasa Hazretleri, c'erakao şalar, tsmet Pasa Hazretlennin, meıtı müftehirane hatırbyabilir ve hatırla fabrikayı gezmeğe başlamışlar ve paleketin sanayilesmesi hususndaki de • tabilir. Sovyet Türk dostluğunun son muğun muhtelif muamele makine ve rm tetkik ve tetebbulanni g'istermeai Dün ve evvelki gün Kandilli Raziyaretlerde tes'it olunan yük«ek sa tezgâhlardan geçerek nasıl brz ve paitibarile çok dikkate lâyıktı. Pasanın satanesi asağıdaki iki zelzeleyi kaymimiyet ve kıymeti de işte bundan iletiska olduğunu sırasile takip ve tet detmiştir: sanayi islerile candan alâkadar oldu ri gelmektedir. Biz iki komşu, hiç kimkik etmişlerdir. ğu ve bunlan esasmdan mütalea ettiği seye tecavüz etmek için deçil, belki Pazartesi günü akşamı Istan Fakat «bu takio ve tetkik etmişlerbütün sözlerinden anlaşılıyordu. elimizden gelebildiiği kadar sulha hâbula çok yakın bir mesafede dir» sözü Basvekil Pasanm Bakırköy dim olmak gayesile dostuz. Münferit bir zelzele olmuştur. Bu zelzele saat bez fabrikasını nasıl gezd'klerîni ifa Gazetecüik hayatunızda, birçok büve muşterek kuvvetlerimizin hedefi IIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIllllltlllllllllllllllllllllllMllimirllllllllllUIMinMIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIMIHHIIIIIIIIMItlllllllllinnillllllllllllllllllllllinilllllllllllllll 20 yi 17 dakika ve 21 saniye geçe bundan ibarettîr. olmuştur. Kısa fakat şiddetli olan yen bir vaziyete ifrağı elbette mem gelmiş bir hâdise olmak itibarik asıl bu zelzele heryerden duyulrmıştur. nuniyetle telâkki olunmak lâzım gelen ehemmiyet bu yeni vaziyetin sulha Sovyetler Rusyası gibi genis bir ülDün öğleden sonra saat 13 ü 30 hizmetinde görülmek lâzımdır. Aynî bir vakıadır. lcede oturan büyük bir minetin Jünya dakika, 1 saniye geçe İstanbuldan derecede sulhperver iki büyük nflle Şimalî Amerika Cumhuriyetleri tt işlerinden hariç ve münferit gibi bir vatakriben 5,800 kilometro mesafede, tin daha ziyade bu gayenin temini ibtihadı ile Sovyetler İttihadı arasındaki ziyette durması dünya sulhu içm elbet cenubu garbî istikametinden selen tiyaç ve tesiri altında aralannda yenison vaziyet Sovyetler rejiminin Şimapek büyük bir noksan teskil ederdi. ve talî sarsıntı!ari bir saat kadar den münasebet tesis etmis oltnalartnı It Amerika tttihadınca tanınmasi şekAvrupada takdir ve tasdik olunmaga devam eden ikinci ve çok şiddetli bütün sulh muhiplerinin memnuniyetle linde tecelli ediyor, ve filî vaziyet te başhyan bu hakikatin Şimalî Amerika bir zelzele daha kaydedilmiştir. Bukarsılıyacaklannda şüphe yoktur. hakikaten bundan ibarettir. Ancak Birlesflc Cumhuriyetlerince füen yürü • Mabadi 6 ıncz sah'fede YUNUSNADİ bu anlasma zamanuı icaplarile vukua Başvekil Hz. Sumer Bank Fabrikalarını tetkik ettiler Ismet Paşa dün Ankaraya döndü • ^ Tevfik Rüştü ve Recep Beyler dün geldiler Yarın aksam Pireye gidecekler Yunanlılar Hariciye Vekilimizin Atinaya ugramasını müste sk hareketin bir delili sayıyorlar Hariciye Ve kili Tevfik Rü« tü Beyle C. H. Fırkası U mumî kâtibi Recep Bey dün sabahki ekspresle Ankaradan şeh rimize gelmiş lerdir. Tevfik Rüş tü ve Recep Bey ler, Haydarpa şada Vali Muhittin, Madrit elçimiz Şevki Beylerle Muhtelit Mübadele ko misyonu erkârp tarafmdan istik bal edilmislerdir Ismet Paşa Hazretleri «Fabrikalarda gördüklerim ve bu sahada çalışan arkadaşlarımızın gayreti, yeni tedbirler ve yeni teşebbüsler almak için bizi çok teşvik edici mahiyettedir» buyurdular Hariciye Ve kilimiz, Haydarpaşadan saat 10,30 da vapurla tstanbula geçmiş ve oradan otomobille Tokatlıyan oteline giderek tsmet Paşa Hz. ni ziyaret etmiştir. Tevfik Rüştü Bey, yarın Atinaya, hariciye Vekili Tevfik Rüştü ve Recep BeyTer kenJilerini karşılıyardarla beraber Haydarpaşa garında orada bir gün kaldıktan sonra, Belgrada gidecektir. Tevfik Rüştü Bey, Belgratta evvelce hazırlanmış olan Türk • Yugoslav dostluk muahedesini hüku Mabadi 2 inci »ahifede "Açlıktan ölenler varken bu ne utanılacak hal?,, Ingiliz parlâmentosunda bir meb'us Kralın huzurunda kürklü ve mücevherli hazıruna böyle bağırdı Londra 21 (A.A.) Parlâmentonun üçüncü içtima devresi bu sabah Kral tarafmdan mutat merasimle açılmıstır. Kralın Bukıngham sarayından parlâmento binasına gitmesi esnasında teşekkül eden alayın önünde Kralın basseyi^i bulunmakta idi. Ondan sonra Kralın ve Kraliçenin bindiklen yaldızlı araba ve bu arabamn iki tarafında süvar muhafızla.r ilerl^mekte idiler. Kral müsür üniformasını giymisti. Kraliçenin onHizlannda kakıım der'ısin den mamul bir manto bulunuvordu. Arabanın arkasından gene süvari muhafızlar ve Kralın askerî maiyetine mensuo zabitler ^eliyorlardı. Bukingham saraymdan parlamen to binasına kadar uzanan yolun iki tarafında muhafızlar sıralanmıstı. Kral ve Kraliçe halkın alkısları arasında lortlar kamarası önüne ge'ir gelmez süvari topçu alayı efradı tarafmdan kırk bes pare top atıldı. Kral lortlar kamarası binasının dıs dehlizine girince içtima salonundaki lortlar ile zevceleri ve buniardan sonra gelen avam kamarası azası, tribünlerde bulunan diplomatlar ayağa kal Ingiliz Parlâmento binast karak Kral ve Kraliçenin salona girmejini beklediler. Biraz sonra Kral başında tacı ve sarMabadi 2 inci »ah'fede i Yeni bir sulh konferansı İtalyada, muahedeleri de gözden geçirecek bir konf erans toplanması için mükâlemelere baslandı Cenevre 21 (A.A.) Havas ajar sı muhabirinden: En büyük salâhiyet sahibi bir membadan bildirildiğine göre tngiliz Hariciye Nazın Sir Con Si mon Londraya dönmeden evvei A merika murahhasile görüsmüs, Hal yan sehirlerinden birinde Milletler Cemiyeti haricinde yeni bir konferans toplanması gerek tngiltere ve gerek İtalya tarafmdan teklif edilecek olur sa Amerikan hükumetinin nasıl bir vaziyet alacasrını anlamak istemistir. Havas ajansı M. Hendersonun da hemen ayni saatte Sovyetler birliği mümessili M. Dovgalevskiden bu yolda bir istimzaçta bulundugunu ilâve edebilecek vazivette bulunmaktadır. Dipiomatik mahfille Cenevrenin isgal ettiği mevkii bir İtalvan sehrine kaptırmamakta her suretle menfaattar olan M. Hendersonun bu yolda teşebbüslne girisebilmesini hayretle karsılamaktadır. Böyle bir tesebbüs ne netice verirse versin Cenevre konferan »ının müzakeresine devam edeceği ve hiç değilse yeni konferansın elde edeceği n«ticeleri tasdik etmek vaziyetin IKİIIIltlllllllillllllinillllllllMIIHIItini lltllHf1HltlrH((«fllHinillHlllllllliUlllllllllMtnilMt<*IIIH1lttlllHlfll1lllllltlltll1IIHIIHIIIIllll1IIIMIMIHtllltHfM Bakırköy Bez fabrikasında Şiddetli zelzele Bütün dünyada hissedilen bir zelzele oldu Mr. Henderton Mr. Con Simon de kalacağı temin olunmaktadn . Bu yeni konferansa ait malumat hududu burada durmaktadır. Yeni koı* feransın toplanma tarihi ve p.o^jını bilinmemektedir. Herhalde inceden inceye düsünıile cek olursa yeni konferans •ha'cikntetı toplanabilirse sene sonundan önce içtims edemiyecektir. Filhakika herkesçe bellldir ki büyi* devletlerin mümessilleri dünkü toplanMabadi 3 iincü »ahifede