17 Kasım 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi 44 üncü cüzü çıkti « .„. NO. o4£0 u m h ur i yet ISTANBUL CAĞALOĞLU Telsrat ve mektup adresi: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: Istanbul, No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir müdürü: 23236. Idare müdürü: 22365. Matbaa: 20472 Cuma 17 Teşrinisani 1933 Hayat Ansiklopedisi Biyik bir küliphanayi bir arada evinlze getiren en faydalı eserdir. Her evde bir tane bulunmak lâzımdır Avrupa vaziyetinde Nazik bir safha vrupa ahvalinm çok nazik bir safhaya geçmiş ve çok • nazik bir safha geçirmekte olduğunu açık gormek ve açık söylemek lâzımdır. Takip olunacak hattı hareket hueusunda fikirler çok kanşıkhr. Almanyanın Silâhları Azaltma konferansüe Mületler Cemiyetinden çekilmesind'en sontra ttalya dahi Silâhlan Azaltma lconferansında bir müsahh vaziyetine geçmeği tercih etti. Ingiltere silâhlarm azaltılmaa yolundaki calısmalann devammı arzu etmekle beraber bahriye programmda yeni insaata girismeği istihdaf eden projelerini de Avam kamarasına getirmiş bulunuyor. Fraıua îstediği emniyet verilmedikçe silâhlarından hiçbirsey azaHı!mıyaca|inı tekrar ve kat'î olarak ifade etmistir. U mumî iddia Almanyanm tekrar sflâhlanmakta oldugu merkezindedir. Eğer herhangi bir anlasma ile tadil olun mazsa bu sridîîn nereye varabileceiHnî h«»rkes bilir: Eskisinden daha müthiş bir harbe. Avrupada yeni bir harbin ne n»hivetler arzedebileceğine sırası düştükçe bu süfunlarda temas o1unmu«tur. Bu • mm evvelâ emsalsiz bir boğuşma ve e'dürme olduktan sonra mevçırt me <*enîvetin altını üstüne getirerek müthis bir ihtilâlde karar kılaca&ma süphe yoktur. Gören göz kılavuz istemiye ceğine göre omuzlarmda ınes'uliyet tasıyan akıHarv başında devlet adamlarmın miDet ve meroieketlerinî böyle bir akıbete süriiklemekten »evahhuş ve tevakki edeceklerini farz ve kabul etmek tabiî daha makui olur. Daha tnakul olur ama zanvan zaman Avrupada tsler devlet adamlannın hakimiyetlerinden çıkmışa benziyor. tnsana öyle geliyor ki yann öbürçün hiç beklenmedik bir anda ve hiç beklen • medik bir yerde meydan alacak her hangi bir hâdise herkesi büyük bir yangmm îçine sürükleyip götürüverecektir. 1914 harbinin nasn* zuhur et miş otduğonn hep hatırlam: Bosna snrayaa rnnçıp aıiı bir gencin sıktığı kurşun dünyayı kana ve ateşe sok mağa kifayet etmedi mi? Denilecek ki simdi nefede buna tenzer nasıl bir hâdise çıkar da harp atesini körüklemiş olabiiir? Yerini ve bâdiseyi tayin etmek tabiî Tiümkün değildir ama Avruoada bugün mev • cut ve eari gerginliğm 1914 ten eksik değii, fazia olduğunu sövlemek, açık bir hakikati tekrar etmek deroektir. Eğer şimdiki gidiş ciddî bir sulh ar • lusile tadil olunmazsa harbî ika edecek hâdisenin 1914 e nisbetle daha kolaylıkla meydan alacağını muhak kak saymakta hata yoktur. Akşam sulh içinde yatağimıza girerek ertesi sabah harple uyanmaklığımız mümkün olan günler içindeyiz. Bütün bu fena ihtimallere rağmen yok sulhu kurtarabilecek ümitler de Ismet Paşa dün şehrimizden geçerek Zonguldağa gitti Başvekilimizin kömür havzasında iki gün kalarak dönmesi bekleniyor Başvekil tsmet Paşa Hazretleri re fakatlermde tkbsat Vekili Celâl Bey olduğu halde dün sabahki ekspresle Ankaradan şehrimize gelmişlerdir. Başvdkil Pasa Hazretlerile tktısat Vekili Bey Haydarpaşa istasyonunda Vali Muhittin Bey, Uçiincü Kolordu kumandanı Şükrii Nafli Pasa, Basmu • harririmiz Yunus Nadi, Siirt meb'usu Mahmut, Artvin meb'usu Asım, Halk Fırkası Vilâyet idare heyeti reisi Cevdet Kerim Beylerle hükumet, ticarî mehafil erkânı ve çok kalabalık bir halk kütlesi tarafından utikbal edilmislerdir. tsmet Paşa Hazretleri trenden inince kendilerini istikbale gelen zevatm ellen'ni sıkarak hatırlarmı sormuslar • dır. Bir müfreze asker resmi selâmı ifa etmiş ve mızıka lstiklâl marşmı çal • mıştır. Garın içini ve dışmı dolduran bin • lerce halk Başvekilimizi hararetle al • kışlamışttr. Ismet Paşa Hazretleri, Iktısat Ve kili Celâl Bey ve kendilerini istikbale gelen zevat Ankara musile Haydar pasadan Tooaneye geçmişlerdir. Baş vekil Pasa Hazretleri buradan otomobille Tokatlıyan oteline sriderek bir müddet isthahat etmis, öğle yemeğmi otelde yemîşlerdir. Başvekilimiz öğleden sonra saat dÖrde dogru Harbiyeye giderek Sipahi Ocağmı. saat 5 te de Üniversiteyi ziı. !?! İ TürkSovyet dostluğu Bozulmaz dostluğun yeni deliİleri Jeneral Voroşilofun Moskovaya avdeti münasebe tile Gazi Hazretleri ve Kalenin Yoldaş arasında teati edilen telgraflar • n w * .• • ı » Ismet Pf. Hz. ile Iktısat Vekili Celat B'ey Haydarpaşa yaret etmişler, akşamiizeri Ege vapu • rile Zonguldağa hareket buyurmuşlardır. İktısat Vekili Celâl, Siirt meb'usu Mahmut, Bolu meb'usu Falih Rıfkı, Zonguldak meb'uslanndan Ragıp ve Rifat, Asım, Sümerbank müdürü Nu rullah Esat Beyler de Basvekil Paşa Ha^retleırine refakat e^meMedirler. Basvekil tsmet Paşa Hazretleri bu istasyonu seyahatlerinde kömür havzasuu ve kömür işlerimizi mahallinde yapılacak müşahede ve tahkiklerie gözden gesirecekler, Ereğlide inşası mulrarrer bulunan liman hakkında ve Ereğli Irmak hattının tesbit edilmiş olan güzergâhında tetkikat icra eyliyeceklerdir. tsmet Pasa Hazretlerinin yanndan sonraki pazar günü sehrimize avdet etmeleri muhtemeldir. v ; Voroşilofun memleketimizi zîyaretinden bir intıba Gazı Hz., Currihuriyet Bayramının ılk çunu Ankarada yapüan resmı gecit esnastnda Voroşilof Yol&aşla gorüşür lerken "Yenî Türkiyeyi görünce Rfişvet tahkikatı devam ediyor hayrette kaldım,, Serkomiser Mücip B. dün Fransanın Ankara sefiri M. Kammererin Mar silyada Havas Ajansına verdiği beyanat tahliye edildi Marsilya 16 (A.A.) Buraya gelen Fransanın Ankara sefiri M. Kammererin Havas ajansı muhabirine beyanatta bulımarak demiştir ki: « Gazi Hazretlerinin, bu büyük adamın îdaresi altında Türkiyeain tahakkuk ettirdiği akıllara hayret verici terakikler karsısmda mebhut kaldım. Türkiye Cumhuriyetinm o nuncu yıldönümü bayramı, Türk milletinin mükemmel bir tarzda girdiği terakki yolunda devam etmek hususundaki müttefik arzusunu göstermiştir. Ankarada yap'ılan eser cidden brr mucizedir. Birkaç bin nüfuslu küçük bir şehrin yerinde bugün 80 bin nüfuslu çok asrî bir hükumet merkezi yüluelmektedir. Topraktan, çok güzel villâlardan mürekkep mahalleler fışkırmaktadır. Fransa genç Türk Cumhuriyetine olan muhabbetini göstermek için Ankarada bir sefaret binası yap<tıracalrtir. Fransız mecli sinin kabul etmiş olduğu tahsUat ile bu bina icm icap eden arazi satın alınmıştır. tnşaata hemen başlanılabilir. Ismet ve Kâzım Paşalara gönderilen telgraflarla cevapları Ankara 16 (A.A.) Cumhuriyetimizin onuncu yıldönümü bayramında bulunmak üzere Sovyet Rusya merkezî icra komtesile halk komiserleri meclisi tarafından gönderilen Jeneral Vorosilofun riyaaetindeki heyetin Moskovaya dönmesi dolayısile merkezî icra komitesi reisi M. Kalenin ile Reisicum hur Hazretleri, gene M. Kalenin ce naplarile B. M. Meclisi Reisi Kâzım Paşa Hazretleri ve Sovyet halk ko Mabadi 5 inci değildir, ve bu ümrtlerin başında in • sanlann şimdiki ahval ve şerait içinde dahi harbi istiyecek kadar mecnun olmadıklan raraziyesi vardır. Bunun haricinde Almanyayı takiben ttalyanın Silâhlan Azaltma konferan sından çekilmesi devletler arasında yeni müzakereler açmağa imkân ve • recek bir vaziyetin muhafazası arzu sundan ileri gelu.'?ı söyleniyor. ttalya bu hareketile Almanyaya karşı döst • luğunu muhafaza ederek esaslı meselelerin dörtler misakı diplomasî müzakerelerile bazi «ayesinde Bazi rande vü evlerini aç tırmak için rüş vet aldığı iddiasile Emniyet mii dürlüğünce iş ten el çektirile rek zan altına Maarif Vekili Hikmet Bey Univer alınan Beyoğlu sitenin açılma merasiminde bulunmak merkezi serko üzere dün sabah Ankaradan sehrimize miseri Mücip B. gelnrstir. H'krnet Bey istasyonda Unidün sabah bir I versite rektö"ü, fakülteler dekanları ve sivil memurun hoca'ar *a'•a^^dan karsılannuştır. refakatinde mev Vuc p Be • Maarif Vek'li doğru Üniversiteye cuden Adliyeye sevkedilmiştir. geleek Neset ömer Beyle bir buçuk Muc'p Beye Rüşvet verdikleri ihsaat kadar eörü'müstür. Bundan sonbar edilen randevücü Sabahat, Güra ıslahat müsaviri profesör Mals ve lüzar. Eleni, Kıvırcık Maryam ve fakülte "iek?rİ3rın! makamU^ında ziküçük Maryam ismindeki kadınîarla y tt etrr>'<*ir. bu rüşvet işleı~inde vasıtalık yap İsmet Paşa Hazrctleri Ünivermakla maznun sütçü Todori de Müddeiumum'liğe gönderilmiştir. sitede Mücip Bey, Istanbul Müddeiumumtsi Kenan Bey tarafından bizzat sorguya çekildikten sonra mesele, Beyoğlu merkez memuru Hulusi ve taharri memuru Remzi Beylere ait rüşvet işi tahkikatile meşgul beşinci müstantik Necip Nadir Beye havale edilmiştir. Bunun üzerine maznun serko miser, müstantikliğe çağırılarak geç vakte kadar istiçvap ed'ılmiştir. Mabadi 6 tncı sahifede Basvekil Ismet Pasa Hazretleri dün saat beste Üniversiteye giderek Vekil Hikmet Beyi ziyaret etmişlerdir. Saat 5,30 da Üniversitede Vekil BeMabadi 6 ıncı sahifede 1111111 Maarif Vekili yarın Üniversiteyi açıyor Vekil Hikmt B. dün sehrimize geldi ve Üniversitede fakülte müderrislerinin iştirakile bir içtima yapıld M. Kammerer gördüm. BulgaristaT.la da bir mu • karenet hareketi belirmiştir. Sovyet Rusyaya gelince, Sovyet heyeti murahhasasmm ziyareti bü • tün diplomatlann nazan dikkatini hassaten celSetmiştir. Hiçbir kim seyi tehdit etmiyen Türk Sovyet anlaşması istikrar yolunda ilerle • mektedir. Türkiyenin Avrupa ile olan rabıtalannın ehenuniyetini hakkiyle anlamış olduğunu görmekle bahtiyarun. Bugün yakın şarkta herşeyîn Bal kanlarda sulh ve tam bir istikrar istihdaf ettiğini söylemekle müfrit bh nikbinlik gÖsteımiş olmıyacağmı zannediyorum.» np varmamasındadır. Talep olunacak tadilât bazi milletlerin kabul edebil meleri kabiliyetini tecavüz edecek olursa netice menfi ve binaenaleyh bu takdirde harp gene zarurî olur. Hulâsa dünya dünya olalı içinde bulunduğumuz kadar kansık ve çaprasık bir devre geçirmemis*ir diyebiliriz. Bugün için ileri sürülebilecek kat'î bir fikrimiz yoktur. Yalnız vaziyetin înki şafını dikkatle takip etmek lâzımdır, onu yapıyoruz ve yapacağız tabiî. Dün sehrimize gelen Maarif Vekili Hikmet Bey , Cumhuriyet Bayramı devresi ayni z«. manda büyük bir sîyasî faaliyete doğruya devletler arasında halledil» de şahit olmuştur. Çünkü bütün metnbîlmesi içm kendisine tavassut rolünü lekf'tlerden gönderilen birçok mümessiHer bu bayramda hazir bulunifa ettirecek bir faaliyet zemini hazıryorlardı. Bu büyük yıldönümüne te lamaktan ileri geldiği zannolunuyor. Dörtler misakı Fransız tadilâtile M • kaddüm eden günlerde Türkiyeye U gelm iş olan M. Venizelos ile Romanletler Cemiyeti kadrosuna irca cdihniş ya H ariciye Nazın M THülesko ve olduktan sonra ttalyan tavassutunun diğe> birçok diplomatlarla uzun unasıl müessir olacağı ve nasıl yiirüyezadiy a görüştüm. Türkiye ile komşubileceği tayin olunamasa bile bu ci • lan, Romanya, Yunanistan, Yugos • lavy*a arasında dostîuk münasebet het te esasen sulhun herkes tarafmdan lerin in tam bir anlaçma denebilecek lâyık olduğu ehemmiyetle iltizam oludere cede inkişaf etmiş olduğunu nup olunmaması noktasına bağlıdır. dcğrudan Eğer her taraf sulhun halelden vikayesini ütizam ederse bu takdirde mevcut zorluklan halledecek çareler elbet bulunor, ve ezcümle yakm günlerin Milletler birinde Almanyanm tekrar Sular idaresi neler yaptı? Belediye Reisi «eskiden şirket iltimasla su veriyordu. Bugün bu vaziyet yoktur» diyor Şehir Meclisi dün birinci reis vekili Sadettin ferit Beyin riyasetinde tonlandı. Meclise yeni iltihak eden Ayşe Remzi Hanımla Karaosman zade Suat Bey heyeti umumiyeye takdim edildi. Kerestecilerde vaz'ıesas resmi yapılmış olan muvakkat hal bin«sına sarfolunmak üzere evvelce iki yüz bin lirahk bir istikraz akti için mtu kama müsaade verilmişti. Bu civarda yeniden bazi arsalarin istimlâki zarnreti hasıl olduğundan bu mikta rın iki yüz e'.li bin liraya çıkarılması hakmdaki makam tezkeresi bütçe encümenine verildi. Kânunuevvel nihayetinde mukavelenamesi brtecek olan Taksim bançesinin Etdorado gazinosu kı*mının spor işlerinde kullanılmak üzere Belediyede bırakılması kararlaştı. Terkos idaresi murakıplanna, Karaağaç müessesatı idare heyeti aza IIMIIIIMIIIIIIMIIIIIUItllllllllMIIIIIIIUIIIIIIIIIIKIIIIIfllll IIMIIIMIIIIIIIIIIIMMIIIIIIIIIIIHIIHIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIHHIIimilllM Jeneral Harington Istanbula gelecek Mütareke e! nasında tstan bulda işgal or duları kuman danlığını yap mış olan tngiliz Jenerali Haring tonun ayın yir misinde bir tngiliz heyetile birlikte Çanakka leyi ziyarete geleceği haber a hnmıştır. Jene Jeneral Hannoton ral Harington bu münasebetle îstanbulu da ziyaret edecektir. tngiliz gazetelerinin verdikleri malumata göre jeneral Cebelita rıktaki İngiliz kuvvetleri kuman danlığma tayin olunmuştur. llllllllllll ııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııuııiMiıııııııııııııııııtıınııııııııınııınııııııınııınııııiMiııımıııiHiıııııııııııııııııııniıııııııııtııııııııııııııiMi Cemiyetine ve Silâhlan Azaltma konferansma avdet ettiği bile görülebilir. Sulhun ımıhafazası kaygisı usulde fedakârlıklar üıtiyarını calz kadar kuvvetlidir. Ancak Almanya da dahil olduğu nalde devletler arasında tekrar müzagösterecek kerel'ere başlanabilmesinden ibaret oIan .'bu imkânm arkasmda da gayet çapr>şık safhalar saklı olduğunu şim diden biliyoruz. Bu müzakereler ev velâ Versay muahedesinin veonu t» kibeı'i de diğer muahedelerm tadili teklf îlerine kapı açnuş olacaktır. Er geç Hu yolda bir muhasebeye girişfl mek zarurî idi, ve zaten zamanla mümkün olacak tadilâtın yapılması binnefis o muahedelerin içinde dahi sara • hr <tle mezkârdur. Mühim olan nokta c > mSzakerelerin müspet neticelere va Şehir Meclisine yeni ittihak eden azalar Kara Osmamade Ayşe Remzi Suat Bey Hanrm larma olduğu gibi hakkı huzur verilmesi hakkmdaki bütçe encüment mazbatası okundu. Azadan Mehmet Ali Bey, idareye ait talimatnatnelerin müzakeresi Lutfen tahifeyi çeviriniz YUNUS NADİ