1 Kasım 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 9

1 TesrinUani 1933 Cumhuriyette Ziraat Bankası . ^a»^a»^a^^^a»^a^a«»^»^s^»a»j^ 'umhurivef ' 0ÜNYA0A EtER OLUYO Banka, Cumhuriyet hükumetinin muzaheret ve himayesi ile büyük bir kudret kazannuş, köylüye ve piyasaya büyük yardımlar yapmağa muvaffak olmustur Cumhariyetin bellibash eserleri ara«înda aayılabilecek mfllî mSesseseierimizden biri de hiç şüphesiz Ziraat Banka mızdır. Banka, temelleri 1863 te Tuna v i â . yetinde Mi'b.at Pasa tarafmdan ahlmış en eski ndRî banka obnasına rağmen nakikî büviyetini ve bugünkü knvvet ve kndretinî ancak Curahurivet devrinde bufmus o'an millî bir varkktn*. Ba miTî müessese, haien, memieketin en vüksek sermavesi ve en yüksek bir maiî kndreti haîz bankas/vaziyetmde olduğu gibi sermayesinrn tamamen feoy ve kasaba bukmî şahsiyetlerine ait oîması bakmımdan da adeta miTüles • tirilmiş bir müessese halinde bulunmaktadır. Zvaat Bntkaa gibi esld bir maziye malik olan bir müessesenin tarihî, bi . zhn ba küçük halâsarmza sıgmıyacak dereeet''» uzım ve baslıbasma bîr mevz"dur. Esasen Tnak»dnmz ben'r''nnj > r tım1>TTrroet vulannda mazbar olduğn buyfik Buosan ve ziraî kredi sahastn da olduğu ka^ar Hîğer sahalardald mührm ve müessir rolünü nmnmî hatlarile ruz eHirmek olduğundan ba taf • gnmıvoruz. Harpte enrnrzden encan a. razHeJd snbe ve sandıldarn» kaybeden banka, 1920 de Büyük Gazmin isaret ve tensibi Hanesmde Anadoludaki şube ve sandıMan Ankaradan îdareye b^*'^mıstır. Bankanm snbe ve san • d'klara münkaseni olan sermayesi yekunu bu tarflrfe 10,5 milyondu. Cunv hur'vetin ilânı sen~*î olan 1923 nîha. vetînde ise 13,000,000 liraya baliğ ol Otomobil kazaları nasıl azaiır Şoförlerî sıkı bir muayeneye tâbi tutmakla... Otomobil, bisiklet, motosiklet, ara. ba kaıalan vuku bulduğu zaman ilk iş tabiî bu faciaya hangi tarafın sebebiyet verdiğini aramak oluyor. Kim dikkat . sizlik etmiş, kim ihmali göstermif. E. ğer çarpışan iki nakliye vasıtası ise onlan idare edenler, yok yaya gidenbiri çiğnenmif ise gene her iki taraf hakkında tahkikat yapılıyor. Fakat ba tahkikahn basit şekli.. Me. sele daha derinlestirilecek olursa kaza. yı yapanlar veya kazaya sebebiyet ve renlerin her haagi bir hastalıkla ma. lul olup oknadıklan tetkik edüiyor. tşte bu husus hakkmda son zaman larda Avropada toplanan yollar kon . gresinde birçok memleketlerden gelen murahhaslarm huzurile mühim müna . kaşalar yapılmış ve kazalann marazî sebepleri çok derin surette mevzubahis edümiştir. Meselâ sağırlık, göz rahatsızlıklan, asabî buhran ve saire neticesinde oto . mobO, araba, bisiklet, motosiklet ve sair nakliye vasıtalannı idare edenlerin ellerinden vesikalan almmakta ise de sar'a ve saire gibi gizli hastalıklara müptelâ olanlar bu rahatsızlıklannı kendi . lerini muayene eden doktorlardan pek kolavca saklayabnmektedirler. Bunun için tsvicre hükumeti vesaiti nakliye i . dare edenler hakkında yeni bir kamm Lir gertç kızın vücticlünün asahi tanzim etmiş ve bunlardan asağıdald tarzda bir beyarmame vermelerini şart le olursa olsun bir gözünü kaybeden koymustur. vesaiti naküye idare edenfar de alta ay bir müddet gedrdtkten sonra maaye0 beyannamede şu sualier yazJıdn*: neye tâbi tutularak kendiierine va vesL 1 Doğduğunaz tarih. kalan iade ve yahut ta b«ı hak onlardaa 2 Her iki gözünüz haEtabnde miistirdat olunmaktadtr. dir? Fakat meselenin asıl mühim cuıeti ve. 3 Gözfük knlIanırmısuMz ? Kulla . myorsaraz yakm için mi, yoksa nzak L saiti nakliye idare edenlerin tâbi tutu çin mi lcullanıyorsumız ? lacaklan ruhî moayenedir. Ba maaye . 4 Kvlaklarmada rahatsızhJr var. nede sinirlerinin verdiği reaksiyonlar, mı? göz ve kulaklannın kuvveti esas tutu. 5 Vacudunüzün ü»t tarahndald Dinamograf d bütün azaruz tabiî vazifelerini icra ediyorlar mı? 6 Vücodunözun ait tarafmdaki bn. rün azanız tabiî vazifelerini icra ediyor lar mı? Ankara Z*raat Bankası Umamî Madörlük binan | ^ ,ayı me t o 7 Hiç sar'a nöbeti gedrdiniz mi? Ziraat Bankası gerek snbe ve ssn 8 Asabî bir rabatsıziık geçirdiniz dıklan adedmin fazlaluh. gerek nSkâmi? metle olan sıkı rabrtası ?tibaTT»e havale, 9 Bedenî ve nhhî vazfyetraiz hak. > eek mnameiesî, senet tabsil, kefalet londa bn soaîlere taaüuk ebniyen bu . I mektunlan itas^ karabivo isleri gibi dî. susat hakkında baska soylıyeceğinfz bir ' ^er banka mnamelelenni genî< mikvastf şev var mıdır? I tfava ve btmiardan muhim kârlar temi. Bu suaüerm cevaplan dosvasma kon. | nîr"» rrravaffak olmastur. makta ve tabiatile srizli ttrhıhnaktadn. B?ikantn Comhnrivet devrinde büAltmıs yasmı trecmis olan'ar ve vahut yük bir faaliyet gösterdüH muam^^ât snaüere verdikleri cevaolarda bir ra. yekun'anna ve kasaya friren ve çikan hatsızlıklan oHuIciarmı beyan edenler mebaTiğe ait olan sv rakamlardan da gozleri zayrf goren'er, asabî buhran anlasıbr: geçmn» olanlar tıbbî maayeneye tâbi ?pne Muamelât Kasaya eir^n ckan 1928 5,144 688 500 1.8ı:0 483 0nft torafmaktadırlar. 1929 5 050,130 500 1,789 180 000 Gözleri zavrf olanlardan her rkî göz. 1930 5 926 776 000 1 8 1 3 455 500 lenmn oesre 3n insnn HIJV Vetrnı muha1931 5.369.876 800 1,416.995 500 faza etmislere vesika verilmektedir. toir foför namzedinin geçirdiği 1932 4 J * U 1 Î . L 5 O O 1.161,024.500 Gözlerle biDıassa ruyet sahasmın dara. iki imtihan hp daralmadığı tetkik edilmektedir. Ta. 1931 32.236 332 le mnayene edOen zatm dîreksiyonu ne biî iki gozün rüyet sahası 180 derecel3c Bankamn 18S9 senesindea 1931 ni1932 30 067 025 kadar müddet idare edebilecegi öL ba zaviyedir. Şdförlerm hiç olmazsa 150 Cumhuriyet hükumetinin çiftciye gos bayetme kadnr vaptı£ı kârlarn yekn . Bu ikrazlar Sazân bankanm serma > çülüyor. lkinci muayene o zatm hastann 12 263.461 lira oltro bnmm 8 müterdiği yardmüardan biri de çiftçinin j derecetik bir ruyet sahasma malik ol . yesi miktarmı geçmistir. Halbuki Cum. siyet derecesinin tetküddir. Oçüncü muvon 629,925 Iiras 19241931 sene • müşterek kefalete müsteniden yekdi huriyetten evvel vaki ikrazat, Cınnhomalan lâznndır. Ba bir gozün sahai rfiIerine, yani Cumhariyetrn sekiz yıhna ayene o zabn ozak veya yakm bir me . gerlerine yardun etmeleri esas dahiünriyetten «©nraki îkraz'ara nisbetle hiç yetme moadildir ve tek görlülerin dahi aittîr. Ba da bankamn Camhnriyet devsafeyi derhal t>»httwn etmek kudretine deki kredi kooperatiflerinin tesismi ko» mesabesinde bulundi'ğu gibi daima diğer gözu tabiî bir insarnn gözunün rinde mazhar olduğu büyük mldsafı laylaştırmak maksadüe vergi muafî . malik olup olmadıgını öğrenmeğe masermayenin dununda bulunmakta idî. gösterir. beste dört kuvveune malflt obnası şar. yetleri bahşetmesi, kooperatiflere im • fki devre zarfmdaki ikrazlar hakkmda hrf oluyor. Dördüncü moayene o zatm ble vesika verilmektedir. Her ne suret. tiyazlar vermesi ve bımlann tesisinde bîr mukaveseye imkân vermek için înv isitme kabîliyetinin öIçülmesidB'. Yani kananî merasim ve itibarile lehsilât gösparatorlusTin nisbeten nrtmal telâldd tererek Ziraat Bankasmm nezaret v e edüebHecek on yınndald ikrazah aşağrya alıyoruz. Ancak ba rakamîar o • murakabası altmda bir kooperatif ha • Hükumet, demiryolu, lhnan ve sa reketi uyandırmasıdır. knm*rken roebî»5m altm parayı ifade tesisafa mşaatından mütevellit 240 mfl. ettîSîni nazan itibara afanak ieap etti. Banka, ileride çftçinin losa vadeli yon Brahk devlet taahhüdatma bankaB'I sribî o zamanki hudutlarm bugünkü kredi ihtiyaçlanm tamamen karşıla . nm kefalet etmeshu arzn ettiğmden ba TSrldye hudutlan olmsdıgmı da goz malan matlup olan ziraî kredi koope . T 1 husastaki kanunlara müsteniden akteden py»V astmnamak Iâztmdn . ratiflerinin teskiH hususunda büyük gayretler sarfetmekte ve ilk zamanlarda dilen mukavelelerle banka bn taahhü1902 3 067 027 data kefalet etmiştir. Cumhuriyet hükugelmiyen bu tesekküllere para vermek 1903 3 068 243 gelmiyen bu esekküllere para vermek metinin mozaharet ve himayesi altmda 1904 3 299 690 1 suretile yardunda bulımmaktadır. Ba boyle büyük bir taahbnde girisecek 1905 3 614925 sayede dört buçuk sene içmde kurnlan 1906" 3 877.651 derecede kudret iktisap eden banka bn kooperatiflerin sayısı 637 ye, sermaye1O17 '4 356 565 serefK vazifeyi maaimemnaniye kabal leri 2,775,000 liraya ve ortaklarma yap'4 895 564 ettigi gibi bankanm kefaleti alâkadar . hklan ikrazat yekunu 8.925,000 lira5 497 272 larca da hüsnâ telâkki edümistff. ya baliğ ohmıstur. Bankanm koopera 1010 5 435 022 tiflere yaptığı ikrazat ise 1932 sonunda Hükumet bankaya bandan baska ma 191P 5.575.325 3,411,000 lirayı bulmuştur. Uye veznedarhgı, eski evrakı naktiye Bankanm CumHorivet devrinde zürnin değistirilmesi, buğday mubayaasi, raa yaohgı muavenetler valmz kemmisüolar insası, Mersin fümigat luvanma yet noktasmdan nazan dikkati cel • Ziraat Bankası, ynkanda da söyleyaptmlması, Adanada pamuk tohumc bebnekle kalmaz. B<mka Cumhurivet diğimiz veçhile, Cumhuriyet hükume ıslahı, gayranübadîllere ait emvalkı idevrinde ziraî kredi sekillerini teknik tmin muzaharet ve himayesi ile Cumdare ve satisı gibi çok mühim isler de bakmundan ulah ettigi gibi zurram ba huriyet devrinde büvük bir inkişaf göstanmil etmîsrir. Banka ba isleri büyük termistii Bu inkişaf bankanm alelu • kredilerden istifadeleri imkânlanm da bir muvaffakiyetle başarmıs ve basarmom banka mnamelelerini yapmasına sa aıüıııualır. Evvelce muteselsil kefalet. makta bulımmustur. lâhiyet verilmesîle basîar. Bankanm le yahnz tobumluk ve viyecek buğday mkisafı bühassa mevduatta kendisini tevziab yapdrrken ve ikrazat daha zigostermektedir. Filhakika 1923 te Hem otomobilm içinde otur, hent de azalmağa baslamışbr. Çünkü zeki bir Hulâsa, Ziraat Bankanuz, Cnrnhoyade arazi mukabilinde icra edilirken 700,000 liradan ibaret olan mevduat sinema seyret Dünyada bandan rahat iş adamı otomobillere mahsus bir sine. riyetîn feyzfle köye ve ziraatc dogra omüteselsil kefaietli ikrazlar diğer istihşey tasavvur olunur mu? Hani vaktile 1931 de 56,5 milyon liraya çıkmıs ve ma meydam açrnıştır. Buraya otomo zanan kudretli ve kurtancı bir el ol sal maddeleri ve bflhassa tutân, pamuk, 1932 de resmî mevduatın kanunî hü Nasrettin Hoca ilk defa kayığa binmiş billerile gelenler, arabalrmdan inmek mnstur. Bankanm bugün 27,5 milyon te: fmdık, incîr, fizBm, afvon gibi baslıca kümlere tevfikan Merkez BanVasma zahmetine katlanmadan filim seyredeliradan ibaret olan sermayesini 100 Oh ne âlâ.. însan hem oturuyor, intikal etmis olmasma rağmen 49 mii. bilmektedirler. Kurdelâda konuşulan ihracat emtiası müstahsuierinm istihsal milyon liraya çıkararak ziraî istihsalm hem yüzüyor! yon 250 bin lira gibi yüksek bir seviyesözlerin üç büyük hoparlörle kuvvet • devrelerinde yapmağa mecbor oldukkredi ihtiyacuıı ocozca karsıIamaJc ve bv yi mubafaza etmiştir. Demiş. Tıpkı banon gibi. Son za . lendirilip seyirc'lerin kulaklanna gitme. lan istihsal masraflarmı karşılamak 8 • Bu meyanda tasarruf tevdian da bü eîi bir kat daha kuvvetlendirmek Cum. manlarda Amerikada alelâde sinema, sî temin olunmaktadır. zere teşmfl edîidiği gibi eiftçmin yalmz hnriyet hükumetinin baslıca eırrlidir. yük bir tezavüt arzehnektedir. 1924 te bar, kabare, tiyatro, yüzme havu71an Otomobiiler burada resimde gördü•raa mukabilinde,veya müteselsil keyalmz 6875 liradan ibaret olan taaar . ve saae gibi umumî yerierin müsterileri A.S. ğünüz vechile birbiri arkasına bir hi faletle değfl, esham ve tahvilâh, altmUu^ zıra, mahsullen mukabilinde d e para alabilmesı temm edibmstir. Bn snretle evvelce yahıız arazi mukabilinde para verilmesi dolayısOe münhasıran büyük çiftçilerin istifade etükleri banka sermayesi memlekette en mühim müstahsü zümresmi teskil eden küçük çiftçinin istifadesine de büyük bir nis bette arzolunmustur. Bir kelime ile ifade edilmek lâzım gelirse denebilir ki banka, tamamen modernke edilmiştir. Cumiıurrcet r""lcnmetî, Ziraat BanBa ıslahat neticesinde mnteseisil kekasmı ziraî kredi iM'vacmı tamamen faletfi ikraziaıs Cumhuriyet devrinde fonnmiıvaeak kudıMli bir w>wess»ie ha bSyük bir tezavüt göstenpis ve 1923 line kovmak maksadue daha Hk «e seoesine nisbetle 932 de alh*müli olnelerr'enberi b»nkaya müteroadi bir mo^tur. muJ»J'«ret ve hinvıv*. sröstennîstir. Bn Cumhnrîvet devrinde cfftcîyî para enm^eden olarak 1924 te alıp vermesine ait masraflardan ko bîr îc»»mn'i serranvesi 3 0 romak ve borca dolaynfle istflısalden va baliğ oIuncTva kadar arari nz»k1asmasma meydan vermemek mak. <?*"* pvai'n^u bir Jnsr"'n b»nkava tahsad'V kolavlıklar gösterflmiştir. Bu ko* sîsînî kabul etmiştir. Banka sermavesi Iaylıklar, bir taraftan hükumetçe ukuda ra surrtlı* ayn" samanda s*^*»Tik kâr ait mırtat kananî merasim ve eskâlin lann J* nSve^He om vılda ifcî Tn*«J»»nl çiftçi lehinde tadil edilmesi ve damga «•îr. flmrirn. 1<*?? senesi sonn îtîresmi ve tapn harçlan gibi birçok re57,299,300 Itradır. simlerden çiftciye moafiyet verilmesi, >e>. lua'CT^în'i «HmM olmasî diğer taraftan bankaca tahsilât esna ve avni z»"i»n»^a kep^:«''n<« di£»r ban . smda köyiünün ödeme takati esas ta yapabilmek salâVtularak ve iasesine, tohumlnğuna, dey. ıi"«»q neticeM olarak lete vereceği vergiye yetecek miktarlar nîn "ni genMetebflmis ve zîîraa b3. harice bnalnlarak banka alacağnnn gevrfk tnikvasta ikrazat vaoabihnek im • rive kalan mahsul bedelinden alınmast kânWmı buTr»»'i*tur. Bankamn son on gibi kolavlıklardır. Banka bundan basikrazlan be»v*"V »fidir: ka kuraklık, sei, haserat istiiâsı gibi ve 8 037 358 fiat döskünlüğü gibi ahvalde çiftçivi 17 039 878 alacağı için tazyik etmemeği prenâp 1 < »' > 4 ittihaz etmiş ve bu sebeple zürraı bas19 936.733 lıca istinatgâhı olan tarlasmdan mah . 20 491 653 rum etmemek üzere 930 vılma kadar '19?7 20 375 589 olan alacaklanm bes senelik taksftlere '1978 26 806 288 bağlannş ve para yerine aynen mahsul 1929 27 176 364 almakta bulunmustur. 1930 34 672 554 vduatı 1933 sene«nin Qk alh 10.715.000 liraya U l i ğ oln m d ^ R»»lrıın Comhariyet devrinde yapbaşUdığı ükonto ve borçlu he sabı cari küfadı muameleleri sennajres miktarile anm vadeli tevdiatm kabfli istismar olan nisbetlerinin baligme betle mahdot kahnıs ise de ba menabfi ziraî ikrazatma hasretmek mecbnrrye tinde kalan banka, diğer losa vadeli mevdoatla piyasanm ibtiyaçlarmdan ge. ne oldnkça mühim bir kummı karsı hyabümistir. Banka, diğer taraftan ziraî mahsullerin ihzar ve «ahşmı temin De mesgnl müesseselere kredi vermiş ve ziraat sanayiiflemesgol muesaese lere de yardımdan ve istirakten bâli kafanamıstn. Trakva seker, Usak seker, Aksaray Azmi Mîilî nn fabrikasma if tirak ettigi gibi Eskisehirde yeni teds olunan seker fabrikaana da iştirak et. misHr. akrülâmelleri muayene ediliyor uzaltta veya yakıada yapüan bir güriiL tüyi o adam aradaa ne kadar müddet geefaicten sonra içitebdiyor, U m oğ renmeit gayesSedir. t Besiod moayene karaahkta yapılı « yor. Vesaki nakliye idare etmeğe nan» zet olan adam pedallı ve manivelâh dL r«kw'jmwnı önüne otnrtuluyor. önândei btr finm geçiriliyor. Knmızı yesi] lam. balar yakJıyor. Bir taknn çan ve zü görîhüJeri vöcode getirBiyor. Bunlara g& re natnzet tam zamanmda ve pedala veya manivelâya TMMIII mecbnrrye « trndedir. t»te bu soretle o adaram dîk. kat ve kabıliyeti meydana cıkanhyor» Ba pedal ve manivelânsn merbnt bafam> dvgv maücneler namzette ba tecrabe esnasmda hrvale gelen reaksryonlan ve İMuUAnu sorat veyv betaetnıı lcaydedi * yor. ' Altma ve sonunca mnayene bn meslefe maltsas tarz ve nareketlerin tet • kflcine aittir. Gene karanlıkta namzet stm'î, fakat motörü mevcut bir oto • mobile otartukıyor. Ontr îsietiyor. ö . nânden bir filim geanTvor. Ba fÜimde gayet islek bir sokak eösterilivor. Nan zet, direksiyon, pf «^^lar, el frenile bu fi. Km gecerken tabiî hakild bir sokakta imîs gibi yerine göre manevra yapmak mecburiyetindedir. Zaten filim onun h» reketine tâbi balunur. Eğer birden fren yaparsa fübn duruyor, htzlandnvsa & üm daha süratlendirilryor. Arkada da • ran müfettiş namzedin soğukkanlılığt* ra veya asabJHğinJ bu surede w«»J«wif oluyor. Ziraî kredi kooperatifleri Kânn böyük artışi Ifte henuz tsvîçrede vesaiti nakliye > dare etmek için müracaat eden o a n . zetlere tatbik olunan muayene usulü. Hl| şüphesiz yakmda birçok Avrupa men»leketlermde ve biade de bu muayeae sekli tatbik olunmağa başhyacak, ba suretle losmen olsun kazaiar br. Cevletin baokaya yaptırdıjı îi'er Oiojnobillilere mahsus acık hava sineması Banka muameleîerinde inkişaf zada değiT, tiyatrobudaki seyiraTer ralık aralık dizümekte o aralsklar ar. kadakilerin temaşadan istifade etme « sini temin eylemektedir. Bu usul evvelâ Jeni Cersey eyale • tinde keşfedilmiş ve hemen Amerika nın ekseri yerlerinde taarrrnüm etmîştn Amerika gazeteleri otomobillere mah • sus parUann bflhassa fena havalarda müsterilerie dohnakta olduklanni ilâve etmektedirler.