29 Ekim 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 8

Cumhuriyet Ordusu, gökgürültülerini Tarihi, binbir şanlı zaferle dolu olan ve sanki kahramanlıkta harika ve dışarıdan ve içeriden Cumhuriyete, inkılâba, ten sonra 14 Bncn kolordu losmen v« 1 ind kolordu kâmüen büsbütün mbJ J Iftl etti. Istanbulda ve dvarmda bolunal 25 inci kolordu ise, esir vaziyetrade bulonuyordu. Binaenaleyh Istiklâl müca. deksi başladığı zaman koca Anadolo, da 650,000 kilometrelSE hudutlanmı . nn muhafazası için 40,000 askerimiz,1 250 makineli tüfeğimiz, pek a n ağır olmak üzere 200 topnmuz vardı. Bugünkfi muzaffer ve ktnrvetli Cumhu riyet ordusunun çekirdegini iste ba kü. çük ve dağinık kuvvet tfşldl etmiştir. Bu adeden küçük, fakat iman kuvveti kibarile bfiyük ordu, Franstzlarla, Er . menilerle Pontfis Rumlarfle, vatan haml padisahm hilâfet ordmile ve YunanbJarla çarpifarak hepsmi mağlup etti ve 26 ağustos sabahı, kurtulus taarruzuna başlarken şu kuvvette idit 186,326 Asker 98,956 Tüfek 2,025 Hafif makmeli 839 Ağır makmeli 323 Top 4,586 Kılıç 5 Tayyak Bu ordu, karsısmdaki adeden ve maL setnece fa3c Yunan ordusunu mağlup ederek vatanı kurtardı. O vakittenberi de durmadan çalısryor ve kuvvetleni yor. •Cumhuriyet 29 Teşrlnîevvel Mutlakıye. devrinde ordu, talim •« terbiye görmiyen, ahs, ameliyat ve ma nevra yapmıyan, Yıldız sarayı etrafmdald hassa krt'alan müstesna, aç, çıp lak Te bakımsız bir kalabalıktan iba • retti. Padışahı b«kliyen bir avuç has • M efradı muhtesem üniformalar, telâtin dzmeler gfyerken hudutlarda vatanı bekKyen yüz bmlerce asker, yırtık çural ve partal çank giyerlerdi. 1908 d« ordu meşrutiyet ve hSrriyeti padısahm elinden kurtanMctan sonra hemen kendi kendisini tensik ve tan . zhne başladı. Balık bastan koktuğu içm, annetmm karnmdan doğarken mulaznn olan ve 25 yaşmda pasalık rütbesme çdcan yaveri hazreti şehriyarî kuman. daalar tasfiyeye tâbi totaldular. Yaslanna, tahsülerine, kıdem'.erine göre rüt beleri indirüdi. Bu arada bir ferik, yüz. başı vekilliğme kadar îndi. Meşrutiyeti kurtaranlar asker olduklan için ordu ya büyiik ehemmiyet verdiler. Mahmut Şevket Pasa merhum büyük bir gayret1« ise sanldı. Silâhlar, teçhizat, teski lâl yenflendi; fakat dahilî ve harici bir sürü gaile isyanlar, ibtilâller, Arabistan ve Arnavutluktaki tenkil harekitı ordunun ciddî ve hakikî bir surette ten. sik ve tanzimine tnâni oluyordu. Orduya siyaset te girmis, zabrtan arann. da fırkacılık ba* göstermisti. Gerek M L tanat devrine ve Ittihat ve Terakkiye ait kusurlar, gerekse o zaman memle • keti idare eden Ittihat ve Terakkiye mubalif partinin idaresizliği, zâfı aczi yfizfinden Ba&an Harbi büyük bir felâketle neticelendi. Bu hezimetten sonra ordunun tensik]' için büyük bir Al man nlahat heyeti getirildL Çok genç vasroda Harbiye Nazın olan Enver Pa. fa, kat*î bir azim ve irade ile orduyu kokünden ıslaha başladı ve muvaffak ta oldu. Cumhuriyet ordusunun teşkilfltı BugBn Cumhuriyet ordusunun ha . n r t teşkflâtı Cemiveti Akvamm 192S askert samamesine nazaran şöyledir: Orda 3 ordu müfettisliğine aynlmıs. fcr. Birind orda müfettisİği Ankara . da, arindsi Konyada, üçüncüsü Di L. Türkiye 9 ajkcrEk dairesine aynlnnp olup her dairede bir kolmnlu var . dart Ba mmtakalar v» kolordalar söy. le taksim edümistir. 1 md kolordu Af. yon, 2 md BaUcesir, 3 Üncfi tstanbul, 4 öneü EskişebJr, 5 md Konya, 6 met Tokalt, 7 ind Diyarbekir, 8 md Erzmcan, 9 uncu Sankamıs. roto Büyük Baskumandandan tOrdular ük hedefiniz Akdenizdir ileriî* emrini alan ordular dohcz gun sonra tzmire girmlslerdi. Bu resim, Dâhi Başkumandanımn tzmirin kurtulusundan sonra Befinci Süvari kolordusuna resmi geçit yaptırırken alınmıstir etmis, fakat bajkumandandan vekilimiz, nınun yükünü hafifletmek maksadma göre kullandı. Enver Paşa, büyük bir kendi ifade ve hirafına nazaran, «biz kendi yağımızla kavruluruz, tiz şarkta Ru*kumandanın hais oknaa lâznn gelen yaya karsı taarruz yapmu » demi* ve evsahn çoğundan mahrum ve yalnut cür'et, azimkârlık ve irade batsalan • Türk ordusu, Çanakkalede tam mâna•ile kavrulup yammftır. na malik oldugu için bizzat idar* etti • gi veya kendi fikrini kabul ettirdiği ha. Almanlann oyuncagı haline gelen Enrekâtın hemen hepsmde ordu m&glup ver Pasanın sırf askerlik noktai naza • oldu. Kendi cephelerimn yıkılırken en rmdan belki dogru, fakat Türklük ve güzide fırkalanmız, Galiçya, Makedon memleket hesabma yanlış olan «harp, ya ve Romanyada, nankör müttefik • garp cephesînde Almanlar tarafından lere yardun için kınlıyordu. Kafkas, kazanüacakbr. Onun için her fedakâr. Irak ve Filistin cephelerindeki maglu . lıgı yapıp Almanlann garpteki yükünü biyetler, bafkumandanlığm Almanlann tahflf etmeliyi» siyaseti yüzünden (bu yükünü hafifletmek gayesini takip et «iyasetin diger Avusturya, Macar ve mesmden üeri gelmiştir. Yalnız ÇanakBulgar müttefikler tarafmdan asla takalede 55,000 i yehk olmak üzere verIdp edihnediğmi de unatmamak l&zım digimiz 255,000 kifilik azim zayiat, hep gelir.) Unnnnt Harp Almanlann mag. lubiyetfle bktigi zaman, Türk orduM Enver Paşanm hatasmdan fleri gel • Mtnmı da d d e hiçbirşey kalmamıstı. miçtir. ÇünkS tngüizlerle Fransızlar Ge. liboluya asker çıkardıklan zaman, Alman baskumandankğı, Enver Pasaya, bize mühimmat v« levazm yetiftirmek fizoer. Sırbistan FOİunn acmaiı ğil Sıva* cephesi demek daha dogru ohırdu) erimiş olan koca ordunun mütareke hnzalandığı zaman yalnız 100,000 i muharip olmak üzere, iaçe mevcudu 560,000 kisi ye inmiştL , 1914 tenesin denberi silâh altma almmış olan 2,850,000 insandan 2,290,000 kisi e. riyip gitmişti. Bunun 440,000 i şehit, digerleri ise yarah, malul, esir, gaip ve firari idi. Harbe girerken 348 ağır, 870 haftf topumuz vardı. Harpte 914 ağır ve 1633 hafif top daha tedarik ettik. Bu su retle en az 3,765 toptan mütareke imzalanırken elimizde 1867 top kalmı^tı. Mütareke imza edüdikten tonra, 1 . Kafkas ve tran, 2 . Irak, 3 . Suriye Küikya, 4 . Medine, Asir, Yemen, 5 . Trabhagarp, 6 • Anadolu ve Trakya eepbelerine yazılımş olan o yfiz bin muharip ofanak özere 560,000 kL ordunun büyük bir kısedfldi Mutareln •« Büyük harpte Fakat aradan bir sene geçmeden Un*nni Harp çıktı. Biz de bu badireye ka. hldık. tyi ve aamkar b * ıslahatçdık ka. büiyeti gosteren Enver Pasa, kendini Alnıanlara kaptırarak maalesef iyi bir baskumandan olamadu Bütün ümidJni Alman ordusunun zaferine bağladığı için Türk ordiHonu, memleketi koru gavesine göre değflı Alman. ordu? nn şa kadar aake raitine gSre rimiz bulunacakh: 30,000 piyade, 4409 makineli tüfek neferi, 6,000 topçu. 3,300 süvari, 3,240 isuhkâm, 1,026 telgraf, 5,106 tayyare tefküâfa, 2,718 nakliye, 675 hizmet neferi, 2,610 sana. yi efradı olmak üzere 60,000 asker, 160 sahra ve cebel, 72 vasat. 24 ağır top olmak üzere 256 top. Fakat yapılan ter. hisler yüzünden eldeki mevcut 60,000 den hayli asağı inmisb*. Mütareke muciblnce, itflâi devlet • lerine 250 ağır, 150 sahra olmak üzere 352 top, 78,636 tane yepyeni tüfek ve kasatura, 1054 topun kaması, 348,692 kullanumş tüfekle 1813 tüfek maka • nizması olmak üzere cam'an 1406 top, 427,330 tüfek ve 3,183 makmeli tü . fek teslim etmiştik. BÜYÜK CÜZÜ TAMLAR: Türk ordnso, 0ç orduya tefrik edu mistirt Birmd orda: 2 fad, 3 aneS ve 4 fin di kolordulardan, tkfod ordoı 1 kıd, 5 md kolordu hrdan, Odmdl ordut 6 mo, 7 inci, 8 ind ve 9 unca kolordulardan mürekkeptir. Ba 9 kolorda, 18 piyade ve 5 süvari frkasndan mârekkep okm stivari nr . 3 ü muvazzaf,, 2 si ibtryattır. ^ 3 Bir kolordmtm teşküâttı Her kol Mötareke imzalanırken Irak, FOittin ve Kafkas oephelerinde U>u ceohev* hstbin «pnuoda. KafloM de. Cumhuriyet ordusunun çekirdejji Yunanhlar îzmire fik**k*wn ve Trak» ya Yunanhlar tarafmdan ordu, fld pryade fBİcaandaB ve diger moavm krtaattan mürekkeptir. Bu mu avin kıf alar şankrdnrt Bir süvari ala . yı, bfc kolorda topçu alayı, bir J*tA k k n tdbara, bfr mnbabere tabura, bir otomobiDi ve arabah nakliye taburu. Bir ftrkanm tmşkilâtıt Her, fırka flç prjrmde alaymdaa mürekkeftir. Her j On »ene evvel yalnız süngüsile muzaffer olan Türk ordusu bugün, moderen bir ordunun çelik miğfer, ağır obüs, tank, sahra telsizi, hava mükemmel vesaiti hep Cumhuriyet idaresi temin etmiştir bataryalan gibi en son sistem silâhlarüe mücehhezdvr. Bütün bu