6 Ekim 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi 41 ıncı cüzii çıktî Onuncu sene: No. 3383 r umhuriyel İSTANBUL CAGALOĞLU Telgraf ve mektup adresi: Cumhuriyet, Istanbıü Posta kutusu: Istanbul, No. 246 Telefon: Başmuharnr: 22366, Tahrir müduru: 23236, Idare muduru: 22365. Matbaa: 20472 ^ ^ ^ ~~^m* ^^^^^^^^^^^«•^^•^^İ^^H • Hayat Ansiklopedisi Böyak bir kiHöphaneyi bir arada evinize getiren M ffaydalı eserdir. Her evdo bir tane bulunmak lâzımdır. Cuma 6Teşrinievvel1933 Maarifte Islahat ürk milletinin kaybettiği vakit ve ftrsatlan telâfi için hummalı bir surette çalısan yeni Tıirkiye idaresi her sahadaki semereli faaliyet. lerine ilâveten elinı maarif islerine de atnuf balunuyor. Biz, btrkaç senedir maarifte devam eden bu hıza bakarak herbalde bu isin mümkıin olan azamî muvaffakiyete ereceğinde bir dakika şiiphe etmemisizdir. Cumhuriyet idaresinin esaslı muvaffakiyet »«rlarmdan birinin de isleri sahıslann düsüncele . rine güvenerek değil icap, liizum ve esası göz önünde tutarak takip etme • «inde olduğunu büiyoruz. Bu itibarladır kij maarifte baslıyan nlahahn esası hiç değismeksizin devam edeceğini ve hatta daha da tekâmül ey. fiyeceğmi tahmüı etmek güç değildir. Maarîfunii cidden ulaha muhtaç olan islerimizin basında gelir. HaHa mn yüzde beş onu okuyan bir millet daimî bir tehldce içinde yaşıyor demekür. Bahusus; bizim gibi Avrupa ile As. yayı birbirine bağhyan bir mmtakada Oturan, ve cografî vadyeb' kadar tarihî mukadderah ve medeniyet analığı itibarSe de dünyada mühim rol oyna mağa mahkum ve hatta o rolü oyna . mağa başlamtf bir millet için maarif meselesi kadar mühim bir mesele ta savvur etmek mümkun olmamalıdn. Maarifîn ise, en mühim meselesi halk •rasında okumak ve yazmak bflenrarin adedini çoğakmaktır. Bunun için ne • reden baslamalıdır? Yukandan ım, asağıdan mı?.. Biz, iste bir taraftan Üniversite işlerOe buna yukardan bas. larken hiçbir vakk iBc tahsili de ihmal etmi| değiKz. Ayni zamanda, »lahatı o cepheden de yörutüyoruz. Ünfversiteye verilen ehemmiyet her memlekette flmfi irfan raembamın bu boyük müesseseden hayat aldığı mu haldcak olmasmdan üeri gebnektedir. Üniversite adeta bir ordunun erkâıuharbiyesi gibi telâkld eduebîKr. tBc tah. «I, ve orta tahsii usulierin! ve esaslannı hep oradan abr. Bunun içindtr ki; bizde d* t)niv»«<>*T« can verroekle îHf "•e orta tahsihıı eaaslarmı hazırfamağa •e sağlamlaştırmağa doğru gtdıyons. Birçok memleketlerde mecburî tahsflinflktahsilden orta tahsile kadar tes. mil edildiği bir anrda bizim bu t*la hatta daha gecikmemize imlcân yoktu. Binaenaleyh, üniversiteden başlıyan bu ıslahahn bir an evvel neticelenerek i& ve orta tahsfl ıshhatma gebnek raru • reti de hasd olmu» oiuyor. Ben, Unfversiteyi yamtz âlim yetiş tiren bir müesses* olarak değil, fakat flk ve orta tahsili îdare eden ve onun esaslanm kurarak oraya mualİTm ve tistiren bir müessese diye de telâkld ederhn. Birçok memleketlerde de maarif tesküâtlan mmtakalara aynldığı vakit bunlarm başmda Universiteleri gorüvoruz. Untversite reisi o mmtaka maarif teskilâhnm da reisi oiuyor. Biz, bir taraftan ecnebi muallimlerme cok ehemrmyet verirken o ecnebi muaHim. lermin memleketlerinde tecrübesi ya pılmıs usulleri ve tesküâh da almağa mecbor olmahvre. Yokaa, o teaküâb. bizde kabiliyeti tatbâVrvesi yoktur diye «atmı bozacak aurette tadfl ederek alırsak ortaya çok acaip bir teskilât çıkarmıs ve onun d« tecrSbesine kat laıums olurtrz. Maarifunbde bu kabilden ve anla. sılma» içm mtısas sahibt olmağa ihtiyaç göstermryen işler çoktur. Hatta, bunlar Avrupada artak en basit ve kart soreti hal bahnos olanlardan baslar. Meselâ, so 9cmal Bntmanlan!... Av. rapanm hiçbir yermde Itselerde bnde olduğn jnbi ikmal amtihanlan yoktur. Sene mhayetmde imtibana girmi» ve mavarrak olamaıroş talebe smıfta kahr. Halbuld, bizde talebe ikmal imtiham olduğunu büdiği içm de biraz çabs • mıyor. tkmalde geçerim diye hesap yapîyor!. Diğer cmetten, srarrpta ki muaDitnlerhi bazılan da çalumadığnH goVdüğS bu talebeyi biraz daha çahssm diye ekseriya ücmale bvakıyor. Sonra; bir talam esasstz ve anlasıl maz taümatnamelerfle liselerde baka . torya geçirmek imkânları Türk genc Kği içm birçok güçlüklerle doldurul muştur. Maarifi cok flerde birçok mem. leketlerde on sekiz yaşroı geçiren her vatandaş hiçbir mektepte okuduğımu, •mrf atladığım veya smrflarda kaldığım ispata mecbur olmaksızm doğrudan doğruya bakaloryaya fprer. Ama, bu bakalorya o kadar sıkı ve güçtür ki ona müstahak olmıyan kabil değil ge • çemez. Binaenaleyh, artık talebenin nereden geKp nereve grittiğini sıkıfıkı aramağa ve iş sahîplermi türlü tedbir . ^vtt başvurmak zaruretmde bvakmaga hiçbir sebep yoktur. Sınıf geçmek me «elesinde de mekteo ve muallhnler serIstanbui meb'usu ALÂETTtN CEMlL Mabadi 2 inci sahifede T Gazi Hz. Bulgar Kralına bir telgraf gönderdiler [Reisicumhur Hz. ile Yugoslavya Kralı Hz. arasmda teati edilen telgraflar tatanbul 5 (A.A.) Reisi cumhur Gazi Mustafa Kemal Hz. tarafmdan dün Bulgar Kralı Bo. ris Hz. ne su telgraf çekilmistir: Hasmetlu Bulgar Kralı Boris Hazretlerine Ha?metlu Kral Aleksandr Hz., zatı hajmetpenahilerinin dosta • ne »elâmlannı bana tebliğ lut • funda bukındular. Yugoslavya Kralı ve Kraliçesi Hazeratının sahsî cazibelerinin tesiri altında bulunduğum bugün zatı hasmetpenahilerinin, dosta • ne selâmlanm, bu yüksek ve mufahham vasıta ile bana bil<firmek lutuf ve nezaketinde bulunduklannı da öğrenerek çok memnun oldum. Bundan dolayı en hararetli tesekkürlerimi zatı hasmetpenahi • lerine iblâs eder, samimî ve sadakatli dostluğumu yeniden temin ve teyit etmeği bir vecibe saya . rım. GAZt MUSTAFA KEMAL * •* ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^^^^^ ^ ^ ^ ^ İsmet Paşa Hz. Ankaraya gittiler Gazi Hz., Başvekilimizi bizzat teşyi ettiler Şehrimizde bulunan Basvekilimiz tsmet Pasa Hz dün öğleye kadar Pera . paiu otelmde istaahat etmislerdir. Bas vekilimiz öğleden sonra saat 3,30 da otomobille Dolmabhçe sarayma gitmis, Reisicumhur Hz. tarafmdan kabul olunmustur. Reisicumhur Hz. ile tsmet Pasa Hz. saat beşe doğru beraberce saraydan çıkarak «Ankara» musile Haydarpasaya geçmislerdir. Bsvekilimiz, Gazi Hz. ne arzı veda etmif ve kendrierini tesyie gelen Vali Muhittin Bey ve sehrimizdeki meb'uslar ve diğer pek çok zevatla vedalasa • rak trene binmistir. Mabadi 6 tnct sahifede Istanbul, on sene evvel bugün kurtuldu İKtanbul S (A.A.) Reisi cumhur Gazi Musafa Kemal Hz. ile Yugoslavya Kralı Aleksandr Hz. arasında şu elgraflar teati edtlmistir: ^^^^^^^^ ~^^^^*~ "^^^^^ '^^^^^ ~^^^^r ^ ^ ^ r Türkiye Reisicumhuru Gazi Mus, tafa Kemal Hazretlerine tstanbul Gördüğümüz kabul tarzından dolayı duyduğumuz minnettarbk duygulannın ifadesini, gerek zatı devletleri ve gerek memleketlerinin refahı hakkındaki dılekle . rimizin lutfen kabul buyurulma sım zatı devletlerinden rica ederim. C. ALEKSANDR Hasmetlu Yugoslavya Kralı Aleksandr Hazretlerine Dubrovnik kruvazöründe ' Nazik ve Iutufkâr tel yazımz . dan dolayı zatı hasmetpenahin'ze tesekkür eder, gerek zab haşmetpenahilerinin sahsî ve gerek memIeketim'zin saad'eti hakkındaki en samimî dileklerimin kabulünü ve Kralice Hz. ne en hürmektkâr tazimlerimin îblâğ buyurulmasını rica ederim. GAZİ MUSTAFA KEMAL, #** Ankara 5 (Telefonla) Bulgar Kralı Boris Hz. nin tahta çık. malarının yıldönümü münasebetile Gazi Hz. ile Kral Hz. arasında samimi tebrik telgraflan teati e dilmistir. ^^HW^^ ^^^^^^ ^ ^ ^ ^ ^ • • • • Hariciye Vekîli hareket etti Tevf ik Rüştü B. Cenevreden M. Titulesko ile heraber döne^ek Çanakkale şehitlerine bir abide isteriz Biz, kahraman Çanakkale sehitlerinin kemiklerine böyle hürmetsizlik mi edecektik? Tevfik Rüşta B. M. Titttletko Istanbulun kurtulu» gününü kut lularken gözlerimin önünden uzun ve elemli mütareke »enelerinin in sanın yureğine eza ve ıstirap veren günleri bir resmi geçh yapar. Bu Mabadi 4 iincü »ahifede Şe&rimizde bulunan Hariciye Vekilimis TeWik Rüftü Bcy dün ak • samki ekspresle Cemiyeti Akvam müzakerelerine iftirak etmek üze. re Cenevreye gitmiştir. Hariciye Vekilimiz Cenevrede Romanya Hariciye Nazın M. Titu • lesko ile de görüsecektir. Mabadi 4 Smcü »ahifede Cenevre konferansı İngiltere tahdidi teslihat konferamı toplanırken hazırlanıyor 21J yeıii, narp gemisi ; Cene«re»5 (AA) Hava* A * * jansı pildiriyor: M. Henderson srlâhları bırakma konferansını 9 tesrinievvelâe tpplanmağ», davet etmiştîr.' Bu davet dört devlet' mlsakını imzalamış olan devletlerin Cenevreden ba»ka bir şehhrde toplanarak müzakeratta bulunmak üzere konf eransın tehiri talebinde bulunmuş olduldan haberyıe karşı kat'î bir tekzap teskil etmektedîr. M. Nadolnynin pazar tesi günü Cenevreye avdeti beklentnektejse de Von Neurathın geleceği şüphelidir. Her halde von Neurath 9 tesrinievyelden evvel gelmiyecek tir. EsasenAlman mehafrli, Almanyaya Hiçbir teklif yapılmamıs olâuğunu, A ' m * n y a n m konferansta te , mir ed.ılmesine mtıxar etmekte bulunduğunu beyan e'.iıeîctedir/Hal buki V,on Neurath bugün Cenevre'den bir takım sual'er almış ve kendisinden bunlara sarih cevaplar veı> mesi is^enmifthr. Konferansın i*tik bali mumaileyhm vereceği.cevapla ra bağhdır. < • 50 milyorı sterline sahip çıkan çıkana Zaharofun oğlu olduğunu iddia eden bir adam utıklâl marşının «şuheda, fışkıracak, to prağı sıksan suheda'> dedığı vatan topraklan ışte Gelibolunun bu topraklandıı kı münevver Türk gençlığı orada şehit kemiklerinin perişan bir halde, yerlcrde ve meydanda yattığını görmusler ve onlardan bir kısmını böyle toplıyarak üstiı ne «Turk tarihinin en şanlı savaşlann • dan birisinı yaratan öhilenmize abide ıstiy oruz> cümlesini hâvı bir levha aamışlardır. Millî Türk Talebe Birliği tarafmdan bir heyet, Çanakkale »ehitliklerini zL yaret etmisti. Gençler büyük bir he • yecanla yapnklan bu seyahattan, hem memnun, hem de mahzun döndüler. 55 bm Türk detikanlısınm bu toprak . lar için can verdiği harp sahalarını gezerken, bepsinm iftiharla göğüsleri kabarmıstB. Fakat şehitliklerin ihmal e dilıniş manzarası, hele bu vaziyetin kar. sılarmdaki yabancı mezarlıklann ma • mur, ve abidelerin muhtesem halile mu. kayesesi, gençlik kafilesini bihakkm müteessir etmiştir. Gençler, birlik mecmuasmın son nüshasında bu teessürle rini, çok heyecanh bir lisanla izhar ediyorlar ve: Mabadi 4 üncii sahifede Zaharof (sağda) ve oğlu olduğuhu. soyliyen adam Londrada münteşh Deyli Heralt gazetesi yazıyor: Avrupanın esra reng^a adamı diye tanınan ve geçenlerde vefatı haberi sayi olan Sir Basil Zaharofa daha ölmeden evvel bir varis çıkmıştır. Aslen Lhvanyalı oMabadi 6 ıncı sahifep" M. Venizelo Sabık Yunan Başvel^ıİir:Baf(Fel^lî^ Vekili ve halk tarafmdan harareÜş teşyi edildi Mabadi 4 ünca¥aahifede y Yeni tefrıkamız Bunlar için Irakın şimalinde bir yurt tesis edileceği CENGİZ HAN haberleri sık sık duyulmağa başladı Musul 5 (Hususî muhabirimiz den) Son günlerde bilhassa Iraktaki Nasturilerin tedibinden sonra Suriye ve Irakta Arap ittihadına muariz Ermeni, Asuri ve diğer a. nasır arasında sayani dikkat bir *aaliyet görülmektedir. Cezire meb'usu Halil, Cerablis meb'usu Mustafa Şahin, sabık Nusaybm kaymakam vekili Kados, Halep meb'usu Haraç Papazyan, Süryani meb'usu Abdülcelil ve Halep Süryani meb'usu Lâtifin evlerinde müteaddit toplantı . lar yaptıkları ve Arap ittihadına muanz anasırla Asurilerin vaziyetleri etrafında göVü^tükleri. neticede Cemiyeti Akvamda Asuri meselesi müz&kere edilirken bu anasır na mına da bir heyet gönderilmesine karar verdikleri haberi halk ara sında sayidir. Irakın şimalinde E« meni, Asuri gibi Araptan gavri a nasır için yurt tesisi hakkındaki ha vadisler sık sık duyulmakta, bun lar asiret rüesası arasında sayani dikkat bir teessür ve heyecan uyandırmaktadır. Suriye ile Iraktaki ermenive asuriler YARIN BAŞLİYORUZ BOyük Törk c'hang ri muanam imparratoluğu nasıl kurdu ? Yarından itibaren merak ve lezzetle okuyacaksınız. M. Venizelomn hareketinden bir intıba Başvekil îsmet Pasa Hz. nin mi I rimizde bulunan sabık Ytınan •afiri olarak bir haftadanberi şeh ) Mabadi € tnct tahiftde