5 Ekim 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi 41 ıncı cüzü çıktı *«n«. I I * OOOO umhuriyet „, İSTANBUL CAGALOGLU Telgraî ve mektup adresl: Cumhuriyet, Istanbul Pos kutusu: Istanbul, No. 246 Cumhuriyet, Posta sl: I t n , Tlf Telefon: Basmubarrir: 22366. Tahrir müdürü: 28336, tdare mudürü: 22365, Matbaa: 20472 r B I Hayat Ansiklopedisi Büyük bir kütüphaneyi bir arada evinize gefiren en faydalı eserdir. Her evde bir fane bulunmak lâzımdır. Dorcpmho 3R TocriniOUVPİ 9BmBB IB?nmB¥¥BI Türkiye Yugoslavya münasebatmda tarihî bir gün Dün şehrimize gelen Kral Aleksandr Hz. ile Reisicumhur Hz. arasmda sulhun takviyesi volunda çok mühim bir mülâkat vukubuldu Uolmabahçe «rroyr nhtmında Uk telSM Gazi Hazretlerile Yugoslavya Kratt H*. Dolmabahçe tarayından çtkarlarken Küçük İtilâfla Balkan birliği Arasmda ugoslavya Kral ve KralîçesînİB Varna tstanbnl v« Korfuya yapmmkat oMnklan ••yalu* •*+silesile yollan üzerindeki telâküer Kö çük İtilâfla Balkanlar arasındaki mfi nasebetler noktai nazanndan yansı yanlıs, bir kısmı doğru bir sürii faraziyelere ve neşriyata meydan vermiştir. Bu munasebetle ortaya atılan yanlıs telakkiler ve bir misal olmak üzere Pariste münteşir Lo Jurnal gazetesinin 30 eylul tarihli niishasındaki siyasî mü Iâhazayı zikredebiliriz. Bu mülâ hazaya nazaran 40 milyon nüfusluk Küçük ttilâf kütlesinin Balkanlar üzen'nde müessir olmaması ihtımali ol mazmış. Nitekim Avrupanm sarkı ce • nubî müntehasındaki Yunanistanla Avrupa kıt'ası haricmdeki ( !) Türkiye, Küçük itilâfın bn kuvvetinden ürke rek kendi aralannda bir arla?ma ve yaklaşma yapmağa müsareat etmişlermis, ve nitekim son Ankara muahedesî bunun bir neticesi imiş. Böyle bir korku mahsulü olsa da Küçük ttflafm sebebiyet verdiği bu anlaşma sulh he sabma bîr kazançmış.!.. Bastan sonuna kadar hatalı olan bu mulâhazantn hangi bir yanlışlığı dü zeltmek lâzım geleceğinde msan sası nyor. Türk Yunan itilâfmm husulünde Küçük îrilâf manzumesile uzaktan, yakmdan hiçbir alâka ve münasebet yoktur, ve Türk Yunan dostluğu dün değü, Sç sene evvel aktolunmustur. Yugoslavya Kral ve Kraliçesi Hazret lerinin son seyahat ve telâkilerinde eger Küçük ttilâfın Balkanlaria alâkan noktasından herhangi bir'vaziyet varsa bu ancak Türk Yunan dostlugu • nun kuvvetinin Balkanlarda icrasma namzet bulunduğu hayırkâr tesire dikkat olunmus olmasından doğmus ola bilir, ve hakikatm bu merkezde olduğunu gösteren deliller ve alâmetler de eksik değildir. Şunun bunun yanlışm» tashihe ça • hşmaktansa biz vaziyetm hakikatmi tesrib edelim: Küçük îtilâf, malum olduğu üzere, Yugoslavya, Romanya ve Çekoslovakya devletleri arasmda muahedelerin mer'iyetini teyit için husule gelmis bir manzumedir, ve takip ettiği siyasette esasen Fransanın piştarhğma tâbidir. Mevcut muahedelerden memnun olmı yan devletlerin başında Almanya ba lunuyor. Macaristan ve Bulgaristan da bu muahedelerden müştekidirler. Al manya şimal koridorundan başka Le histan ve Çekoslovakyaya karsı şark hudutlannın tashihine taliptir. Cenupta Avusturyayı kendisine ilhak etmek is tîyor. Garpte Sar mıntakasmın istir dadını bekliyor, kimbilir belki Alzas Loreni Fransadan hariç bırakmağa çalışıyor, Belçikanın Malmedyyi fuzulen işgal ettiğine kanidir, ve nasyonal sos yalizm iktidara geldikten sonra Al YUNUSNADİ Mabadi 2 inci sahifede M. Muşanofun mühim beyanatı Kral ve Kraliçe Hz. dün geldiler, büyük tezahüratla karşılandılar Bulgarlar hiçbir devlete Gece Gazi Hz. tarafından şereflerine bir ziyafet verildi, bağlanmak istemiyorlar lkl"a'evlet reisi Dolmabahçe mrrayma girtrJtrlten geceyansmdân Sonra limanuftıztlan hareket ettiler Yugoslavya Kral ve Kraliçesi Ha . zeratı dün sabah saat onda senrimizi teşrif etmişlerdir. Kral ve KraKçe Ha • zeratını hâmil olan Dobrovnik harp gemisi Boğaz haricinde Zafer ve Tı naztepe torpitolanmız tarafmdan karşılanmıstır. Dubrovnik torpkosu saat setdzde Boğazdan içeri girmis ve Tı • naztepe ile Zafer torpitolanmız da Yügoslav torprtosunu takip etmisler dir. Yugoslavya torpitosu, Kavak örle rine gelince, bir muddet tevakkuf et mtstir. Bu snada Ankara motörile Riyaseticumhur Kâtibi Uumumisi Hikmet, Riyaseticumhur Seryaveri Celâl, Pro tokol Umum müdürii Şevket Fuat Bey. lerle Yugoslavya sefbi ve refika» Ka vağa gelmislerdir. Riyaseticumhur Kâ tibiumumisi Hikmet Bey, ve diğer zevat motörden Dubrovnik gemtsinc geçmişler, Hikmet Bey, Kral ve Kraliçe Hazeratma, Reisicumhur naımna beyanı hosamedî etmaştir. Kral ve Kraliçe Hazerah bu sırad» torpHonun arka tarafmda bulunuyorlardı ve Kral Hazretlerinin arkalartn da Amiral üniforması vardu Saat doknzda onde Zafer, ottada Dubrovnik, arkada da Tm^ztepe tor • pitolan olduğu halde Kavaktan hareket edilmiş ve Boğann Rumeli sahili takip edüerek Ortaköy açtklarma kadar gehnmiştir. Rumeli sahilmde bütün mektepler tabur halinde sahflde mevld aknular, mektep talebeleri ellernıde bayraklar olduğu halde Kral ve Kraliçe Haze • ratım selâmlıyor ve hep birden: Yaşa!... diye bağınyorlardı. Kral Hazretle.1, büyük bir durbünle Boğazın 3d tarafmı seyrediyorlardı. Yugoslavya ile anlaşma tesebbüsleri Makedonyalıları şiddetle harekete getirdi. Anlaşma için Yugoslavyadan arazi istiyorlar Sofya 4 (Hu. Mu.) Bulgar Basvekili M. Musanof «Jurnal dö jönev» muhabirine şu beyanatta bulunmustur: « Bulgaristanın Türkiye ve Ro • manya flo olan münasebatı iyidir. Yu. nanistanla da anlaşmamız yakmdır. Yugoslavya ile bazı halledilecek ifle rimiz vardır. Makedonyada yasıyan sessiz Bulgar halkına ekalliyetler bukukunun temini için mevcut muahedelerin çerçevesi içinde Yugoslavlarla yaptığnnız müzakerder ilerliyebilir ve 3er lemesi lâzımdır. Bulgar hükumeti hiçbir devletle kendîsini bağlamak isteme . diğinden Bulgaristan ne TürkiyeYu . nan misakma girdi, ne de Küçük ttilâ fa dahıl olmak istiyor. Fakat Bulga • ristan serbest olarak komsularile siyasî ve iktısadî sahalarda çalışmak tstemektedir.» Bulgar matbuatı Varna mülâkahnın yabnz hariç tarafmdan bahsetmekte ve meselenin ruhu olan siyasî kısmı et . rafında ketumiyet muhafaza etmekte. dir. Yügoslav taraftan fırka reislerinden Kral ve Kralİçe Hx. Afansın verdiği malumat Ittanbul 4 (A.A.) Yugos lavya Kralı Hz. ile Türkiye /?*incumhura arasındaki mülâkat tatn bir samimiyetle meşbu ol • mustnr. Her iki devlet reisi birbirini tanımak ve sulhun kuvvetlen • dirilmesi hususundaki fikir ve noktai nazarlanm teati etmek vemlesirn elde ettiklerinden dolayt çok memnan olmuşlar, her iki devletin sulhperverane siyasetinin iki milletin ve komşu bü . tün milletlerin menfaatlerine< sulh davasına ve umumî vifaka uygttn olduğu hususunda muta bık kalmışlardır. Her iki devlet reisinin iki memleket arasında en iyi münasebetler idamesi arzusile mütehassis olduklart, bu münasebetle taayyün etmistir. Tthtıntında Bu strada Yugoslavya harp gemisi top atmak suretile sehri selâmlamtstır. Orada demirli bulunan Yavırz dretnotumuz da top atarak mukabele etmistir. Yavuzun bandosu, güvertede Yu goslavya millî marşmı çalıms ve bahriyelflerimiz de üç defa yaşa diye ba gırarak Kral ve Kraliçe Hazeratmı se. lândanuslardn'. Ortaköydetı Dolmabahçeye kadar olan sahili halk baştanbaşa doldurmoş ve muhterem misafirleri büyük teza hüratla alkıslarruşlardır. Dubrovnik torpitosu biraz sonra Dolmabahçe sarayı açıklarma gelmis ve tekrar 21 pare top atmak suretüe Reisicumhur Hazretlerini selâmlamu ve Yavuz da buna mukabele etmistir. M. Maşunof Pronkof Çanl<of bu mülâkat hakkm • da yunlan söylemiftir: « İki devlet kraUarmm bu tetnasMabadi 6 ıncı sahifede Viyanadaki suikast Avusturya Başvekilini öldürmek istiyen adam kimdir, neler söylüyor ve hakkmda neler söyleniyor? M. Dolfusun sıhhî vaziyeti iyi Avusturya Başvekili M. Dolfuse yapılan suikast bütün cihanın nazan dikkatini tekrar Avusturyarun dahilî ah valine ve haricî vaziyetine celbetmiş tir. Suikasti yapan şahsm millî sosyalistlerle alâkadar olması ihtimalinin kuvvetlenmesi, yakın akrabasının mezkur fırkadan olması Avusturya meselesi nin vehametini bir kat daha arttırmaktadır. Çünkü bu hâdise millî sosyalist dalgasınuı Avusturya gençliği ü zerinde ve hatta orduda dahi nüfuz ve tesir yaptığını gösteriyor. Mütecavizin yakın zamana kadar Avusturya ordusu mensuplarmdan olduğu anlaşılmışfar. Avusturyadaki vaziyetin vehameti bu rada muhtelif siyasî kuvvetlerin birbi rile çarpışmakta olmasmdan neş'et etmektedir. Başvekil Dolfüs bir taraftan millî sosyalistlerle hariçten ve dahil den yaptıklan faaliyet ve tahrikât ile mücadele etmekte, diğer taraftan Markistlerle uğraşrnakta idi. Üstelik ken Limanda Dubrovnik, Ortaköy açıklanna geldigi zaman, Hariciye Vekili Tevfik Rüs. tü, Vali ve Belediye Retsi Muhhtm Beyler gemiye geçerek Kral ve Kraliçe Hazeratnn karsılanuslardır. Tevfik Rüştu ve Muhittin Beyler tarafmdan Kraliçe Hazretlerine üç buket takdim edihnîs. Dolmabahçe sarayında Saat tam onda Reisicumhur Haz . retleri refakatlerinde Başvekil İsmet Paşa Hz. olduğu halde sarayın nhtnnma inmişler ve Kral Hazretlerinin tesrif lerine intizar etmişlerdir. Dubrovnik, saray önünde demirle dikten sonra tstanbul motörü torpitoya yanasmıs ve Kral Hazretlerini alarak sahile getirmistir. Kral Hazretlertni hâmil olan motör »aray nhtımına yanaştığı sıreda Ka' Hazretleri de memnun ve mütebessun Hazretleri de mmnu nve mütebessim oldukları görülüyordu. Gazi Hazret . leri, motör sahile yanasınca, Kral Hazretlerinin elinden tutarak karaya cıkarmışlardır. Burada iki devlet reisi çok samtmî surette el sıkışmıslar ve frar«" ca konusarak saraym bahcesine çık mtslardır. Saray bahçesinde Başvekil Ismet Pasa Hz., Kral Hazretlerine takdim e dilmiştir Mabadi 5 inci sahtfede Kral ve Kraliçe Hazretlerini getiren Yugoslavya harp gemisi /r. Dolfasön son Londra seyahatinde tayyareden inerken alınmış bbr resmi disinin istinat ettiği fırkalar arasmda da tefrika vardı. Suikast hâdisesini ve akislerini tetkik edecek olursak şu hükmü verebiliriz: Avusturya hükumeti M. Dölfüsün hafif şekilde yaralanması sayes^de nasyonl sosyalistlere mevkiini Mabadi 4 üncü