5 Ekim 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

Cumhuriyet Viyanadaki suikast Avusturya Başvekilini öldürmek istiyen adam kimdir, neler söylüyor ve hakkında neler söyleniyor? Birinci sahifeden mabat tehlikesinden hîç olmazsa şimdilik kurtulmus oluyor. Dün gelen telgraflar sunlardır: Cumhuriyet bayramında Camiler böyle tenvir edilemez mi? r = 5 Teşrînievvel T933 Amerikada neler oluyor? İBa Istüısalât azalmakta, grevler salgın halinde bütün memlekete yayılmaktadu Londrada çıkan The Economistin Nevyork muhabiri 28 eylul tarihile gazetesme su telgrafı çekmiştir: «Millî faaliyeti inkişaf ettirme kanunu ile iktısadî salâh sahasmda elde edilen cılız neticeler, Amerika hükumetinin bundan somraki pro gramının ne olacağı tneselesini ortaya çıkarmiftır. Hükumetin para meselesi ve sair işler hakkındaki düşünceleri malum olmadığı için, ticarî muameiâtta büyük bir tereddüt hükümfermadır. Pamuk fiatleri ahi • tatbik edilen tezyidi kıymet probiraz yükseltFlmişse de buğ^ay zer*iyatını tahdit programı henüz bir semere vermemiştir. Nevyork Taymis gazetesinin neşrettiği istatistikler istihsalâtın mü temadiyen azaldığmı gösteriyor. Müs teriler fazla fiat vermemekte taannüt ettikleri için perakende ticaret gayet durgun bir haldedtr. Hükumetin evvelce kapatılmıs oIan bazı bankalann para sahiplerine dolar başına 50 santim vermek şartile pek yakında tekrar açılması için bir proje hazırladığı bildirilmektedir. Ayni zamnda şimendifer idarelerine hükumetin büyük miktarda ikra zatta bulunacağı söylenmektedir. Memlekette salgın halinde devam etmekte olan grev hareketleri bü yük nisbetler dahilinde çoğalıyor.» akşamki program J M. Daladiye ve Fon Nöyrat ta birer teessür ve tebrik telgrafı çekmişlerdir. M. Hull, Amerika hükumeti namına bilhassa satnimî bir lUanla yaDün eelen telgraflar zılmış bir tebrik telgrafı göndermişViyana 4 (A.A.) Başvekil M. tir. Dölfüs dün suikasti müteakıp derhal Hitlerin M. Dolfusun iyilesmesi hastaneye kaldınlaraik muayenesi yahakkındaki dileklerini bildirmek üpılnuş ve kurşunlardan birinin sol kozere bir telgraf çekip çekmiyeceği lunu sıyırarak gectiği ve ikincisinin de henüz bell<i değildir. sağ orazu deldiği fakat kemikleri in Bütün gazeteler dünkü suikast citmediği anlaşılmıştır. tlk pansumanhakkında uzun uzadıya mütalealar dan sonra Başvekil derhal evine gö yürütmektedirelr. Mutaarra Dertilin tiirülmüştür. Oradan hükumet işlerini milliyetçi sosyalist fırkasına mensup idareye devam edecektir. olduğu gazetelerce kâfi derecede saSuikastci kim? bit addedilmektedir. Ancak bu in Viyana 4 (A.A.) Başvekilin sıhtisap keyfiyeti biraz süphelvdir. Buhati ividir. Dortorlar, kendisine tam bir nunla beraber Dertilrn bir milliyetçi istirahat tavsiye etmislerdir. sosyalist ailesmden olduğu bildirflmekBununla beraber M. Dolfus evinden tedir. Alman telsiz istayonlan devlet işlerini id»re etmekte devam e bu suikastm sosyal demokratlar tadecektir. Hatta dün aksam saat 20 de rafmdan hazırlanıp yaptınldığına radyo ile kua bir nutuk söylemistir. dair bir rivayet çıkarıp yaymağa boş Suikasti yapan Vivanalı Dertil 22 yere uğramıslardır. Hiçbir kknse bu yaşmdadır. Kendisi Federal orduya rivayete inanmamıştır. Yarı resmî mensup iken koğulmustur. Suikasti yapKarnerTmlzden Bursada Cumhu. gazeteler Bu suikastten Alman milmak için uzun müddettir koridorlarda riyet caddesinde Üsküplü İsmail liyetçi sosyalistlerinin mes'ul oldukbeklemekte idi. Taammüt açıkça gö • Hakkı Bey bize bir mektupla su yuları düşüncesini ileri sürmektedir rülüyor. Sorguya çekilen Dertil siyasete kanki resmi gönderdi. Bu resim, Saler. lâkayt olduğunu, bununla beraber hüray Bosnada Rüstetnbey camiısinin | Bu gazeteler diyor ki: kumetin başmda M. Dolfusten başka bir 400 üncü yıldönümü münas«betil« «Alman milliyetçi sosyalistleri kin sahsiyetm bulunmasım istediğini söy tenvir edilmistir. Hakikaten ca • ve nefret saçan propagandalarına nilemiştir. minin tenviratı çok güzeldir. Ka hayet vereceklerini ecnebi hükumetFakat bo sahsiyetm kim olduğunu rifanizm sorduğu ve btediği gibi, lere, bilhassa Italyaya kaf î ve retsoylememiştir, çunku maksadı bu şah Cumhuriyet bayramında büyük camî surette vadettiklerfne bakmıya • siyet üzerine nazan dikkati celbetmekmilerimiz bu sekilde tenvir edilemez rak bu propaganda »ıücadelesinden tir. Dertil, katil kasti oimadığuu id • mi? Saray Bosnada yapılan bu ten. bir türlü vazgeçmemişlerdnr.» dia etmiştir. Frannz gazetelerinin neşriyatı . virat tstanbulda neden yapılama • Hıristiyan sosyalist mehafilde, Dersın? Evkaf umumî müdürlüğünün Paris 4 A.A.) «Lö Jurnal» tiiin mîllî sotyalitlerle munasebeti olnazan dikkatini celbederiz. Her halgazetesi M. Delfusa karşı yapılan duğu içm fırkadan çıkanldıgı hakkınde bazı camilerimizin bu şekilde suikastin manaamın açık oldugunu da sayialar dolaşmaktadır. tenviri çok iyi olacaktır. yaziyor ve diyor ki: Viyana 4 (A.A.) Hava» Ajan «Katil ve onu bu cinayete sevke*t muhabirmden: denler, dokuz aydanberi Avus*ur • Avusturya gazetelerinin ve bilhas • yanın istiklâlini müdafaa eden ada•a Ekstrablatt gazetesmin Dertilin e • mı ortadan kaldırmak istemişlerdir.» vinde yaptıgı tetkikata göre suikastci, bundan 3 ay evvel, millî sosyalist pro .Alman gazeteleri ne diyorlar? Berlin 4 (A.A.) Volf Ajansmpagandası yaptıgı içm federal ordudan dan: çıkanlmıstır. Milliyetçi sosyalistlerin fikîrleri • Dertilin küçük kardesi, millî sos • ni yayan Corenspendance gazetesi yalistlerle posta vazifesmi görmek fi • Avusturya Bacveküi M. Dolfusa ya • zere Bavyera Avusturya hududuna pılan suikast hakkında yürüttüğü geçeceği sırada Lechfeld karargâhı Beynehnilel buğday piyasası son hafmütalealar sırasmda ve bu vesile ina gitmek âzere iken tevkif edilmiş ta zarfmda buğday fiatlerinin yeniden le sunları yazıyor: tir. mühitn surette sukutile karsüasmifbr. Bo «Bu suikast eski Avusturya or . Dertilin kızkardeşi, millî sosyalist siıkuta sebep Amerika vaziyetindeki îsdusuna mensup bir asker tarafın • faal propagandacısı olarak tanınmak tikrarsızlık ve müphemiyettir. Bir dan yapılmıştır. Bu askerin milli • taraftan Arjantin mahsulünün iyfles tadır. yetçi sosyalist fırkaaile en ufak bir mesi diğer taraftan Rusya ve Tuna memDertilin aparhmanmin bü+ün duvaralâkası ve münasebeti bile yoktur. leketlerinin mühim mikyasta yaptık Iannda Hitler haçian doludur. Bilakis bu asker Marksist cemiyetlan satıslar fiatlerin düsmesinde âmfl Diğer taraftan haber almdıgına gö • lerden birinde azadır. olmuslardır. re, Dertil, geçen hafta Almanyaya gitMilliyetçi sosyalist fırkası boyle Amerikada buğday fiatleri 20 eylul mis ve bundan birkaç gün evvel Viyaşiddet ve kuvvete tnüstenit hare • tarihinde Nevyorkta beher huseli naya dönmüştür. ketleri her vakit büyük bir siddetle Viyana 4 (A.A.) Akşamü 92,25 sent iken 27 eylul 933 te ret ve takbih ettiğini haklı bir su . zeri. polis kısa bir tebliğ neşret . rette id<fia edebilir.> 87 5/8 sente düsmüf, yüzde 5 kadar m^t'r. Ingiltere kabinesinin fikri . sukat etmiştir. Yani 28 kilosu 125 Bunda, Dertilin Hıristiyan • Sos kuruştan 118 kurusa inmistir. Londra 4 (A.A.) M. Newtille yalist temayiilü «WehrTM'.T"1» askerî Macaristanda buğday vaziyeti Çemberlayn demiştir ki: tefkflâtma mensup oldugu tanın • Londrada aktedflen buğday itilâfı Başvekil Delfusa karsı yapılan almakla beraber arkadaşlannın aMacaristanın menfaatlerini lâyıkfle na* çakça ve çılgın suikasti nasıl derin rasinda millî sosyalist şöhreti ol . zan dikkate almamıshr. Zira Macarisbir nefretle haber aldığımızı kendim duğu bildirilmektedir. tanda mühimce bir miktara baliğ olan ve hükumetim namına bildirmek wTeetsür telgrafları buğday fazlası sürülememektedir. terim. Viyana 4 (A.A.) M. Dolfus; Elde kabiK ihraç 12 milyon kental M. Dolfus, Avusturya meselelerini bütün hükumetlerden teessür duy (1 kental 100 kilo) buğday ve çavdar büyük brr cesaretle ele almak suregularrnı ve ryileşme dilekleni'ni bilolduğu halde bunun ancak yansuun zortile herkesin takddrini ve hayranlı diren birçok telgraflar almış, bunlukla ihraç edilebfleceği tahmin olu • ğına kazanmıştı. ların hepsine bizzat cevap vermîşfrır. nuyor. Mahreç bulunamadığı için zahire fiatleri son derece düsmüstür. Macar çiftçüeri bu korkunç kıymet sukutlarmm hükumet müdahalesüe bertaraf edümesini dört gözle bekliyorlar. Bu seneki mahsulün pek bereketli olmasına rağ men memlekete getirdiği kıymetin ge • çen seneden az olmasını söylemek va Geçen sene ile 1931 de Romanyaya ziyetin fenalığmı göstermeğe kâfidir. Ankara 4 Hükumetle Sovyet ihraç edilmiş olan Türk mallan beRusya arasmda bir müddettenberi .Macaristanın dtş ticareti dellerinin göndrilmesSne Romanya devam eden iktısadî müzakereler dazelmektedir hükutnetince müsaade edilmediği ve neticelenmiş ve hazırlanan mukave bilhassa tzmirdeki bazı ihracat taAğustos 933 zarfında Macarislanm le imza edilmiştir. Mukavele derhal cirlerinin bu yüzden müşkülâta uğticareti hariciyesi epey düzelmiştir. th radıkları İktısat Vekâletine yapılan racat mezkur ayda geçen sene 25,6 mil mer'iyete girmiştir. sikâyetlerden atılasılmaktadır. fs • yon pengo iken (1 pengö 37 kumsBu mukaveleye göre, Rusya, 17 tanbul Ticaret Odası, tstanbul pi • tur) bu sene 26,6 milyon pengöye çıksubat 934 e kadar memleketimiz yasasında da böyle bir şikâyet olup Ruşhr. den iki milyon liralık mal alacak, olmadığını ve sikâyetlerin ne dere Bu senenin 8 aylık ihracah 224,6 buna mukabil kontenjana tâbi ol ceye kadar dogru olduğunu tahkik milyon, ithalâtı da 196,1 milyon pengö madan ayni miktarda Rus malı it etmektedir. Almacak netice bir raolup dış ticaret bilânçosu 28,5 milyon bal edecektir. Rusyaya yün, tiftik, porla tktisat Vekâletine bildirile pengö lehte kapanmıştır. Halbuki gecektir. çen sene ayni devrede ticaret bilân hayvan ve zeytin ihraç edilecek, çosu 18 milyon pengö kadar bir açık mukabilinde memleketimize Şark vermisti. vilâyetlerimizin ihtiyaci olan seker. Hacıosman bayın yolunun asfalt o • Bu sene nihayetine kadar ihracatm le diğer Rus malları girecektir. larak yapıldığını ve ilk defa Gazi Hazbir hayli daha ziyadeleşeceğine mn retleri geçmek suretile bu yolun halka hakkak nazarile bakılabilir. Bununla açıldığuu yazmıstık. Tahkikatımıza naberaber bu ihracatm bir kısmı mühimzaran bu yol asfşjt değil. memleketi mj Macaristanda pengö üzerinden blomizde ilk yapılan katranli yoldur. As ke kalmış ecnebi matlubatma karsıhk fah henüz memleketimizde istihsal editeşkil ettiğinden ticareti hariciye vazi MAHMUT YESARI lemiyen bitümlü bir maddedir. Binaenyetinde müşahade ettiğimiz salâhın Maaleyh hariçten getirilmesi lâzım gelen caristanın döviz vaziyetinde de göriilMev8İmin en çok beğenibu maddenin fiati katran fiatinden damesi ihtimali mevcırt değildir. len ve en çok okunan ha yüksektir. Bilâkis katran Türkiyede ve bilhas eseridir sa tstanbulda oldukça çok miktarda i~ Fiatı 65 kuruçtur. Her ki • mal olunmaktadur. Malum olduğu veçBugünlerde şehrimize mühim hile son senelerde istimali pek ziyade miktarda seyyah gelmesi beklen • tapçıdb bulabilirsiniz. Taşra • taammüm etmiş ve Karadeniz kömür mektedir. Bu meyanda pazar gü . dan yapılacak siparişler için lerimizin takdirinden elde edilen tâli bir nü Polonyalı seyyahlar gelerek bir maddedir. Gazhanelerimizin bazılan takaç gün kalacaklardır. Belediye «Matbaacılık ve Neşriyat Türk Seyyahin şubesi müdiriyeti seyyah rahndan ucuz fiatle istihsal olunmak Anonim Şirketi» adresine mü • celbini temin maksadile alâkadar tadır. Binaenaleyh katran millî bir racaat edilmelidir. müesseselerle temaslarına devam etmahsuldür ki bunun blinmesi fayda " mektedir. dan hali değildir. Memleketimizdekj ehlî hayvanlar Son istatistikler memleketimizde 12 milyona yakın koyun, 5 milyon kadar sığır, 9 milyon kadar kıl keçisi, 4 milyon tiftik keçisi, 883 bin eşek, 4 9 4 bin manda, 481 bin at, 80 bin deve ve 40 bin kanr olduğunu göstermistir. Balmumu ve tuz almak istiyorlar Memleketimizden balmumu ve tuz almak üzere, hariçten bazı müracaatler yapılmıstır. Ticaret Odası, alâkadar tacirleri bu müracaatlerden haberdat et • miştir. ANKARA : 12,30 gramofon 18 alaturka saz " 18,45 viyolonsel konseri (Edip Bey tarafından) • 19,20 alaturka *aı 20 Ajans haberleri. ÎSTANBUL : 18 gramofon: Kolombiya DT 41 Kolombiya DT 31 Sah. Sesi K. 672118,30 doktor Ali Şükrü Bey »arafmdan ('Bglam bir çocuk elde etra«k i " çin aranılacak şartlar) hakkında kon • ferans 19 Kemal Niyazi Bey ve ar « kadaslan • 20 Nebiloğh» tsmail Hakkı Vey 20,30 kemanî Reşat Bey ve ar kadaslan refakatile Vedia Rıza Hanım ve Muzaffer Bey • 21,30 gramofon: Sah.Sesi B 6056 Odeon W TO 17 • Odeon O. 4984 22 Anadolu Ajan sı, Borsa haberi, Saat ayan. VtYANA : 16,20 konser saati 16,50 muhtelif17,15 konferans 17,45 haftalık tef • rika 18,10 havadisler 18,20 (Die Judin) Halevynin operası • 21,15 muhtelif 21,25 aksam konseri (plâklarla). BÜKREŞ : 16 muhtelif musiki parçalan ~ 18 konferans ve plâklar 19 sarkı 19,15 dans havalan 20 konferans • 20,10 radyo orkestrası. Yumurta ihracatımız Son hafta içinde Istanbul, Trabzon, Samsun ve tneboludan 7 bin sandığa yakın yumurta ihraç edilmistir. Dün iri cins yumurta 1440 adetlik sandığı 27 liradan satdmıstır. Kooperaîif cemiyeti Kooperatif cemiyetinin merkezi Ankaraya nakledilmiştir. Cemiyet bundan böyle mesaisine Ankarada devam e decek ve kooperatifçilik mecmuası da yeniden çıkanlmağa baslanacktır. 510933 rerşembe günu akşamiı saat 21 de Küçük talihli Kumbara ikramiyesini Nadya Hanım kazandı Kurtuluş Bayramı şerefine temsii veriliyor tstanbul Halkevi Reisliginden: tstanbulun (Kurtuluş günü) senei devriyesi şerefine 6/10/933 cuma günö saat on üç buçukta Gülhaneparkı methalinde Alayköşkünde temsil su bemizde bir temsil ve konser verilecektir. Davetiye yoktur. Halkevi azalanna serbesttir. Çocuk almmaz. istanbul Belediıjcsi JehirTîyaîrosu Beynelmilel buğday piyasası PER 5 perde 6ÜNT llll Yazan. Henrik Ib'en Besteleyen E. Crieg Türkçeye çeviren: Seniha Bedri Umuma ııımııı Fiatler son hafta zarfında tekrar düştü Millî Törk Talebe birliğnin daveti Millî Türk Talebe Birliginden: 6 tefrinievvel Kurtuluş bayramı munasebetile yapılacak merasimde geçit resmtne istirak etznek üzere arkadaş lanmızm yannki cuma günS saat 9 da *)niversite bahçesinde Birlik bavr»tn albnda toplanmalan. Kapılar serbest tir. ^,m,^ MELEK LiLiAN Sl N K M A S I N O A BugUn 1000 lira hazanan Nadya Hanım ts Bankasmın kumbara sahipleri arasinda her sene 1 nisan ve 1 tesrmievvel tarihlerinde keside ettiii ikramlyöi kuralardah uikîncisinin 1 tesrinievvelde Ankarada"Nöter ha* zurunda çekildiği yazılmıstı. Bu kurada 207 kumbara sahibi mec muu 5000 Irraya baliğ olan muhtelif mükâfatlar almıslardrr. 1000 liralık birinci mükâfatı kazanan 22,702 nu maralı kumbara sahibi Nadya Kalfayan Hanım isminde 5 yasında sevimli bh* çocuktur. Şişlide CaKi sokağında Hamparsumyan apartıma nında oturan bu talihli çocuk Mahmutpaşada ticarethanesi bulunan Agop Kalfayan Efendinin kızıdır. Agop Kalfayan Efendi geçen gün bir muamele için Bankaya gıtkği sırada birmci Drramiyeyi kızınm ka zandığını öğrenmiştir. Agop Efendi ikramiyeden talihli kızını haberdar ettiği zaman küçük Nadya uzun müddet ellerini çırparak sevinctni izhar etmiş ve kumbarasım alarak saatlerce oynamıştır. Küçük Nadya doğduğu gündenberi muhtelif vesilelerle talihli bir yavru olduğunu ispat etmiştir. Filhakika Nadyanııt doğumunda babasi bir tayyare pi yangosu bileti almış ve ilk keşidede yavrupa 40 lira ikramiye çıkmıştı. Bu 40 Iha ile Iş Bankasında kendisine tasarruf hesabı açılan küçük Nadya verilen harçhklan daima kumbarasma atmaktadır. Şimdiki halde, yeni aldıği ikramiye ile birlikte, mühimce bir sermaye addedi Iecek derecede parası birikmiş bu lunmaktadır. HARVEY BOYER CHARLES ve Şehir Tiyatrosunda temsil edilmekte olan Ibsenin beş perdelik Peer Günt isimli eseri kitap olarak ta intişar et mistir. Tercüme Seniha Bedri Hanı mındır. Peer 6önt B E! N VE tmparatoriçe (•2Ü tarafından yarattlan fransızca sözlü büyük filim S a r a y Sinemasında M Bu akşam: (Esk Glorya) OGLUNUN METRESi Fransızca sözlü ve muhteşem fıltn BÜ filtn, sizi dünyanm en güzel güzellik müessesesini gezdirecektir. mösyö, madam ve Bibi,, nin unutulmaz mümassiUeri: ELVİRE POPESKO ve RENF. LEFEVRE tarafından w Ticarî anlaşma Bir şikâyet f Sovyet Rusya ile bir mukavele yaptık Romanyaya satılan mal bedelleri gelmiyor mu? F 0 X J Sonder ce Neşeli bir Eser Elvire Popesco Size Hanımelendıler, ebedf gençlıfi temin edecektir J 0 U R N A L J Perde aralannda meşhur Paris ve Nevyork HEROG müessesesinin pudra numunelikleri Hanımlara tevdi edilecekHr. Ş'mdiye kadar yapılan türkçe filimlerin en güzeli SÖZ BİR, ALLAH BİR REJiSÖR ERTU6RUL MUHSiN Hacıosman bayırı yolu Bugün saat 2,30 matinelerinden itibaren Tipi Dindi İPEK ve ELHAMRA SİNEMALARINDA (82O9) Seyyah geliyor Bu TURK SiNEMASINDA ELO ( ViCTOR Gala miisameresi olarak müsamere 6ABİ (\rian) dan daha mukemmel, fevkalâde hissî bir aşk ve musiki şaheseri, Ilâveten "Mektepliler Eğleniyor,, 2 kisimiık rövülu komedi. Ve Fransızca Pathe Journai Dünya havadisi MORLAY FRANCEN PİERRE HULYALI DUDAKLAR BLANGHAR