27 Mayıs 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

27 Mayıs 193Î Çeşme kaplıcaları Asrî hale geldi Hilâliahmer güzel plâjlar vücude getirdi Çeşme «Hususî» Çesmeye altı kilo metre mesafede Ilıca namile maruf sıcak su kaplıcaları vardır. Suyun membaında harareti 54 tür. Bilhassa romatiztna, siyatik gibi hastalıklarda emsaline faiktir. Samsunnümunefidanlığı Inhisar idaresinin tesis ettigi tiitün fidanlığı müstahsil için çok faydalı oîuyor R Y pary oarant Geçen yaz, Gary Cooper, cahshgt dostlarmîn israri fizerine sînema artistşirketin direktörüne: liğine mtisabı kabul etti. tsin garibine Bana, dedi, birkaç ay müsaade baJnn ki Gary Cooperin mensup oleder mismiz? dogu kumpanyaya girdi. Gary Lupe Ve Hay hay! lezin sevgismi unutmak ve kalbini aCevabını aldıktan sonra ilâve etti: vutmak için vahşi ortnanlarda aslan Doktor bir müddet dmlenmemi avlamakla vakit gedrirken Cary Garant söyledi de... fapkı omtn jamrmda roller oynamağa Pekâlâ... basladı. Ve gitti. Bir sinema kumpanyan diYoksa, ontra yerine mi kaim olmuşrektörünün en belli bash yıldızından hı? Belki de. Çünkü iki gencin de boböyle kolayca aynlmağa razı oknasma yunan uzunlugu.vücudünün ağırhgı birsastuuz mı? Ne yapsın? Gary hakikaten di. Yalnız biri e*mer, öteki sanşma meysenelerdenberi bir gün bile istirahat etyaldi. Sonra Marlene Dietrich ile Cary meden çalışmıştı. Hususile artık kontratının son günleri yaklasmısb. Diğer sir Garant ta oynamıs, «Sansm Venüs» ün âsıkmı yaratmıstı. ketler onu almak için çok şatafatlı tekO nrada Gary Cooper Afrikadan lifler yapıyorlardı. Bu vaziyette Gary döndâ. Asabiyeti geçmis, keyfi yerine kızdınlır nu? Bir dediği ikinci defa tekgehnisti. Fakat vaziyetteki tehlikeyi rar ettirilir mi, hic? kavramakta geçikmedi. Fakat ne garip tesadüf... «Yanık Kendisine mühim bir rakip peyda olKalpler» ve «Tehlikeli Yollar» m kahmustu. Şirket kontrahnı tazelemekte ramanı Hollyvoodtan hareket ettigi gün oraya Nevyork sahnelerfnde misilsiz mu nazlanır glbi davranıyordu. O vakit var vaffakiyetler kazanmakta olan yeni bir kuvveti reklâma verdi. Nerde bhr çay, yıldız, Cary Garant ayak bash. davet ve süvare varsa hazır bulundu. Halka kendini tekrar hahrlath. HusuGarantm bjpaya gelisi strf küçük bir seyahat^yapmak maksadile idi. Fakat sile Afrikadan getirdiği maymun onun m'i? oary cooper söhretini yeniledi. Maymunun adım «Tallulah» kovmuştu. Bu hareket «Şey tan ve Uçurum» da birlikte oynadıklan Tallulah Bankhedin aleyhine dava açmasmı mucip oldu. Muhakeme dolayısue ismi hemen hergiin gazetelerde geçti. Bunun neticesi olarak Gary Cooperin mukavelesi uzahldı. Eski rolleri kendisine verilmeğe baslandı. Cary Garanta da baska vazifeler verildi. Lâkin şunu inkâr etmemeli ki Gary Cooper büyük bir tehlikeye maruz kalmuti. Hoş bu tehlike büsbütiin atlamu ta değüdir. Sade Gary Cooper için değil, bütün sinema yıldızlan için mevcuttur. Seyirciler ve direktörler çok hassas ve ayni zamanda nankördürler. Azıcık sanatta zayıfladıklannı gördükleri sevgili san'atkârlannı derhal feda etmekten çekmmezler. Nitekim siz de öyle değil mismiz? Gary Cooper var kuvveti bazuya verip tekrar eski yerini alamasaydı, onu birçoklan gibi simdiye kadar unutmuştunuz bile! Sinema ve san'at işleri de az çok siyaset sahasına benzer. Suyun başmdan aynlmağa, halkla teması kes meğe gelmez! Tabiatin bu mümtaz varlığını | plâjı tamamlamaktadır. Dört sene evvelfne kadar plâj tabiî seklini muhafaza ediyordu. Bu varlıktan istifade etmek utiyen Hilâliahmer tzmir merkez heyeti, Çeşme Belediyesine müracaat ve Belediye ile on 8amsun tilttta fidann gıw*a fldeler Mlanırken sene için bir mukavele aktetti. HiSamsun «Hususî> Dünya piya [ hum 60 kilodur. Tütünlerin geç ye • lâliahmerin, plâjda medenî ihtiya' " tişmesi neticesi kurutmanın kıs mevsasında ehemmiyetli bir mevki' işgal ca tekabül evedecek ve nisbeten simine kalıp mahsulün yesil olma eden Samsun tütünü seneden seneye konforu haiz tesisat vücude getir sından hem zürra mutazamr oluyor, ıslah ediliyor. İnhisarlar idaresinin mesi plâjda hayat ve hareket uyanhem de tütünlerimiz rağbetten dü • bu hususta şayani kayit mesaisi vardırdı. Rağbet arttı, Ilıca plâjlan şüyordu. Tecrübe lstasyonu zürraa dır. tdarenin Samsuna bir saat memevsimin tenezzüh ve topLantı yeri erken tütün yetiştirme usullerini öğoldu. safede tesis ettigi Tecrübe tstasyoretmek suretile bu mahzuru bu senu mütehassıs bir fen memurunun iAktedilen mukavele mucibince ne kısmen izaleye muvaffak oldu. daresinde fennî şerait dairesinde plâj sahasının °?t. 20 si Çeşme Bele Köylünün tohumları henüz yeşermetohumları ıslah ederken zürraa da diyesine ait olması, Hilâliahmerin ğe başladığı bu mevsimde Istasyonfennî tütüncülüğü bilfiil gösteriyor. plâj için müstakbel taaavvurat ve da bütün fideler kemale ermis ve etes«bbüsahna engel telâkki edil Samsun tütününün en kıymetli ve sas tarlalara dikilmistir. 500,000 fidîğinden mezkur hissenin bedelsiz tanınmıslan Maden ve Dere nevi de de köylüye tevzi için haznv^irriışHilâliahmere devredilmesi Beledi • leridir. tstasyonda bu ve bundan bastır. Türk tütününün ötedenberi dünyeden rica olundu. Belediy* meclisi, ya piyasasmdaki mümtaz mevki.'ni ka müteaddit nesillere ait tohumlar mezkur hissenin 1500 lrra mukabibir kat daha takviye edecek olan birkaç sene ekilip tecrübe edildrkten linde Hilâliahmere satılmasına kasonra safiyeti tahakkuk ed'enleri tek İnhisarlar idaresinin bu tesebbüs ve rar verdi. Bu karar, Hilâliahmerin yardımı zürraın yüzünü güldürüyor. sir edilip tohum temizleme makine Kısa bir zaman sonra köylü için toplâjlar hakkındaki müstakbel prosinden gecirildikten sonra köylüye jelerinin terktne sebep oldu. Buntevzi ediliyor. hum ve fide mesgalesi de kalmıya • dan memleketm zarar gördügü kayit caktır. Bu sene tütüncülere dağitılan tove tesbite bilmem lüzum var mı ? Umumi Harpte malul kalan bir yavru Büyiik harpte, bir Fransız knı vazörünün Çesmeyi bombardımanı esnasında isabet eden bir mermi ile şehit düşen ananm kucagmdaki Şefika ismindeki yavrusunun da bir ayağını koparmışh. Yetiskin bir kız olan bu malul gaziyeye, Hilâliah mer Çetme subesi 130 liraya vun'î bir ayak imal ettirmektedir. 61 küyün çocuğunu okutan bir mektep ir" Stfiema haberleri Yeni dört sinema J Sinema ve millî propaganda Bizim için de bu meseleyi düşünmek zamanı geld; Avrapa ve A merikada sinema ve filim münek kitlefi arasmda otedenberi münakata edilen bir nokta vardv: Filim imalâtma hükumet kanşmalı mı? Karış • mamah mı? Tabiî her me selede oldugu gibi bunun da leh ve aleyhmde bulımanlar vardır. Bizim meksadırmz burada hangi taraf haklıdır, onu göster • mek değildir. Muhtelif memleketler de filim'er millî propagandaya ne suretle vastta ya • pılmaktadır, bunu anlatmaga çalışa • cagız. Beyoğlu tarafında bu sene yeniden dört sinema daha açılacak. Bu »inemaiardan ikisi Pangaltıda yapılıyor. Biri eski Pangaltı tiyatrosunun tamirile vücude getnilecektir. tkincîsi onun karşısmdaki sokağın içinde yeniden insa olunmaktadır. Sinemalann ikisi Beyoğlu caddesmdedir. Biri Etuval sineması civannda, öteki eski «Oryante» sineması, simdiki «Dore» birahanesidir. Bu binalarda yapılan tadilâtın önümüzdeki mevsime kadar bitirilmesine çalışılmaktadır. Bu yeni smemalarda ekseriyetle diğer biiyük sinemalarda ovnanmış olan filimler ikinci defa gösterilecektir. Nevşehirde Muvaffakiyetli bir temsil MekTSep talebele riMf Ahırlı köyü, Haymanaya on kilo I metro uzakta Çaldağı eteğinde yüz evli bir köydür. Kurtuluf kavgasında binlerce düsman askerine sine • sinden mezar yeri veren meşhur Çaldağı heybetile yükselir. O za manlar on yedi gün iki cephe arasında kalan ve korkunç bir ates tufanına sahne olan bu köy halkı yakın gecmisin o heyecanlı günlerini anlata anlata bitiremezler. Tam korkulu günlerde Büyük Gazinin de bizzat geldîği ve çesmesinden su içtiği bu köyde cumhuri • yet idaresi tam altmıs bir köy çocuğunu okutmaktadir. Yukandaki resim, bu mutavazı köy mektebin de okuyan vatan yavrularından bir kısmını hocalarile beraber gö»ter mektedir. Siyah Gömlekliler Romadaki mQlî filim enstitüsü tarafından rejisör Giov^chino Forzanonun idaresi altında «Siyah Gömlekliler» isminde faşistliğin 9 senelik faalivetine aft mühim bir fi'itn çevirmistir. Kordelâda fasistlerin Romaya yürüyüsü ve diğer harekât canlı bir sekilde göste rilmistir. Bundan maada kordelâda Sinyor Mussolinmin bir nutku da mevcuttur. Kanlıçaya büyük bir köprü yapıldı . Nevfehir orta mektep talebesi tarafmdan «Ankara Postası» isvmli piyes, mektebin tiyatrosunda muvaffakiyetle temsil edOmistk. Orta Anadolunun en ş ^ mektep sahnelerinden biri olan orta mektep sahneainde rmmtazaman verflen mösamereler ve temsflier memleketin gözel san'atlara olan ihtiyacmt :ün mertebe tatmm etmektedir. Amerikahlartn hava kuvvetlerini propaganda ettnek için yaptırdıklart tSema Devlerh fil minde fedakâr çavaş rolünü oynıyan Wallace Beery kapaytnca onlartn birçok sahnelerini habrhyonım. Küçük bir ask macerası vesfle ittihaz edilerek Amerika bahri • yesinîn, askerlerinin, polislerinin, ga zetecilerinin, ticaret adamlannın, sana yönm birer methiyesi yapılıyor. Tesa • düfler o suretle hazırlanıyor ki en ce sur, en kuvvetli, en ryi kalpli, en namuslu insaniann onlarda bulunduğu fikrini veriyor. Meselâ Ramon Novarronun oynadığı «Uçan Donanma», Wallace Beery Clark Gablein yarathğı «Sema Devleri» neydi? Amerika ve deniz kuvvetlerinin birer destanı değil miydi? Yukanki resân «Ankara Postası» piyeskü temsil eden mektep talebelerini göstermektedir. rada sırası gelmişken soyKyelim. Bizim «Bir Millet Uyaruyor!» filmmm hiç olmazsa bu basit kordelâ gibi tertip o • lunrmıs ve oynanrms olmasmı gönül ne kadar »terdi. Almanlann, ikinci nevi propaganda filimJeri de manevî sahalarda, kendi kükürlerini, muhtelif hars teskilâtlannı tanrtmağa, takdir ettirmeğe mütevec cihtir ki tabii alkıslanmağa lâyıkhr. Bizde «Genç Kızlar Kulübü» ismi al tmda oynanan kordelâ bu çesidin bir nümunesidir. Fransa ve diğer memleketler bu sahada burada Uhlfle degmiyecek kadar zayıfbrlar. Mademki biz de filim yapmağa bas • ladık. Memleket haridnde propaganda yapmak ve bunu hissetrmemek çok güçtür. Bunu verdiğimiz izahat pek güzel gösteriyor. Şimdilik onu bir tarafa bırakabüiriz. Fakat memleket dahilinde filimler vasıtasfle yapacağunız birçok isler vardır. tnkılâbm ruhunu her Türkün benliginde yerleftirmek için bu vasıtadan istifade edemez miyiz? Acaba alâkadarlar bu hususta ne düsunüyorlar ? A.H Greta Garbo M. G. M. Kumpanyası Greta Garbo fle beraber oynamak üzere Paramount kumpanyasmdan Gary Cooper'i wrı • vakkaten almıştır. Greta Garbonun bu filminm ismi «Sen Moriç günesi» olaeakttr. Kordelâ Paul Oskar Höckers rsminde bir muharrirm romanından Hrtıbas edilmiştir. Ruslar Filimlerinm ço gu millî propa gandaya yaramak için yapdmakta o Pola Negri Şu sîrada Pariste bulunmakta olan Pola Negri Brüksel ve Londraya giderek konserler verecek ve Biarrtitzte bir müddet istirahat edecektir. Sonra tekrar Hollyvooda dönecektir. 6ary Coopeı Filim çevirmek için Ingiltereye davet olunan Gary Cooper bizim paramızla. senede 300 bin lira para latemistir. lan memleketlerin başında hiç siiphesiz Rusya geltr. Bunda Rusya belki de kendi hesabma haklıdır. Çünkü onun ga yesi kurmuf olduğu yeni rejimi sade kendi arazisi dahilinde yaşatmak değil baska taraflara da sirayet ettirmektedir. Yalmz buna mvkabfl Rus rtlimlerindeki propagandalar gayet açık, keşfi ince bir zekâya ve filim i«Jermde derin vukufa ihtiyaç göstermez. «Ben propa • gandayım!» diye haykinr. MeseU vaktile flk Rus filmi olarak gördüğümüz «Hayat Yolu Mustafa»dan ne anlasdıyordu? Bir kere yeni re jimi metediyor. Sonra bir fırkannı, bir toplantmra içinde iyilerie fenalar da mevcut olduguna gösteriyor. 5r Kanlıçay deresl ÜZCT Ine yapılan W pU Karapurçek «Adapazarı» (Husus î) 930 senesinde yeniden teşkil edilen nahiyemizde köy kanunu tatbik ediliyor. Simdiye kadar yoldan, köprüden mahrum yaşadığımız halde simdi her sene yol ve imarat faaliyetlerinin iyi neticeleri şükranla karşılanıyor. Kaza merkezi yolu üzerinde Kanlıçay denilen ve zaman zaman âni feyezanları, seylâpları ile meşhur olan ve köylüyü muhasarada bıra kan ve her sene ölümlü feci hâdise Eric Charel «Kongre Eğleniyor» filminin rejisörü Eric Charel musevi olduğu için Naziler tarafmdan Ufa kum • panyasından çıkanlanlar ara»ın cîadır. Almanlar Hitlerin fikrnu yürütmek için Ruslar gibi memleketinin bütün maddî ve manevî kuvvetlerini kendi emrine tahsis ettigi yeni vaziyet büsbütün ayn bir safhadır. Bunu bir tarafa bırakırsak Almanlar simdiye kadar iki türlü propa • ganda filmi yapmakta idiler. Biri eski emperializme temayülerini canlandır mak, bunun için tarihî vak'alardan istifade etmek. Bir misalini «Jork Bir Millet Yaratan Adam» da gördük. Şu ler yapan Kanlıçay deresi çok süratli aktığı ve ormanlı dağlarm yüksek yamaçlanndan ve derelerinden hu • sule gelen sert ve süratli akan bu suyun büyük tas ve kütük kütlelerini sürüklediği için umumî harpte amele taburlan bile burada köprü tutturamamıstı. Buraya bilhassa çok ehemmiyet veren nahiyemiz müdürü Baha Beyin gayretile yüksek asma köprü kumılması hitam bulmuş ve 23 nisan 933 Hakimiyeti millıye bayramınd'a merasimle umuma açılmıştır. Amerikalılar Filimierini propagandaya vasıta yapmakta ikinci gelen Amerikalılar daha kurnaz, daha mtaludı davramyorlar. Tecrübesiz seyircüerin mevzularmm hedeflni, gayesini kesfetmelerine mani olabîHyorlar. Memleketimizde senelerdenberi geçmekte olan birçok Ame rikan fflimlertni hatvlıyorum. Gözümü Edırneye getirilecek su Edirneye su isalesi için 100 bin lira kadar bir paraya ihtiyaç görülmüştür. Edirne Belediye meclisi, bu paranın istikraz suretile tedariki için Belediye reisliğine salâhiyet vermistir. Belediye reisi Ekrem Bey yakında Ankaraya giderek bu hususta tesebbüslerde bulu • nacakhr. I Edirne malıyesinde suüstimat Edirne maliyesinde yapılan bhr teftis neticesinde 3 memura isten el çek* tirilmis ve bunlardan ikisi müfettislerin gördügü lüzum üzerine evvelâ tevkif, sonra da kefaletle tahliye edflmislerdi. Mesele adliyeye intikal etmk, istintak hâkimi'ıği bu iki memuru tekrar tevkif etmiştir. Amerika'da * Alman filimlerme boykot yapıimağa başlanmıstır. «Mektepli kızlar» kordelâsmm bile daha müddeti dolmadan birçok sinemalann programlarmdan çikarünuftır.