24 Mayıs 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

24 Mayıs 1933 CM SULTAM Yazan: M. TURHAN == Dil anketi = s 70 inci liste Ankara 23 (A.A.) T. D. T. Cemiyetinden verilmiştir: Karşılıkları aranacak arapça ve farsça kelimelerin 70 numnra'ı lijtesi şudur: 1lLGA 2İLHAM 9İMTİHAN 3İLTİBAS 10İMTİYAZ 4tLTlFAT İJİMZA 5İLTlHAK 12İTlNA 6İLTİMAS 13.İTİRAZ 7İLTİZAM 14İTİYAT 125 Cem, bütün vücudünü saran dayanılmaz bir ateş içinde hicbir kelime İnlemeden ebediyen uyudu! Öıiimü bütün karalığile karşısında gezer gördüğü için Sultan Beyazıda veril • tnek üzere bir de vasiyetname yazmıştı. Anasııu ve ailesini Mısırdan tstanbula aldırmasını, kendisinden felâket günlerinde aynlmıyan beylere karsı tnarhametli olmasını rica etmişti. Hastabk günden güne artıyordu, verılen ilâçlann hicbir teshi görülmüyordu ve hasta, ateşe yaklastınlmıs bir kar kümesi gibi hızla eriyorau. Fransız ordusunun Napoliye girdiği gün, bu eriyen vücutte bir iyilik görülür gibi oldu. O sişler ve o içten yanışlar devam etmekle beraber sehzade kendisinde ayağa kalkmak, yürümek kudreti buluyordu. Hatta ata bile binmişti, Napolide bir gezinti yapmıstı. Fakat akşam üstü, o kudret, bir yıkılışla sönüverdi, Cem Sultan gene yatağa düştü. Kral Şarl, ata binecek kadar iyile ı.ğini işittiği şehz&denin gene ağırlaştığım haber alınca telâş gösterdi, onun ikametine tahsis olu nan «Kapo» şatosuna geldi, hatırını sordu, teselli verdi. Cem, dalgındı, hareketsizdi. Kralın geldiğini anlamamıştı. Onun kulağına kadar iğilip te acıyan bir sesle «nasılsın?» dediğini duyunca gözlerini açtı, büyük ve çok büyük bir gayretle dudaklannı kımıldattı: Eyuceyin elhamdülillâh! Sekizinci Şarlın gözleri yaşardı, ölumiin kucaklamak üzere bulun duğu bu talihsiz prense ton tfeminde büyük bir müjde vermek istedi: Kendini mahpus »ayma, esir sayma, Kralhk şerefile söylüyorum! tyi olduğun gün hürsün, dilediğin yere gideceksin. Bu söz, Cemin yüzünde son bir tebessüm yarattı, solgun ağzından bir şükran cümlesi döküldü: Ey ulu Tanrı, hamdolsun sana, kurtuluş sesini duydum, tutsaklık gamından kurtuldum. Ve sonra gene dalgınlaştı, Kralın cadiyo!» dediğini duymadı, bütün vucudunu saran dayanılmaz bir ateş içinde uyudu, kımıldamadan uyudu, şişmis gözlerini açmad'ı uyudu, iki misli büyümüş görünen başını oy natmadan uyudu, hiç bir kelîme inlemeden uyudu, ebediyen uyudu. (25şubat: 1495) *•* Cem Sultanın ölümünü göz yaşile karşılıyanlar yalnız yanmdaki altı Türk değildi, Kral Şarl da onlarla beraber ağhyordu. Hıçkıra hıçkıra bu talihsiz prensin kendi durne göre gömülmesini emretmişti. Beyler, Cemin felâket yoldaşları, iste bu emir üzerine su ısıttılar, cesedi in dirdiler. Celâl Bey su döküyocdu, Sinan Bey yıkıyordu. Asıl iş bittik ten sonra naşı, kendi tülbendile, kavuğuna sardığı bezle kefenlediler, daha evvel cesedin îçî temizlenmiş ti, bozulmasına sebebiyet verecek maddeler çıkarılıp bir kutuya ko nulmustu ve Napoli Kral sarayının bahçesine gömülmüştü. Ceset te bir kursun tabuta konuldu, Gaet şato suna götülrüldü, Kapıcıbası Sinan ve Çeşnigirbaşı Ayas Beylerin muhafazası altında bırakıldı. Beyazrt, Cetnin ölümü haberi henüz yayılmadan ilk müjdeyi almıştı. trenin, sevgisine ve hıncına çok sadık olan, eski âşıkı mahut Musta.. ... .. **" t' PK Haziran ayına ait Kontenjan listesi İstanbula ayrılan miktarlar Ankara 23 (Telefonla) Hazran ayına ait kontenjan listesinden İstan bula ayrılan miktarlar şunlardır: Tarife No. Kilo 75 c 20 105 b 130 106 a 526 106 c 70 108 a 83 125 a2 68 163 394 164 b 563 177 •0 178 24916 230 3245 235 85 236 a 2484 246 10 247 10 272 a ( 735 1 277 b 433 277 c 10 278 f0 283 100000 285 a 1938 306 a 833 307 b3 61 307 b4 125 324 c 90267 328 b 66036 331 1022 335 a 1672 341 b 1760 345 a 3 345 b 115 353 b 56 359 a 175» 361 b 2 362 40 363 a 170 363 h 30 369 a 1120 369 c 310 370 a 296 371 a 466 371 b 350 373 484 374 2525 378 a 2568 378 b 2567 383 737 390 a 2016 413 135 414 a 11587 414 b 7506 418 a 519 421 c 1 93 421 r2 506 446 b 30 446 c 310 448 859 449 570 451 250 452 b \ 2346 452 c 1989 453 1001 454 2433 455 b ' 130 461 c 2 477 c 1467 483 a 483 .b 10199 484 no 485 6324 487 a 5187 487 b 4 487 c 2372 488 a 1200 488 b 2066 494 a2 232 496 3519 497 a1 1605 497 a2 3796 49 7 a3 28428 497 b 2219 501 680 502 7429 503 a 360 503 b • 180 505 308 510 a 85 511 c 269 511 d 3363 522 b2 22028 528 b1 4090 529 c İ40 532 a1 10317 5>32 b 122 532 c 2250 533 3042 534 4000 535 a300 537 aI 3 538 c 380 538 h 30 539 v 541 c 543 544 a 545 b 548 b 549 a 552 a 553 b 557 a 557 b 5*58 h1 558 h2 558 h3 559 a3 562 563 564 a 564 b 565 a 565 b 567 a 569 h1 607 h1 615 617 a 617 a 617 . b 619 632 b 679 a 679 c 695 c 700 b 703 b 703 704 704 704 708 709 v c1 c2 c3 a 75 600 100 2» 5 731 8740 70 5000 1061 969 100 11290 20 5780 120 580 80 220 220 127 428 70 245 213 30 250 210 150 385 . 125 10 1391 607800 341 o 170 648 250 944 3500 630 817 1270 420 416 1218 2263 850 5940 79^ 163 345 7 467 500 938 400 496 72 86 89 581 3445 1488 177 1999 33 1 4 1 5l 1 1684 192 1590 874 2181 «26 17280 3680 20335 1062 215 Bu akşamki program Tercih ediniz: BÜKREŞ: 21.05 Piyano konserl. BUDAPEŞTE : 24,20 Piyano konserl. VAEŞOVA : 22,15 Piyano konserl. PARİS : 21,35 Etienne (/. Deval). , , . fa, İstanbula gelmişti, hain bir ustura ile şehzadenin basına aşılanan zehirin hikâyesini ballandıra bal landıra padisaha anlatmıştı. [*] Fakat o, Don Juanm yaptığı işten haberdac değildi, Papanın ve Lukresin hmcını çıkarmak için sunulduğunu bildiğimiz o sekerli şerbette de başka bir zehir vardı ve Mustaf a, kendi eserini tamamlıyan bu ikinci cinayeti bilmiyordu, bütün şerefi kendine mal ediyordu. [**] Beyazıtla Mustafa, Cemin yavaş yavaş söneceğini tahmin ederek halecan içinde bekliyoırlardı. Halbuki nisan b&şında Venedik elçisi huzura çıktı, Cemin kırk gün evvel öldüğü nü söyledi, hükumetinin taziyelerini ve teessürlerini bildirdi. Beyazıt, kıymetli kapıcısının ektiği tohumdan bu kadar çabuk mahsul alınacağım ummadığı için ilkin saşaladı: Bu, doğru mu? dedi. lyi biliyor musun, yanlış bir haber olmasın? Ve sonra mırıldandı: Allah, allah, süphanallah! Elçi g'dec gitmez ise hemen emir verdi, Osmanlı ülkesinin dört bucağına ulaklar dağrttı, fermanlar serptirdi, Cem Sultanın öldüğünü ilân etti. Saltanatın kendisine inhisar ettiğini herkese duyurmak için ya pılan bu ilânları riya perdes'le ö>rtmekten geri kalmadı. Her yerde Cem için cenaze namazı kıhnması nı istedi, yüz binlerce akçe sadaka dağıttı, sarayda matem tutturdu, bizzat ta siyah sarık sardı! Fakat içinde gene bir şüphe vardı. Hâlâ ve hâlâ Mustafanın yalan söylemesine, Venedik hükumetinin uyduıma bir haber göndermesine ihtimal veriyordu. Bu sebeple de uzun uzun muhaberelere girişti, paralar verdi, muahedeler imza etti, Cemin naşını Geliboluya getirtti, en inandığı adamları göndererek muayene ettiıdi ve bu naşı Bursaya gönderip gömdürttükten sonra genis bir nefes aldı, on üç senedenberi kafasında yaşıyan kâbusun artık meza ra düştüğünü anlamaktan doğma bir sevinçle haykırdı. Elhamdülillâh!.. Bakırköyde Bir cinayet Karı koca iki ihtiyarı yaralayıp kaçtılar Evvelki gece sabaha karşı Bakırköyde kanlı bir vak'a olmuştur. Bakırköyde tncirlide bir bahçede Davit Vadman isminde ihtîyar bir adamla karısı Liyana oturmaktadır. Sebzecilikle geçinen bu fakir kan kocanın kulübesine evvelki gece saat iki bucukta iki kisi gelerek kapıyı açmışlar ve içeri jrirerek arka sından sürmelemislerdir. Yüzleri mendillerle örtülü olan bu iki kişiden birisi Davidi uyan dırmış ve kendisinden sakladıği paralan istemiştir. Davit parası olmadı^ını, o akşam elli kuruş borç alarak karınlarını doyurduklarını söylemiş ise de meçhul adamlar buna inanmamışlar ve ihtiyarı dövmeğe başlamışlardır. Davit bir aralık kendini müdafaa etmek isteyince kasığına bir bıçak yemiş, kocasınm vurulduğunu pören Madam Liyana da bağırmağa baslavınca ikinci şab's tarafından o da bir bıçak darbesile yere serilmiştir. İMn kanla neticelendiğîni çören baskıncılar hemen kaçmışlardır. Civarda devriye gezen jandarmalar yaralı karı kocanın feryadmı duyarak yetişmişler, ikisini de hastane ye kaldırmışlardır. Kadımn hayatı tehlikededir. Zabıta bu iki meçhul hırsızı aramaktadır. ^ 4 ™~~* ;**;**•*• . Almanya Belçika Cekoslovakya Fransa Ingiltere îtalya 106 B Littesi 377 B Littesi Cekoslovakya Holanda Inçiltere Italya Japonya BtTTt Moda: 4 mayıs 933 [•] Bu Mustafa, sonralan Koca Mustafa Paşa namile sadırazam olan adam dır. «Hadikatüccevaml» de [S: 161 166 C. 1] onun Cem Sultanı zehirlemesine dair hayli sözler vardır. Şeyhlslâmlardan Efdal cğlu Seyit Hamidettin Efendi de, Koca Mustafa Paşa camii için yazdığı tarihte kendlsini «yüksek menkabeler sahibi> diye t3rif ediyor ki manalıdır. Koca Mustafa Paşa Yavuz Sultan Seli min tahta çıkmasını müteakıp idam edilmiş ve Ceme yaptığmın cezasını, Cemin yeğeni elinden çekmiştir! Cemin «bir berberi dilberin» kurbanı oldugunu «Camı Cem Âyin> S3hibi de apaçık yazmaktadır. [*•] Tesadüfler, bazan mahkeme hü kümleri gibi düşündürücü ve ibret verici olur. Beyazıdm zehirle öldürüldüğü, yanl kardeşine yaptığı fenalığın cezasını cektiği muhakkak olduğu gibi Aleksandr Burjiya da, zehirli şeker tozu içerek dünyadan göçmüştür. Demek ki Ceme zehir sunanlarm hepsi birer birer cezalarını bulmuşlardır. M. T. Dün dört heroinci Daha yakalandı Palisçe son günlerde sehrin muhtelif semtlerinde bir çok heroin Vaçakcılığı yakalanmıshr. Evvelki gün ds, Kasımpaşada Fahriye matbaasında çalışan Tevfiğin heroin kulLandığı haber alınarak kendisi yakalanmış, üzerinde iki paket heroin bulunmuştur. Tevfik bu heroinleri Beyofrlunda Venedik *okağmda tranlı Kasım isminde bi rinden aldığını söylemiştir. Polis 1ranlı Kanmı yakalamış, dükkânmda 9 paket heroin bulunan Kasım da bunları kahveci Halil isminde bir heroin kaçakcısırdan tedarik ettiğini bi'dirmistir. Polisin sıkı takibi neticesinde Halil de yakayı ele vermiş, ondn da mühim miktarda he roin yakalanmıstır. Yakalanan heroincilerin hepsi haklarmdaki tahkikat iktnal edile rek Ad'iyeye verilmişlerdir. 377 C Littesi Aîmanya Belçika Cekoslovakya Ingiltere Japonya 378 C Listesi Cekoslovakya Fransa Holanda Ingiltere Italya Japonya Almanya Cekoslovakya Fransa Ingiltere /«viçre Italya Almanya Çekoslovakya Belçika Ingiltere Fransa Italya Surye Japonya Almanya Belçika Cekoslovakya Holanda İngiltere Italya Japonya Suriye Almanya, Belçika ANKARA: 1 2,30 gramofon konseri 1 8 Riyaseticumhur filarmonik orkestıası: 1 Gluck: (Ouverture Alcest) 2 Chkestra Tefakatile keman konseri. (Ekrem Z. Bey) 18,40 gramofona devam 19,15 dans musikisi 20,10 ajans haberleri, hava raporu. İSTANBUL : 18 gramofon 19 alaturka saz (Muzaffer B.) 19,45 Hamiyet H. 2020 Seniye H. 20,55 saz: (Mahmure H.) 21,30 gramofon 22 ajans, borsa haberleri ve saat ayan. VÎYANA : 18,25 konser 19,10 konfeTans • 19,30 konferans 19,50 konferans 20,05 Kuartet 20,55 havadisler 21,05 konferans 21,30 tiyatro 22,45 havadisler 23 hafif musiki parçalan. BÜKREŞ: 18,05 radyo orkestrası tarafından konser 20,05 konferans 20.45 plâklar 21,05 piyano konseri: (Chopm, Tshaflıovski Olberiz) 21,35 konfe rans 21,50 keman solo 22,20 viyo lonsel solo 22,50 havadisler. BUDAPEŞTE : 18,35 koro ile şarkılar 19.20 kon ferans 19,50 gramofon plâklan20,50 konferans 21,20 operetlerden parçalar 23,20 havadisler 24,20 piyano konseri: (Mozart, Chopin, Debussy). VARŞOVA : 18,20 gramofon konseri 19,05 hafif musiki 20,35 tefrika 20,50 havadisler 21,05 muhtelif 22,10 hava disler 22,15 piyano konseri: (Mozart ScarlatH, Sckuh €rt , Leszt, Mendelsohn) 23,20 dans musikisi 23,45 konferans24,05 dans musikisi devam ediyor BELGRAT : 18,05 gramofon plâklan 20,05 kon feTans 20,35 halk şarkıları 21,05 skeç 21,35 radyo orkesrrası ,tsigan musikisi. ROMA : 21,05 havadisler 21,20 sıhhî konferans 21,35 havadisler 21,50 konser 24 havadisler. PARİS (Poste Parisien) t 20,05 gramofon plâklan neşriyatı 21,35 tiyatro (Etienne!) Jaque De • valin piyesi 23,50 dans orkesrrası. J KadıKöyde çiçek bayramı 26 mayıs 933 cuma günü Kadı • köyünde Fenerbahçe stadyomunda^ ki çiçek bayramına iştirak edecek • lerin asağıdaki hususat nazari dik katlerine arzolunmaktadur: Bilumum müsabakalara istirak edeceklerin çiçek arabaları saat 13,30 da stadyomda hazır bulun malıdır. Saat 15,30 da Istanbul sampiyonu olan Fenerbahçe Genç takımı ile ayni kümenin mühteliti arasında bir maç, saat 17,30 da Beykoz ve tstanbulspor birinci takım . ları arasında maç, Duhuliye 25 ve 50 kuruştur. Kapılar saat 13 te açılacaktır. Muallimlerile beraber toplu gelecek mektep talebesine tenzilât ve teshilât gösterilecektir. 381 B Listesi 381 C Listesi Açıkgöz iki serseri Arap Kenan ile Hüseyin isminde iki serseri dün Sirkecide bir kahveye giderek oturmuşlar, kahveci çırağı ile karşı lokantadan vemek ?etirterek yemişler, fakat hesap zamanı gelince birdenbire sokağa fırlayarak kaçmışlardır. Aldatılan kahveci polise müracaat etmiş ve iki anaforcu cok geçmeden vakalanmıştır. tki arkadaş bu işî, karınları aç ve paraları olmadığı için yapmağa tnecbur kaldıklarını söylemişlerdir. Sıhhî vaziyet IBirinci sahifeden mabait] dan vermemek üzere Vekâletçe hutfutlarda emrazı sariye mütehassısları ve tathir istasyonları yapılmış, esasli muayene ve tathir tedbirleri aJınmıştır. Inhisarlarda (Birinci sahiieden mabait) tuz bahislerile meşgı1 olduk ve mütehassısların raporlarmda hiçbir noktanın karanlık kalmaması için kendilerile müzakerede bulunarak ne demek istediklerini anlamağa çahştık. Yarın (bugün) raporların idarei merkeziyeye taalluk edcn kısmını görüşerek müzakeremizi bitire ceğiz. Şimdi bîzim yaptığımız, müte hassıslarm maksatlarını iyice kavramaktan ibarettir. Bunlari nasıl tatbik edecegimizi bilâhare kararlaştıracağız. Simdiye kadar cereyan eden müzakere ve tetkikler neticesinde elde ettiğimiz kanaate g&re, mütehassıslar çok esaslı tetkikat yapmış lar, inhisarların bütün muamelâtına iyice nüfuz ederek çok isabetli raporlar hazırlamışlardır. Raporlarda, inhisar müesseselevini, ticarî ve sınaî noktai nazardin en faydalı ve en fazla kazançlı bir hale getirmek icin lâzım gelen bü tün careler etraflı surette izah eHilmiştir. Kadrolarda tebeddül mev zuubahs değildir. Zaten yapılacak şeyler basit bir kadro isi değil, teş kilâtın ıslahı meselesidir. Raporlarda gösterilen tedbirleri tasnif ederek derhal tatbik edile • İRTTHAL Âli Askerî Şura azasmdan birincî Ferik Cevat Pasa Hazretlerinin refikalan Hanımefendi müptelâ olduğu h a c talıktan kurtulamıyarak dün vefat et miştir. Merhumenin cenazesi bugünkü çarşamba günü saat 11 de Göztepedeki müşarünileyh Cevap Paşa Hazret lerinin köşklerinden kadınlarak namazı Göztepe camimde kılmacak ve Sahrayı Cedit kabristanına defnedilecektir. (3676) 381 D Listesi Ecza fiatları Eczanelerde yapılan ilâçlann fiat tarifelerini tesbit için tetkikata devam edilmekted'r. Herhalde fiatlar Avrupadaki eczanelerden pahalı değil, hatta bir çok yerlerde daha ucuzdur. Temmuzdan itibaren tıbbî müstahzerat üzerinde fiatları yazılı bulundurulacaktır. iran harp gemsi ısmarladı Tahrandan bildirildiğine göre 1ran hükumeti Fars denizi donanmasına ilâve etmek üzere İtalyan te.zgâhlarına üç harp eemisile bir denizalh a^e'Tiisi ısmarlamıstır. cekleri, idareten yapılacakları ve bir kanun çıkmasına bağlı bulunanları ayıracağız ve vaziyetin icabına göre tatbikata geçeceğiz, icap ederse tatbikat için ecnebi mütehassısı da celbedeceğiz. İnhisarlar umum müdürlüğünün Ankaraya nakli zamanı henüz gelmediğine kanaat getîrerek nakil iş> ni gelecek seneye bıraktık. Bunda bilhassa birdenbire naklin isleri az Cok sarsmak ihtimali nazari dik kate alınmıştır. Nakil gelecek haziranda yapılacaktır. Ankarada inhisarlar için bir bina yaptırmağa calışıyoruz. Cuma günü Ankaraya döneceğim.»> Vekil Beyin istifasına dair sayia nın asılsız olduğu anlaşılmıştır. 6164 11580 4346 4763 3720 21217 889 7673 520 A Listesi 106200 831372 KAR1LER1MÎZE KOLAYLIK Mücadeleler Vekâlet bu sene bilhassa sıtma ve trahotn mücadele teşkilâtmı tevsi edecek, yeni doğum müessesele ri açacaktır. Sıtma mücadelesinden çok müspet neticeler alınmıştır. Zührevî hastalıklar ve fuhuşla mücadele nizamnamesi Şurayı Devletten çıkmak üzeredir. Hudut ve sevahI sıhhiye idaresine merbut olan Kavaktaki baktriyolojihane, idarenin İstanbuldaki merkezine nakledilerek burada li manı alâkadar eden baktriyolojik muayeneler icra olunacaktır. Utanbulda mevcut baktriyoloji müessesesinin Ankaraya nakli hakkında bir karar yoktur.» Usküdar Hâle sinemasutda 27 NUVARALI CASUS . Miimessili: Marlene Dietrich. İlâve ten: Dünya havadis'eri. Duhuliye Aylık abone Hususile vilâyeflerdeki bir çok karilerimiz gazetelerini munta • zaman kendi adreslerine alabil • mek için bizden bazı kolayhklar is temektedirler. Bu aziz karilerin arzulannı yerine getirmek Szere Cumhuriyet için aylık abone usulü ittihaz etmeğe karar verdîk. Ay • lık abone bedeli yalnu Bi••••I^BI»••• Bu akşam Fiatlarm tenzil edilmi SOLMUŞ olmasına rağmen yeni ve çok güzel bir filim: sinemasında iMümessilesi, iki senedenberi hiç bir filmi göriilmiyen GÜLLER 150 kuruş... tan ibarettir ve tabiî pesin olarak gönderilmek iâzımdır. Bu usul idarece fazla mesaiyi icap eden külfetli bir meşgale oldugu için abonelerinin inkıtaa uğramamasını istiyen kariierimizin paralannı idareye vaktinde yeti • pecek veçhile döndermekte devam ettneleri iktiza edecektir. CORiNNE GRiFFiTH Ayrica filme ilâve olarak ikinci bir filim: DAKTiLONUN iZOiVACI Mümessilesi: MARY GLORY Duhuliye 30Maroken 50 kuruştur. (3687)