24 Mayıs 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansîklopedisi lnci cıizü çıktı 32 Dokuzuncu sene: No. 3248 umhuri • • • • • « • • • ' • • • • » • • • • » » » • » T » « W " VWB « V » » • • « > • * * * > * * • * * • * I I I . 1 f l T . l l l ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektup adresi: Cumhurlyet îslanbul Posta feutusu: lstanbul, No 246 Telefon: Başmuharrlr: 22366. Tahrlr müdüru: 23236, Idare müdüru: 22365. Matbaa: 20472 Çarşamba 24 Mayıs S33 Hayat Ansiklopedisi Büyük bir kütöphaneyi bîr arada evinfye gefîren en faydalı eserdir. Her evde bir tane bulunmak lâzımdır. Şimendiferlerimize Kamyon rekabeti nillllllllimillillllllirnilllllrilllllllHIIIHIIIIIIirllllllllHlimilllllllllllllMimillHinilllMIIMIIMIIIIIIHllMIIIIIIIIHlllllHlllllllll.r iMiııııımıınıııııımııııııırıııııııiHiıınııııııırıııııııııııımııııııııııııııııımııırıııtınıııııııııııunM !7. Saracoğlu Şükrü Bey Adliye Vekili Oldu Cenevrede hava birdenbire değişti Tefecilerle •F • • • 1 | | f | | | | | | | | | | ] * ^ ütçe müzakereleri esnasında Meclisin muhterem azasından bir çokları, bizim vaktile bu sütımlarda kaydetmiş olduğumuz bir meseleye kuvvetle ve kanaatle temas ettiler: Şimendiferciliğimizin manız bulunduğu otomobil ve kamyon rekabe • tine bir fren koymek meselesi. Bir taraftan en bas ve ayni zamanda «üphesiz en isabetli dahilî bir riyaset olarak şimendiferciliğe ehemmiyet veriyoruz, diğer taraftan bu siyaseti tahrip eder mahiyette olan otomobil ve kamyon rekabetine bakmıyoruz, bu vaziyetteki tezat pek açıktır. Otomobil ve kamyon nakliyatmın bari onu ya panlara bir faydası olsa. Hayır, o da yok. Hemen hiç karşıhğı olmaksızm hep difandan g*fen bu nakliye vasıtalarile, onlarm yedek alât ve edevab bir miiddet sonra istimalden sakıt kalmca, iş • ledikleri miiddetçe yaktiklan benzinlerle beraber umumen berhava olmuş oluyorlar, uğurlarmda heba edilen millî serveti de beraber götürerek! Memlekete otomobil ve kamyon akını basladıktan sonra.bu makinelere, onlarm arabalanna, yağlarma ve benzinlerine verdiğimiz paralarm mecmuu bugün 40 50 milyon lira raddesinde olup cümiesi bir daha gelmemek üzere hep Türkiye haricine gitmistir. Bu bilânçonun varidat banesini ancak kocaman bir sıfırla ifade etmek miimkün • dür. Millî iktısada bu kadar açık olduğu kadar ağır bir yara açan başka bir hâdiseyi biz ne tahattur ediyoruz ne de düsünebiliyoruz. tşte yaz geldi, ner«»Je fse basta An kara olarak Wr çok şehirlerimizde şuradan şuraya kamyon ve otomobil nakliyab ?u kadar çabuk, bu kadar ucuz diye ilânlar başhyacaktır. Simendifer şebekelerimizin içinde Türk mükeUefinm soğuk ve sıcak avuç avuç almterile yaptırdığı ve yaptırmakta olduğu hat lara birer darbe olan bu nakliyabn yalnız bu zararmı ele alsa insanın tüyleri ürperir. Devlet demiryoUannda bu sene miktan ancak bir kac milyonla ifade edilebilen acık vardır. Bunu da Türk mükeHefi ödiyecektir. Bu acığın velevki bir kısmmın otomobil ve kamyon rekabetinden doğmakta olduihınu dü çünmek bile bizi bu mazarratı bir an evvel bertaraf edecek tedbirleri aravıp bulmarra sevketmek için kâfi sebep degU midir? Otomobil ve kamyonlann gelişigüzel taammümii yalnız simendiferciliğimize zarar vermekle kalmıyor. Bu mroda memleketin bünyesinde pek açık rah neler açan bir afet gibidir. Ezcümle hayvancıhğı öldüriiyor. Otomobil ve kamyonun çalıstığı yerlerde at cinsi inkıraza uğruyor diyebiliriz. tsmet Pş. nm at cinsini ıslah edeceğim ve çoğaltayım diye sarfettiği bu kadar meşkur mesainin hasıh otomobil ve kamyon tahribatı sayesinde saksıda gül yetiştirmeğe benziven bir vaziyette ka'mağa mahkum olmuştur. Burada üç bes at yetiştiriyor sunuz, ötede üç beş yüz at bhden sahneden çekiliyor. Çünkii kamyonla otomobilin hele bizdeki gayrimakul şeraitle çalıştığı yerde hayvanm yaşamaiina ve yaşahlmasına imkân kalmıyor. Türkiyede daha düne kadar binlerce san'atkâr insan banndıran »araçhane çarşılan ise yavaş yavaş bir hahra olacak hale gelmektedir. Arabalar ve arabacılar da bittabi ortadan kalkıp gitmekte devam edivorlar. Nerde ise tamamen yok olacaklar. Bu şerait içinde tekemmülünü istediğimiz ziraati yarm hangi havvanlarla yapacağınızı sorabilir miyîz? tğnesinden ipliğine ve yakacağı benzine kadar herşeyini dışandan getirdiğimîz otomobil ve kamyonlann bari sa hiplerine bir hayırlan dokunsa demiş, onun da yok olduğunu söylemiştik. Bilâkis otomobil ve kamyonlar, kendilerine temas eden vatandaşlann mubalâgasız yandan fazlasmı yakmıştır. Bib'r bilmez bu îşe girisenlerin çoğu bu ise tahsis ettikleri paradan daha çoğunu kaybetmek neticesinde karar kılmışlardır. Kâr edeceğiz diye evlerini rehnederek birer otomobil veya kamyon aldıklan içm bugün sokakta kalan vatandaslarm adedi bir beş değildir. 1 Hiç bir kimseye esaslı bir hayn olntıyan bu nakliye vasıtalarmın hangi bir mazarratmı sayıp dökelim: Bunlann bizim yollanmız ve şoselerimiz üzermde icra ettikleri tahribai bile başh feasına bir mesele sayılacak kadar mühimdir. Bunlann şimendiferciliğimize rekabeti ise haldkaten ihmal olunamıyacak aşikâr bir vehamet mahiyeti arzstmektedir. Daha birçok zararlan sayılıp döküle Amerika silâh işinde mühim teklifler yaptı Bu teklifler hem Almanyayı, hem de Fransayı tatmin etmekte, engelleri ortadan kaldırmaktadır [Sılâhları bırakma konferansı iflâs ederek bütiin diinyayı felâkete sÜTÜk liyeceği sırada Amerika Reisicumhuru malum beyannamesi ile gerginliği i zale etmış, ümitbahs bir hava yaratmıgtı. Simdi ayni zat, konferansa çok a meli ve musip tekliflerde bulunarak muzakeratı, müsbet neticeye isal e decek doğru ve şaşmaz bir yola koy maktadır. Konferanstaki Amerikan mümessili Mister Davisin Reisicumhur Mister Rozvelt namına yaptığı teklif IeT hem Alrnanyanın, hem de Fransa nm arzulannı tatmin edecek mahiyet tedir. Amerika Almanyayı silâhlannı tahdit ve tenkise icbar etmekle galip devletlerin dahi silâhlannı azaltmağı ahten kabul etmis oldukları noktai na zanna istinaden, tecavüzî ağır silâh ların ilgasını ve müdafaa silâhlanna ve diğer devletlerin Almanya ile miisa vi olmalannı ileri sürmek isfiyeTek Almanyanın talebini yerirıe getirmiştir. Fransaya gelince bu devlet silâhla nn tahdit ve tenkis işinin daimî mu rakabeye tâbi tutulmasını istiyordu. Amerika bu noktai nazan kabul etmis ve böyle bir kontrole istirak etmeğe hazır bulunduğunu bildirmiştir. Fransa devletlerin selâmet ve hudtrtlannın tekeffül edilmesini ve tecavüz tâbirinin tavzih olunmasını da talep ediyordu. Amerika bu esası dahi kabul ermiş ve Amerikanm bu işteki iştirak derecesi ni tesbif eylemistir. Amerika silâhlan bırakma konferansının ilerlemesine mâ Mücadele için Yapılacak kanun Fırka Grupu dün bu işle meşgul oldu Ankara 23 (A.A.) Cumhuriyet Halk Fırkası grupu idare heyeti reisliğinden: Cumhuriyet Halk Fır kası grupu bu?ün öğleden evvel Afyon meb'usu Ali Beyin reisliği altında toplandı. îktuat Vekili Celâl Bey tarafından vaki olan teklif üzerine Adliye ve Iktısat encümenlerinden müte<ekkil bir muhtelit encümen teskilile borçlar ve faizler kanun lâyihasınm Büyük Millet MedUinde mü«tacelen müzakeresi ve intacı kararla» tınlarak müzakerev eniru>vet veri'di. Saracoğlu Şükrü Bey Adliye Vekili oldu Inhisarlar Vekilinin de çekileceği şayialan, tekziplere rağmen devam ediyor Ankara 23 (Telefonla) Adliye Vekili Yusuf Kemal Beyin istifası kabul olunanuş, yerine Saracoğlu Şükrü Bey tayin edilmistir. Keyfiyet Reisicum hur Hz. nin tasdiklerine iktiran ettiği ?ibi Saracoğlu Sükrü Beye de tebliğ olunmuştur. Sükrü Bey Heyeti Vekilenin VekâJetlere ait bazı işleri görüşmek ürere bu<rün vaptığı içti mada Adliye Vekili sıfatîle hazır bulunmuştur. Yusuf Kemal Beyin, Temyize ait bir lâyihanin Meclisten geri alınmasından müteessir olarak istifa ettiği tahakkuk etmis gibidir. Yeni Adliye Vekffl Saracoğlu Çukrft Bey tnhisarlar Vekili Rana Beyin de vazifesinden çekileceği sayikili Yuauf Kemal Beyefendinin îsH« alan, bütün tekziplere rağmen falan kabul edilerek Adliye Vekâ • devam etmektedir. letine sabık Maliye Vekili v« Innhr Kabinede bir tebeddul Memleketin Sıhhî vaziyeti Süâhlan birabna konleransmfla muhlm beyanatta bulunan Amerika murahhası Mr. Norman Davls ni olan engelleri, şimdiye kadar takip ettiği siyasette büyük fedakârlıklar yapaTak bertaraf etmiştir. Bu iribarla konferansın »on içtimaı cihan tarihinin mühim bir dönüm noktası olmuştur, denilebilir ] Mücadele teşkilâh tevsi ediliypr Şehrimizde bu lunan Sıhhiye Müsteşarı Hüsa . mettin Bey, dün akşamki trenle Varçovaya hareket etmiştir. Hüsamettin B. bîr muharririmize demistir k i : < Seyaha tim bir ay dWam «decektir. Bu müddet zarfın da Lelıisıtanın SıhMye Müsieşarı bütün sıhhî te^ki Hüsamettin Bey lât ve tesisahnı tetkik edeceğim ve Cemiyeti Akvam tarafından tıhhî işler ve bilha*sa köy hıfzıssıhhası hakkmda Varşovada tertip edilen ikinci beynelmilel kongreye iştirak edeceğim. Memleketimizin umumî vaziyeti •ıhhiyesi iyidir ve endiseyi mucip olacak hiç bir salgm yoktur. Kom şumuz Suriyede tifüs salgını olduğu için memleketimize sirayetine meyıMabadi 4 uncü Ajansın tebliği Ankara 23 (A.A.) Adliye Ve meb'usu Saracoğlu Şükrü Beyefendi tayin buyurulmuştur. Amerika murahhasının beyanatı Cnevre 23 (A.A.) M. Norman Davis dün silâhlan bırakma konfe(Mabadi 9 ıncı sahifeue) İstanbul hastaneleri Fakülte emrinde olacak . Fakültenin ya Darülfünım, yahut e«ki Düyunu Umumîyefcinasınanakli çok muhtemeldir Dün Maarif Vekâletinden Tıp Fakültesi riyasetine gelen bir telgraf' ta Tıp Fakültesi nin tstanbula nak line karar verildi ği ve İstanbul ta rafındaki hasta nelerm Fakülte emrine tevdi e diMiği büdirfl miştir. Bunun üzerine derhal bir komisyon teşkil edilerek Fakülte nin nakli işini tetkika baslamtştn>. Komisyon bugün ikinci içtimamı ya Bütçe müzakeratı bitti Posta lâyiha ve bütçesi Mecliste kabul edildi İstanbul telefon ücretlerinin tenzili istendi, Dahi liye Vekili tenzilâtın yapılacağını söyledi Posta ve telgrafçılarm Fedakârlıklarından Bahsedildi Ankara 23 (Telefonla) Meclis saat 2 de toplandı. Sıhhi vazivet İnhisarlardaki Müzakereler Raporların tetkikine dün de devam edildi Gümrük ve tnhuarlar Vekili Rana Bey, dün de Inhîsarlar idaresinde meşgul olmuştur. Saat on üç, buçukta, tnhisarların ulahına ait raporları yapan Am«*rikalı mütehassısların iştirakile Vekil Beyin riyasetinde gene bir toplantı yapılmış, mütehassıslardan gösterdikleri tedbirlerin tatbik tarzı etrafında esaslı izahat alınmış ve raporların müskirat ve tuza müte allik kısımları hakkmdaki müza kereler bitmiştir. Bugün sonuncu toplantı gene Ve kil Beyin huzurunda yapılarak ra porlarm mütebaki kısımları görüşü lecektir. Mütehassısların işleri bu gün biteceği için yarın memleket lerine hareket etmeleri muhtemel dir. Posta ve telgraf lâyihast Evvelâ Posta ve telgraf idaresinin Nafıa Vekâletine raptile teskilâhnın alacağı şekil hakkmdaki lâyiha müza kere edildi. Maddelerin müzakeresi esnasında Yusuf Ziya Bey kanuna bağb teşkilât cetvelinin barem kanununa muhalif olup ounadığmı sordu. Bütçe Encümeni Reisi Hasan Fehmi Bey bu tadilâtm barem esaslanna muhalif olmadığını, barem kanunumm teadüi, memuriyete girme sartlan, maaslarm artma şekilleri gibi esaslannın tnahfuz olduğunu, esasen barem ka nununun maas ve ücretlere art cetve] lerini ebedî mahiyette telâkki etmenin doğru olamıyacağını, şimdiye kadar ihtiyaca göre bazı vekâletlerin kadro • Iarmda zamlar yapıldığını, posta ve telgrafm bu iste en sona kalmış olduğunu söyledi ve dedi ki: Bu teskilâhn vazifesi cidden a ğırdır. Memleketfn emniyet ve asayısı, muhaberatı umumiyesi için gece gündüz uykulannı feda ederek çalısıyorlar. Aldıklan maas ise yasamalanna kâfi Profesör Malş mesal e snasında Dünkü içtimada Cerrahpasa, Gureba parak Tıp Fakültesinin süratle naklini temin edecek hazırlıklara devam edeve Haseki NUa hastanelerinin Fakülte cek tir. Lutfen sahifeyi çeHnnis Posta ve Telgraf memurlartm takdir Butçe Encümeni Relsl Hasan Fehml B;y Bütçenin kafî yekunları Ya hürriyet, Ya ölüm! Bulgaristanın uyanışından bugüne kadar Makedonya meselesi ve Balkan Harbi Yazan: Anadolu Ajansı Balkan mümessili Ali Naci Bey arkadaşımış, Bulgaristanda çalıştığı bir buçuk sene zarfında, Bulgaristanın uyanışın dan bugüne kadar geçirdiği vaziyetleri Makedonya meselesinin meydana çıkardığı Makedonya komitasım tetkik ederek, hâdise yerlerinde yaptığı müşahedeleri, vesikalardan çıkardiğı malumatı, vekayide âmil olmuş başlıca sitnalarla görüştüklerini «ya hürriyet, ya ölüm!» istni altında toplamıştır. Varidat: 170,477,000 Lira Masraf : 170,474,494 » değildir. Meclis geçen sene Posta ve Telgraf memurlarmm iBt fırsatta terfi hini arzu etti. Bu sene idareye mülhak bütçe 3e hükmî sahsiyet verilerek irtibatı Nafıaya bağlamrken teşkilât ka nununun müzakeresi sırasmda hüku metçe teklif edilen karşılıklardan ve encümence idare bütçesinde bohman munzam karşılıklardan istifade edile • (Mabadi 6 ıncı sahifede) ALİ NACt Osmanlı tmparatorluğu • nun son elli senesine tesadüf eden Bulgaristanın uyanışı ve istiklâlini elde etmesi, bizdeki meşrutiyet hareketi, Bal kan Harbi ve o tarihten bugüne kadar Bulgaristanın geçirdiği keşmekeşler, bu kitao • ta, Osmanlı lmparatorluğunun işlediği hatalar bakı mından tetkik edilmekte ve Abdülhamitle meşrutiyet ricalinin hatalarından yanıba şımızdakilerin nasıl istifade ettiklerini ve bizi nasıl gafil avladıklarını daha iyi göstermektedir. Rana Bty, dürkü îijtımaı müte akıp bir muharririmize aşagıdaki beyanatta bulunmuştur: < tstanbula bundan evvelki geHllltlllllinillllllllllllllllltlllllllllllllllllllllinilllllllllllllllllllllllllUIMIIIIIMIMIIIIIIIIIIIllllllllllllinilllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllinillllllllMII lişimde, mütehassısların islahat için mobil ve kamyon nakliyah niçin müsbflecek olan otomobil ve kamyon nakhazırladıkiarı raporlann tütüne ait tesnadır? liyatı meselesmin açık olan noksanı bizkısmını ker.dilerile müzakere ede Açıklan nihayet tekrar Türk mükelde bu işin muhtelif noktai nazarlara leflerinin omuzlanna yüklenir bir yük rek bitirmiştik. göre hiçbir zaptü rapta tâbi tutulmanus Son îki gün zarfında müskirat ve olmasındadır. Naklolunan eşhas ve eş halinde yükselen şimendiferlerhnizm (Mabadt 4 üncü sahifedei böyle başıboş bir rekabete terkedilmeyada hastalık ve saire noktai nazarmleri ise elbette doğru değildir. / « dan ştmendiferlerimizrn tatbikına mecbur olduklan takayyüdattan ayni vazifeBunun için yapılacak şey mümasil yi gören otomobil ve kamyonlar nasıl vaziyetlerde diğer mütemeddin memmüstesna tutulabilhler ? Meselâ insan leketlerin yaptığı gibi bu otomobil ve kamyon vaziyeti için sıkı bir nizam ve hayvan sari hastalıklanna ve filokIstanbula ayrılan rniktarlar koymaktan ibarettir. Bunu yapmadıkça sraya ait takayyüdat bu cümledendir. mantıksızlıktan kurtuiamıyacağız. dörduncü sahifemizdedir Gene bunun gibi simendiferlerde ve vaYUNUSNADl purlarda alınan nakliye vergisinden oto Vekil Beyin beyanatı Haziran ayına ait kon • tenjan lisiesi Yakında tefrika edeceğiz