25 Mayıs 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisı inci cüzü çıktı 32 Dokuzuncu sene: No. 3249 umhurı İ ISTANBUL CAGALOGLU Telgraî ve mektup adred: Cumhuriyet htonbul Posta kutusu* Istanbul, No 346 Teleron: Basmuharrtr: 223M. Tahrlr mHdürtt: 23236, Idare mudüru: 22365. Matbaa: 20472 Ferşembe 25 Mayıs §33 ıııınmııııııııııııııııiHHııınıııııııııınnıınııııımııımııııııııııııınııırıtııııııııınııı n """""""""""""""""" ""' Boğazlara Ait Kayıtların llgasını Tekrar İstedik = "'''''"'''''•"''»'»•'''»''''•»'"»'»•»»tıniMUHiııtm.M.nnmnmııı.mııiMmmHinıutınH, ııiHmNiiHHiHmımnniMiıın.ıınMi.ınıımıııınıııiHMiH HHIIMU HMUııiKuıiHmıntnu.iMiH.,.,,,,,,,,.,,,,,!,,,,,,,,, .mn.mMm.ım..mı.ı1.ı..H1.lm.l.ı.,mılmıı.n, m ,.,„„„„ nmiHimHiiM.ıımm [ariciye Vekilj Tevfik Rüştu B. konferansta, tale Lehistan 4 ler misakını bimizin tetkiki için bir komisyon teşkilini istedi asla tanımıyacak! Otomobili bütiin Bütün kaldırahm Demiyoruz! tomobil ve kamyonlartn simendiferlerimize ve •imendiferci liğimize hakstz ve mantıksız rekabetlerinden sikâyet eden dün kü makalemiz üzerine ta Şisliden kalkıp bizi görmeğe gelen bir arkadasuı ziyaretini kabul ettik. Dedi ki: Mahsus bn mesele hakkindaki ftkrimi söylemeğe geldim. Asnmız sürat asndır ve bence buna uvmak mecburiyeti kat'idir. Sürat Kizumuna uymıyan fikirlerin terakki cereyanlanna aykin olacağma inanınm. Dediğiniz ziyanlar doğru bile olsa bence bu meselede da hi terakki fikrmin hükmii behemehal yerine gelmek zaruridir. Neye malolursa olsun bu böyledir. Otomobili orta • dan kaldırmağa çalısacağımıza belki ona daha ziyade intıbak etmeliyiz kana • atinde bulunurum. Süratten kaldıkça terakki cereyaıundan aynlrrn» ve diinyanm yüriiyüşüne ayak uydurmaktan uzaklasmıs oluruz. Hulâsa otomobille kamyonun yaptıklaruu söylediğiniz rekabetle alınmasını istediğiniz tedbirlerde mubalâğa görüyorum. Bu arkadaşla meseleyi münakaşa ettik. Evvelâ kendisi otomobil ve kamyon yüzünden bir daha asla geri gel memek üzere memleketten çıkıp giden 4050 milyon liralık para ziyanınm bu miktarmı fazla buluyordu. Saniyen otomobillerin simendiferlere değil, si • mendiferlerin kamyonlara uymalan lâzıra geldiğmt zannedtyordu. Bu muhavere esnasında odaya girerek münakaşanın bir kumını dinliyen yakın bir aile riiknümüz: Şimendiferler nakliye ücretlerini azaltarak muvazenelerini fazla insan ve eşya taşımakta arasınlar. Otomobillerle kamyonlara dokunmak doğru de ğildir. Dedi. Kendisini teyit eden bu mü dahale üzerine diğer arkadaş: Hay babanın canına rahmet, iste doğrusu bu be birader! Neticesmde karar kıldı. Bunun böyle olup olmıyacağını da konustuk. Bu konusmaların hususî bir meclis havasmda yarınsız ve neticesiz kalmasını muvafık bulmıyarak mese leyi tekrar elc alıyoruz. Hususile şu bir iki itiraz bile meselenin efkân uznumiyede ehemmiyctle mevzu olduğunu göstermeğe kâfidir. O halde: 1: OtomobUlerle kamyonlar için, bunlarm yedek alât ve edevatı ile ben • zmleri ve yağlan için yalnız son yedi sekiz sene zarftnda harice verdiğimiz paralann söylediğimiz miktan jrümrük istatistiklerinden alınmıs rakamlardır. Bunda mubalâğa yoktur. Merak eden gidip bizzat tetkik ederek görebilir. Eğer bu fakir memleket bu kadar az zamanda gayeti sürat veya süsünden ibaret bir maksada bu kadar para vermisse bunun pek büyük bir servet ziyanı ol duğunda şüphe yoktur. Kapıyı açık tutalmı ve meydanı alabüdiğine.serbest bırakahm da memleketin bütün servi f i otomobil ve kamvonlann yaktıklan benzinlerin dumanlan içinde berhava m olup gitsm? Bir otomobil veya kamyonun ömrü üç dört, nihayet bes senedir. Asıl fîah üç bes bin lira o'an bir otomobil vsya kamyon bu müddet zarfındaki masari fîle sahibine on, on bes bin liraya ma lolur. Sonra da yok olup gider. Acaba bu makineler bu müddet zarfında sa hiplerine ne temin etmiş olurlar? Bi zim kuvvetli tahminlerimize göre oto mobil ve kamyon alıp çalısanlann on da yedibuçuk sekizi bu çalı«ma müddeti zarfında ancak ölmiyecek kadar ya • şamak çaresmi buluriar, fakat neticede sermayelerini ziyan ederler. Şoför milletini teşkil eden in«anlar bu isin bir facia olan bu daniska hakika'tini elbette heoimfaden iyi bilirler. İnanmaz«anız gidip sorun. ts neticesi bu olan otomobillerle kamyonlar eğer memleket dahilinde de yapılmıyarak bir de bunlarm bütün parası harice gidiyorsa korkunç bir felâ ket karsısında bulunduğumuza hüküm de elbette tereddüdün yeri yoktur. Bütün milletçe oyunckk otomobil ve kamyon alan çocuklar gibiyiz. Bu cicibici YUNUS NADÎ Uiabadı î üncü sahtfede) 4 devlet misakı gene mi suya düşecek? Cenevrede Boğazlar meselesi için mühim müzakereler oldu Ingiliz ve Fransız murahhaslarının teklif ve itirazlarından sonra meselenin münaka^ası tehir edildi YUNANİ5TAN Misak müzakereleri Cenevreye intikal etti, Fran sa bir emri vaki karşısında bırakıldı lCiünün en mühim meselesi dörtler misakı muzakereleridir Müzakerat şimdıye kadar Romada bu taıaftan Mu «olini ile M. Göring ve diğer taraftan Italya Başvekili ile ingiliz ve Fransız sefirleri arasmda cereyan ediyordu. Şimdi ise müzakeratm merkezı Cenevre olmustur. CenevTedeki Italya mümessili Fransanın mezkÛT misaka ait muhtırasındaki esaslan ttalya ile Almanyanın kabul ettiklerini Fransız Hariciye Nazınna bildirmistir Bu suretle Fransa adeta bir emri vaki karşısında kalmıştır. Fakat diğer taraftan Fransanın müttefiki Lehistan dörtler misakının her ne suretle olursa olsun aleyhinde bulunacağını ve dörtler heyetini asla tanımıyacağını nim resmî bir lisanla ilân etmistir. Küçuk itilâf devletleri de dörtleT misakının ye X A RA D E N İ Z = Lehlstan Harldye Naan Baron ni şekline razı olmak istemiyorlar Şımdi bu devletlerin iknaı için Pariste ve (Mabadi 6 tncı sahifede) K ^Çanakkale S°y>ar ağır toplann ılgrası teklııi uzeruıe sılâiüan bırakma konieransınua gayri askenlikten çıkarılmasını ve 6ahiUerinde a,ğır toplarla tahklmat yapmak huausundaki tabil hakkımızı lstedığimlz Çanakkale ve Karadenlz boğazlarındaki gayrt askerl mmtakalan göstenr harlta Cenevre 23 (A.A.) Anadolu a • jaıuının hususî muharriri bildiriyor: Konferans bugün si'âhlar kismmı müzakereye basladı. Türkiyenin müteharrik kara toplan çaplaruun isÜkbaMe azami 115 milimetre olması, ancak thndilik 155 nulimetreye kadar mevcut toplann muhafasa edilebileceği bakkmdaki maddeye daîr olan tadil teklifi Tevfik Rüffü Beyin izahatuıdan sonra kabul edildi. Türkfve heveti bu mfddeve «mev • cut» tabirinden ancak Ingiliz proje sinin konferansa tevdii tarihinde sioaris edilmiş o'an top'ann kastedPdiğini mübeyy'n bir fıkra ilâvesini teklif etmişti. Sahil muhafazasma mahsus top'ann 406 milimetre capında olabileceği hkkkmdaki fıkrava gelince Tevfik Rüstü Bey söz alar?k Boğazlar mese'esine d>ir çok mühim ve mufassal beyanatta bulımdu. Konferansta lpkasına müsaade edilen 40 buçukluk sahil toplarından blri • Topa 35 mU olan azaınt menzülne ateş etmek üzere tam lrtifa verilmlştlr Tıp Fakültesinin yeni binası bugün seçilecek ..^>«» • Canevrede Tevfik Rüştü Bey Her Nadolnı İle goruşurken lartn muhafaza edilerek müteharrik ağır toplann ilga edilmesinin Boğazlann muhtemel tecavüze karsı müdafaa kuvvetinden mahrumiyetini intaç edebile • ceğini izah ile söze baslıyan Tevfik Rüştü Bey tngiliz projesinde sulh muahedelerindeki askerî maddelerin ilga edil diğini görmekle Türkiyenin çok mem nun oldugunu, zira devletlerm müsavi Tevfik Riiştii B. ir^ beı/anatı Sahîl muhafazasma mahsus ağır top Güreşçilerimizin imtihan günü Cemİyetİ Akvama Komisyon toplandı Bu akşamki güreşler Bu gece Macarların karşısına en kuvvetli bir takım çıkarılacak, insanın kaburgalarmı kıran Ankaralı Hüseyin de güreşecektir Müzaheret nraamele görmesi esasına Türkiyenin da< ima merbut kaldığını ve tngiliz projesine, Boğazlar ve Trakya gayriaskerî mmtakalarının da ilâvesi lâzım geldiğini söyledi. Bundan aenra, hava kuvvetlerini tenkis eden terki teslibat projesinin hnsusî bir rejüne tâbi olan Boğazlann vaziyetmi tebdil ettigini, bugün Türkiyenin malik olduğu müdafaa kuvvetlermin terki teslihat mukavelesi ile azalacağmı, birvaenaleyh gerek Boğazlardaki vatan topraklannın ve gerekse bizzat Boğazlar serbestisinin müdafaa ve muhafazası için elimizdeki ağır toplar ilga edilince mukabilini baska care • lerde aramak lâzım geldiğini ve ağır toplann ilgasında Türkiyenin istisna edilmesi gibi gayritabiî bir vaziyet ih dasmdan içtinap eden Türkiyenin an cak Lozan muahedesinde Boğazlara ait askerî ahkâmm lâğvını talep ettigini,' esasen bu »Kkâmın mesru müdafaa hakkuıda gayrikabili te'if oldugunu ve bu Oa uç muderrlsi, bir tek talebesi olmadığı söylenen Hlhlyat faKülteslnln seki* için, bilâhare tetbit edileceh Darül(Mabadi 6 tncı sahifede) fiinun bütçerinden mahtubu yapıl • mak üzere 300,000 liralık taht tat verilmektedir. Bu bütçenin fasıl ve maddelerinin tefriki ve münakale Ankara 24 (Telefonla) Dariilicrası Heyeti Vekilece yapılacaktır. fünunun haziran ve temmuz aylarıLâyihanın esbabı mucibesinde na ait muvakkat butçeti Meclite muvakkat butçenm Darülfünunun (Mabadi 4 üncti sahıfede) gelmiştir. Bu lâyihaya göre iki ay Fakültenin nakli münakaşalara yol açtı, nakil kararına itiraz eden doktorlar var Vilâyette dün bir Murahhaslarımız kon greye gidiyorlar îsviçrede Montreu şehrinde haziranın birinci günü toplanacak olan Cemiyeti Akvama müzaheret cemiye*Ieri beynelmilel birliği kongre sine memleketimiz namına istirak edecek heyet rfun Ankaradan şehrimize gelmiştir. Heyet Cebelibereket meb'usu Naci Paşa ile Çanakkale meb'usu Şükrü ve Ordu meb'usu Ahmet thsan Beylerden mürekkeptir. Şükrü Bey {Mabadi 6 tnct sahifede) Son senelerin en heyecanlı tarih tefrikası Ya hurriyet, Ya olüm! Bulgaristanın uyanışı, Makedonya meselesi, Makedonya komitesi Balkan Harbi. ALİ NACİ lubunun olgun ve çekici kuvvetile, Ali Naci Bey, cidden en güzel eserlecin yüksek seviyesine çıkarabilmiş ve bu yazılarile millî kütüpanemiz için olduğu kadar edebiyatımız için de güzel bir örnek vücude getirjniştir. Değerli gazeteci arkadaşımız, Ali Naci Beyin, Anadolu Ajansı mümesili olarak Bulgaristanda çahştığı müd det zarfında, esaslı tetkik ve müşahadelerle yazdığı bu çok kıymetli eseri yakında «Cum1 huriyet» okuyucularına tak • dim edeceğiz. Sadullah Bey Güreç takımımız bu gece Macar güreşçilerile son müsabakayı yapacaktır. Bu son müsabakaya fevka lâde ehemmiyet verildiği için Ma carlara çıkaracağımız takım en kuvvetli bir şekilde tesbh edilmistir. Ankara mmtakasından sureti mahsusada davet edilen iki kıymetli güresçi de bu gece Macarlarla kar sılaşacaktır. Bunlardan birisi filiz sıklette Necip, diğeri de yarı orta siklette Hüseyindir. Hüseyin, Macar takımının en kuvvetli ve en teknik güresçisi olan Hegedüş ile karsıla • sacaktır. Sakne mağlup olan ve Yusuf Aslanı yenen, Hegedüş, bu gece çok zorlu bir rakip ile müca dele edecektir. Ankaralı Hüseynin bir insanın kaburgalamnı kıracak kadar müt his bir kuvvete malik olduğu »öyBu akşam güreşecek olan Çoban Mehmet İle Abbas lenmektedir. Bu itibarla Hüseyinle Hegedüşün yapacağı müsabaka, çok sayanı dikkat olacaktır. Bundan başka Urfalı Salihle Palotasın karsılaşması da çok çetin olacaktır. tkinci müsabakada Salih, bu kuvvetli Macarla tam 20 dakika güreşmiş ve pek az bir puvan farkı ile mağlup addedilmisti. Salih bu müsabakada rakibini mutlaka yenmek aztnile üç gündenberi hazırlanmak tadır. Gene bu gece hafif siklette Galambos ile karşılaşacak olan Yusuf Aslanın müsabakası da enteressan olacaktır. Yusuf Aslan, geçen gece, yarı orta siklette Hegedüşle karşılasmıs ve bu kuvvetli rakibin karşısında mağlup olmuştu. Yusuf, üç dört gündenberi kilosunu düşür(Mabadt 4 unrü sahifede* Deniz ve Hava Müsteşarlığına tayin edilecek Ankara, 24 (Telefonla) Bütçe Encümeni, Iktısat Vekilinin huzurile toplanarak Seyrisefai nin teşkilât lâyihasını müzakere etmistir. tktısat Vekâletinde teşkili tasavvur e dilen Deniz U mum Müdürlüğü yerine deniz ve hava müsteşarhSadvllah Bey ğı ihdas edilmektedır. Bu müsteşarIığa, Seyrisefain umum müdürü Sa dullah Beyin tayin edilmesi kuv • vetle muhtemeldir. Makedonya komitasını kuran Damyan Guruef Yazan: Bize komşumuz Bulgaristanı tanıtan, Abdülhamidln ve meşrutiyet idaresinin hata larından yanıbaşımızda nasıl istifade edildiğini gösteren, Makedonya meselesinin ne olduğunu anlatan, bilhassa Makedonya komitasınm bütün Shtilâl taırihçesini hikâye e den «Ya hürriyet, ya ölütn!» hem miliî kütpanem'z için çok faydah, hem de Türk o kuyucuları için öğretici olduğu kadar heyecanlı bir eser • dir. Esasen çok sayanı dikkat ve meraklı bir mevzuu, çok temiz ve sade türkçesi ve üs