23 Mayıs 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

Mayıs 1°33 Camhurtvet Büy ük Dil Müsabakamız İştirak şartları ve hediyelerimiz Miisabakamıza herkes girebilir. Içinde sayı itibarile en az Arap, Acem ve ecnebi söz bulunan, cazip ve sevimli bir türkçe ile yazılmış on hikâye veya nesre mükâiatlar vereceJP*. Gönderilen yazılar arasmdan otuz tanesiıu seçerek gazetemizde neşredeceğiz ve okuyuculanmızin da intihabile bunlann içinden on tanesini ayırarak, değerleri sırasile: Birinciye: Zarif ve iyi Bir altın saat, tkinciye: Zarif ve iyi bir gümüş saat, Uçüncüye: Zarif ve iyi bir mürekkepli kalem. Dördiincüden onuncuya Müelliflerinin imzasile birer eser hediye edeceğiz. • • ~^^~ markalı markalı markalı kadar: kiymetli ~^^~^^^~ Fakat: 1 Gönderilecek yazılar gazetemizin kıt'asına göre bir buçuk sütunu geçmiyecektir. (Takriben 800 900) kelime). 2 Yazılar tercihan yazı makinesinde ve kâğıtlann yalnız bir tarafma yazılmif olacaktır. 3 Yeni türkçe kelimelerin hangi mehazlerden alındıkları veya muharrir tarafından icat edilmiş olduğu yazmm sonunde aynca zikredilecektir. Not: Müsabakamıza yazı kabul etmeğe başladık. Bir hikâye veya nesİT paTçası telif etmek istemiyenler, ecnebi veya Türk edebiyatlanndan beğendikleri bir parçayı öz türkçeye çevirip gönderebilirler. Bu takdirde hangi müellifin eserinden iktibasta bulunduk lannı zikretmelidirler. Gönderilecek yazılann üstünde (Dil Mü^abakası) kaydi de bulunmalıdır. ^ ^ ^ ^ ~^^~^^~^^^^~ ^••^^^ ^^^^ ~ ^ ^ ^ ^ ^ ^ Müthiş Bir mağlubiyet Bulgar takımı İspanyol lara 0 1 3 mağlup oldu Madrh 22 (A.A.) İspanyol ve Bulgar millî takımlan arasmda yapılan futbol maçında Bulgar millî takımı sıfıra karşı 13 sayı ile mağlup olmuştur. Bu maçta 15000 se yirci bulurunuştur. Müsabakayı Palhinhas isminde bir hâkem idare et miştir. Oyuna başlanırken yağmur yağ • mağa başladı. Bulgar kalesi hemen tehlikeye girdi. Birçok sütler, ka Ienin üstünden geçti. fspanyollar, altmcı dakikada birinci golü yap tılar. Bulgarlar da tehdhkâr bir va • ziyet aldılar. Fakat birçok fmatları kaçırdılar. tspanyollar faikiyeti tekrar ele geçirdiler. 20 inci dakikada İspanyollar i • kinci gollerini kaydettiler. Upan yollann teknik itibarile rakiplerine çok fark oldulkaıri görülüyordu. İspanyollar Bulgar ağlarinı âdeta bombardıman ediyordu. Yağmur, mütemadiyen yağıyor, fakat kendi tekımlannm zaferine imanı olan halk, büyük bir sabır ve tahammül gösteriyor, yerinden kıpırdamıyordu. 25 inci dakikada İspanyollar, bir gol daha yaptılar. 30 uncu dakikada tspanyollar, 4 üncü sayılarmı kaydettiler. Ispanyollann faikiyeti dolayısile oyunun neticesi ne olacağina dair olan te • red'düt zail olduğundan artık oyun alâka celbetmemeğe başladı. 31 inci dakikada İspanyollar bir gol daha yaptılar. 38 inci dakikada İspanyol takı • mı bir gol daha kaydetti. Birinci haftayrm bittiği zaman neticesi şu idi. tspanyollar 6, Buigarlar 0. tkinci haftaym başlar başlamaz tspanyollar hemen bir gol yaptılar. Hâkem vecmiş olduğu kararlardan birini kabul etmemiş olan bir Bulgar oyuncuyu sahadan çıkardı. Yağmur şiddetli ve oyunun «ev • kini kaçırdı. tspanyollar, h&krm vaziyetlerini muhafaza ettiler. Müte • madiyen gol attılar ve hasrm ta • kıma bir futbol dersi vermîş olduklan maçı sıfıra karşi 13 sayı ile kazandılar. tspanyol kalecisi Zamoraya Bulgar topunu yakalamak hemen he • men hiç nasip olmamışbr. ((İpekiş» in Oynadığı rol Yüzbaşı Göring: Hitlerin sağ kolu Halktaki Avrupa malı itiyadını bozabilmek muvaffakiyeti nasıl kazanıldı? Ankara (Hususî) tpekiş Ankara mağazasımn küşadı münase > betile tş Bankasi Şirketler Müdürü ve tpekiş murahhas azası Hamit Beyle görüştüm. Hamit Bey benim muhtelif suallerime eevaben dedi ki: « (tpekiş) in ne yaptığını mı soruyorsunuz ? Size bunu izah edebilmek için ipek sanayiimizin (tpekiş) ten evvelki vaziyetini anlatmam lâzımdır. (tpeklş) kurulmadan ev • vel: 1 Memlekette Avrupa ayarında avrupa kumaşlan ağırlığında kumaş yapılamazdı. İpek memleketi olan, ipek yetistirmekte beynel ' milel bir mevkii olan memleketimiz için bu hal ayıp telâkki edilecek mahiyette idi. 2 tpekişten evvel memlekette aşaği yukan 700 800 tezgâh mevcut bulunmasına rağmen ipekişçilik sanayii pek iptidaî bir halde idi. Bursa kumaşlan denmekle maruf ipekli kerpdoşin ile az miktarda ve gayet fena evsafta krepdamur ve taklit kumaşlara inhisar ediyordu. Bu knmaşlarm boyalan hatirlıya cağınız gibi gayet bozuktu. Nüfu »u Türkiye nisbetinde olan bir memleket için 800 tezgâh çok mühim bir yekundur. Buna rağmen bu tezgâhlar fennî teşkilâta malik olma • dıklan için bahsettiğim mahdut kumaşlardan maada bir şey yapamı • yorlar ve memleket haricine mil yonlar akmasına mâni olamıyor • lardı. tpekiş ipek sanayiini en müte rakki memleketlerle ayni ayara getirmek gayesile işe başladı. Binaenaleyh takip ettiğimiz hedef mevcut ipek sanayünde gidilen yolun tamamen aksine gitmek oldu. Mü terakki memleketlerden geri kalmamak, ayni ayarda kumaşlar yapmak ve ayni fiatla hatta daha ucuz satabilmek gayelerile işe başladık. Bugün ne olduğunu siz de görüyor ve biliyorsunuz. Vakıâ bugünkü hale geimek için, bidayette iktihamı gayrikabil gibi görünen bir çok müş • külâta maruz kalddc. Herşeyden evvel yapacağımızı ve yaptığımızı halka inandırmak lâzımdı. Senele rin verdiği itiyadı ve inanışı de • ğiştirmek kolay değildi. Halkı, hakikatle ve el ile dokunulur, göz ile görülür hakikatle yanyana, karşı karşıya getirmek lâzımdı. Getirdik ve inandırdık. tpek fiatlarmın arbnasina, iktı • sadî buhranın satış kabiliyetini a zaltmasına rağmen Avrupa kumaşlarile ayni ayarda olan tpekiş ku • maşlannın bugünkü satış fiatı arasmda tpekiş lehinde çok büyük f arklar vardır. Evvelce hanımlarunızın 15 ile 25 lira arasmda tereddütsuz satra aldıklan Avrupa kumaşlan nın bütün evsafmı haiz tpekiş kumaşlan alh yedi lira arasında satılmaktadır. Vaktile fena evsafta çıkarılan ve 2, 2,5 liraya satılabilen ve halkta yerli mamulâtı hakkmda fena intibalar bvakan krepdöşinler yerine tpekiş Avrupa krepdöşinle rinden farksız evsafta çtkardiğı kumaşlann 95 kurusa satılmakta ol duğunu söylemek yapılan işin azameti hakkmda bir füdr vermeğe kâfidir. tpekiş yünlü de çıkanyor değil mi? Evet tpekiş son aylar zarfmda yünlü kumaş ta yapmağa başlamış ve azamî rağbet görmüştür. Kadm yünlüleri Türkiyede ilk defa İpekiş tarafından yapılmış bulunmaktadır. Yünlülerin evsaf ve fiatlan hantmlar arasında heyecan uyandıran bir hayret tevlk etmiştir. Rağhetin derecesmi ifade için faaliyetinin yansını yünlü ve yünlü ipekli kumaşa tahsis eden fabrikamızın bu miktar istihsalinin kifayet etmemekte olduğunu söyliyebilirim. Bugün Alman mukadderatında faal rol oynıyan bu adam kimdir? J 918 mağlubiyeti üzerine Alman hava zabiti ilk defa Bavyerada ihtilâl bayrağını açrruştı Dünya efkân umumiyesini bühassa son bir senedir işgal eden hâdise, şüphesiz, Almanyadaki nasyonalsosyalist hareketidir. Çok meraklı bk polis romanınm kahramanlan gibi şarkta ve garpta, şimalde ve cenupta milyonlarca insanı peşinden sürükliyen Alman nasyonal sosyalistlerinin elebafdan ise Kapiten Herman Goeringtir. Goering için «Hitlerin sağ kolu» diyorlar. Fa kat hâdisat gösteriyor ki bu adam Hk lerin kolu, ayağı, kafası ve her^seyidir. Kapiten Goering etrafta aleyhe bir propaganda olarak yersiz bir istihza uyandıran yeni Alman rejiminm bütün hatlann» ruhunda ve yüzünde temsil eden yegâne sahsiyettir. Filhakika nutuklannm manasındaki ve tonundaki müthiş nüfuz ve tesirle koca Ahnanyayı nas • yonal sosyalizme râmeden Hern Goeringin mevcndiyetini bir an ortadan kaldırsak Hitlerin dünyayi telâşa veren velvelesinden belki pek az bir sey kahrdı. Bu noktai nazardan Kapiten Herman Goeringi tannnanm faydalı oldu ğuna kaniiz. Goering 1893 te, Şimalî Bavyerada, Rosenheimda doğdu. Babası Sadowada ve Sedan'da muharebe etmiş, sonra Bismarck tarafmdan Afrikada Alman müstemlekelerine vali tayin olunmuş bir askerdi. Çocuğunu askerlik ve kahramanhk hikâyelerile büyütmüstü. Küçük Goering kendisinde kâfi kuvveti Jbuiur bulmaz etrafmı çeviren dağlara brmanmağa, oralarda arkadaslarOe, hakikathı pek basit bir karikatüra, olan, muharebe oyunları oynamağa başlamışh. Evvelâ Karlsruhe'da bilâbare Lichterfelde'de tahsil ettikten sonra Goering 1912 de mülâzimi sani olarak 112 inci alaya girdi. 1914 te ilk defa Mulhou'se'de Vosges'Iarda harbe iştirak etti.. Fakat kışın başlangıcında romatizmaya yakalandığı için hastanede yatmak mecburiyetinde kaldı. Bu yatts ona maddî sancıdan ziyade manevî bir azap veri • yordu: Cepheye gidememek azabı... Bir arkadası, tayyareci '.oerzer, bu meseleyi halletti: Goeringi rasıt olarak f a nma aldı. 1915 te Verdun semalannda iki arkadas büvük yararlıklar göstererek temeyyüz ettiler. Bundan sonra Goering pilot oldu ve birçok harplere girdi. 1915 teşrinisanisinde tayyaresile sukut ederek yaralandı. Tedaviden sonra tekrar ceoheierin üzerinde dolasmağa başladı. Bu tarih•en itibaren Goering hep yükselmistir. 1917 de yirmi yedinci «avcı füosu» kumandanlığına tayin edildi 1918 mayısında tmparator tarafından «en yüksek askeri rütbe» nişanfle taltif olundu. Haziranda öldürülen meşhur kumandan Richthoffen'in yerine füo gruplan kumandanlığına seçOdi. Alman ordusunun inhizarm üzerine Belgratta mühim bir suikast şebekesi yakalandı Yakalanan 2 Bulgar komitacısı Skupçinayı, sarayi ve nezaretWi bomba ile berhava edeceklermis Belgrat, 15 (Hususî) Polis, Bulgar hududunu aşarak buraya gelen iki Bulgar suikastçis.'ni tevkif etmiştir. Bunlar Gitzo Gigof ve Gavril İvanof ismin de iki kişidir. Salâhiyettar ma kamlann verdi ği malumata nazaran bu iki Bulgar, Belgratta iigar konütacılannm bomba ile nçu rmajc Isbedikleri mühim suikast Yugoslav Meclisl Meb'usam: Skupçlna ler ikaı için gelgetirmekle muvazzaf olduklarım, diklerini itiraf etmişlerdir. Gayeleri, suikasti yapmağa Luborçe Stonkof beraberlermdegetirdikleri bomba isminde üçüncü bir fahsın memur lar ve infilâk makineleril« Skupstiedildiğini ve bu adamın Belgratta noyu ve ban resmî daireleri berhabulunduğunu söylemişlerdir. Bu üva etmek hniş! çüncü şabsın fotoğrafisi de elde edilBu iki fedai 20 nisanda Belgrata miştir. gelerek Triglav caddesinde Ristiç Bu iki komiteci Belgrata gelirken isminde bir adamın evine pansiyo Nikoloftan 4 bin dinar almışlardır. ner olaırak yerleşmişler, fakat paraKendilerine sonradan da 1000 dinar ları olmadığı için borçlarııu tama gönderilmişti»i Polis Sofyadan sui • men tesviye edemediklerinden ev kastçilere gelmiş iki mektubu ele sabibi ile araları açılmıştır. Kadmra geçirmiştir. Bu mektuplardan biri polise ihbarı üzerine hâdi*e meydaGigoya gelmiştir ve Lubo imzasını na çıkmıştır. taşımaktadır. Bu mektupta şöyle Gavril tvanof evvelâ polise tabandenilmektedlr: «Saatin iyice işlemeca ile mukavemet etmek istemiş, fati için beyaz parçayı çıkar. Senin kat muvaffak olamamıştır. KomiteBelgrata lUede okumak bahanesile cilerin oturduğu odanın içînde 6 asuikasti yapmağa gittiğinden çok det infilâk bombası, 20 tane rovelmemnunum.» ver kurşunu, iki el bombası bulun • Diğer mektup Gavrile gelmiştir muştur. ve gene Lubo imzasım taşımaktadır. Mevkuflann söylediğine göre beBunda da bombaların nasıl ve nereraberlerinde getirdikleri bomba ve lere konacağı gösterilmektedir. saireyi kendilerine Sofyada gizli koSuikastçiler; infilâk bombalarıru mite teşkilâtı reisi Asen Nikolof verSırp meb'usan binasına, hariciye ve miştir. Bunlara Bulgaristanda Bul dahiliye nezaretlerine, Kral Alek • gar ihtilâl komiteleri merkezi tarasandnn sarayına, Darülf ünun talebe fından da birkaç bomba verilmişse yurduna, bir tanesini de şehrin en de hududu geçedken geçiremedikleişlek caddesme koyacaklannı itiraf rinden yolda bırakmışlardır. Bu iki etmislerdir. sahis, bu aletleri yalnız Belçrata Yüzbaçî Oorbıg Rasyon&l Sosyalbt hQcum kıt'alan kumandanı kıyafetfle... maîyetmdeki tayyarecileri aldı ve mfltareke madbmce tesKm etmek mecboriyetinde bulunduğu tayyareleri düş • k için memleket içeri • lerine kadar gotürdü. Bu snada Aknanyada birçok kansıkbklar oluyor, Versay muabedesinm ağ» hükiiıuleıkte ftiraz eden ban askerî gruplar toplanıp aralarmda bir şeyler yapmak istiyorlardı. Zaten bu hal 1918 denberi memleketin kısım kısm» aynlmasmda âmil olmuştur. tşte bu sı ralarda Goering Aschaffenburg'da (Bavyerada) etrafına zabitlerden, si vülerden ve sadık arkadaşlanndan bir kütle topladı. Şiddetli bir nutuk irat ederek ezcümle şunu söyledi: «c Silâh harbi bitti. Prensip ve karakter harbi başladı. Kaybettiğimiz vatanımızı tekrar kazanabiliriz. Ona olan aşkımız bizim kuvvetimiz, zaferi miz ve tacımızdı. Şimdi bu tacı çirkefe mi atacağız? Hayır!» Bütün şehir haön Goeringin nutkımu dinlemeğe koşmuştu. Hatibin söz söy • lediği salonda bu atıranın yadı için hâlâ bir levha asılıdrr. Esasen bu hâ dise üzerine mim konulacak bir hâdisedir. Çünkü bu kaynak, 15 sene sonra nasyonal sosyalizm nehrini vücude getiren derelerden biri olmuştur. Fakat büyük projeler kann doyur muyordu; ve işte kumandan Goering te harbi müteakıp hemen bütün memleketler gibi hercümerce uğrıyan Almanyada işsiz kalrmştı. Geçinebilmek içm 1919 kânunuevvelinde bir tsveç tayyare şirketinde memuriyet aldı. Bu sırada tesadüf ettiği Freiin Karin isminde bir kızla evlendi. Kansmın parası vardu Bir müddet sonra onu Bavyerada, Versay ztndrini kvmağa calışırken görüyo • <Yann bitecekt? mösamere tehiri Anadolu spor kulübünden: Kulübümüzün 25 mayıs 933 per • şembe akşamı Üsküdarda Kızknles! parkında vereceği müsamereyi ha • valarra muhalefeti dolayısile 15 haziran 933 perşembe akşamına talik ettiği ilân olunur. Sıvas memleket hastanesi tevsie muhtaç Sıvas «Hususî» Geçen seneye kadar yetmiş yatağı bulunan haatanemizin yatak miktan şnndi doksana iblâğ edilmiştir. Bu suretle dahi ihtiyaca kâfi gelmemektedir, bir nisa • iye mütehassisı ile göz, kulak ve cilt mütehassısma ihtiyaç vardır. Nüfusu, gündengüne artmakta olan Sıvas için bir doğum evi çok büyük bir lüzumdur. Bu noksan da ikmal edilecek olursa f akir halka büyük bir nimet daha bahşedilmiş olacaktır. Hastanenin bütün hizmeti şhndilik sertabip Sabri Beyle operator tbrahim Beyhı omzundadır. Bu iki çalışkan doktorumunm himmetlerile yüzlerce hastaya hergün ihtimam edilmektedir. Torbalı muallimleri nasıl çalışıyorlar? Yunanistanda Yeni intihabat Avrupadaki İ Talebelerimiz Hükumetin düşünceleri Toplu olarak memîeketi dolaşmak istiyorlar bir karar şeklini alıyor Atina 22 (Hususî) Yeni meb'usan intihabah yapmak fikri yavaş yavaş hükumetçe karar mahiye tini alıyor. Yeni haberler mtihabatın teşrinievvel sonlannda veya kânunuevvel başlangıcında yapılaca ği merkezindedh*. Intihabatta hü kumet ekseriyet esasile birlikte mıntaka usulünü tatbik edecektir. Siyasî mehafil yeni intihap yapılmasını tenkit ederek M. Çaldarisin bu icraatının yalnız tnuhalefet aleyhinde olmayıp hükumet ile teşriki mesai etmiş frrkaların kuvvetini a zaltmak maksadını istihdaf ettiğini söylüyorlar. Uç aylık teşriki mesaiden sonra Başvekil halk fırkasından hariç diğer hükumet fırkalannın inzıbatm temini ve halk fırkasile hem ahenk olarak çalışması müskül ol duğunu anlamıştır. M. Çaldaris yeni intihapta halk fırkasının galebesini temin etmek suretile M. Venize los gibi münhasıran kendi fırkasma ekseriyet kazandırmak fikrindedir. Atina 22 (Hususî) Bugün oğleden sonra âyan meclisinde meclislerin tatili ve hükumete teşriî me runiyet verilmesi hakkindaki pro • jelerin müzakereleri yapılacaktır. Marsüya (Hususî) MarsSya Türk Talebe Cemiyeti fevkalâde bir toplantı yaparak uzun zamandanberi tasarla dıklan kıymetli yurdumuzun Devlet Demiryollan üzerinde büyük bir tetkik seyahati programmı müzakere etmiştir. Marsüya Türk talebe cemiyeti umumî kâtîbi Fuat Hasan ve Grenoble Türk Talebe cemiyeti idare heyeti azalann dan Abdülkadir Beyler tarafmdan ve rflen projeler tetkik edilmiş ve İstanbulIzmk Biledk Eskişehir Ankara • Kayseri Sıvas Amasya Samsun ve denn: yolile Zonguldak ve tstanbula dönüş esaslannı ihtiva e^en birinci proje kabul olunmuştur. Müteakıben bu büyük dileğe Fran sa ve Belçikada bulunan diğer Türk talebe cemiyetlerinin de iştirakleri için Paris, Grenoble ve Brüksel Türk talebe cemiyetlerine birer mektup yazılmış ve aümacak cevaplan müteakıp Maarif Vekâleti vasrtasile Cumhuriyet hükumetimizden bu arzunun kabulünü rica için bir mektup yazılması kararile içtimaa büyük bir sevinç içinde nihayet verilmiştir. Maarif Vekâletine gönderilen mektupta bu seyahat vesilesiie ana vatanı yakmdan tanımak, Avrupadan edmdik Ieri malumat ve intibalan konferanslar, izmirde yakalanan bir katil Saimbeylide möhim bir cinayet Saimbeyli kazası mahkemesi hâkimi Nuri ve zaıbıt kâtîbi Naci ve eşraftan Müftizade Süreyya ve tz zet Efendiler, Mara nahiyesinde bir arazinin keşfine gitmişler ve Saimbeyliye dönerlerken önlerine birkaç şerir çıkarak Süreyya ve tzzet Efendileri öldüırmüşler, hâkhn Nuri Beyle zabıt kâtibi Naci Beyleri memur olduklarım anlaymca kendilerine dokunmıyarak kaçmışlarö*ır. Şerirlerden Göksünlü Bat Mustafamn hızarcısı Hüseyin tanmmıstır. musahabeler şekUnde halka anlatmak, tahsisan memleket ihtiyaçlanm yakmdan görerek Avrupa tahsili esnasmda ona göre yetişmeğe çalışmak arzuları • nm bu teşebbüse amil olduğu bildiril • mekte ve kabuln rica olvnmaktadır. tskeçede tarla komşusunu oldür dükten sonra kaçıp tzmire gelen Recep isminde bir adam Manisa isimli otelde hırsızhk yaparken cürmii mefhut halinde yakalanmıştrr. Torbalı «Husust» Torbalı muallimleri ders senesi sonn mfinate • betile içtima ederek tedris ve terbiyevî işler, okutulan kitaplarm mahiyetleri, talebenin devamı, okuma oda larınm faaliret ve Inkişah, dil kşleri ve derleme faaliyeti hakkmda konuşulmuştur. tçtima mukarreratı Maarif müdürlügüne gönderilmiş tir. K. Gultekin Ankara mağazamız açılmadan evvel de. tstanbul mağazalarrmız ve sergiler münasebetile muhterem Ankaraluar kumaslarumz hakkmda fîkir sahibi olmuşlardır. Tedricen inkisaf prensibini akip etmekte olduğu • muzdan Ankara mağazamızı henüz açtık. Muhterem Ankara halkından beklediğhniz azamî rağbeti göreceğânizden eminiz.» Ayancıkta giydirilen çocuklar Yedi kişi bir kızı kaçırdı Mustafa Kemalpaşa kazasında eski zamanlarda olduğu gibi silâhla bir kız kaçırma hâdisesi olmuştur. Kasabadan köyüne dönmekte olan Koca Hüseyin kızı Fatma Hanımın önüne yedi silâhlı çıkmış ve kızı • hem de silâh atmak suretile c.ebren kaçırmışlardır. Hâdiseyi haber aian hükumet; Fatma Hanımı kaçıranlan tutmuş ve adliyeye vermiş • tfr. Olydlrflen eocakl&rla Hlm ayeietfal Oemlyeti heyeti da bir sene muntazam yetnek yedirHimayeietfal Aynacık şubesi bu miştir. Yorulmaz bir faaliyet gös • sene 20 vatan yavrusunu baştan a teren cemiyet reisi Ragrp Beyle idaşağıya kadar giydirmiş, 7 yavruya re heyetini tebrik ederiz.