20 Mayıs 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi inci cüzü çıktı 32 Dokuzuncu sene: No. 3244 umhur IMIMMUMM. ım, .IUMIIIHIM. mı.ımmımıımiK , .ımnimım.mını Hayat Ansiklopedisi ISTANBUL CAĞALOGLU Telgraî ve mektup adresl: Cumouriyet, İdanbul Posta tmtusu: Istanbul. No 246 Telefon: Basmuharrir: 223M, Tahrlr müdüru: 2323S, tdare mudürü: 22365, Matbaa: 20472 Cumartesi 20 Mayıs 933 Büyök bîr kötaphaneyi t>lr arada evinize gelireı en faydalı eserdir. Her evde blı tane balnnmak lâzımdır. Kâzım Karabekir Pş. nın tekzip edilen iddialarından biri daha "™"" 11 »'' •"•••"•••nmınııııııııınııııııiiiıııııiTOi •ınımHHimnınımfiınıınHmımmımnmııiHiıımııuıııı Hz. . Rozvelte Cevap Verdiler= Amerika ile bir fikirdeyiz Gazi Hz. M. Rozvelte, aramızda tam bir fikir birliği olduğunu bildirdiler Ölen bir Türk zabiti mezarından haykırıyor Gerilla harbi de Gazinin emrile yapılmıştır Türkiye, iktısat sahasında beynelmilel toplu tedbirler alınmasma, silâhlan bırakma işinde de millî müdafaayı takviye edip tecavüzü kaldmnak Merhum Binbaşı Halil B. diyor ki: «Gazi Pş. Mücahedei Milliyede çahşan prensibine taraftar ve sadıktır larm hepsine derecesine göre mükâfat verdi. Fakat Kâzım Karabekir Pş. Ankara 19 (A. mesml talıakkuk A.)Reimetmt • ettbm«k için »arherşeyi gizledi, ben yaptım, dedi. Efkârı umumiyeden bir lasım, Kâzım hufiunuz Gctzt folunan yeni gayMtutafa Kernal retleri »aygi ile Karabekir Paşayı hâlâ Ermenistan fatihi olarak tamr. Benim Hazretleri Ametakdir ederfm. Bu rika Birlefik H3formüller ki, heufacık defterim bu hususta fikirleri tenvir edecektir.» kumetleri Reiti yeti unmmiyeleri Kim derdi ki Kâzım Karabekir Pasanm küfran ve muğalatasma ölmüs bir Türk zabiti mezarmda isyan edecek ve onu hakikat ve fazilet yohma çagıra • caktır? buna hayret mi ediyorsunuz? Bah settiğimiz zabit bînbaşı Halil Bey isminde bir kahramandır. 335 senesinde Nabçuvan ve havalîsi Gerilla kumandam idi. Kâzım Karabekir Paşanm, 926 aenesmdeki muhakemesi esnasmda: Kuvvayı Milliyenin teşekkülü a mnda memlekette yegâne kuvvet ben • dim! Dediğini işittiği zaman henüz sag ve Istanbulda idi. Bu söz, onu bir gün tarihin aldanması ihtimalinden korkuttu, bir arkadaşma yaz dığı bir mektupla birlikte hatıra def terini yolladı. Bu mektup ve bu hatıra defteri bize şimdi tevdi olunmuştur. Mektnban fotografını ba sayfamızda göreceksiniz. Metni yeni Türk harfterite biraz aşağıda istmsah edilmistir. Fakat gerek kahraman oiünün mektup ve hatıra defterinin arkadaşı tarafmdan bîze tevdi olunmasına, gerek bizim bunlan bugün mfllet efkân unHimiyesine arzetmekHğimize sebep ne olduguna soytemeliyiz. Kâzm Karabekir Paşanm gazetelere gönderdiği mektuplarm befincisinde neşrehniş oldugu Gazi Hazretlen 29 raay» 1335 tarihü direktiftnde demliyor idi ki: «Ba ihtilâllerle beraber fcrrktcm Ermenistan ve Gürciıtcm dhetlerinden vuku bulabîlecek tecavuzatm nazart dikkate ahnarak başlıca is tikametlerin Gerilla (çete harbi) tamnda müdaf aast hattınmtm şt'mM. Franklin Rozveltin hrtabetine şu telgrafı gönkibarile, ancak felâketi durdur « mak ve bütün insanlıgın atefli bir sabırsizlıkla bekledigi hurur ve belki de refah devrine girilme »roi kolaylaşbr mak için fedakârhklar yüklemek. tedir. Zatı âlileri tarafmdan sfratî v* iktisadf sahada. konulan prensipIer nakkmda Tür> krye Cunlmrîye^ ti hükumetinm gârüş tarzını arzedcrkea her şeyden evvel «ah devletlerfoe te • etuıck Ute lcı, mnnteitf bejranatlanmız da *iyaj«tSn4zm umumî direktif • leri, hitabenizde yapılan telkinlere MezanndaB Raznn K&rabekİT Paşaya haükatlerl bağıran Blnbaçı Halil Bey merhum diden ihxan..y Kâzım Karabekir Paşanin bir 8Özü Şimdi okuyacağınız habralr î»pat edecektir ki Kâzım Karabekir Paşa Büyiik Gazinrn direkrtfmdeid emirien yap makta zâf ve tereddüt RÖstermi?tir. BSyük Gazinin cnui uzerine ve roaiyeti tarafmdan da teşvik olununca yapar pibi gotünm&f, sonra caynuş, fakat vaziyet ve şeraftin hakikî icabı olan ted • birlerin ancak Gazi Erzuruma varddc > tan sonra tatbikı temin olunmuşta*. Evvelâ Kâzım Karabekir Paşanm bir gSn tarih ve efkân umumîyeyi aldat mağa teşebbüs edeceğini bflerek, ona mâni olmak vaıifesrnt yapmadan 51 mek istemiyen kahraman zabitin 11 temmoz 926 tarihli mektubunu okuyalım: < Simdiye kadar, ben, menakıbım hakkında idmseye bir şey söyietnedim {Mabadi 6 tnct sahifede) < Zatı devleti«rinm en yük•ek tnsani ilham altinda ve hü küm siirmekte oI<n aiyasî ve iktıu.dî buhranlar yüzünden dün yantn murtarip bulundugu sıkıntılan objektif ve amelî bir iarzda müdrik olarak bütün tkvlet r*islerine gönd«rdiği hitabeyi aimakla şerefyap oldum. Sflâh bvaki • n ı konferann • lun akhn kalmacma mâni ol • mak ve dünya Octisat konfe rantınm muvafM Rozvelt beyannameelne çok mflbim • m makul texl muhtevl bir cevap « fakiyetini temin deren Büyük Relalcumhuru muz Oaö Hazretleri Büyük Amerika. Cümburiyetrain en zfjrade yaklafir bir surette izah etmek için yaptığmız tahlil ve tel • ediltniftir. devlet reisi tarafmdan ban tqr • kmleri hususî bir dikkatle mütalea 'Mabadi Slnci saifede) müller etrafında miletlerm ve tetkik ettim. Fena bir akıbet ayrimübadil takdiri kıymet konıisyorunun Ankaraya nakli karan gayrimübadiller için beklenebilecek akıbetlerin en fenası olduğu artık zerre kadar şek ve çüpheye mahal kilmıyacak bir »arahat ve kat'iyetle anlaşılmıştır. Gariptir ld Maliye Vekâleti bu karan guya gayrimübadillerin arzulan üzerine ittihaz etmiş göriındüğü halde bizzat gayrinıübadıller bu vaziyetten müştekidirler. Verilen izahata nazaran bu i»i Gayrimübadiller Cemiyetinin idare heyeti bu vola dökmüs. Idare heyeti nakılden müteessir olmıyacak üç beş gayrimübadilin de fikrini aldıktan sonra gitrniş, Maliye Vekâletine guya bütün gayrimübadiller böyle istiyorlar de miş, Maliye Vekâleti de mademki öyle ve mademki bu surette işi çabuk bitirmek ihtimali de var, peki cevabmı veTerek karannı almış. Mesele meydana çıkinca ise bütün gayrimübadilleri derin bir hayret ve ıstırap kavramıştır. Bu işin içinden nasıl çıkılacak? Takdiri kıymet komisyonunun Ankaraya nakli gayrimübadillerin mütebaki hukukunu mahvedecek mahiyette bir iştir. Hükumetin böyle bir adaletsizlik iltizam etmekte hiç bir menfaat veya zanıretd yoktur. Alt tarafında çok hazin bir destana mahal bırakmamak için yol yakınken alınan karardan sarfı nazar edilmesinin en kestirme hareket olaoagma çuphe yoktnr. nnıııiiMin Hl İdman bayramı fevkalâde muvaffakiyetli oldu Şenliğe iştirak eden 5000 talebe hep birden Istiklâl marşını söyledi ve beden hareketleri yaptı Dün saat on buçukta, Kadıköy Fener stadmda belki on bej bhn aşan seyirci kütlesi önünde, iki bini kız, üç bini erkek muallim mektepleri, liseler, orta mektepler, san'at rtıektepleri talebesi jimnastik bayramı yaphlar. fşte her gazetenrn, basit bir biçimde bugünkü sahifelermde vereceği haber... Bu haber gazete havadisi olarak okunduğu vakit, belki de yüreğe hiç bir heyecan vermez; fakat, benim gibi otuz beş yılhk bir muallhnin, beş bin kız ve erkeği ahenkli hareketlerle canhlddan ifade ederken gören bir adam, duyduğu çok içten heyecanı ifade etmek isterse, dildeki aczini anlar, bu haberi okuyuculanna anlatmak vazifesi olmasa, hırsmdan kalemini kınp atar. Saat on bire çeyrek kala, önde baştan ayağa beyazlar giyinmiş Kız muallim mektebi talebesi olduğu halde, birbiri ardısıra bütün kız ve sonra erkek talebe, pist üzerine bir resmi geçit yaptı. Her mektep, stadın orta yerindeki çayırda yerlerini aldıktan sonra, askerî mızıka tstSclâl marsun çalmaga başiadı. Genç talebenuz de bir ağizdan, falsosoz bir sesle nnnkaya refakat ettfler. Stadm tribünönde ve çevresinde ytfih olan on bes binden yukan halk, tstfldftl marsmı ayakta dmledi. Şimdiye kadar beş bm kisinm bir •• ğızdan millî bir mars soyledigint işkıuemiş olatdar, marş okunarken çok de • rm bir heyecan duydular. Gönöl çok isterdi ki oradaki bütün halk ta marşa iştirak etsm; o vakit heyecan, şophesîs, vect dereceBtni bulurdu. Sonra, yurdumuzda ilmî temeUer fl> zerinde beden terbiyesmi karan, bogimkü muvaffakryetli genç beden terbiyesi moalfimlerimizi yetistiren Selim Sım Bey üstadımız, kumanda yerine çıktı ve daâna genç, daima canlı serile, k»a bir natuk söyledi. Ustat: «SagIığm, kuvvetîn, güzelligm canh bir örnegini topln olarak size göstermek için cumhuriyet maarifi her yıl mayu aymda Törk dıyannm her tarafmda jîm«a«tiV şenlikleri tertip etmektedir.» DedScten sonra, beş bm talebenin nıiut litanfle demek istediklerini anlatfa ve «yaşasm bu memlekete taze hayat veren Büyük Gan!* dıye lozünn btbrdı, ı m n UZUB alktşladı. (Mabadi 8 inci ifedf •*Z*»?;^«'**Z' Halil Beyin Kâzım Karabekir Pasa b. aMonda yazdığı mektubun klişesi Türkiyenin belkemiği Anadolunun şarkını garbine bağhyan yol, Sıvas Erzurum hattıdır iHiıııııııııııııtnnnııııınııııınınıınııııııııııııııiHllllill«llMlllllHMII«H1IIIIIIH«IHII11IIIHIIHII»HIIHIlinilHll TıİTİuyenin belkemiğinı tcşkil eden demiryolunun AnkaTadan Sıvasa kadar yapılan kıammı ve Sıvastan Erzuruma iaaaı apılmamış olan kısmmı gösterir harita bu haritada gösterilen Ankara ile Sıvas ve Sıvas ile Erzurum arasmdakı mesaeler, demiryolu ile değil hattı müstakim ile 350 ve 360 kilometıedir. Demiryolu ile Ankara Kayşeri &vas 602 kilofnetre ve Şrvas Erzurum takriben 53O kilometredlr. Jîmnastîk bayramında ln* Ulebe harekef yapaflreiı