2 Nisan 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

EİTSÛLTAN Yazan: M. TURHAN Yeni karşılıklar OkuBlarımızdan aldığımız yeni karşıhklan sıralanmış olarak basıyoruz: 82 0, frenk müverrihlerinin dediği gibi ne vaziyette olursa olsun vekarını bozmıyan bir adamdı Cem, i*te böyle bir kadına gönül vermisti. Şahn üzerinde ne gibi hulyalar yasatıldığını bilmiyordu ve biJemezdi. Çiinkü o, tam bir sarklı idi, aşk hakkındaki düşünceleri pek baska türlü idi. Aşk, onun nazarında, ilâhî ve samadanî güzelliği, yanl «cemalullah» ı kutlulamaktır. Her jrüzel, bakîkatte Allahm güzelliğinden bir zerredir, güzelleri sevmek, Allahı sevmektir. e m , bu akideye siddetle bağlı idi. Dünya yaradılmadan gizli bir âlem «Lemonde de la nebulosite» bulunduğuna inananlardandı. O âlem varken zaman, mekân, madde ve ruh yokhı. Bütün varlıklar «vücudu nnıtlak» m zatî birliğinde kavnayıp gi* divordu. Bu viicudü mutiak, ayni za~ manda kemali mutlak ve cemali mutlaktı. Cemal gizli duramazdı, onun sanı, kendini gcUtermekti. Lâkin güzellik, aşk da müstelzhndir, on suz olamaz. Olsaydı abes olurdu. Bu sebeple cemali mutlak, tecelli etti, avnada görünen Vayaller gibi, su âlem de vücut buldu. tnsanlar, o göl«elerden bhidir, gî'zeller ve giizellikler de o tecellinin nurlandır. Bu takdirde aşk, Allahın ffüzelliğine, dolavisile, bağ lanmak demektir. Bu kâmrl nes'eyi buJmak, fÂni hayatm en derin zev kî~ ermektir. Ute Cem, böyle düsündügü için Nis DerUinin onünde ruhî bir istitrrak geçirmekle iktifa ediyordu. O, ka ~ <dmm tenine hîtaD etmeği pek ivi bi* lenlerdendi. Lâkin bu frenk giize • linde ilâhî bir cemal sezinsediği dihetle o bilgisinden istifade etmeği hatınna getirmiyordu, daiıa doğrusu böyle bir heves veya emel, içine gelmiyordu. Nis perisini bir mabet gibi kutsî tutuyordu ve önünde bir âbit gibi samrmî iğiliyordu, ruh an secde ediyordu. Bu duygusunu, bir işret meclisinde kadına da anlattı. O gece fazla şarap içmişri, sevgilisini daha güzel ve çok güzel buluyprdu, içinde bir arzu tutusımıştu,' kadmm dizlerine kapanıp ağlamak istiyordu. Fakat e, frenk müverrihlerinin de dediği gibi, ne vaziyette olursa olsun vakannı bozmıyan bir adamdı. Yüreğini yakıp kavuran aşk ateşine ve o andaki sevdavî arzusuna rağmen böyle bir barekette bulunamadı kadı r Liste: İS RAĞMEN: Tersine, (sözünü tersine olarak öyle yaptı), REKABET: Yarış, yarışmak, (oîiunla yarışa çıktı), RAKAM: Sayı, RAKIP: Engel, yarışan, RAZI: Gönüllü, REFAH: Bolluk, genişlik, (onlar bolluk lçlnde büyüdüler), RENK: Boya, (boyasını attı), RESİM: Küık, RESMÎ: Beylik, REY: Düşünce. HalU Nimetullah **• RAĞMEN: Aykınca, tersine, REPAH: Bolluk, kaygısızlık, RAKAM: Sayı, RAKİP: Duruşma, yarışma, aykırüık, RAZI: Uyan, uyuşma, REKABET: Yarış, yarışma, REMİZ: İşmar, RENK: Boya, beniz, RESİM: Kıhk, RESMÎ Ulu buyruk, REY: İstek, dilek. Üsküdar 25 lnci mektep okutucuları ** + REKABET: Üstünlük, RAKAM: Sayı, RAKİP: Engel, RAZI: Gönüllü, REFAH: Dirlik, düzenlik, REMİZ: Sezdiriş, RENK: Boya, RESİM: Çizgl, RESMÎ: Beylik, REY: Bağlantı. Üsküdar 15 inci mektep okutucuları *** İzmir Esnaf ve Ahali Bankası Heyeti Umumiyesi 932 de 96,172 lira safi kâr temin edildi Hissedar lara % 8 temettü tevzi olunacak Çok iyi idare edilen millî bankalan* mızdan biri olan tzmir Esnaf ve Ahali Bankası kuruluşunun beşinci yddönümünü dolduran geçen senenin bilânçosunu perşembe günü tzmir'de toplanan umumî heyete arzetmiştir. Banka mecl»i idaresinin tevdi ettiği bilânçoya nazaran banka, 1932 senesinde 96172.47 lira kâr temin etmiş ve bu kânn 1931 senesinden müdevver 1658,05 lira ile şu suretle tevzii teklif olunmustur. Hisse senetlerinin bedelleri tamamen tediye olunmus kısmı olan 767,338,32 lira üzerinden % 8 hesabile 61,387,07 lirası hissei temettü olarak hissedarlara, 14447,51 lirası fevkalâde ihtiyat akçe • sine, 9617,25 lirası alelâde ihtiyat ak • çesine ayrıldıktan sonra kânn bakiyesi olan 12378 liranın da nizamname mucibince müessislerle, meclisi idare azaları ve memurlara ve saireye tevzii takarriir etmiştir. çen seneden fazla ohnamakla beraber tasarruf ve vadeli mevduahn mütema diyen fazlalaşmakta olduğu görülmek • tedir. 1932 sonunda tasarruf hesaplan 373,997 lira, vadeli mevduah 103,156 lira, ticari hesabî cariler 476.023 lira ki bütün tevdiat ceman 953,177 lira tutmustur. Bu rakamlar bankanın muhitine telkin »vriği emniyet ve itinıadın ve Cumhuriyet idaresinin halka verdiği tasarruf terbiyesinin şuurlu inkisafmın delilidir. Bu akşamki program İSTANBUL : 18 saz: (Nihal Hansm) 18,45 or kestra konseri 20 Bedayn Musikiye heyeti 21,30 gramofon plâklan neş riyatı ve ajans haberleri, borsa, saat ayan. ANKARA : 12., 30 Ankarapalastan nakfl (orkes tra) 18 alaturka musiki 18,45 gra mofon plâklan 19,20 alaturka saz 20,10 Ajans habeTİeri ve hava raporu. nın dizlerine kapanamadı. Lâkin göz yaşlarmı da tutamadı, sessiz sessiz aglamağa koyuldu. Herkes ve bilhassa Cem'in sevgilisi hayret içmde kalmıslardı. Onun ağlaması, dağların göz yası dokmesi kadar şaşırtıcı bir seydi. Nis perisi, dökülen yaşlarda kendisini selâmh yan bir iştiyak ta sezdiği için, şaş kınhğını çarçabuk gidercniş ve mahzuz bir telâş ile sormuştu: Haşmetpenah! Bir kederiniz mi var? Cem, binbir mana dolu bir bakışm kucağında güzellestikten sonra yakut dudaklardan dökülen bu seyyal nuru ruhuna sindirmek ister gibi bir nebze durakladı ve inledi: Cismem heme eşk, ve çeşmem bigirist der aşkt tü bicisvt, hemî bayed zist! ezmen eserî nemand, in ajfc zi çist? Çün men tna'şuk şudem, âştk kist? [*] Bu acetnce sözlerin bir inleyiş olduğunu herkes anlıyordu. Çiinkü feryadın ahangi, beynelmileldir! Her miletin yaralın ayni şekilde inler. Lâkin Cem'in ne demek ist#diğmi, hangi derdi haykırdığını anlıyamıyorlardı. Nis perisi, mendilile Cem'in nemli gözlerini silerek meclisin merakına tercüman oldu: tnliyorsunuz, fakat sebebini söylemiyorsunuz. O vakit Cem, yerinden kalktı, aşkın verdiği bir talâkatle o farisî rübaiyi tercüme etti: Vücudüm göz yasi oldu, eridi. Gene gözütn ağlıyor. Demek ki senin askmla daima cisimsiz yasamak gerek. Benden eser kalmadı, bu aşk nedendir? Ben, hep maşuk oldum. Âsık kimdir? Ve müteakıben kadının iki elini tuttu: Sen, sen, dedi, nursun, kayna gın Allahtır. Sana bakıyorum, onu görüyonnn. Hoş gör, gücenme! (Mabadi var) [*] Bu rubaı, meşhur Türk âliml İbni Sina İle bir asırda yaşamış olan «Ebu Saldulbevahlr» lndlr. Sofbe mesleğinde «Allah bir olmak> denilen ve artüc âuşıkın masukun bir olup ikliikten kurtulmala nnı gösteren ruhl yukseklik, felsefe ıs tılahile <aynlyet Identlque> bu rubalde ktnayell, fakat pek beliğ surette tasvlr olunmustur. M. T. VtYANA : Bankanın varidat ve masarifatı umumiyesi 1932 senesinde banka, faizden 85,970 lira, kumüsyondan 111,841, acyodan 4032, muhtelif işlerden de 1345 lira ki ceman 203189 lira gayrisafî kazanç temin etmiş; masarif çıkanldıktan sonra 96,172y^rası da safî kâr olarak kalmıshr. 1932 temettüü 15 nisandan itibaren bankanın merkez ve şubelerinde tevzi edilecektir. Bankanm elyevm idare merk«Tİ olan tzmir'den maada ödemis, Salihli, Tur gutlu, Alasehir, Tire, Urla ve Dikili'de ceman yedi busesi vardır. Anadolunun en verimli yerlerinde mütevazıane halka yardım ederek çalısan bu millî mües sesenîn önümüzdeki senelerde de daha büyük muvaffakiyetler temin ederek mkisaf ve terakkiye mazhar olacağı şüphesizdir. Bankayı hüsnü idare eden idare mech'sini ve müdiri umumî Naum Beyi tebr3c ederiz. Liste: 16 SABAH: Günönü, güney, SABIK: Geçen, öteki, SABIR: Durgunluk, dayanık, SADAKA: Yardımlık, yardım akçesi, SADE: Dürüstülük, katgısız, SAADET: Ongunluk, SAF: Temiz, açık yürek, SAFİ: Tenüz kalan, SAHIL: Yalı, kenar, SAHİP: Özlük <ev özümündür> öz malıdır gibl, SAHIFE: Yaprak <on yaprak yazı», SAHNE: Oynaşlık, oyun yeri. Yeşllköy Fevzl Altug * »• SABAH: Gunbaşı, SABIK: Geçen, SABIR: Katlanma, SAADET: Söz özü, SAF: Temiz, SAFİ: Temizlenmiş, SADE: Katgısız, SAHİP: Edlnen, SAHNE: Oyun yeri, SAHİFE: Yaprak yüzü, SAHİL: Su kıyısı, SADAKA: Yardımlık. Üsküdar 19 uncu mektep muallimi Ulviye •** SA^.AH: Erken, kuşluk, günbaşı, SA BIK: Önüç, önceki, geçen, SABIR: Ci dam, (Cıdamak sabretmek), SADAKA: Yoksul akçesi, SADE: Yalnız, gösterişsiz. SAADET: Ugurluk, SAF: Katıksız, SAFİ: Ayıklanmış, SAHİL: Yalı, su kıyısı, SAHİP: Is, fıssız sahipsiz), SAHİFE: Düz, kâğıt yüzü, yaprak düzü, SAHNE: Düzlük, görüm düzlüğü. Manisa: Hekim Hakkı Şükrü *** Bankamn sermayesî 1 milyon Kradan ibaret olan serma yenm % 7 6 , 7 yani 767,338 lirası tahsfl edilmiştir. 1932 senesi içmde hisse bskiyesinden 29,495 lira tahsil edilmiş 1933 senesinde de idarenin aldıgı yeni tedbirler sayesinde daha 40,50 bin lira tahsilinin mümkün olacağı anlasılmıstır. thtiyat akçesi 1931 senesinden müdevver 28419 liradan ibaret alelâde ihtiyat akçesine bu seneki kârdan 9617 lira ilâve edile • rek bankamn bu kısım ihtiyat akçesi 38,036 liraya iblâğ edilmiş; aynca 1932 kârmdan fevkalâde ihtiyat akçesine tefrik olunan 14447 lira ile bankanın umum ihtiyat akçesi 52484 liraya çıkmıştır. 16,35 salon musikisi 17,35 konferans 18,05 hafif konser 19,30 muh telif konferanslar ve havadisler 21,05 (Rip Rip) üç perdelik romantik ope ret, Planguette'kı musikisi 22,25 ha vadisler 22,40 (Frühling) bir perdelik' operet, Lehar'ın mu«iki« 23,40 dan sing. PARİS (Poste Parisien) : 21,20 plâklar 22,20 plâklar 23,05 skeç 23,45 radyo orkestrası. BÜKREŞ: 18,05 muhteKf konser 19,05 havadisler 19,20 konseT devam ediyor 20,05 konferans 21,05 radyo orkes trası 21,35 konferans 21,50 kuartet22,20 radyo orkestrasına devam 22,50 havadisler. BUDAPEŞTE : 20,20 (İstanbul Gülü!) operet üç perde, Leo Fall'in eseri 22.50 hava disler 23,05 tefrika. Sonra: taigan OTkestrası. VARŞOVA : 18,40 sarkJaT 19,05 hafif musiki 20,30 tiyatro 21.05 koro konseri 22,10 orkertra 23,10 şarkılaT 23,35 dans musikisi. ROMA : ı. 21,50 (Der Tareador) opere* sonra: Musahabe ve havadisler. ub» zk 8n...y E g ^ z ü j b Cemiyeti Tedrisiyei Islâmiyeden: Kurban bayrammm birinci günü Darüsşafaka rozet günüdür. Bu şefkat ve flim ocağmda okuyan kardeşlerine yardım efanek istiyen kn ve erkek talebenın kutu almak üzere, hnviyet vara • kalarile nisanın dördüncü salı günü saat ondan altıya kadar Nuruosmanîye camisi mehfelinde Cemiyeti Tedrisi; • • ye gebneleri rica olunur. Rozet dağttacak talebeye HAYRETTlN ŞÜKRÜ Bankamn muamelâtı ve fevkalâde sağlam vaziyeti Biresun'un ihracatı Giresun 1 (A.A.) Mart ayı içinde 115.021 lira krymetmde 344.170 kilo fmdık için 17.099 lira krymetinde 81860 kilo kabuklu fmdık ibraç olun mustur. Borsada fmdık içi 43, kabuklu fmdık 20 kuruştur. Liste: 17 ŞAHIS: Er, kişi, kimse, ŞAHİT: Bildiğini, gördüğünü, duyduğunu söyliyen, ŞAHSİYET: Erlik, kişilik, kişlnln varlıgı, ŞAİBE: Leke, kir, suç, ŞAİR: Düzgün, içli ve tartılı söz söylemeğe gücü yeten, (içten öten), ŞÖR: Düzgün ve uygun söz, (içli bir sevinç ve eşsiz bir coşuntu doğuran yazılar), ŞETARET: Şenlik, sevinç, ŞEVK: Coşkun istek, ışık, ŞART: Temelli durak, bağlantı, (şartlamak: Kirli kabı güzelcene yıkamak), ŞAYİA: Yayılan, ağızdan ağıza dolaşan, (dallı dudaklı salık) ŞER: Kötü, yaramaz, ŞEREF: Öğünç, ululuk, yukseklik, üstünlük, ŞERİAT: Tann yasası, tanrı yolu. Polis mektebi dahiliye 1 inci komiseri Derviş Emin *** ŞAHIS: Kişi, kimse, ŞAHİT: Gören, ŞAHSİYET: Kişi varlığı, ŞAİR: Uzan, (Ozan), ŞATARET: Şakraklık, sevinç, ŞAYİA: Dedikodu, ŞEREF: Ululuk, üs tünlük, ŞERİAT: Tanrı izi, doğru yol. Çamlıca: Muallim Celâl Etem *** ŞAHIS: Adam, ŞAHİT: Gören, ŞAHSİYET: Benlik, görünüş, ŞAİBE: Leke, ŞAİR: Uzan, ŞETARET: Sevinç, ŞEVK: İstek, ışık, ŞAYİA: Duyulma, ŞER: Kötülük, ŞEREF: Unur, ün, ŞERİAT: Doğru yol, türe. Üsküdar 45 inci ilk mektep hocalan DÜN ŞEHRIMİZE GELEN MEŞHUR: Melle. Wachtel (piano) Mr. Neıımann (viyolonsel) DÜOSU 3 nisan pazartesi akşamı 21,30 da I Fransız Tiyatrosunda İLK VE SON KONSERIN1 VERÎYOR... DtKKAT: Konser fstanbul'da yalnız bir defaya mahsustur. Biletleri FRANSIZ TtYATROSU Gisesînden tedarik edebilirsiniz. 1932 senesi sonunda bankanın kasa ve bankalarda 689,142 lira nakft mevcudü görülmektedir. Bankadaki umum müşteri mevduatı 953,177 lira olduğuna göre mevcut nakit bu mevduai^n °fo 72 sinden faziadtr. Bu nisbet her ne kadar yiiksek görülebilirse de, bu haddin bühassa son aylarda muhafaza edilmesi esbabı meclisi idare raporunda şöyle izah edi'mektedir. «İzmir piyasasında iki üç sene ev « velme gelindye kadar ikrazatm % 6 0 70 i emtia mukabili olmakta idi. Son senelerde emtia fiatlarmın daimî surette düskünlüf e meyyal olması emtia ü • zerinde spekülâsyon yapmak temayül lerini ortadan kaldırmıstır. Bundan maada müstahsilin doğrudan doğruya ihracatçı ile temasa geçmesi tavassut ticaretini azaltmıs ve piyasa mızda stok tutan tüccar hemen hemen kalmamıştır. Bu itibarla bankalarda hissedilen para bolluğu her ne kadar ted ricen ikrazat faizlerini düsürmeğe saik olmuş ise de emtia üzerine olan 3cra zahn bir kısmmın banka prensiplerine uvgun olmadıeı için senedat mukabili ikrpzata tahvilme imkân olamamıstır.» Fransa'da yeni kontenjan kayitleri Fransa, yerli buğdaylanm rekabetten korumak için diğer hububann khalini de kayitlere tâbi tutanaktadır. Bu cümleden olmak üzere mısınn gümrük resmi artınlmıştı. Fransa şimdi yulaf ithalini de kontenjana tâbi tutmustur. ELHAMRA ^ SİNEMASINDA Pek çok ilâvelerile, TOrkçe Amerika'da 5 günlök çalışma hafiası Vaşington 1 (A.A.) Âyan mec lisi kavanin encümeni, 5 günlük çalış ma haftd'a ve 5 saatlik çalışma günü te • sis eden kanun lâyihasını kabul etmiştir. DÜGÜN GECESİ Tahminin fevkinde bir rağbet kazânmaktadır. ilâve olarak: sözlü, sesli, şarkıtı halk komedisi Arjautin ve Şark tütünleri Arjantin'de şark tütünlerine karsı rağbet artmaktadır. Bulgar*lar bu meyilden isitfade ederek piyasayı tutmak için kendi tütünlerini reklâma başla nvslardır. MUKADDES YALAİ Mütnessilleri : Mücevherat ve esham üzerine avans Buna rağmen, "banka kefalet vere miyecek ve emtiai umumiye terhin edemiyecek müsterilere de yardundan geri durmamıs, mücevherat ve esham üzerine avans isleri için avrı bir servis vü cude getirerek bu kabil erbabı ihtivaa tefeci'erin elind«»n kurtanp halka bü yük bir hizmet ifa etmiştir. Bu avans Jarm 1932 nihayetinde yekunu 282,144 liraya balie olmuştur. Üsküdar Hâle sinemasında DANS CiNNETi Jan Kraofort. tlâveten Dünya hava • d isleri. RUT CHATERTON CHARLKS BOYER Kadıköy SÜREYYA sinemaında Bugünd n itibaren pazar, pazartesi ve salı giinleri Tak«imde SiNEMA TORK LA SEMASININ SÖNMEZ SİNRMASINDA ( E S K i MAJiK ) 5 nisan 1933 çarşamba akşamı YILOIZI K U R Ş U N A D i Z i L E N KRAI.IÇE (YUZÜ DAM6ALI ADAM) Kaçakçı ve çetelerin kralı ALKAPONE'nin aşıkları ve maceralannı tasvir eden bu filimlerin kralı Yarattığı misli görülmemiş ilk sözlü filim Senedat üzerine avans ve kefalet mektuplart Bankamn 1932 de de en kuvvetli ikrazatı senedah ticariye üzerindedir. Geçen sene 717,315 liralık ikrazat yapılnuş, bütün sene içinde kınlan senetlerin adedi 14452, kıvmeti de 6 mil yonu mütecavizdir. Esham ve tahvilât cüzdanında görülen 18,550 liramn kâffesi Cumhuriyet Mekez Bankası hisse senetleri bedelidir. 1932 de 375,000 lirası devairi resmiyeye o'mak üzere beş yüz küsur bin liralık kefalet mektubu verilmiştir. KAÇAKÇILAR FiLMiNDE Çok aikışianan Darülbedayi artistlerinden BEHZAT, HAZIM ve FERİ. HA TEVFIK Han^m sözlü ve şarkılı filim. Aynca kendilerini çok sevdiren GUSTAV FROEHLİCH ve MAR1TA EGGERT tarafmdan H gösterilmekte olan SiNEMASINOA BRİ6ITTE HELM'in Temsil ettiği en son ve en güzel filmi. 1Ç1MİZDEN BiRiSi ASRÎ S.NEMADA . TARZAN T E S E O'ları fi'mi ve bronzdan adamlar görünüz. Bugün 15.12 matinesinde ~ Şayanı hayret Bugün TÜRK GLORYA SiNEMASINDA bütün hasılat rekorlarinı kıriyor. fr Emsalsiz bir muvaffakiyet SİNEMASINDA Taksim'de (Sabık MAJiK) EN OÜZEL iNTiKAM ıVlümessilesi: SÜZI VERNON JEANNE HELBİNG fransızca sözlü aşk ve hevecan filmi Mevduat 1932 de mevduat vekun itibsrfle ge DUD\KLARDAN KALBE ( I 3 5 8 ) Akıllara hayret verecek dereceue muazzamL. Sesli' sinemanın en büyük harikasıL. Milyonlar sarfile \apilan şaheser!!! TAKSİM'DE S E MA DEVLERi Huğanden itibaren MAJİK SiNEMASIN1N ADI TÜRK R•BÜTÜN VARYETE PROCRAMIİ SiNEMASl OLMUŞTUR M E L E K Davet: Arkadaşlık sadakat aşk ve heyecan filmidir. Bayramın birinci çarşamba günü matinelerden itibaren SİNEMASINDA LTUHL sînemasmda Amerika sir.emacılık sanayiinin en yiiksek eseri olan SEV1A DEVLERİ filmi salı günü saat 11 de şehrimiz matbuıt erkânma gösterileceğinden sinema ve filim tnüesseseleri müdiirlenle sinemamızıri davetiyesini haiz zevattan teşrifleri rica olunur. •• filminde CENNET PERİSİ Cazip ve sehhar yıldız DOLORES DELRİO DÜSELDORF VAMPiEi Issanbul'dadir. Cüretkârane ve esrarengiz bir surette kadıHan, erkfkleri ve çocuklnn ve ka çırd'klanndan hiç biri geri c'önmüyor. Bütün taharnyata rağraen bu canavar tabiatıi adara bu.unamıyor. Bu, önümüzdeki çarşamba akşamından itibaren ÇOKDiKKAT EDiNiZ OPERA s'nemasmda görec.ğiniz fransızja sözlü filminin esrarıdır.