2 Nisan 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi uncu cıiziı çıkti Adlî teşkilâttan Nelerbekliyebiliriz? Adlî teşkilâttan balkm bekledigi ve bekliyeceği şey gayet kua olarak şudur:Mümkim olanm en üeri. derecesinde sürat ve isabetle yerine getirflmjs ada iei. Cemiyet içinde adaletin esasen kendisine mahsot bir heybeti vardır. Ar . zettiğimiz btı iki ımsıadur Id adaletin heybetmi en yüksek derecesine çıkanr.. Tiirkiye Büyük MiIIet Meclisi Adliye Encömeni adlî teşkilât için tanzim edflen yeni lâyihayı tetkike başlamts olduğu şu ««rada vücude gelecek yeni teşkilâtın. adaleti yerine getirmekte bilh&ssa sürat kibarile btze neler temm edeceğini mü. tehassirane düsündük. Beşer cemiyetmra içtimaî nizamı kayklerine ve şartlanna bağlandığı gündenberi insanlar adlî miiesseseler önönde daima tekâmiil istiyen adalet fikrini tetkik ve münakasa ede • cek değiliz. Fakat müessese hiç olmazsa iizerme kurulduğu temellerde olsun sürat ve isabet gösterebilmek lânmdır. Hak mefhumunun zamanda ve mekânda gösterdiği tecellileri münakaşa etmiyeceğimizi söyledik. Hakkm yerine getirilmesinde vastta olarak kullanılan ıvuller dahi çok defa hakktn kendisi ka<lar ehemmiyet kaxanıyor. Kanun He çerçevelenen bak fikirlerile muhakeme muHeri cemiyette bir nevi ahlâk yara tıyor. tnsanlann ahlâkî taamüller üze • *inde fikir yormağa çok vakkleri yoktur. Onun için cemiyetm telâkkilermde biiyiik kargaşalıklara mahal kalmamak üzere her şeyden evvel esasta olduğu gibi usullerde dahi istikrann bi;yük ehemmiyeta' olduğuna inanmak lizımdır. Mtsal: fcra ve iflâs kanunu. Bu kanun 9e Cumhuriyet rejimi borç için hapis cezasmı ortadan kaldırarak insanlık haysiyeti noktasınc'an bir tekâmiil merhaIe« atlamak istedi. Fakat cemiyet bu güzel Mkri birdenbire kavnyamıyarak devletçe sanki icranm zorlastınlmaa üteniliyor gibi bir zifaniyet meydan almif bulundu. Borcun ödenmemesini can veya nrabah saydırmak istiyen bu yanlts zmniyet en güzel osuHerin bile kat*î bir istücrara mazhtr olunava kadar ne mertebe suiistimuBere uğnyabfleeefini göstermeğe kâfidir. Bir memlekette, ki borcun tahsâi için hapis tehdidini bir k»Jde olarak koymus ve onun umumî kiyada dahil bir ahlâk prensibi haline geldiğini görmüfsünüz, hangi müstahsen maksatla olursa ol • sun böyle bir ka^deyi geUsi güzel değis târemezsiniz. Değiştirirseniz bu değişikliğm cemiyet arasmda husule getire • ceği kargaş*Iıklara tahammül etmeğe de hazırlarmış olmahsmız. Bu memle kette borj için hapse girmeği göze al dıracak adamlarm yekunu % 10 u bulmaz. Fakat mevcut ve müesses bir kaide yerine bir nevi borcu ödeme iktidarraın tahkiki hükmunde diğer bir kaide ikame etmek isterseniz bu iktidarsızlığı is bat edecek tedbirlere tevessülde hemen herkesm hahr ve hayalrnize gelmiyecek marifetler ve meharetler gostermeğe basladığma şabk olmanız hic bir va Idt ihtimalden uzak sayılamaz. Borcun tahsil imkân» azalır veya zorlaşırsa bunun doğurms olacağı ahlâkî içtimaî tezepzüplerden baska hâdise • nin ikhsadî neticesî de büyük olur. Borcunu ödemiyen adam artık bir daha kolay kolay borç bulamaz. Hatta borcu • nu ödemekte tam ve hakikî hüsnü niyet sahibî adam da hayatta mazhar ola eağı kolaylıklardan mahrum kaJır. Çünkii alacağm tahsüindeki mihkülât kredi verebi'ecek adamlan da ihü'yata sevkedecektv. Kanunun tslahına çalısıldıktan sonra borç içm hapis esasınm tamamen kalk ımş sayılamıyacağını sövliyenler v?'*. Bunlara göre doğru söylememenin naktî ve maddî cezalan hapisten daha müetttrdir. Belki övledir an» burada çok mce bir adalet gösterilmek icin kd o kadar kırk yanlmışhr ki usulün bu kadar seyyal sektlleri evveiâ halkın îhatasına giremez, sonra da tatbikat mevkimde olacak memuriar da derhal m«ınlarm hepsinden bekliyemiyeceğimiz kadar buyiik, geniş ve derin îhata ister. Hulâsa esbabı ihzar olunmadıkca, yani adlî kanunlarm felsefesi noktasından halkm aV>'»kma ithal edilemedikce ve edilemedigi ka dar kolay U de?ildir vesselâm. Bu kıssadan tetkikine baslanüan yeni teskilât kanımuna bk hisse çıkarmak istersek ancak bize esaste ve usulde çabuk adalet veren bir neticenin ?H»amı lüzumuna varmış bulunuruz. Hakkm , felsefesi derin olması adaletin süratle icrasuıa bir ensrel teskü edemese ge rektir. Biz Türk halkının adalette ken disinin de aniiYacağı kadar bir sade likle beraber bi'hassa sürat istedieini müsahede etmişizdir. Vaktfle istiklâl ro»hkeme1erîne seyvar olarak vazîfe gör»förmiîs idik. Bu mahkemelerin süratle iş gormeleri halknı o kadar hoşuYUNUSNADÎ ' Mabadi 2 inct sahifede ) 29 Dokuzuncu sene: No. 3199 umh Yurtdaş! Kurban paranı, kurban derilerini, Tayyare Ce Pazar 2 Nisan 933 miyetine ver! , , İSTANBUL CAĞALOGLU TelgraJ 7e mektup adresi: Cumhuriyet tstenbul Pasta fcutusu: lstanbul, No 240 Telefon: Başmuharrlr: 22366. Tahrir müdürü: 23236, Idare müdürü: 22365, Matbaa: 20472 Kanun lâyihası hararetli Almanya'da, boykotaj dün başladı; miinakaşalarımucip oldu gece üç günlük mütareke ilân edildi Maarif Vekili izahat verdi, kanun heyecanlı mü Hariçte yapılan propagandalar kesilmezse boykotaj çarşamba sabahı tekrar ve daha şiddetli olarak başlıyacak! Bertin 1 ( A . A . ) Wolf ajamı bfldiriyor: Hükâmet merkezinde umumî hayatın bütün safhalan Almanya'da guya yapıldıgı iddia edilen zulümlere karsı ecnebi memleketlerde açılan mücadele karsısında girişilen müdafaa hareketi • nin izlerini tasımaktadır. < Yahudi mağaza ve dükkânlarına yapılması kararlastınlan boykot, bu sabah saat 10 da baslamıştır. Bu mağaza ve dükkânlann önünde milliyetçi sosyalist teşküâü azası, gözcülük edip nöbet beklemektedir. Bu mağaza ve dükkânlara almanca «yahudilerden alısveris etmeyiniz» ibareleri yazılmıs biiyiik levhalar a*ılmıştır. Bu mağaza ve dükkânlardan bir çoğu, Tıetz mağazalan gibi, kapalı bulunmaktadır. Londra yahudflerlnln Almanya'da yahudHere karjı yapılan boykotajı protesto etmek Halk bu müdafaa hareketi dolayısile İçin yaptıklan mltlngd* verilmis talimata her yerde riayet göstermektedh*. Bu talimat, milliyetçi sosyalist fırkasmın demir gibi kuvvetli zaptüraptı sayesinde sükun ve intizam içinde tatbik olunmaktadır. Boykotaj tedbirinin yerine getirilmesine nezaret edenlerin yahudi mağaza ve dükkâlarına girmesi yasak edilmistir. Cebir ve siddete müstenit hareketler, Şehrimizdeki Hitlerci Alman'larağır surette cezalandınlacaktır. la museviler arasında herhangi bir * Milliyetçi sosyalist teşkilâtı azası, kamhâdisenin vukuuna mâni olmak üze* yonlar içinde sokaklan dolasmakta, halre zabıtaca tedabir almmış ve ba ka nutuklar söylemekte, yahudilerin racümleden olarak dün de Alman hatstz edilmemesini istemektedirler. konsoloshanesile Alman mektebini Bundan baska bir çok sinema fotoğve Tötonya Alman kulübünü muhar rafçılar otomobiller içinde dolasarak fifaza altında bulundurmuştur. Ikn çevirmektedirler. Alman mektebinm kapılarmda Bugün Bismark'm doğumunun yıldötalebeye beyanname dağıtan musenSmii ohnak münesebetile bir çok evler, viler hakkmda da tahkikat tamik otobüsler, tramvaylar, yeraltı trenleri edilmektedir. Bunlann iki kîşi ol * bayraklarla donatıhnısbr. duğu anlaşılmıştır. Yahudilerin nüAlman propaganda nazırımn mayiş teşebbüslerinin elebasılan beyanatı hakkmda tahkikat devam ediyor. Berlin 1 ( A . A . ) Wolf ajansın • Nümayişle alâkaları muhtemel go* dan: Alman propaganda nazın M. Gorülenler, bu meyanda musevi liseebbeis, ecnebi memleketlerde Almansi müdürü doktor Marküs Efendile ya aleyhine yapı'makta olan propaganbazı musevi münevverleri de sorgur dalann nasyonal sosyalistlerin Alman ya cekilmiştir. yahudilerine karşı boykotaj yapmak tehMesele kanuna muhalif olarak ditleri karstsmda siddetini kaybetmts nümayiş hareketine teşebbüs eden olduğunu kabrnenin memnuniyetle karlerin isticvabından ibacettir. Bu hasıladığım söylemistir. rekete teşebbfis edenlerin ecnebi Almanya'da yahudilere karşı yapı • tabiiyetinde ve bilhassa Alman ta~ tarafmdan nezaret altmda lacak boykotaj, bu sabah onda baslabiiyetinde bulunan yahudilerden o l ' rulan Alman'ların Tötonya kulübünun yıp aksama kadar sürecek, çarsamba saduğu anlaşılmakadır. kapısı lle Hltlercüerln Istanbul'dakl şeft bahı tekrar bashyacaktır. Eğer çarşamtstanbul'da mevcut Hitler taraf * Herr Rlener Franz baya kadar ecnebi memleketlerde Al tan Alman'ların bir cemiyet teşkil Her Reiner Franz ne diyor? manya aleyhinde yapılan propagandaya ettikleri doğru olmadığı, sadece AlŞehrimizdeki Hitlerci Alman'la tamamile nihayet verilecek olursa nasman kulübünde aza olmak itibarile n n sefi olan nasyonal sosyalist fıryonal fırkası tabiî vaziyeti yeniden teoradTa hususî surette toplandıklan kasınm en kıdemli azasından mü sis edecek, fakat bu propaganda devam alâkadarlar tarafından beyan edil(Mabadi 2 inci sahifede) (Mabadi 5 inct sahifede) mektedir. Yahudilere karşı boykot! Kitap mes'elesi Mecliste zakerelerden sonra kabul edildi Ankara 1 (Telefonla) Büyük Millet Meclisi Kâzım Ps. Hz. nin reisliği altmda toplandı. 19 nisanda Roma'da toplanacak olan beynelmilel parlâmentolar konferansma murahhas ohnak üzere riyaset divanınca seçilen zevatm jsimleri okundu ve kabul olundu. Murahhas heyeti Rasih (Antalya), Mustafa Şeref (Bursa), Ziya Gevher (Çanakkale), Edip Servet (Gümüşane), Ziyaettin (tstanbul), Nuri (Maras), Ali Rıza (Mardin) Beylerden müte sekkildir. Riyaset divanı karanndan sonra iki kanun lâyihasmın geri veril mesi hakkındaki Başvekâlet tezkereleri okundu. Lâyihalarm iadelfn kabul edüdi. Refik Şevket Beyin sual takriri, sual sahibi gelmediğinden hükümsüz savıldı. Anadolu Demiryollan Idaresile Evkaf vmum müdürlüğüne ait kat'î hesap lâyihalan hiikumetçe verilmis olan imtiyazlara müteallik mukavlelerde yazılı vergi ve resim muafiyetleri hakkındaki lâyihaya dair Bütçe Encümeni mazbatası okundu ve aynen kabul edildi. Mazbata böyle bir kanuna lüzum göstermektedir. Maarif Vekili Dr. Reslt Oaüp Bey larak maarifin en büyük dertlerinden1 biri, mektep kkaplannm vaktinde basılıp vaktinde yetijmemesidir. Bu derde çare olmak üzere bazı tedabir <3> silesi hazırladtk. Devlet matbaasmm işletme kredismin arbrdmasma ait olan bu lâyiha kitaplann bir an evvel tab'ı zarureti dolayısile müstaceldir. Meclisin tatilinden evvel çıkanlmasmı rica ederim dedi ve müstacelen müzakeresi kabul olundu. İlk söz alan tzmir meb'usu kkapçı Hüsnü Bey, kHapçıIar Idtap ifini mu vaffakiyetle yapıyorlar. Bence Devlet (Mabadi 6 ına sahifede) İstanburda hâdise yok! Tek Tötonya'da Alman'larla, Yahudîler arasmda mü nakaşalar oldu, zabıta tedabiri devam ediyor kitap hakkmda Maarif Vekilinin izahatt Bundan sonra devlet kitaplan müte davil sermayesi hakkındaki lâyihanın müzakeresi başladı. Müzakere oldukça heyecanlı oldu. Maarif Vekili söz a Deniz lisesinden bu sene 47 talebe mezun oldu Dün, mektepte, mezunlar merasimle kıhç kuşandı lar ve şehadetname aldılar Silâhlar azaltıhyor!!.. Amerika 29 yeni harp gemisi yaptırıyor, hava kumandanı da yeni tayyare insasını istedi F= Dil anketi= 22 inci liste Denlz lfseslhden bu sene çflcan efendllere dün, küıç kuşafıür şabadetname verlllrken Dün öğleden sonra saat 2 de Heybeliada deniz lisesinde lisenin yeni mezunlarına kılınç takma ve şehadetname verme merasimi yapılmıs tır. Merasimde harp filosu kuman danı miralay Şiikrü Bey de hazır bulunmustur. Yüzbaşı Muhlis Bey talebelerin numaralanm okumus, sınıf mualHmi yüzbaşı Asaf Bey kılınçlannı tak mış, mektep kumandanı Hidayet Bey de şehadetnamelerini dağıtmıştır. Bundan sonra harp filosu kumandanı Şiikrü Bey mezunlara hitaben kısa bir nutuk söylemiş ve mezun ef endiler bir istimbotla Hamidiye'ye götürülmüşlerdh*. tstimbot deniz li sesi nhtımmdan (şasaşa..) sadalan arasmda ayrılmıştır. Hamidiyede deniz lisesi kuman • danı Hidayet Bey mezun efendilere bir veda nutku söyliyerek gemiden ayrılmıştır. Deniz lisesinm yeni mezunlan 47 efendidir. Bu efendiler gemide 19 aylık devre talitnini geçlrdikten sonra deniz harp mektebi talebesi olarak tekrar mektebe döneceklerdir. Mektepte de 11 ay kaldıktan sonra deniz mülâzimi olarak çıkacaklar dır. Yarmın deniz zabitlerini tebrik eder, kendilerine bundan sonraki tahsil devrelermde de muvaffaki yetler düeriz. Ankara 1 ( A . A . ) T. D. T. Cemiyetinden verilmistir: Karşdüdan aranacak arapça ve farsça kelimelerin 22 numaralı listesi sudur: / ABES 2 ABUS 3 ACAYlP 4ACABA SACELE 6 AECEMI 7 ACIZ acz8ADALET 9 ÂDET 10 ADETA 11 ADİ 12 AF1YET Amerlkalılar, yQz binlerce tonluk donanmaları lle 1500 tayyareyi az bularak daha artırmağa çalışıyorlar! Nevyork 1 ( A . A . ) Nevyork T+ mes, gazetesinin verdiği bir habere gore yeni harp gemileri inşaah projesi «işsizlere yardım projesi» adını tasıyacaktır. M. Rozvelt bu projeyi sah günü kongreye verecektir. Bu projenin tatbiki 230 milyon doIara malolacaktır. Bu paranın 46 müyonu ilk sene içinde harcanacakbr. M. Rozvelt bu projenin hemen tatbikine geçilmesini istiyecektir. Alâkadar nazır fle fen komisyonlan bu projeyi daha şimdiden beğenmislerdir. Nevyork Tîmes gazetesinin verdiği izahata göre bu program 20 torpito muhribi, 5 hafif kruvazör, 4 denizaltı gemisi bir tayyare gemisi yapümasuu LJstelerde çıkan kelimelerden manalan birden fazla olanlann her manası içm ayn karsuıklar ileri sürülebflir. Katrşılık gönderen zatların gönderdikleri karşılıklardan duyulmus, işitilmiş olmıyanlan, hangi kaynaklardan aldıklannı sröstermeleri rîca olunur. Meclis 10 nisana kadar kapalı derpiş etmektedir. Kruvazörlerin istiap hacimleri 8 bin ile 10 bin ton arasmda olacaktır. Ekseriyet ve ekalliyet mehafilleri bu projeyi miisak surette kalşılamaktadır. (Mabadi 2 inct sahıfede) Ankara 1 (Telefonla} Büyük Millet Meclisi 10 nisana kadar tatil yapmağa karar verdi. Çanakkale'de MimarSinan gönö Çanakkale 1 (Hususî) Cuma gecesi Halkevinde büyük san'atkârrmız Mimar Sinan'ın 343 üncü yılı dolayısile parlak bir ihtifal yapılmıştır. Halil Deniz nsesım oıtırereK meEtep gennsme gıucn