15 Mart 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

Mart Cumharivel' San'atkâr Behzat Marie Bell'in hatıraları t Marie Bell, Komedi Fransez'in bu kıymetîi artisti memleketimizde de Fransa'da olduğu kadar sevil mis ve tanınmıstır. Şehrimizde temsiller verdiği gibi tAşk geceleriy, <Çdgın macera*, *Katil kim?» filimlerindeki san'atkârane sahsiyetle rinin üzerimizde bırakttğı tesirleri, ruhumazda ayandtrdığı bedâ he yecanlan hâlâ unutmadık. Marie Bell, bir Fransız mecmu asma, çok meraklı ve şayant dikkat olan hayatmı bizzat kendi kalemile yazmıstır. Sinema ve san'at merakhsı karilerimizi pek ziyade aiâka dar edeceçini bild'st'mîz için bana halâsaten fytibas ettik.J 25 inci jaldönümü tes'it edilecek Cihanbeyli'de zelzele 15 gün evvel başlıyan zelzele hâlâ devam ediyoı Cihanbeyli «Hususî) 2 4 / 2 / 933 taribinde öğleden itibaren başlıyan hareke b'arz fasılalı ve bazılan şiddet li olraak üzere kaza merkezfle etraftaki köylerde devam etmekte ve her gün 8 1 0 defa olmaktadır. Kaza merke • Cihanbeyli umumî medlsl asalanndan bir grup zinde 5 ahır, 1 ev yJalmış ve elli ka yapdmıs, intmap neticesinde bakkalba • dar ev de çatlamısbr. Çorca köyünde şnsade Recep, Halfl Efendizade Tevfflc ve Bulduk Sadık Beyler seçihnifler • 6 ev yıkılmıs ve yirmi ev de çatlamış • dir. tır. Baskaca zayiat yoktur. Tev/df edüen memurlar Konya'run kıyraetli vaEsi otomobüVazifelerini suiistimal ettikleri ihbar Ie derhal yirmi beşer çadır göndennis edilen kaza varidat kâtibi Azmi ve tahve halka tevzi edilmistir. Hüaliahmer sildar Kâztm Efendiler, tahkikat neti • den de çadır sevkedüdigi bildirflmifnr. cesinde adüyeye verflmiş ve tevkif e Umumi meclig intihabt dihnişlerdir. Muhakemeleri devam et • Kazada mecKsi otnumî aza mtihabı mektedir. Ali Faat San'atkâr kadın nasıl yükseldiğini anlatıyor: Evvelâ dansöz, sonra komedi artisti, daha sonra da yıldız*• •• Buyuk Behzad'ın rol icabı sakallı bir rp.n Tork sahne artistlerinin en kıymet blerinden Behzat Haki'nm bir kaç gün sonra 25 mci san'at senesi tes'it oluna • cakhr. Bu, Türkiyede bir sahne artisti içm yapılan ilk rasimedir. Behzat Haki sade yirmi beş senelik hayatmı değil, bütün ömriinü Türk sahFransa'nın Atlas Okyanus'una sanesine hasretmis bir sahsiyettir. Orada hil şehirlerden birinde doğdum. Badoğmus, orada ilerlemis ve orada ihtibam İrlanda'lı, annem Bordol'udur. yariamağa baslamıştır. Çocukluğumda pek neş'eli, cevval ve hareketliydim. DarülbedayTrn oynadığı telif, tercüFakat yaşım ilerledikçe durul me, adapte bütün eserlerde, sesli sessiz dum, sakinleştim. Adeta hulyaper* çevrilen Türk filimlerinde rolünü tabiî ver bh kız oldum. hayatmı yaşıyormus gibi teklifsizce Maamafih halimiz vaktimiz pek yaratan yegâne san'atkâr diyebiliriz ki yerinde olmadığı için bir gün gelip Behzat Haki'dir. O, sahnede hiç tasançahşmağa mecbur olduğumu biliyor" nua baş vurmadan, gülen, kızan, gül dum ve bu mecburiyet beni hiç te düren ve ağlatan adamdır. Bir takım tevahhuşa düşürmiyordu. Yalnız lannın san'at yapacagız diye fazla müçalışmak için hangi mesleği intihap balğya kaçmalarma mukabil Behzat Haedecektim. Bu epeyce mühim bir ki dahna sadeliği ve tabiiliği tercih etmes'ele idi. Marie Bell'in Komedi Fransez tahnesinde oynadı$t pfyeslerden birtndeki çok miştir. Seyirci de hiç şüphesiz diğerleBh* gün birdenbire dansöz olcnağa kuvvetU bir pozu rinin eiiriiltülerinden ziyade onun bu karar verdhn. Hoş, karar birdenbire kikalık bir dersten sonra bu kiiçük ro [ hayatına ait yazmış olduğu kitaptan sadeliği ve tabiüiği karsısında bediî heidi ama, bu fikir bana hiç şüphesiz lü muvaffakiyetle temsil etmekliğlm iktibas edilen kordelâyı çevirmrk yecanı dnymus, bazan nes'elenmiş, baBordo tiyatrosunda zevkle seyrett' " teklifi karsisında kalmıstım. facia artisrinin pek fazla memnu zan da en derin ıstıraplarla jnüteessir ğitn genç bale san'atkârlanna imrenFilmi çevirecek olan Gaston Ra* olmuftur. niyetini mucip oldu ve bana dansı me!' yüzünden geldi. vel Chateaubriand'nın bu şuh sev bırakıp Fransa'ya gitmekliğimi, PaHem de ne gariptir bu heves, pek Bir kaç gün sonra yamlacak mera • gilisine mümkün mertebe benziyen ris konservatuvarına girmekliğimi cabuk bir hakikat oldu. Londra'da sımi, Vali Muhittin Beyin himayesi albh* artist arayıp duruyormus. Bîr tavsiye etti. bulunan emca zadeli~imden biri tmda Behzat Haki'nin kadirşinas arkaBu suretle Ingiltere'ye dansöz ola" gün Lyon Belediye reisi olan Mösyö böyle bir fikrim olduğunu duyunca dasları tertip etmislerdir. Bu rasime, oHerriot ona telefonda demis ki: rak gelmiş ve oradan Fransa'ya kobeni «London Pavillon» müzik ho* Madam Recamier'yi oynayacak nun san'at kudretini takdir ve tebcil imedi artisti namzedi olarak hare • lüne angaje ettirmeğe muvaffak olsan'atkân buldum. Genç Marie Bell.. çin olduğu kadar kendisine san'at naket etmîştim. Konservatuvar imti * muş. mma sükran borcumuzun ifası için de banına titriyerek girdim. Bir kaç se Diin aksam onu Henry Blocque'ın «Kargalar» ında gördüm. FevkalAde bir vesile teşkil edecektir. Behzat Hane sonra orayi kalbim heyecan içinde idi. ki'yi sahneye intisabınm yirmi besinMalum ya tngiltere an'aneier mem çarparak bitirîp çıktım. Gaston Ravel beni derhal angaje. ci ytl dönümünü idrakinden dolayı leketidir. Orcrda şöyle bh* fikir varBir kaç ay sonra Komedi Fransez etti ve ayni rejuörle btrükte «Sevil. dir: Bir k>rdun oğlu hiç bh* zaman umumî müdürü Emile Fabre beni ça~ Berberi», «Figaronun tzdivacı». «Ka teîjrik ederken bunu tes'ide önayak olanlara da tesekkür ederiz. bh* dansözle evlenemez. Yani ar " gırdı ve bu san'at evme girmekiiğibahatli Anne> de oynadjnı. tistfik aristokrasi tabakası arasında ml teklif etti. /i*~ * " ' ** pek hoş görülen bh* san'at değil dir. Onun için annem ve babatn, bilTam «Kababatli Anne» yi bi* (Bırinci sahifeden mabaif) hassa annem hafif bir muhalefet ?östinmştim ki sesli sinema icat olundu. termek istediler. Buna rağmen ben Suma imalâtı miktari 1931 de Kistmaeckers> in <A»k Geceleri» yola çıkmakta tereddiit etmedim. 2,401,000 kilo iken 1932 de bu mikfilmini çevirmek için hazirlanıyordo. tar 3,377,000 kiloya çıkmıstır. Henüz 14 yasında idim. Yeni daBaş kadın rolü bana verilmisti. Sine* hil olduğum muhit beni sasirttı. Ya" Raki imalâtı geçen senelere nazamanın dilsizlikten kurtulmasma sebancı bir memlekette idhn. Konuş * * ran azalmıstır. yncîler kadar ben de memnun ol tuklan lisanı güçlükle anhyordum. Alkol istihlâVatı 1930 da 4.727,000 mustum. Çünkü aktöre de tamasa Aralannda bulunduğum genç kız * litre iken 1931 de 4.222.000 litreye gere de daha kuvvetli bir heyecan larla ancak san'at ve dans aşkından düsmüstür. 1932 istihlâkâtı henüz verivordu. baska müşterek bir hissimiz yoktu. tesbft edilmemtstir. «Katil Kim?», «Ctlgın Macera» Arasrra daüssılaya tutuluyor. Geçen seneki müskirat umumî vadan sonra «Talih» fi'mini çevirmek Annemi, babamı, memleketimi gÖrridatı 9 839,000 lirava baliğ olmuşteklifile karsılaştım. Bir kaç gün ismek îstivordum. tur. Safi varidat 5,259.000 Hradır. tirahat ettnek için Dauville'e gitmiştste böyle bh buhran içinde bu Nafta işleri tım. lunduğum sırada idi ki bh* Fransız Memleket dahilinde 1573 könrü Her zaman âni davetlerine alısti kumoanyası «London Pavillon» da Marie Beü *Çüçm Macera» filminde in*a edilmiş 1233 köprü tamir edil ğım Komedi Fransez idare heye temsiller vermek üzere Londra'ya mistir. Avni sene zarfında 1310 kitinden derhal gelmekliğnni bildhren Teklifi kabul ettim. Bütün gayetn geldi. Kumpanyanın basında büyük lometrelik yol insa 3310 kilometrelik de sevdiğim müelliflerin ruhuna mu~ bh telgraf aldım. Tabiî derhal tav* facia artisti Edouarde de Max buîu" yareve atladım. Bir de baktım ki vafık yarattıklan şahsiyetleri temsil yol da tamir ve ıslah edilmistir. Yol nuvordu. Britanicus, Andromaque ayni tavyarenin volcularmdan biri edebilmekti. Onun içindir ki Ko ve köprüler içîn 5,686,000 lira sarfribi ağır piyesler oynavacaklardı. sırf benhnie «Talih> f ilmine ait konmedi Fransez'in idarî bazı mi'stebTf fediimistir. Hiç bir temsili kaçırmadan seyrettratın sartlarmı benimle müzakere liklerine senelerce katlandim. Taou ve kadastro satısı me?e karar verdim. etmek için yola çıkmı*. Paris'e tfel" 122,624.000 Ihalık emlâk Türk'ler tlk akşam Andromaque'i oynuyormeden müzakere bitti ve yere m arasında 2,758,000 ecnebiler arasınlardı. Ben de kulisten piyesi kemali flk çevirdiğim sessiz filim «Veda I merien mukavele hnzalandı. da alınmış ve satılmıştır. Türk sa dikkatle takip ediyordum. Rejisör • Valsı» dir. Bunun reiisörü Henry Bu yazunı bir an evvel bitirmek tıcısı 801,000 liralık mal satmıstır. lerden biri ansızın yanıma yaklaştı: Roussel'di. Ne gariptir ki tlk sesli mecburiyetindevim. Cünkü Pierre Turk'Ierin aldığı mal da 1,539,000 Mösyö Max sizi gormek istiyor! f ilmini «Aşk Geceleri»ni de gene ayni Frontai'nm «Otomobilli Adam» ıni DedL Ne münasebet! Meğerse zatin idaresi altmda çevirdim. «Veda çevirmek için stütyoda beni bekliyor Kralıkrır. Cephise rolünü oynıyacak artist has* Valsı» nin mevzuu, maruf musikişi lar. Bundan sonra da maruf piyes Tuz istihsalâtı talanmış. Beni onun yeritıe çıkar Memleketimizde bir serelik tuz isnas Chopin'in hayattndan bir parça mubarriri Bernstem'in sırf sinema ltnak istiyorlarmış. idi. Pastönerim de Pierre Blanchard' cin hazırladığı bir senarvoda, «Baştihsa'âtı kava tuzu 13000. göl tuzu dı. ka Semalar» da oynamakliRnn mev 32.000, deniz tuzu 101 110 tondur. zuu bahis. Bmaenaîeyh hepinize veSatıs m;ktarı 138,000 tcndu'. BunBundan sonra Mösyö Edouarde Mösyö Max tereddüt ettiğimi gö* Herriot'nun Madam Recamier'nin. da ediyorum. dan 8.435,000 lira hasılat elde edilrünce: mistir. Korkma küçük, bu senin îçin Tütün itnalât ve satısı belki de heyırlı bir baslangıç ola Istanbul Halkevi Tütün hnalâb miktarı 8 483 000 caktırl dedi. 16 mart şehltleri ihtifali her sene oldukilo, maliyet hedeli ise 8 610000 liHakikaten de böyle oldu. Beş daHolivot 14 (A.A.) En çok tanınğu gibi bu sene de Eyüp'te aşağıda sıraradır. Mamulât satısı 8,800 000 kilo mıs sinema artistieri aldıkları aylıklasüe yazüan program dahilinde yapılacak36,245,000 lira kıymetindedir. rm % 25 i ile 50 arasında değtşen nis tır. Hayat pahaldığı 1 Müfti efendi tarafından okuna betlerde azaltılmasına razı olduklarmAnkara memurin kooperatif ficak turkçe bir dua re fatlha İle merasime dan stüdyolar yeniden açılmıştır. atlarma nazaraft hayat pahalılığı başlanıcaktır. yürde 12 tenezzül etmiştir. 2 Fırka ve Halkevi narruna Halke tstanbul geçinme endeksi 1914 sevınden, Belediyeden şehlr namuıa Gençak Ankara 14 (A.A.) Dün öğleden nesi temmuzuna nazaran on beş namına: Mılli «Turk Talebe Birliğinden m'«H artmı«tır. sonra hava birdenbire soğrumuş ve sü birer zat söz söyliyeceklerdir. ; hunet gece sıfırrfan asağı üce intr. <;tir. 3 Mızıka matem havası çalacaktır. yurmalarmı rica ederiz. Vapur Köprü Bu sabah biraz kar yağmıs ise de tut • 4 Bir askeri müfreze uç defa havaya Haliç iskelesinden saat (13) te kalkaoakmamıştır. manevre fLşeği ile ateş edecektir. tır. 5 Resmigeçit yapılacaktır. Kayseri 14 (A.A.) Çok iyi gider» thifal için davet Davetlileri götürmek için saat (13) te havalar birdenbire değismis ve karakıs «M. T. T. B. den: Köprünün Hallç lskelesinden bir vapur 16/3/933 perşembe günü '16 mart» ihyeniden baslamıstır. Dün gecedenberi harekef ve merasimin hitamında Köprü tifaline iştrak edecek arkadaşlann Eyup kar yasmaktadır. ye avdet edecektir. İhtifal hasebile bu iskelesinde birlik bayrağı altmda toplanmalan ilân olunur. Vapur: Köprüden 14 te. perşembe Halkevinde mutat konferans 16 martta yapılacak şehitler ihtlfaline verilmiyecektlt. Kahire 14 (A.A.) Berut'tan bflIstanbul'da mevcut hayır cemiyetlerile 16 martta yapüarak şehitler ihtlfaline dirildigine göre otomobil soförleri bazı mesleki ve içtimai cemiyetler idare he Istanbul'da bulunan Türklye Büyük Mütmsurların tesiri aUında umumî grev ilân yetleri azalarınm tesrifleri ayrıca İstsn let Meclisi azalan beyefpndllerden teşrifetmislerdir. Bütün magazalr kapanmısbul Halkevlert Reisliğinden rica edilmek Jerıni ve adresleri malum olmadıgı 1çin Marîe BeH fnWÎ TıaRnâe tır. tedlr bu ilânunızı davetiye yerine kabtu bu ÇocuMucjum Bolu'da Gazi gününün tes'idi DansözlOk hayatım Sesli filimler 932 yıllıgı Oazl günft mfin&sebetüe yapılan MyBk meraadmden btr lntlbe. tön halk v« erkanı hj^met meydanda Boln «Hususî» 6 mart Boln'da y«f aldılar. N«*id«ler okondu ve nutukGazi günü ittihaz edümis olduğnndan bu şerefli günun yıldönumunâ tes'iden lar irat edildi. Bnradan kıtaat askeriyeçok samimî ve candan tezahürat yapıln b de akmakSe Haatane caddesi tamıştır. Şehrin muhtelif yerlerinde takrildle Cumhuriyet Halk Fırkası binası lar yapılmış, bütün mebani ve emakm önüne gidildi. Bir muallimin nutkuna bayrağımızla süslenmişti. müteakıp HaBc Fırkası Vüâyet *J«r« Bütün mekteplerde muallimler, BüHeyeti Reisi Dr. Miıhat Beyin «Gaxi yük Halâskânmızm yüksek sahsiyeti ve lrimdir?» Sözüe başladığı kıymetli nutyarattığı zafer ve inkılâplar hakkmda ku siddetle alkışlandı. Gece yapılan konferanslar verdfler. Bütün halk ve fener alayına bütün halk sevinçle iştirak esnaf cemiyetleri ve mesubmi ve meketti ve sehhr bastan basa dolasıldı. Halktep talebeleri Cumhuriyet Halk Ftrkası evinin vâsi salonunda zengin programlı binsaı önünde toplandılar. önde Halk» bir müsamere verildi. Halkevi idare he» evinin mızıkası olduğu halde millî mar»yeti reisi mnallim Şevket Bey çok müfit lar taganni ederek muntazam yürüyüşle bir konferans verdi. Müteahben mubelediye dairesî önüne gelindi. Orada aDim Sermet Paşa ve dieer miimtaı zenutuklar irat olunup Belediye Reisi Bey vatın hitabeleri büyük bir alâka ile dintarafından mukabele edildi. Sokaklan lendi. Halkevi musiki şubesinin Bolu dolduran halk büyök kurtancınuzj şiddetle alkışlıyordu. Belediye beyeti de gençlerinden mürekkep yerli saz he • hazıruna iltihak ederek hükumet binayeb'nin caldığı millî havalar çok alkışsının garp cihetindeki vâsi sahaya gelandı. Gece bütün mebani elektrikle tenlindi. Kıtaat ve jandarma müfrezesi ve vir edilmiş ve halk sabahlara kadar bütün mektep talebeleri ve cemiyatı coşkun tezahürat He bu mübeccel gümuhtelife erkân ve mensubini ve bü nu tesit etmislerdir. Ali Saip Smemaya intisap Maarif ıslahatı Köylüler îçin seyyar mektepler açılacak înhisarlarda ıslahat Mütehassıslar bugün Tekîrdağ'ına gidiyorlar Nasıl Komedi artisti oldum ? Kapanan stüdvolar tekrar açıldı 16 mart ihtiffali programı Anadolu'da şiddetli soğuklar Berut'ta ofomobil grevi Maarif Vekâletinde teşekkiil etmiş lnhîsarlar idaresinde çalısmakta bulunan Maarif ıslahatı komisyonu olan Amerika'lı mütehassıslar, ida* faaliyetine devam etmektedir. renin tstanbul'daki fabrikalanna ait Bu komisyon ilk tedrisat hakkmda tetkiklerini bitirmislerdir. Dün b»zı mühim kararlar ittihaz etmiş tnhisarlar Umum Müdürü Hüsnü Beth. Türkiye'de okumak ve yazmak bi yin iştirakile aktedilen îçtunada ittihaz olunan karara göre, Amerika'lı lenler miktarınm yüzde sekize ibmütehassıslar, fnhisar idaresinin lâğı nazari dikkate alınarak Alman* ya, Rusya ve Avusturya ilk mek Trakya'daki fabrika ve tesisatını tetteplerinde tatbik edilmekte olan siskik etmek üzere bugün Tekirdağı'na tem kabul edilmistir. Bu sistem mngideceklerdir. Bilhassa Tekirdağı'ncibince bütün fakir ve zengin ço daki şarap fabrika$ı tetkik mevzun cukîannın mekteplere devamlannı olacakttr. temin maksadile şehir harici kövler, kazalar ve nahiyelerde Maarif VeMütehassıslar bundan sonra diğer kâleti tarafından seyyar mektepler fnhisar mıntakalarını gezerek lâzım teskil edilecektir. Talebelerinin gelen temaslarda bulunacaklar ve ekseriyetini ciftçi ve işçi çocuklan tetkiklerini ikmal edeceklerdir. Müteskil eden bütün seyyar ve sabrt tehassıslar, mhisar işlerimiz hakkm* mekteple* ö&leye Vadar tedrisatta da bu suretle malumat alarak vazibulunacaklardır. öğleden sonra talebeler çiftliklerinde, tarlalannda ve yetî tesbit ettikten sonra raporlarrk îsleri basında calısacaklardır. Bu su haznlıvarak hükumete vereceklerdir retle hetn talebe ailelerine yük ol miyet atfetmektedir. Bu cümleden maktan kurtarılacak, hetn de tah olmak üzere mekteplerin önümüzsillerinden geri kalmıvacaklardır. Komisyon, bütün ilk mektep ho • deki tatil müddeti zarfında Ankara calarmm tatilde, tatil müddetinin ve tstanbul radyoları vasıtasile her ücte biri nisbetinde bir zaman zargün Türk demokrasisi ve millî kül fında köylerde halka ve cocuklara türe ait üç aylık bi' ders silsilesi Türk demokrasisi ve millî kültür neşredilecektir. Bu derslerden umuhakkmda malumat vermelerini mecmun istifade edebilmesi için memleburi kılmıştır. ket dahilindeki bilumum Halkevl*» Hükumet, maarif programında rrne radyo ahizeleri konacaktır. bilhassa radyoya büyük bir ehem