22 Şubat 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ânsiklopedisi ıncı cüzü çıktı 26 NO. 3160 u m h u r iy e t Teferat Hayat Ansiklopedisi *• m e k t u p adre<ö: cmnhıırijBt istenbui posta kutusu: lstanbul, No 246 „. ,...,.. Telefon: Başmuharrlr: 22366. Tahrlr müdürö: 2*236. tdare mttdürü: 22365. Matbaa: 20472 nan sahıfelermra herkese açıktnv Cnmhnriyet'te nesrettirilecek tlânla* Jein dogrudaı, dofmya laaretaanemlze dahi müracaat olunabilir. Pflrcamha 99 Büyük bir kütüphaneyi bir arada evinize gefîren es faydalı eserdir. Her evde bir fane bulunmak lâzımdır. Mühim bir vaziyet: Almanya ile ticaretîmiz Berlin: 15 şubat 1933 Ctmhariyet^m 8 şubat 1933 tarihli •ayısmda yukandaki başlık aftmda dikkate deger bir yazı vardır. Bu yazı, Camhariyet'le neşredihniş bir yazıya cevaptar. Cevabm en ehemmiyetK yerlerini holâsa ediyoruz: Almanya fle yapnğunrz aksveris yolundadır. Biz bu iste kârbytz bfle... Çünkü: Fazla mal çtkarıyoruz. Almanya ihracatrmıza karsı menf? bir döviz politikan kullanmıyor. Almanya'ya tütün göndermis olanlann dövizden ötürü sıkmhlan yoktur! Ahcılaıia sahcılar arasmda flıtuaf çıkmıssa ba başka bir şeydir. Fakat bunun döviz tnüskülâtmdan Oeri gelmedigi muhakkakbr??? I Acaba vaziyet böyle midir? Almanya'da yapdacak küçük bir tetkik, biz buna eminiz, çok başka bir tablo gösterecektir. Hiç füphesiz, istatistikler nasd tefsir edilirse öyle neticeler verir. tstatistikleri okumak ve ondan neticeler fdcarmak bashbastna bir bügi İBİdir. Ayni ktatistikle bem miisbet, hem de menfi bir neticeye varmak mümkündür. tstatistikler tefsir edilirken îç ve dış paKarlardaki iktısadî hareketleri son derecede iyi kavramıs obnak lâzımdır. Böyle obnazsa »tatistiğin bize gösterdiği rakamlar boş ve mananzdır. Türkiye fle Almanya arasındaki abşveris ölçüsünü buhnak için istatistiklere sık sık basvurulmuştur. Fakat istatistik denflen rakam iskeletine et ve kan veren şeyia hakikî pazar hareketleri olabilecegi mes'elesi münakaşa edflme • mistir. Almanya'ya fazla ihracat m yaprjronız? Biz ba kanaatte degüız. Bumm munakasasmı da başka bir yanmua bırafcryoruz. Almanya, Törk ahşverisî için, ayni zamanda, bir depo ve transtt yeridir. Bu mal hareketlerinî ganu gttnune taKJp etmefer tmkânsızdır. fstattstik tefsirlerinin flk hatalı başlangıç noktası budur. Transit, iktısadî hayatta, yalnız bir filkeden baska bir ülkeye gitmek üzere geçen esya demek değüdir. Bu esya, transit olarak, bir ülkede yıllarca kalabflir. Fakat ba esya sarfedilmemistir, parası istihsal yurduna gelmemistir. Bu esya, depolarda eski kıymeti ile kaydedilmrştir. Halbuki piyasamn degismesî ile ba esya değerinden, meselâ, pek çok aşağıya düsmüştür. Böyle bir vaziyette mal, hakikî kıymetini temsil etmez. Istatistikler okunurken bütiin ba vaziyetler bilinmelidir. Böyle ol • mazsa istatistik yurt iktısadî için çok tehlikeli bir mana kazanır. Onun için büyük bir ikhsatçı pek hakh olarak şa sözleri söylüyor: İstatistik hem büyük bir yalan, hem de büyük bir hakikattir. Biz onun için Türk Alman alıverişi üzerine yanıimıs istatistiklerîn bütün pazar hareketlerini kucakl yan bir şekilde tetkik ve tefsir edilmesini büyük bir iktısat zarureti biliriz. Türkiye ile Almanya arasmda büyük iktısadî menfaatler vardır. Bunun daha ziyade îniksafını temîne çahşmak her îki ülke için ehemmiyetlidir. Modern devletler arasındaki en iyi politika dostluğu, kendisine en sağlam bir iktısadî temel bulmuş olan dostluktur. Yalnız tek bir tarafm menfaati üzerine kuruhnuş politika dostluklanndan e hemmiyetli neticeler beklemek hiç doğru değildir. Türkeli, büyük servetlerin ve büyük istihsal imkânlannın yurdudur. Bizim ihracat esyamıza karsı Alman'kğm göstereceği temayül arar.^zdaki iyi münasebetlerin inkisafında b'rinci derecede bir rol oynıyabilir. Burada isim söylemeğe lüzum görmüyoruz, Almanya'nın başlıca iktısadî zümreleri de bu fikirdedir. Her ülke gibi Almanya'nın da süs îçin döviz politikası yapmadığını bfli yoruz. Bundan Türk alışverişinin müteessh* olması da oek tabüdir. Fakat Almanya'daki alışveriş îhtUâflanmızın yalnız satıcı Ue alıcı arasmda şahsi bir meJele gibi izah edilmesi temeKnden yalnışfar. Bunu anlamak için Almanya'daki döviz kanununa göz gezdirmek yeter. Alıcı ile satıcı arasındaki ihtilâflar en normal zamanlar için de çok mümkündür. Bu gibi isler, eger bir yol bulunamazsa, mahkemede halledi • İebflir. Fakat, bir ülkenin alısverişmi tehlikeye düsüren döviz işi gibi devlet politikalartnm doğradcm dogruya devletler arannda halledilmennden ba*ka bir yol vohtur ve olamaz. Türkiye'de objektif bir anket yapılacak olursa Alman döviz politikasınm neticelerini tesbit etmek hiç te güç değildir. Takas muamelesinden istifade etmek Takdiri Kıymet Ko. nda Varidat bütçesi 175 miiyon liradır, müessif bir hâdise... Bir gayrimübadil ile komisyon reisi Faik masraf ta buna göre kararjaştırılacak Nüzhet Bey arasmda mudarebe Yeniden hiç bir vergi ihdas edilmiyecek ... Bütçe tesbit edildi! '""mmniHinmıiMımmrffltmMiııı^^ Miiyon Lira Olacak Ankara 21 (A.A.) Başve • 5 miiyon lira fazla masraf Dukâletten tebliğ edilmiştir: yunu Umumiye taksitinin mevcut Vekiller Heyeti, 1933 • 34 büt bonoların artma farkları ye yeni çesinin Büyük Millet Meclisine istikrazın taksidi ile yeni mektep, teklif olunacak yekununu tetkik müessesat ve sıhhiye teskilâtının etti. zarurî masrafları farkıdır. Gümİçinde bulunduğumuz 193233 riik varidatı farkı bu 5 milyonu butçesinin sekiz aylık varidatı telâfi edebileceği tahmin edilmişolarak 118 miiyon tahsil edilditir. Bu suretle yeni hiç bir vergi ğinden sene nihayetine kadar 170 teklif edilmiyerek ve maaşlardan miiyon elde edilmesi umit edil • yeni hiç bir tenzilât düsünmiyemistir. 193334 butçesinin ma rek 175 miiyon üzerine mütevasarifi 175 miiyon olarak teklif ezin bir bütçe teklifi takarrur et dilmesine zaruret ve imkân gö tirilmiftir. ** rülmüştür. Ankara 21 (Telefonla) Heyeti Vejcile bugün de toplanarak bütçe ile'mesgul olmuştur. Bu içtimada bü4çenin varidat ve masraf kınm • lart tesbit edihnistir. Varidat bütçesi 17$. miiyon lira olarak kararlash • rılmıstır. Masraf bütçesi de ona göre tesbit olunacakbr. Vekiller, vekâletlerde bütçe bazıriığile mesgul obnakta devam ediyorlar. Bütçe persembe aksamma kadar Maliyeye tevdi edilmis olacaktır. Maliye Vekâleti de cunu gimü bütçesm tanzim ve Heyeti Vekileye sevkine çalısacaktn*. Bütçe 1 martta Meclise yetistirilecektir. İki taraf birbirleri Aleyhine dava açtılaı Bir kaç gün evvel Gayrimübadiller Takdiri kıymet komîsyonunda mü essif bh hâdise olmustur. Gayrhnübadillerden esbak Vaşmgton sefhi AHFerrun Beyin oğlu Müçteba Bey bh* isi takip etmek üzere komisyon reisi Faik Nürbet Beyin yantna girmistir. Müçteba Bey, Faik Nzbet Beye islerfnm ne olduğunu sormus, komisyon reisi de henüz bîtmediği seklinde bh* cevap vertnifth*. Bunun üzerine aralannda baslıyan münakasa şjddetlenmiş, tarafeyn birbîrlerine karsı agrr sözler kullanmıslardır. Bu arada Faik Nürhet Bey, Müçteba Beye odayı terketmesini ihtar etmis, münakaşa ve nihayet mudarebe olmustur. Bu müessif hâdise polise de aksetmistir. Haber aldiğtmıza göre Faik Nüzhet Bey, Müçteba Bey aleyhme bh* darp davası, Müçteba B. de mukabil bir hakaret davası açmıştır. Polis tarafmdan da hâdise etrafmda aynca tahkikat icra edflmektedir. Müçteba Bey hâdise hakkmda surrlan söylemistir: « Gayrknübadilim. Bir kaç yüz bin liralık emlâkimjn kıymeti takdir edilecektir. tşim pek uzun bir za mandanberi Takdiri kıymet komisyonunun «•indedtr. Mütemadiyen takip etroeme ragmen bir türlü çıkaramıyorum. Geçen gün tekrar gittim. tsimi sordutn. Komisyon reisi Nüzhet Bey beni lüzumsuz yere tahkir etti, ben de mukabele ettim. Gayrimü badillerin bu komisyonun elmden çektiğini Allah bilir.» Yunan artistî milyoner kızı nasıl kaçırdı? M. Şor, reşit olmıyan kızının iadesi için Yunan zabıtasma muracaat etti «Sahibinâı Sesi plâlriarmm» tstanbuT mumessfli ve «Pazar Dö Lovan» m sahibi M. Şor'un 18 yaşındald kızı Ernestina'nın Yunan b'yatro artistlerinden M. Papas tarafmdan kaçınldıgmı dün yazmıshk. Mes'ele etrafuıda yaptığımtz tahkikat su neticeyi vermiştir. Mel. Ernestina maruf zenginlerden ttalyan tebaasmdan M. Şor'un biricik kızıdır. Babası kendisine çok iyi bir tahsil temin etmistir Ernestina son zamanlarda ingilizce dersi de almağa basla • mıstv. Ana, baba ve bir de kızdan mürekkep olan bu zengin aile Istanbul'un en kibar yerlerinden biri olan Harbi ye'de Geseryan apartımanının beşinci katmda oturmaktadır. Ernestina çok hassas ve içli bir kızdır. Sinema, tiyat ro ve romana çok meraklıdır. Kendisini çok seven arkadaşları onun oldukça ozun olan ismîni kısaltarak sadece Tina demektedirler. M. Papas'a gelmce: M. Papas tahsilini Fransa'da yapmış bir kaç lisan bilen malumatlı bir Yunan artistidir. Yunanistan'uı maruf ailele rinden birine de mensuptur. M. Papas Paris'te tahsilde iken kendisi bir çiftçi kıziîe sevişmis ve evlen • mistir. Fakat jrenç kızın müteassıp ba • bası bir giin M. Paoas'ı öldürmeğe na • musu üzerine ahdetmis.. Gençlerin îki çocuğu da dünyaya gelmiş olmasına ragmen genç adamı fazla seven kadın sevgflisini babasının serrinden kurtar • mak için kenriisinden ayrılmağı kabul etmis, ve M. Papas ta Atma'ya dön • müştür. Genç adam bu sıralarda hiikumeti tarafmdan haridye memurluğuna tayin edilmis, lâkin gitti^i yerde gene kadın yüzünden basma bir felâket grel • mistir. Çalıştıgı dairenin en büyükle rinden birinm genç kansı Papas'ı çıl dırasıya sevmis ve yüz bulamaymca da kocasına sikâyet ederek işinden attırmıstır. Papas bundan sonra artistliğe başlamış ve az zamanda oldukça mu vaffakiyet göstermistir. Mevkuflar Çorum' gidiyor • Bursa Valisi, Belediye reisine takdirname verildî Bursa 21 (Telefonla) Türkçe ezan hadisesi fa3leri hakkmda müstantStlikçe yapılmakta olan tahkikat a •mroiyet itîbarile brtmis gibidir. tstntak ktkmi bogün evrakı hazırlamakla meş OayrtmObadnier Takdiri Kıymet Komte» yona reisi Faik Nüzhet Bey GayrtmSbadUler heyeti nefer istiyecek? EvveHti gün topLanan Gayrtmu • badiller kongresmde, gayrimubadSler namına Ankara'da hukumete bası maruzatta bulunmak ve gayrimüfeadillerin nukukunu t e m n içi». çabsmak üvere etbak valilerden Hüsnü, Hasan ve Safi Beylerle HaHl Pasadan cnürekkep bir heyet seçilmiftir. Gayrunübadiller idare heyeti bn zevatın da istirakile dün hususî olarak toplanmıstır. Bu toplanmada Ankara'ya gidecek olan neyetin takip < Mabadi 6 ttıct sahifede ) Davaya Çorum'da bakıJacak Aaktm 21 (A.A.) Borsa hadisesi raillerinin mahkemeleri Çorum'a nakledikniftir. Bursa Valisine ve Belediye Reisine takdirname verildi Ankara 21 (Hususî) Bursa'daki türkçe ezan hâdisesinde büyük mesai ve gayretleri görülen Bursa Valki Fatm ve Belediye reisi Muhittin Beylere, Heyeti Vekile kararile Dahiliye Vekâletinden birer takdirname gönderilmistir. Doktorlar gene müşteki! Kazanç vergisinin sabit bir matrahla alınmasmı da doğru bulmuyorlar Meclisin mart içtimamda müzakere edilecek yeni kazanç vergui lâyihasmda serbest meslek erbabmm sehirlere göre tasnif edildiğini dün yazaniftık: Maruf doktorlarımızdan Sü reyya Hidayet Bey bu me»*c hakkında demi* Dr. Süreyya Hidayet B. tirki: < Kazanç vergisinin hekimler için sabit bh* sekil almasma ben taraftar d'eğilhn, velevki miktar ne kadar mutedil olsa bile. Sabit vergi usulü tatbik edilince bir doktorun vereceği vergi miktan bir sene için tesbit edOecektir. Farzedelim ki bh* hekim beyanname usulile senede 3 yuz lha kadar bir vergi veriyor. Sabit sekille iki yüz lira verecek. Görünüste bu iki yüz lira her halde 3 yüz liradan daha aşagıdır. Fakat, hakikatte çok yüksektir. Çünkü bir doktor senenin 365 gunünü hasta tedavi etmekle geçiremez. Bir doktor senenin altı ayını her hangi bir sebeple çahsmadan geçirse, bilfril hasta olsa, gene o muayyen vergiyi verecektir. Halbuki beyanname usırlile bir bekim ancak kaç gün çalı»ır, ne kadar hasta muayene ederse (.Mabadi 2 inci sahifede) Başvekâlete gelen telgraflar |f Şor'un oturduğu Harbiye'de Oes«ryaa apartımanı Mel. Ernestma nihayet bir gun ken dini tutamıyarak M. Papas'Ia tanısmağa karar vermiş ve bu maksatla doğrudan dogruya kendisine muracaat etmistir. Kadmlaria ülfet etmesmi pek iyi bilen artist te bittabi ona büyük hüsnö kabul ve hürmet göstermis, nihayet bu milyoner ve guzel kıza kendisini •evdirmekte gecüanemistir. Ankara 21 f A.A.) Bursa hadisesi münasebetile bugün Tokat, Yüdtzeli, SüVan ve Besni'den Başvekâlete gelen telgraflarda öz dilimize karşı bazı geri ruhla eshas tarafmdan yapılmı» olan hareketin teessür ve nefretle karşılandığı bildirOmelrtedir. 80 sene Hapis yatacak Mr. RooseveltJe suikast mahkum oldu iki genç nasıl tamştilar? M. Papas geçen sene ve bu sene sebrimizde muhtelif temsiller veren ve gene bu sene tpek Fflim stüdyosonda (Fena Yol), isimli rumca bir füim çeviren Kiveli Kotopuli tiyatro kumpanyasile şehrimize gelmistir. tstanbul'a gelen hiç bir ecnebi tiyatro kumpanyasmın temsiHerini kaçırmıyan tiyatro meraklısı Mel Tma da bu Yunan trupunun bütün temsiflermi takip etmis ve sahnede gördüğu, M. Papas'ı çok beğenmis, hatta bir kaç defa arkadaslarma bu gençten hayranlıkla bab setmistir. maksadile Almanya'ya gönderilmis olan mallanmızın büyük bir kısmı satılmanuştır. Veya bu satıslar, yalnız, formel bir mahiyettedir. Buna mukabil, Türkiye'ye bol bol esya girmektedir. İki genç arasmdaki maarefe flerle dikçe rabıta da knvvetlenmistir. Artîstle Matmazel Tma nihayet evlenmeğe karar vermislerdir. Fakat günân birinde M. Şor'un adamlarmdan biri Mel. Ernestma'yı Yunan artist i M. Papas'm 3camet etmekte olduğu Beyoğlu'nda Mk sokağmdaki evmden çıkarken gormSş ve babasma haber vermiştir. Münasebetmin meydana cıkbğmı anlıyan genç kız da babasma bu genç adamla evlenecegmî söylemeğe mecbur olmustur. Lâkin M. Şor ba gendn Masevi olmadığını fleri sSrerek izdrvaca razı olaımyacağı kat'î lisanla kızma bfldirtnis, kendisine nasihat ta etmistir. Fakat ba sozler Tma'mn bn kulağmdan girip ötekmden çdamsbr. En kestirme çare olarak îki genç sevdah Yonanistan'a kaçma ğa karar vermislerdir. JC. AbKvelt'e suikast teşebbüsünde bonuıan Gençlerin bu karan da ktzm babanİtalyan anarşLsti Zangara ntn adamlan tarafmdan haber almarak Miamî 21 (A.A.) Zangara it kendilerme bir tazak haznlanmış ise de lıam edilmekte olduğu dört suikast tesevda kahraman'an ba maniayı kolayşebbüsünün her biri için yirmişer sene Idcla bertaraf edebilmislerdir. olmak üzere 80 sene hapse mahkum e 1 rüKs * m A Tazak M. Şor' an adamlarmdan biri genç (Matoadi 6 mct sahifede) Biz burada her şeyden önce tütün mahsulümüzü kastediyoraz. Alman döviz kanununa göre su seZlYA.TURGUT iMabadi 2 tnci sahifede) ıtııııııııiıııııınııuMiuMiııtııunuıiMiorıııııiMtırııııııııııııııiMiınıııniMriMMiııııınııınıiiMiHHJiıııiıtııııııııııııımitmiTintıııııiımiruıırnmınınj dihnis olup birbirmi müteakıp bu cezalan çekecektir. Miami 21 (A.A.) Zangara, mahkumiyet karan verfldikten sonra iki elini havaya kaldırmış, iki parmağını indirmiş ve söyle demistir: «Dört kere yirmi seksen... Sizi göreyim, hâlrim efendiler, o kadar hasis olmayımz... Şunu yöze çıkannız.» Vah vah, alil kocanızı böyle sabahtan akşama kadar taçır mı sınız?.. Hayır öğleyfe kadar ben onu taşırım, öğleden sonra da o beni!.