22 Aralık 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
Hayat Ansiklopedisi • •• • • • ıncıcuzu çıktı Dokuzuncu sene: No. 3100 ft . ÎSTANBUL CAĞALOĞLU Te mektnp adresi: Cumhurtyet tstanbui Posta fcutusu: lstanbul, No 246 Telefon: Baçmuharrtr: 22366 Tahrir müdürü: 23236 İdare müdürü 22365 Matbaa 20472 »hifelerhnta herkese açıktnv Comhuriye«e neşrettirilecek Uânlar ifin doğrudan doğruya idarehanemize dahi müıacaat olunabllir. umhuriyet 9 r " Hajfat ^ Ansiklopecfîsi Büyük bir küfüphaneyi bir arada evinîze gelîren en faydalı eserdir. Her evde blr fane bulunmak lâzımdır. 22 KâlHMUBVVGİ 932 nmıınıınııııııtırııınııııııııııtınıııııııı Yüksek bir Kültür merkezi Ruıııııımnııııııtııımnıııııifiıı Paramızın İsiikrarı Kanunu Üç Sene Temdil Ediliyor ."""""" ııııııııııımııııııııımııımmmmıı.ııuııı" Ml »••Hiınımnıı Miıııımıımın " Gelen gideni aratır! „ nnmrnnııımııııııiMMi,mımmınwıınıınımHmmnııtnroııııı m.1,,»™,,..,.,. Vîyana 1 6 Viyana'da yöz eUiden fazla ecnebi gazetesi muhabiri vardır. Bu muhabirierden bir çoğu üç dört gazetenin işini birden üzerlerine aldıklanndan açağı yukan altı yüz gazete Viyana'da resmen temsü ediliyor demektir. Dunya matbuatımn, altı milyon nüfuslu kiiçük bir memleketin merkezine verdiği bu ehetnmiyet flk önce biraz tuhaf görülebilir. Bir çok devletlerin sefîr bile göndermeğe lüzum görmiyerek işlerini komoloslar vasıtasile idare ettikleri halde dunyanın dört kösesinden gelip burada toplanan ba gazeteci ordusunun manası nedir diye hatıra bir dünşünce gelebilir. Almanya'nın altmış üç mflyon, Fransa'nın kırk milyon nüfusu var. Buna rağmen Berlin'de ve Paris'te bulunan ecnebi gazetecilerin adedi Viyana'dakilerden fazla degüdir. Hatta Viyana'dan çok daha büyük olan bazı fehirl«rd« buradaküerin yansı kadar da muhabir bulunmuyor. Bunan sebebi sudur ki Vîyana yalnız Avusturya'nın değil, fakat ayni zamanda bütün merkezî Avrupa'nın payi • tahtıdnr. Harpten evvel bu sehir, bugünkü Almanya kadar genis bir sahaya hâkiradi. Peşte, Prag, eskiden Agram denüen şimdiki Zagrep, Tiryeste ve isimleri şündi akla gelmiyen daha bazı büyük şehirler hep Viyana'ya merbut ikinci smıf merkezlerdi. O zamanki Avusturya'yı, Almanyaya benzetebüiriz: Bir çok büyük şehirlerden mürekkep bir memleket. Fakat bu sathî bir benzetistir. Arada, bugünkü vaziyeti de izah eden büyük bir fark vardır: Almanya'da yalnız Alman'lar oturur; halbuki harpten evvelki Avusturya, içinde Macar'lann, Po • lonyaidarm, Çek'lerin, Hırvat'larm hatta ttalyan'lann banndığı acayip bir memleketti. Bu itibarla, elli dört milyonlalc koskoca bir kütlenin böyle birdenbıre tuzla buz ohnastnı ve ufacık bir toprak parçası üzennde ba kütle • den ancak dokuzda birinin kalmasını tabiî görmek lâzımdır. Bir gün bunun böyle olacağı muhakkakb. Harp, neticeyi çabuklastırmaktan baska bir şey yapmadu Fakat siyasî tahakkümün kalkman, bütün bu yerlerden Avusturya, daha doğrusu Vîyana kültürânün silinip gitmiş olmasi demek degildir. Asırlann kuvvetlendirdiği hars asısının tesirleri kolay kolay yok olmuyor. Bugün Prag Darülfünununda almanca d e n takrir eden profesörler vardır. Peste'de al • manca siir yazan Macar şairleri az de • ğildir. Zagrep, tamamile Viyana kültürünün tesiri altındadır; o kadar ki Yugoslâvya'nın bir vüâyet merkezi olan bu açık fikirli şehir, bugün Belgrad'ı ürküten bir tehlike olmuştur. Viyana'nın kültür yüksekliği, eski Avusturya'nın siyasî kuvvetinden daha canh olarak bütün merkezî Avrupa'ya hâkimdir. Merkezî Avrupa'nm her şehri burası fle daimî bir temastadır. Coğrafî vaziyet te bu temaslan kolaylasbnyor: Peste'ye dört buçuk saatte gidilebilir. Prag altı saat uzaktadır. Tiryeste ile buranın arası, Ankara • tstanbul yolundan daha kısadır. tşte bütün bu sebeplerden dolayı Viyana çok genis bir sahayı temsil eden mühim bir matbuat merkezi olmuştur. Amerika'da çıkan bir gazete, Londra, Paris, Berlin istihbaratına verdiği ehemmiyeti aynen Viyana'ya da verir. Bunun için Avusturya hükumetinin nazarmda Viyana'daki ecnebi matbuatı mümessüleri yerli gazetecüerden daha laymetlidir. Hükumet, bu kuvveti kazanmak, her zaman ondan istifade etmek ister. Bizim, ecnebi gazetecilerin bir cemiyeti vardır, arasıra toplantılar tertip ederek azalann birbirlerOe görüşmele • rini temin eder. Geçen gün gene böyle bir toplanb yapdmıstı. Hotel İmperial'in salonlannda oturuyor, konuşuyor, arasıra da dansediyorduk. O akşam, bazı hükumet adamlan da davet edilmiş imiş. Saat on bire doğru baslannda BasvekO Dollfuss olduğu halde bir kaç nazır ve Matbuat müdürü geldiler. Cemaat kendilerini hararetle selâmladı. Reisi • roiz kısa bir nutuk söyliyerek, cidden değerli bir adam olan Dollfuss'u metetti. Dollfuss da buna güzel bir cevap verdi. Bu cevabm bazı parçalannı suraya sıkıştınyorum: « Aranızda gordüğüm samimî tezahürata çok teşekkür ederim. Burada Mr.Rozvelt, M. Höver'in teklifîni beğenmedi Amerika'mn eski ve yeni ild Reisicumhuru borçlar işinde anlasamadılar M. Rozvelt Borçlar mes'elesinin Tetkikine yanaşmıyor Vasmgton 21 (A.A.) M . ROOM velt, M. Hoover'e vermis olduğu ce vapta tasvip etmemekte olduğunu be yan ettiği borçlar komisyonu ihdası fikrine istirak edemiyeceğini, çünkü şim diki b'stenin her rralletin tediye kabili yeti hakkında hüküm vermeğe kâfi ol< durimu bevan etmektedir. Maamafih M. Roosevelt borçlar hakkında âcil tesebbüsatta bulunulmasma mâni olmak veya bu kabü teşebbüsleri tea^nra uğratmak niyetinde degildir. M. Roosevelt, harp borçlan üe d han iktısat konferansı ve tahdidi tesfi • hat arasında bir irtibat gözetmek teraftarı degildir. Çünkü müsarünOeyhjn rîkrmce, harp borçlan avn bir mes'eledir. Vasington 21 (A.A.) M. Roosevelt, M. Hoover ile tesrfld mesai et nrvek teklifîne muhalif olduğundan M. Hoover'in ihdas etmek tasavvunmdaı bolunduğu borçlar komisyonn, fayet teşekkül edecek olursa, 4 marttan sonra, ortadan kaTkacakfar. Kongrenin demokrat azasırun M. Hoover'in ihdasmı tasavvur etmekte olduğu komisyona iştîraklerinm pek az muhtemel olduğu söylenmektedir. Londra 21 (A.A.) Vaşington'dan Paramızın îstikrarı Kanun üç sene daha temdit ediliyor Ankara 21 (Telefonla) Üç sene müddetle mer*i yete vazedilen Türk pa ra8inın kıymetini koruma kanunıınun üç sene daha temdidi hakkındaki lâyiha Başvekâletten Büyük Millet Meclisine gönde • rümiştir. I ~«r~» ı ı • • • » ı > ~ > • ı Geceleri bizi kimler bekliyor: 7 *" Telgrafhanede geçen bir gecenin hikâyesi Geceleri kimler telgraf çeker? Makine başmda sabahhyan kadınlar Telgrafhanede sabah Kâzım Pasa Hz. Tasarruf haftası için fi kirlerini anlatıyorlar Bir kaç gündenberi sehrimizde bulnnan Meclis Reisimiz Kâzon Pasa Haz retleri dün de dislerini tedavi ettirmiş • ler, bazı hususî islerüe mesgul olduk • tan sonra aksara üzeri Tokatliyan ote • (Mabadi 2 inci sahlfede) Sabaha karsı 3 te Yeni Postanenin telgraf gtşeai Yazan: Cevat Fehmi Yeni Postane binasnun birinci ka tmda binanm boylu boyunca uranan bir salon, büyük bir salon... 35 memur 35 telgraf makinesinin başmda çahsryor Makinelerin gurültSsS, uykusozluktan kanlanmif gösler, yer yer tavana doğru uzanan cigara dumanlan... Dısarda yağmurlu, pts bir gece var. Dısarda gece olduğu yalnız styaha boyanmış gibi duran pencerelerden belli.. Saat üç. *** c Telgrafçıhk zor sey! Bayra» •• lur, herkes eğlenir, fie gün üç gece uykusuz kalarak ezryetini biz çekaU. Ka» dü olur, külfeti bize düser. Tasarruf haf» tası derler, tstanbul'un kurtuldoğu gfin derler, Brezüya Qe ticaret moaiıedesi imzalandı derler, kabak bizim basmu • za patlar. Ahmet Efendi öldü, çahs telgrafçı! (Mabadi 6 mci •afetfato) Dahiliye VeldK Hususî işleri için dün Istanbul'a geldi M Rozvelt' bOdmldiğine göre M. Hoover'in Larp borçlan hakkındakt tekÜfleri yollar ve çareler komkesi tarafmdan ancak kft • nunusani aymda tetiuk edüecektir. Dahiliye Vekili Şükrü Kaya Bey dün sabahki trenle Ankara'dan sehrtmize gebnis, Haydarpaşa'da hü kumet ve Fırk* erkânı tarafmdan kartfilanmıstır. Vekil Bey Haydarpasa'dan tstanbul'a geçerek Tokatliyan oteline inmis, otelde bir müddet istirahat et ~ miştir. Şükrü Kaya Bey bazı hususî işleri için Istanbul'a gelmistir. Cuma günu tekrar Ankara'ya avdet edecektir. 933 Güzellik Kraliçelîği Müesseseler kraliçeye hediye hazırla makta birbirlerile rekabet ediyorlar Tıp talebesinin kongresi Kongrenin dün aktedilen dördüncü celsesi çok gürültülü oldu Borçlar itilâfı Ve Yunan gazeteleri Atina 21 (A.A.) Atma ajansı bildiriyor: Plitoka gazetesi, Türkiye'nin borclarını tekrar tediyeye karar vermis ofanasmi mevzuu bahsederek diyor ki: «Bütün memleketlerin borçlannı ödemedıkleri bir sırada Türkiye'nin tediyata başlaması Gazi Hazretlermin yalnız münci değil, ayni za tnanda çok mahh bir diplomat ol duğunu da gösterir.» Yüzbaşı Armistrong Kimdir? DünkS çtîmaa işdrak eden talebeden bir grup Tıp Talebe Cemiyeti kongresinin Refik Beyin yerine Neemettin Be/i dördüncü celsesi dün Halkevi'nde seçcnisler ve müzakereye devam «<taktolunmuş, hararetli münakas&lar mislerdir. Kongreyi terkedenler, koncereyan etmîstir. Arada çıkan bazı grenm gayri kanunî şekilde devam noktaî nazar ihtilâflarından dolayı ettiği iddiasile zabıtaya sikâyette kongre reisi Refik Bey bir aralık bulunmuslardır. Cemiyet reisi Hu «kongreyi feshediyorum» demis ve lusi Bey polU merkezine giderek bu bir kısım arkadaşlarile beraber içhususta lâzım gelen izahah vermi», timaı terketmiştir. Bunun üzerine yeni idare ve mürakabe heyetleri ingeride kalan talebe ekseriyetin kentihabi yapılmış, kongre nihayet buldilerinde oldugunu fleri sürerek reis muştur. ıııııııııııııııııııııııımııuıııiHtıınıııııııııııııııııııııınıııııiHMiıınMHi ınııııimnıtııııııııınııınııııııııuınııııı 23 Leman Rannn Bugün güzellik müsabakanuza Iz • mir'den iştirak eden ve resimleri Anadolu refikimizde neşrolunan güzeüer • Foto Rüstem 23 Leman Hanımın boy resml den Leman Hanmnn resmini dereedi* yomz. (Mabadi 6 tnct sahifede) Beş altı gün kadar devam edecek olan bu çok şayanı dikkat yazı bugün dördüncü sahife • mizde başladu lliniMIHIIIMIIHIIMIMHHIIIIIIIItlllllllllllHIIIUIIlllllUlUUlllluulllUIIIIUirilllllJllllllUtUlUIMimllUlllllBUIUIIIIIIIIIIHIIMtiniirillllinHinilllllim İki şair arasında J Nazariyat ,~ «Zabıtai Belediye talimatnamesi» tıin 148 inci maddesi: hepiniz, memleketlerinizi Avusturya'nın siyasî, iktısadî ve içtimaî vaziyeti hakkmda tenvir etmeğe çahsıyorsunuz. Bu sevimli memleketin Basvekili olarak sizlere sunu söylemek isterim ki bizim yegâne emelimiz iktısadî hayatnmzı yoluna koymak, çahsma sahamızı genisletmektir. Macaristan'la yapmağa uğ • raştığımız ticaret mukavelenamesi, her iki tarafın gayreb'le nihayet imzalandı. Kendilerüe müzakerede bulunduğumuz diğer devletlerle de ayni mes'ut neti • cenin elde edilmesini temenni ederim. Viyana'da bulunan ecnebi muhabirleri her sınıf halkımızla temas ederlerse bizi olduğumuz gibi tanıtmış olmak itibarile hem bize, hem de kendi okuyuculanna kıymetli yardımlarda bulunmuş olurlar. Avusturya'nm tabiî güzellikletanımayı ve tanıtmayı da ihmal nnı etmemenizi rica ederim. Eski yüksek kültürümüzün yanında bunun da biraz uğrasmağa değer bir mevzu oldugunu zannediyorum.» **• «Piyade kaldınmlan ve piyade yollan üzerinde yuk veyatut bfi • yük sepet, küfe, çuval, sandık, denk gibi büyük eşya veyahut balta, kazma, destere, keskin veya sivri alât ve edevat ve bonı, ray, kereste, merdiven gibi uzunluğu fazla eşya nakli memnudur. Bu kabîl eşya ancak araba yollan üzerinde ve seyriiseferi tehlikeye ilka veya teyniseferi tatil etmiyecek bir «urette nakledilecektir.» Dollfuss'un hususî bir hasbıhal tarzuıda söylediği »özlerin bir kaç cümlesini yukanya yazmaktan maksadnn şu hakikati bir daha hatırlatmaktır: Her yerde, yabancı gazeteciler yerli gazetecüerden daha büyük ve daha nazik bir kuvvettir; hususî bir dikkatle idare edilmeleri lâzımdır. tnsan yerli matbuatla nihayet senli benli olabüir, fakat yabancı matbuata karsı daima politika ile daima kumazca hareket etmeğe mecburdur. Herr Dollfuss bunu iyi öğrenmişe benziyor. NADİR NADt (Terkos) a bir kafıye bulsajı a Paydos!. ... Ve tatbikatı!
