14 Kasım 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ânsiklopedisi flncn cüz'ii çıkmıştır 19 UOKUZUnCU S e n e : NO. 3 0 6 2 umhu * « * » * *» tnektup adresl: Cumhuriyet, fatanbul Posttr kutusn: Îstanbul No 246 Pa7artfi<îİ 1 4 TfiSrîllîSanî 9 3 2 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrlr müdürö: 23236, tdare müdüru: 22365. Matbaa: 20472 * ÎSTANBUL CAĞALOĞLU • Hayat Ansîklopedisi Mektebe başlarken alacağınız en tnühîm v e e n faydalı kitaptır nıııımmnıımnııı Muvazene Vergisi Bir Sene Daha Temdit Ediliyor ıııiHiMMiııııuıtııııı>ıiHiııuıııııııııım«tırHnıiHiıııııiMiıtııııııııtuıtıııtuıııııııiMnfnıııııiııııııiıııııııııımutıııııımııtııuıiMiimıı»uMiıııııiMnıııııım |Varidatı çoğaltmak için yeni tedbir ler alınması mevzuubahis değildir Ayasofya'nın Muvazene vergisi 1 sene Mozayıkları: Ilme hürmet lâzîmdır! daha temdit edilecek Ankara: 11 ikinci tesrin (Basmuharririmizden) Türkiye Büyük Millet Meclisi koridorunda kolumuza yapısan elin muhterem tstanbul meb'usu Halil Ethem Beyin eli olduğımu gordük: M. Çaldaris İtimat reyi aldı M. Venizelos mecliste münferit kaldı Atina 12 (Hususî) Yeni Yunan kabine sinin programı nm kıraati esnasında Yunan Meclisi Meb'u sanında şiddetli münakasalar olmaktadır. M. Venizelos'ım dü kü hücumu pek şiddetli o'~'«i ve Harbiye N? zın JeneraTKondilis istifa etmis Leviski takımı Feneride yenerek gidiyor! Dün Fenerbahçe de çok zayıf bir takîmla çıktı, fena oynadı ve yenildi m •..••.••••mmuıııııııııııııııııiMuııııııımnıtt<<miHiM Varidatı çoğaltmak üzere yeni tedbirler alınmıyacağı muhakkak görülüyor \r5 • » Muhabirmiz, dedi, bugün beni buldu, ve Camhuriyet'ten aldığı talimala tevfikan bazı gazeteler tarafindan etrafında o kadar münasebetsiz dedikodular yaptlmıs ve yapılmakta olan Aysofya mozayıkian hakkmdaki fflrirlerimî istedi. Hakikati halde bu moza • yıklarm temiztenlp ortaya çıkanlmasma rtust'sî mak<s»t!ar atfolunman kadar çîr» kin bir harekete nadir tesadüf olunnr du. Üim namına bımdan şahsan müteerri oldujpım için Cumhuriyet karile rıne vaziyetin hakikî mahîyetini izah etmeği zevkli bir vazife bfldim. Cumhuriyet okurlan namına zah âlinize tesekkür edeyim oyle îse. Bir taraftan bu izahatla derdimi dökebflmis olmaktan müteselli ve müst*rih:ra, fokat diğer taraftan vaziveti T>«?lki kâfî derecede izah edemedim diye de müteezzi. Vaziyeti daha ziyade anlatmakta ben de rize îltihak ederim, olur biter. Hay Allah sizden razı olsun. tlim ve san'at askfle basbî çalısan bir ecnebi karşısmda bu demagojik hücumlar cidden ayıp sayılacak haldedir. Türk mfl)"*inin irfan ve iz'anı hesabına bu çirl.in~saîbeye h\v an evvelnihayet vermek lizundır, cidden. *** Amsriks'h âlîm Withemöre Ayaso • ya'nın mozayıklannı meydana çıkarmak iç'n, bittabi Cumhuriyet hükumetimizin müsaadesiie, para ve emek sarfederek ça^ısıp duruyor. Heyecanlı haberler vermek gayretini güden bazı meslektaslar Vımda dinî maksatlar oldugunu ifşa ve ilâna koyularak umumun hem hangi umomun? dikkatini kendi uzerlerîne celbetmek hevesine düşmüsler. Bunlara nazaran guya muhterem âlim mozayıklan temizieyip ortaya çıkarmakta hıristiyanhk fikirlerinden ve hislerinden mülhem bulunuyormus. Oran pek maium değildir. Fakat süpbesiz tarihin en kıymetli eserlerinden olan bu mozayıklarm vaktfle badana edilerek kapatılmif bulunması islâm dini namına ihtiyar edflmiş çok kaba bir taassup eseri idi. Burası aşikâr bir hakikattir. Aklımız başımıza geldikten sonra Ayasofya'nın vaktfle cehalet ve taassup badanan altına alınmıs olan mozayıkiarnn b « Türk'ler, bizzat kendimiz temizleyip meydana çıkarmağa müsareat ettneli idik. Bunu bize boi ilim ve san'at âsikı muhterem bir AmerikaTı yapıyorsa kendisine ancak tesekkür edebfliriz. • • • * * * Pasantn Ankara'da isMebdttnden Wr intîba Bütçe Encümeninin Dünkü içtimai Ankara 13 (Telefonla) j ye Vekâleti teçrinievvel tahsilâtı hakkmdaki cetveflerin kısmı azamı • nı toplanushr. Ayın on besine ka • dar bütün cetveller gelmiş olacaktır. Teçrinievvel zarf mda jfümrük varidatı biraz noks&n znhur etmistir. Binaenaleyh tesrinievvel varidatı tahminden az olacaktır. Maamafih hükumetin bu tene varidatı çoğaltmak üzere yeni ted. birler almak niyetinde olmadığı mu(Mabadt 6 tnct tahUede) \ 'J Afina 13 (A.A.) Kabinenin beyannamesi hakkmdaki müzakere, Ankara 12 (Telefonla) Kuv • dün bitmistir. Hükumet fırkaları, itivetle tahmin edfldiğine göre Ba»vekfl ( Mabadi 8 tnet sahifede ) tsmet Paşa Hazretleri perşembe gâ • nü Millet Meclisinde umumi faaliyet hakkmda izahat vererek itimat reyi Utiyecektir. Basvekil haricî ve dahilî siyasetimize, Şark vilâyetlerindeki tetkik seyahatleri intibalarma ehemmiyet» le temat edecektir. Bunlardan sonra da kabinenin müstrkbel faaliyetlerin • den bahsedecektir. Ankara 13 Ismet Paşa Mecliste beyanatta bulunacak Meclisten tttmai reyf alacağt anlaşüan YuBasvekUi M. Çaldaris Jeneral Kon dilis Venizelistler tarafmdan parla menterizme karsı bir suikast hazırlamak ve diktatörlük ilân ermek istemekle itham edildiği için dostları nın tavsiyesi üzerine istifaya mecbur kalmıştır. Fakat Basvekil bu istif ayı kabul ettnemekte ısrar etmis, Jene ral da bu aksam isif asını geri almıstır. Basvekil M. Çaldaris bu akşamki beyanatında M. Venizelos'un yeni kabineyi müsamaha ile karşılıyacağı hakkmda verdiği sözü hatırlatarak maksadın müskül vaziyeti izale olduğunu ve bu hücumlarile Venize listlerm evvelki sözlerinde durma dıklarını söylemistir. Ftrka reisi hükumete itimat reyi verdiklerinden Venlizelosçular meclisft« münferit kalnuslardn*. DUnkü maçtan btr enstantan* Sehrimizde bulunan Bulgar Levitjü. takımile dün de Fenerbahçe mü. tabaka yapti. Bulgar'lar, bu müsabakada iki gol Fenerbahçe kalesi • ne, bir gol de kendi kalelerine ata. rak 21 galip geldiler. Bulgar takıtninm karfittnda tâk güzide iki kulübümüzün arka ar • kaya aldığı ba aa neticeler, mahakkak' ki halkımızı çok müteessir etmistir. Futbolü bizim kadar değil, bizim ( Mabadi 6 «ncı aaMfede ) f Kabineye itimat edildi Dünya Güzeli bu sene burada seçilirse,,. 1933 Türkiye Kraliçesi gene îki b^j uk Avrupa seyaKati yapacaktır Güzellik müsabakamız» g.... istiyen hammlardan birinin bir suali bizi bir noktayı bir daha tenvire •evkediyor. Bu hanım soruyor: Dünya güzellik müsabakası tstanbul'da yapıldığı takdirde, Tür • kiye güzeli tekrar Avrupa'ya gidecek mi? Bu sualin cevabım gerçi evvelce de vermiştik. Tekrar edelim: 1933 Türkiye Güzellik Kraliçesi, evvelâ, subatta ParVe, oradan da Nis'e giderek Avrupa güzellik müsabakasma girecektir. Bu müsaba • ka ve eğlenceleri içîn güzelimiz Paris'te ve Cenubî Fransa'da bir ay dan fazla bir müddet kalacakhr. Sonra mart ortalanna doğru sehrimize avdet edecektir. Eğer bu müsabakada Avrupa güzeli intihap edilirse seyahatmin bir müddet daha uzaması ihtimali vardır. Kraliçemiz, Avrupa güzellik müsabakasmda birinci çıksa da çıkmasa da Dünya güzellik müsabakasına işttrak edecektir. Müsabakayı burada yapmak imkânı hâsıl olursa, dik ğer dünya güzelleri şehrimize ge lecek, müsabaka bittikten sonra, Türkiye Güzellik Kraliçesi Dünya güzeli ikıtihap edilse de edilmese de bazı güzellerle beraber Avrupa'da büyük bir seyahat yapacaktır. Şu son cümle kariemizin sualine İrtişa mes'elesi Ihzarî encümen bir haf tada işini bitirecek Ayasofya mozayıklan Bunlar artık dinî değil, yalnız ilmî mahiyeti haiz yüksek kıymetli eserlerdîr Tarflıten otoz dört aene evvel E. Driault isminde bir müellifin (Şark Mes'elesi) unvanlı meshur kitabımn mukaddimesinde şu satnlan okumus • tukî « Turk'ler Aytuofyctnm kub • besini susliyen mozaytklart bada • nalıyarak ortadan kaldırmışlardı* Zamanla badanalar dokulüyor, ve mozaytklar meydana çıktyor!..* Bu bir tarih yazanın bir millet hakkmda verdiği pek acı ve pek ağır bir nükümdü. O zaman o biikmün manan •e sümulü onunde dehşetle titremis oldugumuzu bugün dahî aynen hatırlarız. Bir habra kabilinden bile olsa bugun aahi her Türk'3 yokanki İki cümlenin derm manalarî üzerinde düşünmeğe davet edebfliriz. Osmanh imoaratorla • ğunun kocaimş ve koeaman binası dehşetli bir gürültü fle yıkılırken Türk mflleb* onun enkazı altinda bütün bütiin mahvolup gitmekten kendisini zor kurtardu Şimdi Ayasofya'lan badanalıyan imparatorluğun yerlerinde yeller esiyor. Şhndi ortada can havlfle kendinî zor kurtarabflmiş ve hayatta selâmet yfira mek için var kuvvetfle Avrupa'ya ayak uydurmağa çalısmakta olan bir Türk BuHeti vardır. Bu milletin nazannda Ayasofya artık mozayıkı badana altında tutulacak bir mabet değfl, belki m • sanlık tarihinin bütün guzellikleri meyd?na çıkanlmak lâzım geien en yük • sek abidelermden biridir. Dedik ya, Avaktfle çahfl muteatsıplar Avasofya'nm dahüinden Dtr mamara, sotda s(Onk tstanma meVusu Haitt tthei% Bey ve mozayikan meydana çıkarmağa çahşan Amerika'h uîim Mr. Whittemore (Telefonla) Muhtelit Encü men tarafın dan irtisa evrak?nı tetkik et • mek i«i»«re teskil olunan «^ zarî encümen bu^ün d e top * landı. Gazetemize beyanatta Ihzarî Encü bulunan thzari Enmen Reisi Muscümen Reisi Mustafa Fevzi Bey tafa Fevzi Bey suailerime cevaben dedi ki: « îhzarî Encümen tetkikatı na devam etmektedir. Tetkikatimız evrak uzerinde cereyan ediyor. Mesaimizin bir kaç gün zarfında bit mesi muhtemeldir. Biz evrakı tetkik ederek bu i«te bir sey var mı, yok mu diye Muhtelit Encümene rapor vereceğiz.» Hususî istchbaratıma göre encü menm tetkikatı bir hafta kadar sü recek, Muhtelit Encümen, Ihzarî Encümenin raporunu müzakere edecek, icabında alâkadarları da dinliyerek kararını sür'atle verecektir. !, io senesmde Cenubt Amerilca'da Mübeccei Hantmla beraber musabakaya giren ikincüiği kazanan Küba güzeli kâf i bir cevap teskil eder, sanırıı Kayıt devam ediyor Güzellik müsabakamızın kayıt muamelesi devam etmektedir. Fo • toğraflarını çektirmek istiyen ha nımiann biraz istical etmelermi rica ederiz. Dün de yazdığımız üzere, fo* toğrafhanelere ilk müracaat Lutfen sahifeyi çevirinlz Halil Etem B. in Mühim beyanat Ayasofya'nın kubbesinde vak tile badana edilmis olan mozayıkların son zamanlarda Amerika'h bir âlim tarafmdan çok zahmet ve masraf ihtiyar edilerek meydana çıka rılmakta olması etrafındaki dedi kodular malutndur. Bu dedikodu • tarafmdan badanalanmış mozayıklan • m baskalan değfl, bizzat biz Turk'ler bütün bir itina ve ihtimamla ortaya kendimiz çıkaracaktık. Bunu bize yabancı da olsa pek muhterem bir insan yapı veriyorsa kendisine ancak ve ancak candan teşekkürler takdim edebfliriz. *#* Biz Ayasofya'nın yalniz mozayıkla nnı badanalamakla kalmamışız. Bu san'at abidesinin etrafmı turbelerinden medreselerine varmcıya kadar o yük sek bina fle münasebet aimıyacak ba yağı uavelerle bozmuşuz. Dünyanın bu larm bir kısnn serpintilerî maatteessüf gazetemize bile airayet etmişti. Hakikî fikir ve arzularımızla tezat teskil etnais olan bu kazadan dolayı itizar etmeği burada dahi bir vic danî vazife biliriz. Bu bahiste efk?.ri umumiyei lâzımı vechile tenvir et . mek zaruretine kafl olduğumuz cihet • le memleketimizde bu mes'elenin en salâhiyettar mümessili olan muhte {Mabadi 4 üncu sahifede) ıııımmıımıiııııııııııımmıııııı Kontenjan tadilâti Yeni liste muvakkat mahiyette olacaktır tktisat Vekâleti kontenjan tadilâh hakkmdaki tetkiklerini kânunuevvel sonlartnda bitirecektir. 2 0 teşrinisanide neşredilecek kontenjan listesi muvak • kat olacak, eski ve yeni usuller arasında istihale rolünü görecektir. Bu liste ikmal edflmiştir. Ara kontenjanda igne, düğrme gibi yekunu ehemmiyetsiz olan maddelerin ithali kontenjan harici bvakılacakbr. Yeni usulün Fransa'daki gibi ayn ayn memleketlere kontenjan verilmesi suretinde olması çok muhtemeldir. Yuna* nistan'la başlanması mevzuu bahis müzakerat her iki hükumetin koyduğu takyidah kaldırmağa matuf olacaktır. Bu takdirde Yunanistan'dan alacağımız mevada mukabfl yerli malı ihracatı yapılacaktır. Türk malma kolaylık gösteren memleketlere mukabeleten teshilât gösterilecektir. rillllllinllllllllllllltllilllMIIIIIIIIIIIIIllllllllllltllIlllllllllllllllllUlllllMIIIIIllliniIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllIlllltlllltllllllllMHItlilltlNIIIIIHItlltllMHI Beyazıt Fırka Nahiye kongresi tııııııııııııııııııııınıııııınııınıtıııııııııııııııııiıııııııiııııııııiHiımmiHiıııııııinıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııı sayılı güzel eseri kadar fena serait içinde bvakılmış bir san'at abidesine nadir tesadüf olunur. Amerika'h âlim mozayıklan temizlerken biz de etraftaki müzahrafatı ortadan kaldırarak insanhğa olduğu kadar memleketimize de seref olan bu çok yüksek medeniyet eserini Türk'lüğe de seref verecek bir vaziyete ifrağ etmis olalım. Bize düsen vazife budur, onun karsısında bize yakışabflecek fikir ve hareket budur. Artık Ayasofya dinî bir mabet olmaktan ziyade insanî ve tarihî bir abidedir. YUNUS NADİ Beyazıt Naiıiye kongresi evvelki akşam toplanraıç ve Ocak kongreleı inden gelen dilekler etrafında müzakere cereyan ettikten sonra Kaza kongresine ittirak edecek mümessiller intihap olunmustur. Re«mimiz içtimai gösteriyor