11 Ekim 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedîsi inci cüz'ü cıkti 17 umhuri Dokuzuncu sene: No. 3029 Hayat Ansiklopedisi Mektebe başlarken alacağınız en mühim ve en faydalı kitaptır tSTANBUL CAĞALOĞLU Telgrar ve mektup adresi: Cumhuriyet. tstanbul posta Küfusu: lstanbul, No 246 Telefon: Başmuharrlr: 22366, Tahrlr muduru: 23236, İdare müdürü: 22365, Matbaa: 20472 Salı 11 Teşrinievvel 932 Başvekîl IIIIIIUHtlllllHIIIMIIIIIUIUIIIIIIIItlllllllllllllllMlllllllllllllllllltlllllllllNlltlllllllimimilllltlUIIIIUIIItlllllll şehrim Gazi Hz. nin Tenezzühleri • Wl> I Milletler Cemiyeti Buhran geçiriyor Paris 5 eylul (Başmuharririmizden) Bu satırlar Cumhuriyet'te çıktığı gün Cenevre'de teslihat konferansının umumî bürosu tekrar tçtima etmiş olacakbr, ama esaslı müzakereler yapabîlmek îçin değil. Almanya'nın ihdas ettiği vaziyet halledümedikçe silâhları azaltma konferansının müsbet bir iş görmesine hakikaten îmkân yoktur. îngiltere'nin bu mes'eleyi halledebilmek îçîn büyük devletler arasmda akdolunmasını teklif ettiği konferans ho pek yürüyeceğe, şimdilik yürüse büe pek müsbet ve kat'î neticeler vereceğe benzemiyor. Çünkü Fransa île Almanya arasmdakî ihtilâf yalnız bir silâhları azaltıp çoğaltmak mes'elesine münhasır sayılamıyacak veçhile derindir. Franta Almanya'nın takip ettiği siyaseti şöyle tahmîn ediyor, sıra ilet Şimdi cflâhl&nmada müsavat Arkasından Alman müstemîeke . lerimn îade*i Sonra koridor mes'elesî Müteakiben de Avusturya île bir. leşme isi. Fransa'nın takdirine göre silahlanmada müsavata muvafakat etmek, diğer mes'elelerin tıpkı çorap söküğü gibi tevalisine yol hazırlamak demektir. Fransa'nın asıl korktuğu şey ise 7 mflyon Avusturya Alman*ı ile de kuvvetlenecek olan Almanya'nın tekrar Fransa karşı&ında ciddî tehdit teşkil edecek büyük ve kuvvetli bir varlığa inkılâp etmiş oiacağıdır. Bu netice Fransanın nazarmda yukark: çorap stSktt* ğüiHİn son faslraı teşkîl ediyor, îşte Şîmdi yalnız silâhlanmada müsavat mes'elesine inhisar ediyor gibi görünen buhranm Fransız noktai nazanndan bakikî içyüzü budur. tfin bu tarafını açmak şimdi Almanya'nın işine gelmediği gibi Fransa'nın dahi işine gelmemektedir. Fransa böyle hesap ediyörsa acaKa Almanya da hakikaten böyle mi düsünüyor diyeceksmiz? Orasırun da biraz öyle olduğunu kabul etmekte pek büyük hata olmıyacağını bep beraber teslim edebiliriz. Muhtemel bütün safhalan açığa vurulmıyan bu derin îhtilâf ortada iken teslihatı azaltmak için ileri sürülen tedbirlerin ve ilerüetilmege çalısılan müzakerelerin yakın ve müsbet bir neticeye varabileceğhıi tahmîn etmek tabiî kolay ye hatta mümkün olmaz. Milletler cemîyeti Mançurî'de Japbnya'nm ortaya çıkardığı emri ve> ki fle hayliden hayliye zayıflamış ve âdeta kendi varlığma inecek bir tfarbe île karsdafn»» vaziyette i e n şimdi bir de Almanya'nın kendisince hak diye ilerî sürdüğü bir dava ile yen» bir tehlikeye doğru yürü mektedir. Bazı gazeteler Almanya iştirak etmese dahi konferans pek âlâ devam edebilir, ve silâhlan azaltmak yolımda. pek âlâ müsbet adımlar dahi atabilir, dediler. Biz bu f ikre kolayca işthak edemiyecegiz. Çünkü Almanya, eğer devletler kendi talebine makul ve muvafık bir haî surett bulmazlarsa kendi hareketinde serbestisini almaktan başka yapacak bir şeyi kalmamıs olacağını ilân etmiştir. Almanya'nın kendi dahilinde ve kendi kendine istediği şeküde askerî bir rejim ihtL yar etmesi karşısmda Fransa'nın ve müttefiklerinin hatta bir tek nefer ve bir tek f işek azaltacaklarını zannetmek abestir. Hatta bunun korkulacak bir noktası daha vardır: Almanya silâhlanmada müsavatı kendi kendine tatbik edecek olduğu takdirde buna karşı Fransa'nın lâkayt kalamıyarak müttefiklerile beraber bazı fiKyata, yanî Almanya'ya karşı harekâta geçmesi ihtimali. Bu takdirde milletler cemiyeti bilâhare yeniden kurulmak üzere muvakkaten sahneden çekilip gitmeğe mecbur olur demektir. Çünkü o dediğimiz ihtimal, binnefis harbîn kendisi olmasa bile bütün an'anesile harp haiî demek olacaktır. tşlerîn bu preseye kadar sürüklenmesine meydan vermemek mümYUNUS NADİ (Mabadi 2 inei saMJede ), Yeni bir Londra mülâkatı M. Mak Donalt Fransız Başvekilini davet ettî Mülâkatta Aİman teklifile tahdidi tesmes'eleleri tetkik edilecek M. Mak Donald Alman Müsavat talebini Iltizam mı ediyor? Parîs 10 (A.A.) M. Herriot, bu sabah, tngiltere böyök elçisi Lort Ty • rell'i kabul etmistir. M. Herriot'nun geîetek hafta Lon • dra'da M. Mac Donald'a miilâki olacagı teyit edilmektedir. Konusmanın tarihi, henüz tam olarak tesbit edil memiştir. İngiliz Haridye Nezareti, Lort Ty • rell'in M. Herriot'yu Almanya'nın silâh< lan azaltma konferansından çekilme sînden çıkan mes'eleleri w*ütml«y et mek üzere resmen Londra'ya davet ettiğini bildirmektedir. Başvekilin avdeti 1smet Pş. hususî trenle bu sabah 11,151 te Haydarpaşa'ya muvasalat edecek Adana 10 (A.A.) Başvekü îsmet Paşa Hazretleri dün gece saat 11 de buraya geldiler. Büyük bir sevgi ile karşdanan İsmet Paşa Hazretleri Adana'nın saygılarını getiren heyeti kabul edip kendilerile uzun za man konuştular. Başvekil Paşa Hazretleri saat 2 de Adana'dan ayrılddar. Başvekîl Hazretlerinin daha evvel şehrimizde bulunabilmeleri için Konya'dan hususî bir tren tahrik edilmiştir. Müşarünileyhin bir kaç gün şehrimizde kalacaklan zannediliyor. Paşa Hazretlerinin bu seyahati tamamfle hususî bir mahiyettedir. Dün Usküdar cihetini ve Çamlıca'yı gezdiler Reiricumhur Hz. dün öğleye kadar Dolmabahçe sarayında is • tirahat buyurmuşlar, öğleden sonra refakatlerinde mutat zevat olduğu halde motörle Üsküdar'a geçerek otomobille Usküdar ci hefinde ve Çamlıca'da bir tenezzüh icra etmislerdir. Müşarüni • leyh Hz. bilâhare saraya avdet buyarmuştardır. Dahiliye ve Maliye Vekilleri Maarif Vekilinin Tetkikleri Reşit Galip Bey dün Tıp Fakültesini ziyaret ettî Ankara 10 (Telefonla) Dahi liye, Maliye Vekilleri; tstanbul'a gitBaşvekilin îstanbul'a muvasalatt mekte olan Başvekil tsmet Paşaya miiBaşvekil Ismet Paşa Hazretleri bulâki olmak üzere bugün Kütahya'ya gün saat 11 i on beşte Haydarpaşa'ya hareket ettOer. muvasalat edeceklerdir. " ^ ^ " ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ « ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ " ^ ^ ^ ^ ^ ^ ™™ ' ^ ^ " ^ " • ~VT~ Eski köprii gençleşiyor Unkapanı köprüsünün tamirîne evvelki gün başlandi, tamir çabuk bitecek Dünkü içtimada bilhassa gazetecilerin vaziyeti mevzuu bahsoldu Yeni idare heyeti İntihap edildi Maarif Vekâlimiz Reşit Galip Bey inkılâpçı Türkiye'nin irfan ve kül . tür idareciliğinî eline aldığı gün . denberi . kendinden umulan büyük Davetten çıkaruan teftirler işlerin ana izlerine başlangıç hazırla. İngiliz Başveküi M. Mak Donald' Londra 10 (A.A.) M. Mac Do • mak üzere . durmadan çalsşıyor. Daily Herald gazetesine göre ise, nald'uı M. Herriot'yu daveti, büyük bir Genç Vekilin Türk Dili Tet . Mac DonaldHerriot görüsmesinde Almerak uyandırmaktadır. kik Cemiyetile, Türk Tarihi Tetkik ınanyanın tekrar ailâh kuvvetlerini azaltMorning Post gazetesinin tahkikine Cemiyetin duraksız bir gayretle ma konferansına iştiraki sartlannın gögöre davetten maksat, sii&h azaltma meşgul olduğu muhakkaktır. Bir tarüşülmesi mubtemeldir. konferansuıda dermeyan edilecek si raftan d« ilim ve irfan yurtlannda in. ( Mabadi 6 ıncı sahifede ) lâh azaltma teklifl«rinin tetkikidir. ^kılâba yaraşır ilerleme hareketleri uyandırmak için araştırmalar, go . rüşmeler yapıyor. Reşit Galip Bey dün de ansızm Tıp Fakültesine gitmiş, müderrislerle talebeler tarafından karşılanmıştır. Maarif Vekilimiz fakülte hocalarile uzunboylu konuşmuş, müessesenin ' başka başka sahalardaki çalıştnalari, bu yolda lüzum gösterilen ihtiyaçları etrafında fikirlerini Öğrenmiştir. Musahabe esnasmda bilhassa Fakülte nin müsbet fen ve ilim uzerinde yaYıîctîrilınasîn'dân vaz geça«*lt tâ mîffne «BaşTânan DnEapani toprüîö şar bir yurt olmasına göre almacak ameleleri çalışıyor. tedbirlerin neleri ihtiva etmesi ve nasıl çalışması noktası ehemmiyetle Unkapanı köprüsünün yedi m v mütalea edilmiştir. hafızından en ihtiyarı ile buluştuk. Vekil Bey bundan sonra Fakül Köprünün üstüne birer hasır is tedeki muhtelif seririyatı gezmiş, meİhtiyar Unkapanı köprüsü bir a y kemle attık. Sigaraları yaktık. saiyi yakmdan tetkik etmiş ve müesdır yaz tatili yapıyor; halka ve na thtiyar anlatmaga başladı: seseden aynlmıştır. Maarif Vekilinin kil vasıtalarına kapalı... On beş senedir köprülerde ça * Ankara'ya avdeti Başvekil Paşanm Onun için son ğünlerde bir Hayli lışırma. Evvelden tahsildardım. Mü buraya gelmesinden sonra taayyün eşey yazıldı. Artık tamamen tekaüde ruriye kalkınca muhafız oldum. Budecektir. rada yedi arkadaşiz. tkişer ikişer sevkedilecek, dediler. Küçültülerek KENDİ KENDtMtZt TENKtT: Kâğıthane'ye konacak, dediler. Ha ~ dört saat gündüz, dört saat gece nöbet bekleriz. yır, yerinde kalacak ve tamir edi Niçin mi nöb'et bekleriz? Sigara lecek, dediler. Emektar köprünün atarlar yangın olur. öyle ya döşe çilesi henüz dolmamış olacak ki ni meler, tahta... Tetik dururuz. San Bazan nalına, bazan mıhına vurarak Uazetecner hayet son rivayet tahakkuk etmedi. dalla gelir midye toplarlar, midye yaptığımız işlerden bazı hakikatler çıkedeceği şüphesiz addedtlmektedir. (Mabadi 5 inci sahifede) Dündenberi üstünde Balat atelyesinin mağa başladığının hepimiz farkında mıIIIMIIIIIIIIIIIIIMIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIinilllMllllllinillMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII IIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIMIIIIIIIM Bundan sonra idare heyeti he»abat ve muamelâtı tetkik edilmeksiyız bilmiyoruz. Tahdidi teslihat yolunda:. zin kabul edilmiş ve arkadışımız Şüphesiz haricî ticaretini ileri gö İhsan Arif'in teklifi üzerine Ahmet türebilmek, o hususta tenevvür ederek îstanbul Matbuat Cemiyeti dün Rasim'in hatırasını tes'iden Halkeher tarafın bize faide verecek imkân senelik kongresmi cemiyet merkevinde bir Jtoplantı yapılması kararzinde aktetti. Hayabnı bu mesleğe laıından istifade etmek için evvelâ muhlaştırılmıştır. hasretmiş arakadaşlardan bir çpğu telif memleketlere dış ticaret müınes Türkçe'nin yabancı kelimelerden bu içtimaa iştirak etmişlerdi. Mu tasfiyesi cereyanı memnuniyetle sillerî göndermeğe başladık. Fikir iti vakkat riyasete Akşam neşriyat mevzuu bahsedilmiş, matbuatımızın barile bunun çok iyi bir şey olduğunda müdürü Enis Tahsin Bey intihap da bu yolda ayrı bir hizmeti olmak şüphe yoktur. edildikten sonra bh* senelik ieraatı üzere en eskî muharrir, mürettip, İlk merhalede bu memuriyetlerin hulâsa eden heyeti idare raporu muhabir ve saireden mürekkep bir okunmuştur. hepsî belki istenilen semereyi vermedi. heyet teşkil edilerek gazeteciliğe ait eskî Türk ıstılahlannın toplattınl . Ya gönderilen memurların hepsi me Bu sene kaybettiğimiz arkadaş ması ve neşri takarrür ettirilmiştir. lanmızdan Agâh, Ibrahim, Abdi muriyetlerinin şümul ve ehemmiyetini Tevf ik ve üstat Ahmet Rasim'in baMüteakiben yeni heyeti idare inbirdenbire ihata edecek halde değillertihabı yapılarak sabık heyeti idaretıralarına hürmeten bir dakika südi, yahut merkezde böyle haricî bir teden Giresun meb'usu Hakkı Tarık kut edilmiştir. şekkülün faaliyetini memTekete istifade Bey (Reis), Milliyet müdürü Ahmet Okunan raporun en mühîm kısmı mevzuu yaptıracak esaslı teşkilât yokŞükrü Bey (Reisısani), Cumhuriyet yeni Matbuat kanununun gazetecitu. neşriyat müdürü Kemal Salih Bey lik şeraiti hakkmda verdiği müdde(Kâtibi umumî) seçihnişler. Cemitin bir buçuk sene sonra nihayet Derken bir de İstanbul'da Haricî Tiyetin idare müdürü ve gazetemiz bulacağmdan Maarif, Hariciye vecaret Ofisi teşkil ettik, ve bunun her gün istihbarat şefi Fuat, Milliyet neşriya Dahfliye Vekâletlerinin himayeartan aşikâr ve faydalı faaliyetine şahit yat müdürü Ethem tzzet, Milliyet si altında bîr matbuat kursu açümaolduk. muhasebe müdürü Saip, Vakit müsı hakkmda Giresun meb'usu Hakkı Şimdi bu iki teşekkül yekdiğerini ikdürü Refik Ahmet, Vakit muharriTank Beyin yapacağı kanunî teklif ri Sadri Ethem Beyler ipkaen, Akmal etmek için evvelâ her ikisinde haüzerinde hayli müzâkere cereyan şam neşriyat müdürü Enis Tahsin ricî ticaret işimizi kavrayıp ileri götürmeetmiş, Mekki Sait, Nizamettin, TevBey tecdiden idare azalığına intihap fik, Ragıp Beyler tarafından münağe salih ehliyetlerin taayyün etmesine edilmişlerdir. Âli makamlara tazikaşalar yapılmış, hükumetimizin, ibtiyaç hissolunuyor. Haricî ticareti takmat telgrafları çekilnns, yedek azasenelerdir memleket inkılâpların viye etmeğe raahsus bir banka îse en lığa Ramiz, Tevfik, Avni, Sırrı Beyda şuur ve imanla bh" nefer gibi ler intihap edilerek içtimaa nihayet esaslı şattlardan biridir gibi görünüyor. Dünya Nafile.. Bu koltuk değneklerini atmadıkça rahat yürü çalışan gazetecilerin müktesep hak. verümtetir. ^~ lannın korunmasma müzaharet yemıyecegıtn! Gazeteciler kongresi Köprü muhafızları İle bir hasbıhal Haricî ticaret