10 Ekim 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün çıktı MİZAH ÂVEMİZ Miivezzilerden isteyiniz Beynelmilel bir şehir: Darülfünun şehri! Paris: 5 teşrinievvel (Başmuharrîrimîzden) Bu sehîr Paris'in bir kenarında vücut bulmaktadır. Ke nan demek bdle caiz değildir. Orlean bulvarımn nihayeti Paris'in îçi demektir, ve bütün milletlerin darül fünun tahsili görecek gençleri için kendi memleketlerinin isimlerile vücude getirilmiş ayrı ayrı müesseselerden terekküp eden yeni şehir de îşte burada doğmakta ve büyümek tedir. Üniversite sitesini (Cite univer sîtaire) biz Darülfünun şehri diye tercüme ettik. Yeni tiirkçe dilimizle buradaki şehri belki oba ile değiş • tirebilir ve Üniversite sîtesi için belki Darülfünun Obası, yahut Üniversite Obası diyebîliriz. Oba hısun, akraba, hulâsa aralarında yekdiğerlerîle münasebetleri olan bir kısım insanlann birlikte oturduklan yer, mahalle veya mamure demektir. Ne ise isim iizerinde şimdiden fazla tevakkuf etmeğe Iüzum yok, hele biz bu yeni «ehrin mahiyet ve hikmetine gele îim: ötedenberi Fransa'Iı veya Fransa Sharicîndeki memleketlere memup bir çok talebe yüksek tahsillermi Paris'te yaparlar. Her zaman mik • tarı hiç az olmıyan bu talebe şimdiye kadar istedikleri yerlerde otururlar, tahsülerine devam ederler, fakat yer11 veya yabana birbirlerile eksenjya her hangi bir münasebet veya mua refelerî olmaksızın kalkıp giderler ve idağıhrlardı. Eğer talebe için burada b'yle bir maişet veya muaşeret usulü ihdas olttnsa, ki onun neticesinde «nuhtelif memleketlere mensup olan bunlarm yekdiğerlerile konuşmalan ve tanışmaları mümkün olsun, bir kere bu her halde pek ryi bir şey olurdu diye düşünülmüş. Sonra Paris'te tahsile gelen ta lebentn bir çok defa maişet şeraiti yüzünden zorluklar çektikleri, eğer banhıara. ucuz ve iyî b&nnuacak yer ile ucuz ve iyî yaşamlacak bir hayat feartı temin olunsa bu suretle tale benin bir çoğunu ezen maddî tahsil müşkülâtmın tertaraf edilebileceği 'de hesaba katılmrç. Bu îki iyiliğe inzibat altana alm • mtş bir hayatın selâmet ve saadet! 'd« ilâve olunarak eğer böyle bîr proje tahakkuk edebilecek olsa talebe için bunun baştanbaşa bir nimet teşkil edeceğine hükmedilmâf. Bütün bu mülâhazalarla müceK • Jîez olan bir takrm muhterem zatlar Iböyle bir projenin tahakkuk edebiK tmesi için çalışmağa koyıdarak »ağa feola baş vurmuşlar, mes'eleye Fransa faükumetmin alâkaasını temin et uişler, Rokfeller müessesesinin mu îavenettni tahrike muktedir olmuşlar, fcir takrm milletlerin böyle b r te & j^ebbüste kendi hesaplanna mevki ilmalan için müessir ve muvaffak teşvikler icra etmişler, ve projeyi Itahakkuk ettirmek yolunda müsbet adımlar atarak az zamanda bu yeni ive ideal şehrin büyük bir kısmuu felen ve maddeten vücude dahi getirmişler. îşte Darülfünun şehri budur. j Âyandan sabık nazır M. Hono rat'ın bizzat ihtiyar ettiği delâlet îtahmetinden mebzulen istifade ederek muhterem Paris Büyük Elçimâz îüat Beyef endi ile beraber Üniversite jşehrini dolaştık ve orada her memÖekete ait olarak ayn ayn yapılmış olan dairelerin pek çoğunu, içlerine îgirip gezmek suretile, gördük. Bu Jbinalann her birine bir talebe sarayı demek muvafıktır. Hele ilk gez(diğimiz Küba evi hakikaten bir saray ıtlakına lâyıktı. Memleketî hesajbraa ve memleketi için bu güzel biaîayı yaptıran hayırhah ve vatan perver M. Karnekt te orada idi. Binanın henüz ikmal edilecek son bazı tertibatmı görmek için orada bulunuyordu. Bu binanm açılma mera • sîmi yakmda Fransız Cırmhur Reisi tarafından icra edilecektir. Jİ Küba binasının bütün eşyası KüIba'dan getirilmiş mükellef bîr sa lonu ve orada ikamet edecek Darülfünunluların sabah kahvaltılarım alacaklan bir yemek salonu, kütüp • hanesi vardır, ve bellibaşlı salonların ikapılarma, pencerelerine vanncıya kadar bütün ahşap aksamı hep Küba'da yapılmış olarak buraya nak ledilmiş ve yerlerine konulmuştur. Küba binasının 70'odası vardır, ve her odanm bir banyo salonu. Anlattıklanna göre şimdiye kadar yapıl ıruş olan binaların en lüks olanı bu Küba binasıdır, ve diğerlerinden farklı olarak burada bir talebenin YUNUS NADl iUdbadi 2 inci sahifede) umhu Dokuzuncu sene: No. 3028 tSTANBUL ÇAĞALOĞLU Telgraf ve meBup adresi: Cumburiyet, İstanbul pasta kutusu: lsEanbul, No 246 P o 7 a r f p e i 1fl TocrİnİPUUPİ Q*19 r L T W b l I U B r ı m c c ı 3 Ö Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrlr müdurü: 23236, İdaremüdürü: 22365. Matbaa: 20472 * * ' * " * Yeni Türk tezi ve yeni Türk Mecmuası Peyami Safa 5 inci sahifede 3 üncii sahifede Dil Kurultayı Kemalettin Kâmi Osmanlı borçları itilâfı Mutabık kalınan son hal şeklinin mahiyeti Tediyata İstanbul gümrüklerinin karşıhk göstersMiği bildiriKyor Son posta ile gelen Fransız gazeteleri Osmanlı borçlan içm SaracoğIu Şükrü Beyle hâmiller arasmda cereyan eden müzakereler hakkında şu tafsilâtı vermektedirler: «Borçlar mes'elesi, nihayet bir anlaşmağa dayanmış bulunmakta dır. Bu anlaşmanm, hâmiller için yeni fedakârhklar ifade ettiğini söylemek Iüzumsuzdur. İtîlâfı umumî şeklile şöyle tesbit edebiliriz: Türkiye Cumhuriyetimn üzerine alacağı eski Osmanlı tmparatorluğu eshamımn faizi yüzde yedi buçuk olacak ve ilk taksit 1933 senesinîn ikinci teşrininde verilmek üzere altı aylık taksitlere bağlanacaktır. Bu borçlara ait esham ya.kur'a keşide«le veya borsadan toplanmak suretile 50 senede itfa edilecektir. Yeni* esham kuponlarmın bütün piyasalarda tedJyesi mümkün olacak ve binnetice merbut bulunduklan esham bütün piyasalarda muamele görebilecektir. Türkiye Cumhuriyetinm doğruÜan doğruya aktettiği ilk istikraz demek olan bu tesviye şeklinin karşılığım tstanbul gihnrükleri teşkil edecektir. Aldığımız malumata göre eshamm kıymeti kâğıt frank olarak tesbit edilecektir. Şu çartla ki eğer frangm kıymeti düşecek olursa, yeni bir kıymet esası tesbit olunacaktır. Türkiye Cumhur*yett, v«ni e>S»,>. mm ve faizlerinin tediye karşıhğı olmak, 1 haziran 1933 ten itîbar edilmek üzere her sene 700 bin türk altmı tahsnat ayıracaktır, Bu suretle ve eskî altın esası şekline göre Türkiye Cumhuriyetinm hissesi resülmalin yüzde (8 9) una Türk diline Dil uzatanlar! Dil inkılâbmın manasım anla mıyan ve yahut anlamak tstemi yen bazı kimseler, belki soğuk şakalar yapmak için, belki de irticaî bîr zihniyetle ortaya asılsız şayialar çıkarmışlardır: Sözde, bundan sonra beklemek yerine dürtüklemek ve selâmlamak ye rine kazıklamak ilâ... diyecek mişiz. Anlayışı kıt olmıyan insanlar derhal farkederler ki bunlar münasebetsiz ve tatsız soğuk ve iftiracı birer alaydan başka bir şey değildir, hatta basit nükte olarak bile kıymetleri yoktur. Belki de aranuzda yaşıyan düşman ve yabancı kimseler tarafından uydu rulan bu rivayetlere, göğsünde Türk yüreği çarpan hiç bir yurttaş \ inanmamalıdır. Dil inkılâbmın başuıda ve Gazî'nin izinde memleketin bütün münevverleri vardır. Gaye bir sürü ölü ve ruhsuz kelimeleri dilimize sokmak değil, bilâkis, ha! kın dilinde yaşıyan, yurdun her köşesinde bugün de konuşulan, fakat edebî lehçeye ve yazı diline geçmemiş binlerce Türk sözünü yaşatmak, sevdirmek ve bu söz leri bilmiyenlere ısmdırmaktır. Halkımız Türk Dili Tetkik Cemiyeti tarafından yapılacak neş riyata kadar bu iğrenç rivayetlere kulaklarmı tıkamalıdır. Bu neş rdyattan sonra görülecektir ki o çirkin sözlerin hiç biri yeni lugatlerimizde bulunmıyacaktır. Bu rivayetleri çıkaranların takibata uğrıyacaklarım da sevinçle haber aldık. Türk diline dil uza tanlar cezasız kalamazlar ve kalmamahdırlar, Tahdidi teslihat çekişmeleri! Fransa "Benden nasıl şiiphe edilebilir?,, diyor 5 ler konferansına Fransa 3, Almanya da 4 devletin ayrıca ^avetini istiyecekler Paris 9 (A.A.) Tahdidi tes lihat konferansımn mesaisine fay dalı bir surette tekrar başlamasmı temin maksadile Paris ile Londra arasında yapılan müzakerelere faali yetle devam edilmektedir. Fransız mehafili, Herriot Tyrll mülâkatı hakkında gayet ketum davranmakta^ır. Fakat M. Herriot'nun M. Mac Donald'ın davetine ver miş olduğu cevapta izah ve teşrih etmiş olduğu hattı harekette sabitka de molduğu muhakkaktır. M. Herriot, teslihat müsavatı mes'elesinin emnii selâmet mes'elesi gibi bütün alâkadar devletlerin iştirakile tahdidi teslihat konferansı tarafından tetkik edilmesi mütaleasındadır. Şayet M. Mac Donald, konf eranstan evvel noktai nazar teatisine Iüzum görürse M. Herriot, bunun için maalmemmmiye Londra'ya gide cektir. Pârisfte Ttiüsdkeratı îdare etmekte öton Saracoğlu Şükru Beyin istasyonda almmış resimîerinden lıiri inmiş olacaktır ki, bu miktar kab'ul edilen frank esasile yüzde (40 50) demektir. îtilâf projesme z'ore, yeni mukavelenin îmzası tardhinden itiba ren tediyesi tehir edilen kupon bedelleri de verilmeğe başlanacaktır. Bu tarih 25 teşrinisanî 1932 dir. Fakat yeni eshamın ilk kupon tediyesi 1933 teşrmUanisinde iptioar edecektîr. Bu şekil îtilâf, ortaya çıkanlan meclisi tarafından kabul edilmiştir. Eski borçlara ait olup ve itilâf esasmdan fazla kalan esham, üzerlerine damga vurulmak suretile Türkiye'den eynlmış memleketlerin hisselerini temsilen borsalarda mua • mele göreceklerdir. 5 ler konferansı mı, 12 ler konferansı mı? Berlin 9 (A.A.) Fransa hüku metinin 5 ler konferansına iştirak etmek için konferansm Cenevre'de toplanması şartını ileri sürmüş olması Yeni beyanatta btUunan Fransa Başveküi M. Herriot Alman diplomasi mehafilinde hiç te ( Mabadi 6 mcı sahifede ) Balkan olempiyatları Atina Sef irimiz Beyanatta bulundu Atina 9 (A.A.) Temls nıaçlanna tahsis edilmiş olan Balkan olempiyatlarının ilk gününe ait neticelerdir: Yımanistan . Romanya: Romanya, Yunanistan'm kazandığı bir maça mukabü iki maçla başta gelmektedir. Türkiye . Yugostlavya: Yugoslavya Türkiye maçlarında, Yugoslavya sıf ıra karşı iki mıaç kazannuştrr. Budgarisıtan . Yunanistan: Tek er. kekter; BaKs (Yunamstan), Sourout. zieff'i 6/2, 6/1, 6/0 yenmİştir. Cift erkekler: Stalios ve Xidis (Yunanistan), SouroutzSeff ve Âlekoff'u 6/1, 6/2 ve 6/1 yenmİştir. Maçlar dün Âtina'da başladı, teniste Yugo&lavya'ya 20 mağlup olduk Reisicamhiir Hz. Reisiiumhur Hz. dün öğleden evvel şehir dahilinde otomobil ile bir tenezzah yapmışlar, bilâhare refakatlerinde Afet Hanımefendi, Büyük Millet Meclisi Reisi Kâzım Paşa Hz. ve doktor Neş'et ömer B. oldağa halde diş tabibi Sami Gönzberg Beyin muayenehanesini teşrif buyarmuşlardtr. Gazi Hz. öğle yemeğini burada yemişler ve dişlerinin tedavisi için saat beşe kadar muayenehanede kalmışlardır. Reisiiumhur Hz. saat beste Dolmabahçe sarayma avdet etmişlerdir. İsmet Paşa geliyor Başvekil dün Maraş'tan Konya yolile doğru İstanbul'a hareket etti Konservatuvar Mütehassîsiee» L M. J. Marks ay sonunaa Istanbul'da olacak . 'Belediye ta rafından İstan bul Konservatn varı için müte . hassıs olarak davet edilen Vi yana Devlet Musikî mektebî â i; sî sabık rek rü ve kompo iktisat VekfR CetSl Beyin 'AnJcara*cta îsÜkT}aU ve ofönJfe'3 Heyeti Vektleye riyaset 'eden zisyon muallimi Dahiliye Veküi Şükrü Kaya Beyle Celâl Bey cuma günkü at yanşlannda M. Jozef Marks halde bu aksamki trenle şehrimize bu aym sonunda geleceklerdir. şehrimize gele Konyctda hazırlth ~" cektir. Mütehassts M. Jo&îf M. Marks as Marks Konya 9 (Hususî) İsmet Paşa Maraş 9 (A.A.) BaşvekH îs . rımızm en tanmmış modern beste yarın sabah sekizde buradan geçemet Paşa Hazretlerî, dün şehrimize cektir. Bütün şehir ve müessesat iskârlarmdandır. 1882 de Grats şeh • muvasalat etmiş, istasyonda ve şetikbal hazırlığile meşguldür. rinde doğmuş, Avusturya Darülfü hir methalinde çok samimî tezahünunu felsefe, musiki felsefesi fakül İsmet Paşa doğru İstanbul'a ratla karşılanmıştır. Her taraf do tesini bitirmiştir. Çok güzel piyano geliyor nanmıştn*. çalmaktadır. Şimdiye kadar yetiş Ankara 9 (Telefonla) BaşveMaraş 9 (A.A.) Başvekil ts tirdiği talebeler dünyanın her tara kil tsmet Paşa Hazretleri Konya met Paşa Hazretleri dugün resmî trenile ve Eskişehir tariki ile doğrufına yayılmıştır. Memleketmizdeki dairelerd ve mektepleri ziyaret et dan doğruya İstanbul'a geçmektegarp musikisi san'atkârlarının da hetikten sonra saat 14 te şehrimizden dirler. Paşa Hz. İstanbuPdan Ankamüfarakat etmişlerdir. tsmet Paşa men hepsinin hocasıdır. ra'ya döneceklerdir. Hazretleri, Eloğlu istasyonuna kaBu sene Avrupa'mn bütün şehirleDün Heyeti Vekile toplandı dar hararetli bir surette teşyi edilrinde 50 inci senei devriyesi münasemişlerdin Ankara 9 (Telefonla) Heyeti betile büyük ihtifaller yapılmış ve Vekile bugün Şükrü Kaya Beyin riKayseri 9 fA.A.) Başvekil İsverilen konserde yalnız kendi asarı yasetinde toplandı; Bu içtimada bamet Paşa Hazretlerinin Kayseri'ye çalımnıştır. Eserlerinin en çok şöhret zı malî işlerin mevzuu bahsedildiği konak olacağt haberi şehrimizde bufanı «Sonbahar senfonisi» dir. zannolunmaktadır. büyük bir meserret uyandırmşıtır. Zengin bir karşılama programı hazırlanmış ve şehir takızaferlerle süslenmiştir. Millî Müdafaa Vekili Zekâi Bey refakatlerinde Müsteşar ye Sihhiye Reisi Paşalar bulunduğu Atina Sefirimizin beyanatı Atina 9 (A.A.) Üçüncü Balkan Olempiyatlarmm açılması münase betile Türkiye Sefiri Enis Bey, şu beyanatta bulunmuştur: < Balkan gençliğinin aüetizm sahasında teşriki mesaisi, gayet iyi bir fikirdir. Balkanlann sportmen gençlerinin her sene bu suretle karşılaşmaları ahlâkî faziletlerin inkişafına medar olur. Ye yarımadada ıııııııımmuHiııınııııuııııııııııuıınnıııınıııııınınıııiMinıııııııııııııııııııiiMuıııııııııııııııiııııııııııııııiHiııııııııııııııtııınııııııııııııuılunıuııııııı Balkan Olempiyatlan Kakktnda beya natta bulunan Atina Seftrtmte Enis Bey oturan milletlerin dostluk v e birlikte çalışma fikirlerini kuvvetlendirir. Bu s e n e d e Atina'nm güzel stadyomunda yapılacak olempiyat oyun l a n n ı n kazanmış olduğu rağbet v e muvaffakiyetten dolayi bilhassa bahtiyanm. Atletizmde e l d e edilen terakkiyat, milletlerin ahlâkan t e a lisî, mes'ut akisler hasıl eder. B u sene için d e genç Balkan'lılara b ü tün kalbimle büyük muvaffakiyetler temenni ederim.» Merhum Şeref dün gömüldü Dün Heyeti Vekile içtima etti Merhüm Şerefin cenaze meraslmtnden bir inttba Evvelki gun anî bir fenalıkla ve fat eden genç sporcularımızdan yüzme şampiyonu ve Seyrisefain ka mara şubesi evrak memuru Şeref Hüsamettin Beyin cenazesi dün gözyaş(Mabadi 5 inci sahifede) Mizah ilâvemiz çıktı, müvezzilerden isteyiniz j