27 Eylül 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

HEP TÜRKÜN Dokuzuncu sene: No. 3015 İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektup adresl: Cumhurfyet, İsianbul Posta kutusu: lstanbul, No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366, Tahrlr müdüru: 23236, İdare müdürü: 22365, Matbaa: 20472 ATTİL BİR KİTAP Salı 27 Eylui 932 Fiatı 1 Liradır OKUMA/I, LAZIM Her kitapçıda bulunur Birînci Dil Kurultayı Büyük Merasimle Acıldı unmıımm.Mmm.nnnnm,,,,,,,,,,,,,,,,, mımıııııııımıııııınıııııınııııııiMiıııııııııııııuıı ıııııııııııııııııııııııııııııııııı ««»a.»»™™»»™^^^^ ıııııııtıııımıııııtdnınııııı.iMM •........,., „„„.„., 9... & lillilIIIIIIUIIIIİİIIIIIIIIIIIIIIIHIIUIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIlllUllillllUUUIIIIIIIIIIIIIIIllllllllllllllilll IIIIMIIIIIIIIIIMIIIIHIIIIIIIIUUİİ ^ ^ ^ ^ Riyaset kürsüsü öminde toplaşan Kurultây azalarinin arkasmdan goıünüsii radyo tesisatj Dün ilk Türk" Dil Kurultayinâ reis întiKap edilen MiIIet Medisi Reiaî Kâzım Paja ve Muzaff er, lsmail Müştak Beyler Dil Kurultayı münasebetile 'dün Dolmabahçe'nîn büyük salonunu dolduran muazzatn kütleden bir kısım Kurultay'ın küşat merasimi Kurultayı güzel bir hitabe ile Samih Rifat B. açtı, Kâzım Pş. riyasete intihap edildîkten sonra Reşit Galip B. beklenen nutkunu söyledi İçtimaa şeref veren Büyük Gazi'miz Reisicumhur müzakereyi sonuna kadar takip ettiler Jenerali kabulHz. bugün Listeye bir çok ihracat eşyamız edecekler Ankara 26 (Telefonla) Ame • rika birleşik Cumhuriyetleri Er kânı Harbiye Reisi Ceneral Douglaa Mac Arthur bugün saat onu bes geçe trenile Ankara'ya muvasalat etti. Istasyon Türk Amerikan bayraklarile süslen • raisti. Tren durunca askerî mızıka çalmağa başlamışh. Jenerali istasyonda Büyük Erkrnı Harbiye Reisi Fevzi, ikinci #Ü» JİHh» Pâşalar," Harîciye Vekâleti Müstesan Numan Bey, Millî Müdafaa Müsteşan, Protokol Umum müdürü, Vali Nevzat, Polis müdürü Salih ve mevki kumandanı Lutfi Paşalar tarafından karşılanmıştır. tstasyona büyük bir halk kütlesî de birikmis bulunuyordu. Jeneral trenden inince evvelâ Elrkânı Harbiye Reisimiz Fevzi Pasanm bilâhare diğer zevahn ellerini sıkmıştır. Jeneral ' tasyonda askerî kıt'a, jandarma. ve pe Ankara 26 (Telefonla) Bugünkü Resrnî Gazete ile neşredilen karar nameler turrlardır: 13144 numarah kararnamenin il gası ve meıplekete reker, kahve. cay hhalinin umumî kontenjana tâbi tutulmasuıa dair olan kararname: 1 13144 numarah kararname mölgadır. 2 Memlekete şeker, kahve ve çay ithaii kontenîsna tâbidir 3 Bu kara'iıame 18 eylul tari hinden muteberdfr. Jeneral Mac Arthur Ankara'dan Dönüyor Kararnameler çıktı Yeni Kontenjan listesi gayet müsaadekâranedir lehine mühim kayıtlar konmuştur makbuzlannı iki nüsha bordro ile bir likte her muamele gününü takip eden gün zarfında kambiyo murakıplıklanna tevdi ederler. Murakıp tetkikatuu ikmal ettikten sonra bordro nüsha i saniyesi ile muamele vergisi makbuziarı üzerlerine muamelenin icap ettirdiği mesruhatı ve rerek mühürler, ve alâkadarlara tefhim edilmek üzere hafta içinde muameleyi yapmış olan bankaya iade eder. 2 Haklaruıda 6 numarah karar namc ahkâmı tatbik edilecek msmle ketler ırtuvavedatımn Türk parası olarak bedeli Cumhuriyet Merkez Banka sına yatınldıktan sonra mukabilinde bankalar döviz satmaktan memnundurIar. Haklarında 6 numarah kararname ahkâmı tatbik edilecek memleketler esamisi kambiyo murakıpliklerince hankalara tebüğ olunur. 3 Gümrük idarelerince verilecek muamele vergisi makbuzlan üzerine taalluk cttikleri malın rnemleketi bizzat mezkur idarelerce sarahaten kayıt ve usulü dairesinde tatbik olunur. mabadi 4 üncü sakifede) Türk parasının kıymetini koruma kararnamesi Türk parasının kıymetini koruma 6 numarah karamame şu şekilde tadil edilmistir: 1 Alh numaah Türk parasını koruma kararnamesi ile 7 numaralı kararnamenin 4 ve 5 inci maddeleri ah kâmı mahfv'z tutulmak şartile bankalar bir numarah kararnamenin 14 üncü maddesi mucibince muamele yapariar. Ancak bankalar kendilerine ibraz ve tevdi edilmis olan muamele vergisi M. Venizelos muzaff er! Büyük Gazi, Kâzîm Paşa ve Fethi Bfeyle Oolmabahçe sarayı dün tarihî bir gün yaşadı. Hayır,vDolmabahçe sarayı değil, bütUn memleket tarihî bir güp yaşadı. İlk Dil Kurultayı Doltnabaoce sa rayının büyük salonunda toplandı, müzakerelerine başladı. Bu salonda vaktile sırmalı ve sa nklı kul oğulları birikirler, müte reddi bir hanedanın tahtından uzanmış solgun perde saçaklarını öpmek için sıra bekleşirlerdi. Şimdi onların yerini âlimler, mütefekkirler, şairler, edipler, yuks«l|f fclınlarında millî hâ kicniyetin iŞukaddes g^rurtınu taşı yah en güzide ışernle^et evlâtları almışIarduV Bu inkılâbı yaratan Büyük Adam/yirminci asrın en kıymetli çoıcuğü da aralarında bulunuyordu. Vaktile bu binanın sahîpleri, para ile alınan, korsan gemilerile kaçırılan yabancı kadınlar elinde büyümüş Osman oğlullan bir çok şeyler gibi diIimizi de yabancı dillere feda etmişIerr Türk dilinin yabancı diller hâ kjmivetine girmesine göz yummuşlardı. Işte şimdi Gazi Mustafa Kemal ile onun etrafında toplanan âlimler, mütefekkirler, şairler, edipler, bu esir dili kurtarmak için toplanmış bulunuyorlardı. Saat tam iki... Sarayın büyük salonu hmcahmç... Hükumet erkâm ecnebi memleketler mümessilleri, gazeteciler, Kurultây azası ve diğer din leyiciler için ayn ayrı yerler ayrılmış. Herkes yerinde. Salonun iç'mde en asgarî bir tahminle 2000 kifi var. Fakat bu, 2000 kişi bir tek kişinin çı kardığı gürültüyü büe çıkarmıyor. Herkes ayni düsünçeler içinde, ayni Keraber halk saflarî ajasında müzakeratî takip ediyorlar Cemiyeti Reisi Samih Rifat Bey ri yaset kürsüsüne çıktı ve sıksık al * kışlanan uzun bir hitabe irat etti. «Türk dilinin kendi millî kudretleri içerisinde inkişafmı aramak mak sadile kurulan şu Kurultayın yalnız Jeneral Mac Arthufün Istanbul'a muvayüce gayesi ile değil bir yandan üssalatında Galata'da yolcu salonundan çıtünde duran devirlerin tarihi ile, di karken alınmıs bir resmi ğer yandan kurulduğu bina altındaki lis müfrezeleri tarafından selâmlanmışmillî ve aziz manzarası ile bu neslin tır. Badehu Jeneral mutat ziyaretlerde evlâtlanna ilham ettiği bir çok manag (Mabadi 2 inci sahifede) ları vardıro diye başlıyan bu hitabe 40 dakika sürdü. Samih Rifat Bey Kurultayın manalarmı tahlil ederken yakın bir ma zinin hatıralarına da temas etti. U mumî harp sonlarını, umumî harp sonlannm Mustafa Kemal'ini «tılattı. Onun şirin vadilerinde barut du . manları ve top sesleri arasında is tikbalin bugünleri ile uğraşırken Ankara 26 (Telefonla) İktiyaverine «zihnimin ierisinde öyle sat Vekili Celâl Bey bu akşamki şeyler dönüyor ki bir gün bun trenle Istanbul'a hareket etmiş ye Iar kuvveden file çıkarsa bü • tün cihan kendisini hayretlere. dü istasyonda Vekâlet erkâiıı vei İş şürecek hâdiseler karşısmda kala Bankası memurları tarafından caktır» dediğini nakletti. Hitabenin teşyi olunmuştur. bu parçası şiddetle alkışlandı. *** Bu sözleri takip eden «o Büyük Haber aldığımıza gÖre Celâl Kurtarıcı, inkılâbın o Yüce Yardımcısı, dünyanm en demokrasi bir devlet Bey İstanbul'da buiunduğu müdReisi sıfatile başımızda, ruhumuzda det zarfında sanayiciler ve va ve en sonra işte saflarımız, arka purcular kendisini ziyaret ededaşlarımız arasmdadır» cümlesi alkış sesinin bir kasırga halini almasına se rek görüşecekler ve izahat vereceklerdir. bep oldu. Vapurcular sonibir'ümitolmak Bu kıymetli hitabeyi aynen dercediyoruz: üzere Vekil Beyden kendilerine Liberal fırkası bütün fırkalarin kazandığı yekundan 20 meb'us fazla kazandı Atina 26 (Hususî) Bugün saat on ikiye kadar gelen intihap neticeleri ne nazaraıı en fazla kazanan fırka, Venizelisttir. Arkasından sıra ile Çaldaris firkasit Komürristler fırkası, Zürra fırkası, Kondilis fırkası, Kafandaris fır kası ve en sona da Papanastasiyu fırkası geliyorlar. Venizelistlerin ekseriyet kazanmalan münasebetile halk büyük tezahüret yapmaktadır. Bütün Atina ahalisi senlik Ier yapmaktadır. M. Venizelos, intihap neticesinden memnuniyet izhar eyle mektedir. M. Venizelos, beyanahnda, Çaldaris fırkasını Cumhuriyet rejimini kabul ve tasdik etmeğe icbar edeceğini söyle • miştir. Venizelist fırkasmın diğer fırkalarin kazandıkları adedin yekunundan yirmi meb'us fazla kazanmış bulunacağı ve binaenaleyh baska bir fırkanın da muzaheretino pek te ihtiyaç hissetmeksizin yalnız kendi f rkasının kuvvetile kabine teşkil edebileceği beyan edilmektedir. Atina 26 (A.A.) Sabahın saat ikisine kadar belli olan neticelere göre ekseriyeti Vej?izelos'un liberal fırkası kazanmaktadır. İkinci Çaidaris'in fır kası gclmektfcdir. Diğer fırkalar ehemmiyetsiz azahklar kazanmaktadırlar. Geçen mecliste komünistlerin mümes • süleri yoktu. Halbuki bu mecliste bir kaç komünist meb'us ta bulunacaktır. Yeni Ziraat fırkası da bir kaç azalık elde etBütün propagandalanna rağmen intifta batta M. Venizelos fırkasına mağlup olan Kraliyetçi ftrkası reisi M. Çaldaris mektedir. IntiSabatın en bariz vasfı tam bir sükunet içinde cereyan etmiş olma • sıdır. Şimdiye kadar Yunanistan'da bugünkü gibi süknnetle hiç bir intihabat yapılmamıştı. Hükumet merkezinin sokakları mutat manzarasını muhafaza etmiştir. Duvardaki reklâmlar olmasaydı günün bir intihabat günü olduğu kat'iyyen anlaşılr'yacaktı. Şunu unutma mak lâzımdır ki bütün fırka Iiderleri taraftarlarına her türlü nümayişten vaz (Mabadi 4 üncü sahifede) Celâl Bey geliyor £ongreyi âçan Samih Rifat Beyefendı hitabe irat ederken heyecanı duyuyor, nefes almaktan bile korkarak bekliyor. Hükumet erkânma ait yerde Maarif Vekili'Reşit Galip Bey bulunu yor. Gazi Hz. nin oturdukları yer daha geride, solda ve kenarda. Reisicumhnr Hz. büyük salonun mermer sütunlarından birinin yanında otur muşlar. Yanlarmda Meclis Reisi Kâzrm Paşa Hz., Fethi Bey, yaverleri var. Salonun bir ucunda büyük bir ri yaset kürsüsü yapılmış. Bunun al tında hitabet kürsüsü ve daha altında zabıt kâtiplerinin yerleri görünüyor. Hitabet kürsüsünün önüne radyo a • hizeleri konmuş. Salonu kaphyan sessizlik içinde birden şehir bandosunun çaldığı is tiklâl marşı duyuldu. Ayakta dinle nen marş biterken Türk Dili Tetkik İktisat Vekilimiz dün Ankara'dan hareket etti Samih Rifat Beyin hitabesr Muhterem Hâmi Reisimiz Büyük (Mabadi 5 inâ sahijede) bir çare bulunması için hükumet nezdinde teşebbüsatta bulunma sını rica edecskierdir.