20 Temmuz 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 6

! Cttmkarlyei lemruuz .. tarafları hakkında da mütalea yü" rütmek doğru bir şey değildir. • Buyurduîar ki Çin'lilerin Orta A s y a kuraklığı hakkında bazı ır Tnak ve göllerin kuruduğu sözleri efsaneden ibarettir. Biz gordük ki sırası geldikçe Zeki Velidi BeyefenÜî bu efsanelerden pek kıymetli ve'isikalar gibi istifade etmektedirler. ^Hakikaten bu efsaneler çok eski HScamanr^ar'beri yaşayıslarm esasla ' n n ı , itikatları, bazı büyük hâdiseler:,i*î ve vukuatı, şiir ve edebiyat saha'/. sında idame ettirmekte olan eserler. "5jir. Ve daima aslmda bir hakikat 3Mkklı, nesilden nesile intikal eden l Vesikalar telâkki edilebilir. Filha : Itîka tarih ilimlerinin tetkkatı sıra'sında eski efsanelere dahi ayrıca • bir kıymet, muayyen bir değer ve: ^îlmektedir. Ben de kendilerine kurakhğa dair bir kaç efsane söyliyebilirim. Bunlardan birisi Uygurların göç efsanesidir. Bu efsane şimdiye kadar bizim memleketimizde bir kaç defa neşredilmiştir. Cemiyeti miz azasından muhterem müderris Sıyas meb'usu Şemsettin Beyefen 'di Türk Tarihî adlı eserinde bu efsaneyi yazmıştır. Bendeniz ilk defa brada okudum. Köprülüzade Fuat Beyefendinin Türk Edebiyatı Tari hinde de vardır. Bu efsane hakika ten Orta Asya'da vaki olmuş göçlerin susuzluk ve kurakhkla alâka ve tnünasebetleri noktasından çok kıymetli bîr delil olarak sayılmağa lâyıktır. bulunmasından dolayı göçün olmuş Reşit Galip Bey Mes'ele karışbulunduğunu dahi kökünden reddettı. O halde bu size nüfus kesafetini miyoruz. Biz bütün ilmî ve f ennî ihtiisbat edecek kuvvetli bir delil teşkil malâtın hepsini birden kabul ediyoetmiyor. Bununla beraber Cengiz'in ruz. Bunların içinde en mühim, en bü. bazı ümerasının yedi veya sekiz yüz yük, en göze çarpıcı vasıflar, alâmetler kadar çocuk bırakmış olduğu bazı gösteren kısım ne ise onun üzerin mehazlara istinaden Zeki Velidi Bey de daha ısrarla duruyoruz. O haltarafından söyleniyor. Birinci derede nüfusun artması oradaki insance iknera sekiz yüz, ikinci derece^ lar a tabiatın verebileceği gıdanın ümera altı yüz, üçüncü derece üme{Birinci sahtfeden mabatt) tıra sığdıracak veçhile mümkün olyetmezligi şeklinde alınabilir. Fa ra beş yüz. Çünkü herkesin maaşı duğu kadar kısa yazmalarmı rica kat ayni zamanda nüfus artmaksına, refahına göre taksim ediyoruz. tufkârlığmda bulundukta.ı onra bu ediyoruz. Müstahsil ve müstehlik zın tabiat şeraitinin kısırlaşmış olDördüncü derece zabitan dört yüz, mes'ele hakkında bize fikirlerini herkes yazabilir. Bu yolda bize gönmasından tevellUt edeceği dahi dübeşinci derece üç yüz, tabiî neferlesöylemek nezaketini de gösterdi. Huderilecek bütün yazıları imzalarile şünülebilir. Bu ikisinden hangisi re ancak iki yüz kadar kalabilir. lâsa olarak Şakir Bey dedi ki: neşredeceğiz. İşte çiftçi AH Rıza imvarittir. Yalnız işaret etmek ile ikEğer bu nisbette gidecek olursak « Ötedenberi herkesin bilriıği zalı mektup sahibinin fikirleri: tifa ediyorum. beş altı nesil zarfında bir adamın hakikattir *•' ' ' '.' olduşu Buyurdular ki Orta Asya'da o otuz bin evlâthk bir aile yapmasına zaman umumî hayatta sıkıntı ol kadar çok vukua gelmiş olan muhagöre Cengiz'den bugüne kadar ge maz. Bütün dünyadaki buğday bclrebat hep nüfus kesafeti yüzündençen zaman yani sekiz asır zarfında luğu bizde de fiatlart düfürdüğü xadir. Zannederim ki bu nüfus kesaOrta Asya'da bir kaç yüz milyar man oğrendik ki meğttr buğday « Başmakalenizde yazdığınız 1 1feti mes'elesine bu kadar büyük ve nüfus olmak lâzımgelirdi. Bunlar mese'letinde anl rolü oymyan esas 1 2 kuru» fiat takdiri çok isabetlidir. Famufassal şerait içinde cereyan et pek basit hesap mes'eleleridir ki büfiatmış. kat biz büyük ziraat yapan çiftçilerden miş eserlerin hepsini birden bağla yük iddialara mesnet tutulacak deziyade bizzat tarlada çalışarak mahsul «Buğday kanununun esaslt ve mak doğru değildir. Eğer nüfus keIiller olabilmek için biraz daha dikyetiştiren köylüye bir okka buğdayın isabetli tatbikile memleketimizin iksafetinin mutlaka harplere sebebi katlice tutulmuş olmaları lâzımge İstanbul da teslim 79 kuruş arasında tisadî hayatında büyük bir salâh lirdi. Bütün hesapları bir an için doğ yet vereceği umumî bir kaide olamalolacağım düşünerek bir fiat takdir husule geîeceğine kaniim. Muhtekir rak alınırsa Orta Asya'ya nisbetle ru kabul etsek bile ahalisinin şu edılmesine de razıyız. Binaenaleyh köyelinde toplanmıs zahire olmak iddi bilhassa tarihî devirlerde nüfus keveludiyetine rağmen Orta Asya'da lüye okkada kırk para kâr bırakarak ast bence bir efsanedir. Memleketisafeti azamî derecelere vararak bir kaç yüz milyar nüfusun olmama8 le 1 0 arası bir fiat koymalıdır. mizin hiç bir yerijfie küllî miktarda ileri gibniş olan sahalarda daima sı elverişli iklim ve tabiat şeraitinin Meselâ Ankara, Pulatlı, Eskişehir ve iddihar edilmiş zahire bulunmadı^ını mevcut bulunmamasına delâlet eder. harp halleri ve zihniyetleri görmediğer yerlerin ekstra mallanna 10, ve temin edebilirim. Geçen seneden miz lâzımgelirdi ve o halde mese Görülüyor ki nihayet kendilerinin yirmi çavdarlı mallara 9. otuz çavdarlı kalan buğday bakiyeleri hâlâ bulâ 315 milyon nüfutlu Hindistan'da bu kuvvetli delilleri dahi iklim şeragün dahi ekseriyetle gene köyiii c/in mallara 8 buçuk kuruş makul bir fiat namütenahi dahilî harpler vukuu itinin kısırlığına müncer oluyor. Ortır. dedir. Binaenaleyh bence hükume icap ederdi. Halbuki 3 1 5 milyon ta Asya'da nüfusun arttığını ehemFiat böylece takarrür ettirildikten sontimiz fiatı şimdiden tanzime baslanüfuslu Hindistan'da dahilî harp miyetle kayıt buyurdular. Ve hakira mubayaa için teşkilâta liizum yok makla isabet eder. ler vukuunu görmüyoruz. Çin'in 4 4 0 katen bu noktada hassasiyetle ısrar tur. istanbul ve İzmir'de beş bin vagon milyonunun Orta Asya'ya akmadı ettiler. Bu hassasiyeti takdir ediyo«Fiat ne olmalıdır? Sizi.t hesapBu Uygur efsanesi nedir? Uuguralacak depo temini imkânı varsa yalnız rum. Orası bizim beşiğimiz, ana yur ğını ise daha evvel söylemiştim. Falarımzda asla mubalâğa yok. Fakat ların padişahile, Çin'lilerin padişahı istanbul ve İzmir'e birer mubayaa mekat nüfus kesafeti nisbeten daha dumuzdur. Onun için isteriz ki oraben satıs merhezlerinde 8 ile 10 kuarasında bir dostluk münasebeti varmuru gönderilmeli, bu memurlar borsaaz olmakla beraber kendilerini geda nüfus. artsın. Hakikaten artmakruş arasında temevvüç edecek bir dır. Bu dostluk münasebeti Çin pada bir tiiccar gibi oturarak her zaman çir*dirmiyen yerlerde oturanlar datadır dediler. Ben de temenni edefiatı makul bulurum. dişahı kızımn Uygur padişahı oğluyukarda yazdığımız fiatlardan on paha müsait yerlere atılmak ihtiya rim ki Orta Asya'daki nüfu* çok «Bu senenin zahire vaziyetine göre na gelin gelmc mertebesine kadar ra aşağısına alıcı çıkacaktır. istanbul cında bulunan insanlar velevki keartsın ve hakikaten artnıaktadır. Ziraat Bankamız hiç te hüyük bir varır. Fakat Çin padişahı kurnazlık ve izmir'de beş bin vagonluk depo buBenim kanaatim de budur. 25, 30 sif nüfus kütlelerile çarpışmak bakülfete girmeksizin buğday fiatlaeder. Düğün hatırası olmak üzere lunmazsa o vakit mubayaa memurlarını Kne evvel yapılan istatistiklerle Sov hasına olsun daha sulak yerlere bir rını şimdiden bu hadlerde tesbit etUygar diyarındaki (Yeşim) taşınm, belli başlı ziraat merkezlerinin borsaları hançer saplamr gibi giriyorlar. Giryet Rusya devrinde şimdi yapılan miş olabilir. * (Yeşim) kayasının kendine göndekadar fazlalaştırmak icap eder.» mek fırsatını bulunca elden kaçır • istatistiklerin mukayesesi de bunu Muhterem Şakir Beyin bu tok, rilmesini ister. Bu yeşim kayası bümıyorlar. Sonra nüfus artması mes'egösteriyor. Fakat bunun bizi dava sözlerinde münd'emiç kıymetli fi tün Uygar diyarının bir nevi kutlu lesi şüphesiz nisbî bir seydir. V e nümızda ve iddiamızda yanlış bir istikirlerinden sonra buğday fiatını ve uğurlu tılsırmdır. Çin sefirine bu fus artışının göçlerle münasebeti kamete »evketmemesi için derhal ne olraası lâzım geldiği hakkında butası, üstüne sirke dökmek suretile coğrafî vaziyetlere, komşu sahala • şunu ilâve etmeliyiz ki Orta Asya'da gün ikinci olarak ta çiftçi AIi Rıza Ankara, 19 (Telefonla) Heyeti parçalıyarak teslim ediyorlar, gönrın tabiî, iktisadî, siyasî hükümlerigördüğümüz nüfus artışı miktarile Beyin fikirlerini havi mektubuiiun Vekile buğday talimatnamesinin tet'deriyorlar. Ondan sonra uğur kaçıne çok yakından bağlıdır. Meselâ dünyanın başka yerlerinde gördü • hulâsasrnı vereceğiz. kikine başlamıştır. yor ve yavaş yavaş Uygur diyarın ğümüz nüfus artışları miktarı asla ka> bizim kendi memleketimizden ba Ancak bundan sonra bize bu meHükumetin yakında Ziraat Bankası daki yeşillik soluyor, büyük otlak bili mukayese değildir. Dünyanın baş. riz bir misal getireceğkn. Mendires sele hakkında mektup gönderecek vasıtasile buğday mubayaabna mübalar kıraç yerlere ve çöllere dönü havalisinde nüfus kilometre başına ka yerlerinde nüfus artışı miktarı zevatın fikirlerini nihayet on beş saşeret edecegi söylenmektedir. yor. Akar sular gittikçe azalarak 200 kadar artabilir ve muhacerete binde yirmi, yirmi iki derecesine kum üzerinde çakıllı yollara inkı sebebiyet vermez fakat Haymana kadar yükselmektedir. Meselâ Avlâp ediyor. Bunun üzerine bütün veyahut Kırşehir ve Sıvas mülhakarupa Rusya'sında binde 20, Polon tında nüfus kilometre başına meseUygurlar, ihtiyar, çoluk, çocuk, ya'da binde 18 . 22 artmaktadır. Allâ 100 kadar daha artarsa muhacemanya'da binde 8, 10, 12 artmaktaiıatta hayvanları, atları, öküzleri, dır. Fransa'da artmamaktadır. Ba • rete sebebiyet verir. hatta yabani hayvanlar göç, göç, zan binde bir, iki artıyor görünü göç diye bağırmağa başlıyorlar. Bu Sonra kuraklık olur, Mendires yor. İtalya'da zannediyorum ki binİstanbul gümrük idaresi, Gümrük göç, göç haykırışı bütün Uygur akvadisi 4 sene kurakhğa bir tek nü de 14 kadar artmaktadır. Öîzim vamını sarıyor ve yürümeğe başlı ler Vekâletinden verilen bir emir üzefus harice vermeksizin tahammül memleketimizde Türkiye'de de binyorlar. Her güw^9flfftıya kadar ve rine Rıhtım şirketinin eski senelere ait Sultanahmet'te Nahilbent mahallesin eder. Fakat diğer arzettiğim yerler de 1520 belki daha fazlaya çıki sabahleyin göz açar açmaz beşikte100,000 den fazla beyannameleri üzeden Çatladıkapı'ya dökülme* tizere top. nüfusunun beşte birini Ankara'ya, yor. Kamil Jakar'ın istatistiklerin kî çocuklardan, üzerinde eşyai tâşır : ' Vm«e"ti*kikata başlamıştır. Tetkikatın rak taşıyan arabalardan doki.len toprak. den sonra Nüfus Umum müdürlüğü Samsun'a, İzmir'e gönderir. Bunlar yan öküzlere, develere, atlara kabir gümrük kaçakçıhğı ihtimaline binalar birike birike mezkur mahallede bir son Anadolu kuraklığında müsbet nün ve Erkâni Harbiyenin ayrı ayrı dar bütün mahlukat göç göç diye en yapıldığı haber verilmektedir. kanştan îazla yığın teşkil etnni^tır. YSZÎII hâdiselerdir. Mukayeseyi geniş buldukları rakamlara göre bizde bağırıyor ve sesler nihayet bir nokbu bunaltıcı sicağında evlerimizde penletirsek görürüz ki Orta Asya' de nüfusun pek fazla artmakta oltada kesiliyor. O nokta da, su bul cere açamaz olduk. Gecen sene arasıra da nüfus kesafetini ve neticelerini HARİCÎ HABERLER: duğu gösterilmektedir. Orta Asya'dukları noktadır. Orada Beşbalık sulanıyordu. Bu sene ise sokaklar daha kıtlık çok samil ve umumî manada daki nüfus hareketi dünyanın diğer şehrini kuruyorlar. İşte efsane aşabir defa su yüzu görrnerii. Bu mahalledc oolarak mütalea etmek doğru olmaz. yerlerine nazaran asgarî haddedir. ğı yukarı bunu ifade eder ve bir Uyturanlar da sıhhate mjhtaçtırlar. Çin'in simalinde Sarıırmak boylarıŞunu açık ve sarih ve kalın çizgi hagur an'anesinde kuraklık yüzünden Roma 19 Zabıta günlerdenberi na ait nüfus nisbetleri ile Orta As Ya buradan geçen arabların mürur ve linde a ~edeyim ki, Orta Asya'da muhaceretin ne kadar derin bir iz tarassut altında bulundurduğu şüpheli ya nüfus nisbetleri arasında çok fark uburu menedilmeli ve yahut niezkur toonüfus nisbeti kilometre başına bir bırakmış olduğunu anlatmağa ya üç Yugoslavya'lıyı oturdukları binayı ab rakların birikmesine meydan venlmem»'c olabilir. Fakat bu Kanso, Şens, Şankişidir. Çin'de ve Şimalî Çin'de kirar. Bir diğer efsaneyi çok yakın si vilâyetleri halkı Gobi çölüne te loka ederek tevkif etmiştir. Bu adam lometre başına 150, 200 kişiyi buluiçin sulanmalıdır. Beiediyi'den bunu ri:a dan tanıdıkları ve şüphesiz eserleri hacüm eder mânasını ifade etmez. ların İtalya'ya suikastler yapmak üzere yor. Buradaki bu artışla oradaki o ederiz. M. Kenan arasında okumus olacakları (Bar Muhterem muallim Zeki Velidi Beartış bir midir? Bunun üzerine tez geldikleri anlaşıhyor. Masalannda şüptold) un zikrettiği efsane olarak yefendinin iddialarına karşı Orta ve dava kurmak mümkün müdür? heli evrak bulunmuş, bunlar arasında, arzedeceğim. (Bartold) da Kızıl Asya'da uzun zamanlar bizzat tetbasta M. Musolini olmak üzere bir çok kum civarında oturan Türk'Ierin bir kikat yapmış ve o tetkikatla Orta Çok nüfus, az nüfusa doğru ka maruf devlet ricalinin isimlerüıi havi bir zaman orada, Kızılkum denilen sa| Asya iklimi bahsinde beynelmilel Turk stutyosunun ilk eseri olan (Karım yıtsız, şartsız muhaceret etseydi liste görülmüftür. Suikastçilerin teşeb hada büyük bir ırmak mevcut bu j otorite, beynelmilel salâhiyet haline beni aldatırsa> filminin bir çok sahrHrri. Çin'in ve Hind'in Orta Asya'ya bolunmuş olduğunu ve sonra kurumuş büslerîni mevkii fiile koyamadan tev• geltniş bir kaç zatın neşrettikleri neni ve Güzelhk Kraüçesinin büyük kıt'ada şalması lâzımgelirdi. Halbuki mu olduğunu zikrettiklerini anlatan kifleri bütün İtalya'yı sevindirmiştir. , ticelerden alınma notları arzedeceresmini ve yeni sinema havadislermi havi haceret hedef olarak kum çöllerini efsaneyi kaydeder. Demekki (Barğim. Eğer şimdiye kadar verilen iza[CUMHURİYET Bu haberi bir olarak bugün intişar. etmiştir. ve çorak istepleri değil, zengin satold) un zikretmiş olduğu bu efsane hat kendilerini tatmin etmişse bu • akşam gazetesi vermisti. Anadolu Ajanhaları alır. Hunların açlık yüzün dahi Türk'ler arasında kurakhğın, nun hepsini birden dinlemek zah sı biiltenlerinde bu malumata temas eder den muhaceret etmiş olduklarını, kurumuş nehirlerin, ırmakların ve metinden kurtulabilirler. Fakat tathiç bir kayda tesadüf edilememiştir. Başbu açlığın kısa sürdüğünü ve kurakkuraklık yüzünden vatan toprağını min etmemişse o halde lutfen din • lık devresinde olduğunu söylediler. ka bir iş'ar da yoktur.] terkedip başka yerlere gitmenin lemelerini rica etmeğe beni davet Topsuz. tüfeksiz. tek basırıa bir aBu hususta aramızda ihtilâf olmaan'anevî izleri yok olmadığını gös ediyorlar demektir. Evvelâ (Raphael dam. Nihayetsız bir arazi içinde yuz dığı için üzerinde fazla durmuyo terir. Pumpelly) heyetinin yapmış oldu seksen milyon nüfusa karşı: Çarlık rum. Bükreş 19 (A.A.) Romanya inğu tetkikat raporundan alınmış notSven Hedin Orta Asya'da yap teşkilâtına. ıçtimai teşkilâta. muvakk'r tihabatının kat'î neticesi şu suretle Buyurdular ki 5 inci asırda Hunları arzedeceğim. Fakat zamanın mış olduğu çok uzun seyahatler ve hükumete, ordulara karşı. tesbit edilmektedh: ların yaşadığı yer çok yeşillik, mümkısa, saatin çok ilerlemiş ve sizin de istikşafları esnasında iklimden, tabiBu adam nerede, kimlerden doğdu0 bit iken birdenbire açlık çıkmış, 387 azalıktan miHi köylü fırkası, çok yorgun olduğunuzu bildiğim at muhitinin kısırlığından, hüznünNeler okudu? Kimlerle düştü, kalktı' Hunlar bu açlık neticesinde göçmeiçin ancak üç beş not ile müellifle 277 Duca'nın Libera! fırkası, 28 Geden şikâyet eden halk şarkıları, türFikirlerini nereden. nasıl aldı? Bolşeğe mecbur olmuslardır. rin esas fikirlerini tesbit etmekle orges Bratıanu'nun Liberal fırkası, küleri olduğunu kaydeder. Demek vikliği nasıl kurdu? Hususi ahlâkı, si. Muhterem arkadaşlar, koskoca iktifa edeceğim. [ 1 ] oluyor ki iklim çetinliği orada saz13 Lüpü'nün köylü fırkası, 12 Kuza'yasî ahlâkı nedir0 bir kavim ve Çin'i asırlarca titretmiş la terennüm eden halk şairlerinin nın riyasetindeki Yahudi aleyhtarBakır devri ile demir devri ara ve pençesi altında tutmuş olan bu Haydar Rifat Beyin pürüzsüz ve beste ve güftelerine kadar nüfuz lığı fırkası, 11 Goza'nın millî çiftçi sındaki intikal esnasında tskit kavim açlık yüzünden seyahat ederkudretli kalemile, yüz kuruş fiatla her etmiştir. fırkası, 14 sosyal . demokratlar, 6 ler Acem İmparatorluğunu is se acaba bu açlığın Karakurum'da kitapçıda bulunur. Kesilerek imha edilmiş veya kum sa1 Yahudi fırkası, 5 Averesko'nun Halk tilâ etmişlerdi. Bu ırkî hare niyet edilerek Volga boyunda bozuhası altında kalmış ormanlardan bah • fırkası, 4 Gorga Argentoiana'nm riketle, büyük Maverayi Hazer mın lacak bir oruç kabilinden telâkki İstanbul asliye mahkemesi 3 iincü husettiler. Oralarda evvelce ormanlar varedilebilmesi mümkün olur mu? Ken takalarında kurakhğın neticesi olayasetindeki millî birlik fırkast 5 akuk dairesinden: mış. Bunların bir kısmı kumlar içinde rak müsellâh bir muhacereti anlamak dileri de buna, kısa süren bir kurakzalık kazanmıstır. Hatice Hanımın Topane'de Boğaz kalmış. Bir kısmı kesilmiş, binaenaleyh için muhavyileyi çok işletmeğe lü lığı sebep olarak gösterdiler. V e kesen caddesinde 82 numaralı hane şehirler terkedilmiş. Bu nasıl izah? Bu zum yoktur. dediler ki beşinci asırda Hunların (Lapis lâzüli) ve deveyi beraberle Bu sebep nüfus çokluğunun umumî de mukim iken ikametgâhı meçhul buterkip unsurları yekdiğerine zıt bir tez gecindiği yerler çok yeşillik ve amilleri çerçevesinde mündemiçtir. Onu rinde getirmiş olmalarını bu muhaS 50 lunan kocası Recep Efendi aleyhine teşkil ediyor. Eğer hakikaten ağaçların, mümbit idi. Fakat bir kuraklık gelkendileri bize hakikaten göze çarpan Orta Asya halkının birbirinden ceretin şarktan garba vaki olduğuaçtığı bosanma davasının gıyaben cereormanların kesilmesi yüzünden terkedi ve bu yeşillik gitti. Bu da beşinci rakamlarla ve belâgatle tasvir ettiler. ayrılmış olmalarının ve kısmen linu gösterir. Anadolu merkezlerinde yan eden tahkikatında evrak okunarak dilmiş ve harap olmuş şehirler varsa asırda olduğuna göre tarihî devir Dediler ki Cengiz'in torunlarmdan biri san ve san'atlarında tahavvülât mey Turbary koyununun kemiklerine teşahit istima suretile muamele cereyan Zeki Velidi Beyin dava başiangıcı aleylerde olmuştur. olan Menkö Han zamanına kadar bil dana gelmesinin başlıca sebebi deeylemiş olduğundan yapılan muameleye hine olarak buna sebep kuraklıktır. Çün mem ne kadar zamanda 30,000 kadar sadüf etmek (Orta Asya) halkının Evet Hunların kıtlıktan muha nizin yavaş yavaş çekilmesile sula kü ağaçlar kesilince iklimin değişeceği muhaceretlerinin Akdeniz'e kadar ; karşı beş gün zarfında müracaatle iti evlâdı olmak... cerete mecbur kalışları beşinci asırrın ve münbit mıntakaların azal raz etmediği takdirde mezkur muametabiidir. Nerede ağaç çoksa orada yağış Zeki Velidi Bey İki asır zarfmda. da olduğuna göre bu da tarihi demasından ileri gelmiştir. Yoksa esas imtidat ettiğini büyük bir ihtimalle i lenin muteber addedileceği ve tahki ve rutubet fazlalaşır, nerede yoksa ruReşit Galip Bey (Devamla) Havirlerde görülmüş demektir. Tarihî itibarile bunlar ayni ırktan olup ayni gösterir. İlk iklim tahavvülü devre j katın 25 eylul 932 pazar saat 10 a bıtubet azalır. Ağaçlar toprakta rutubeti yır hayır Menkü Han'm ölümüne kadar devirlerdeki kuraklığı isbat yolundile sahiptirler. Binlerce sene devam sine ait olan bu muhaceretler benim J rakıldığı ilân olunur. muhafazaya ve binaenaleyh kurakhğa mü bir asır bile tutmaz, çok daha az tutar. da bizzat kendileri bir delil verdikeden ayrı yaşayış hayatlarda bazı kronolojime göre takriben Milâttan maneata hizmet ederler. O halde Zeki İki asır hiç oiamaz, çünkü (Kubilây) zaleri için teşekkür etmekten başka bir tahavvüller meydana getirmişse Beyoğiu dördüncü sulh hukuk mah6000 sene evvel başlamıştır. S. 72 Velidi Bevefendinin zikrettikleri bu manı Cengiz'den sonra iki asır değildir. şey düşünmüyorum. de hepsinde müşterek bir şahsiyet kemefinden: delil, yani ağaç mes'elesi, dahi kuraklık Zeki Velidi Bey Cengiz'in torumı Ancak Milâttan evvel dördüncü Selçukilerin muhacereti meralave cengâverlik vardır. S. 64 Beyoğlu'nda Firuzağa mahsllcsinde aleyhinde olmaktan ziyade bizi teyit Kubilây'dır. rının kifayetsizliğinden ileri gelmiş bin senelerinde vaki olan ikinci büKadınmektebiçıkmazı sokağ'nda 6 nuiklim daralması tamamen mes edecek mahiyette kuvvet gösteriyor. Reşit Galip Bey Cengiz'in ölümü ve bunu bir islâm müellifi (Bisebebi maralı hanede sakin iken müptelâ o'dukun olan vahaların veludiyetini azal tün kuraklık devresinde muhaceretÇünkü ağaçların kesilmesi yağmurları, ile Kubilây'ın cülusu arasında iki asır tenkii çırahur) diye tesbit etmiş. Bu ğu akıl lıast?l;ğ:ndan dolayı elyevm Batarak ziraatçilerin rahatsızlığına ve ler Atlantige kadar mütevali dağ rutubeti ekîilten ve kuraklığı ortaya çıdeğil. ancak 25 yıl kadar bir zaman varöyle bir tariftir ki en aşağı iki mâ lıkh hastanesinde tahtı tedavide bulumuhaceretlerine sebebiyet vermiş karan âmillerden biridir. lar halinde her tarafı süpürmüş ve dır. Bir usule müsaade buyurur munaya alınabilir. Birisi nüfus çoğal nan Matmazel Eleni'nin hacrına ve ayni tir. S. 67 fFon Le Coq) un bizim için hayırhah muasır âlemin fizikî ve içtimaî husunuz? Şu yirmi beş bin Cengiz'in ah mış, yiyecek azalmış ve muhaceret hanede sakin valdesi madam Atina'nın tkinci kültürü getiren muhacirlerin olmadığını söylediler. Biz de onun bize fadının, otuz bmı'nde mündemiç midir? su8İyet!erine son derecede müessir olmuştur. Alâ. velâyeti altına konulmasma 137932 nayırlıan fcfr acîam ofduğundan zaten Zeki Velidi Bey Tabiî münde<l) Explorations in Turkestan: RaphaBiz zaten nüfusun çok olmasın • olmuştur. tarihinde karar verilmiştir. Keyfivet üân hiç bir suretle bahsetmemiştik. Bunuu miçtir. el Pumpelly Washington 1908 dan ve oradaki şeraitin kifayetsiz olunur. (Yartn devam edeceğiz) üzerinde cevap vermek için bir nokta bulmuyorum. Eski zaman istatistiklerini ileri sürdüler. Yani Çin'liler ve Orta kurun islâm müverrihleri arasında eski devirlere ait istatistiklere temas ettiler. Çin'lilerin istatistiklerinden bahsede lim. Çok malum bir hakikattir ki Çin'lilerin istatistikleri bizim bugünkü de mografik telâkkimiz ve nüfus sayımı ölçü ve usullerimizlc miitalea edilemez. Çin'lilerin istatistikleri bizim bildiğmrize göre daha ziyade vergi veren adam sayısı ile yapılmakta idi. O halde bir evde o zamanki vergi usul ve şeraitine göre yalnız vergi ver miyen insanlar oturabilir. O ev hiç kaydolunmaz. O zamanki şeraite göre pek çok aileler bir çok suretlerle vergiden muaf tutulabildikleri için o kıtım in sanların nüfus dcfterleri arasında sa yılmamaları lâzımgelir. Bu da o ista tistiklerle hakikate yakın nüfus fikri edinmenin ne kadar güç olduğunu gös terir. İslâm müelliflerinin verdikleri yekunlara gelince; bunların da kimisi çadır üzerinden hesap verir, kimisi niha • yet menkulât, tahminat üzerinden he sap verir. O devirlerde ihticaca salih olarak bugünkü gibi istatistikler mevcut bulunmadığı için bunların verdikleri neticeleri bugünkü esaslarla yapılmış gibi telâkkide gayet ihtiyatkâr olmak lâzımdır. Zeki Velidi Beyefendi, hesap larından öyle anladım ki islâm müelliflerinin verdikleri çadır hesabını beşe zarbetmek »uretile bir yekuna vardırı yorlar. Halbuki beşle zarbetmek usulü bugünkü demografik taharrilerde tnh • mini bir netice almak için yapılan ev başına beş nüfusa istinat eden hesap tır. Acaba o zamanki çadır tabirinden beş nüfuslu bir aileyi mi, yoksa yüz veya daha fazla nüfuslu bir klanı mı murat ediyorlardı ? Yoksa bu ikisinin ara sında başka kemiyetler mi düsünüyor lardı? Anadolu Türk'lüğünii Kayıhan kabilesinin dört yüz çadır halkına bağ lıyan saçma hecabı hep bilirsiniz. Bu hususta kat'î ve mevsuk telâkki edil mesini istiyebileceğim bir ifade ileri sürmekten sağlam delillere istinat etmek kararında bulundukları zaman ayni tenkitkâr ihtiyat ile hareket etmelidirler. Sonra dikkat buyurulmus ise muhterem muallim Zeki Velidi Beyefendi gerek buradaki beyanatlarında gerek elimizde bulunan tahrirî tenkitlerinde bazı defa nüfus kesafetintn muhaceretlere sebebiyet verecek kadar çok olmuş bu lunduğu, bazan da bu nüfusun çok az miktarlarda bulunmuş olduğu tarzında ifadeler vardır. Bunun hangilerini tercih ettikleri bence sarih bir surette malum değildir. Fakat her ikisine birden cevap vermek istiyorum. Bir defa eski istatistiklerin ihticaca salih olmamagına göre ne nüfus azlığmdan, ne nüfus çoklu • ğundan kat'î bir şekilde bahsetmek .mümkün değildir. Fakat bir tahmm. ola „ 'rak ileri sürüiebilir ki Orta Asya dünya "" ya milyonlarla nüfus taşımış olmasma göre eski zamanlarda şüphesiz bugünkünden çok daha fazla meskun idi. Hint, Çin gibi civar sahalardaki kesafetler buna kat'î olmaksızın bir mukayese zemini terain edebiKr. Bunda tere^üde mahal yoktur. Fakat bu nisbet ne kadar ve hangi devirde en fazla kesafete varmıştır, bunu tayin müşküldür. Esasen bizce esas olarak 1932 yılmdan Milâttan evvel 8000 yılına kadar geriye doğru gidildikçe artıcı bir nüfusa doğru gi dildiği kabul edilebilir. Yalnız kuraklık devirlerini iyice tayin etmek için, nü • fusun azalman ve çoğalması nokuları nı bu devirlere göre, bu devirlerin im tidatlanna veya fasılalarına göre mütalea etmek lâzımdır. Bu derin ve çetin bir mevzudur. Nüfus hareketlerile iş • tigal eden âlimlerin müttefik bulundukları bir nokta vardır ki bir memlekette iklim tahavvüllerine bağh hayat şeraiti ne kadar iyileşir veya fenalasırsa nü fus ta ona göre artar veya eksilir. Bilhassa bugünkü medeniyet devirlerinde olduğu gibi çocuk yapmaktan kaçmak itiyaduıın o zaman mevcut olmadığı görülmektedir. Elhasıl her hangi mıntakada hayat şeraiti kıtırlaşırsa tevellüdat ta azalır. Buna çocuk ölümlerinin artması da ilâve edilebilir. Nüfus hakkındaki bu kaide bir mütearifedir. Dünyanın her verinde olduğu gibi kadira devirlerin Orta Asya'sında da görülmüş olması derpiş edilebilir. Kuraklık devirlerinde ise umumî surette hiç şüphesiz nüfus azal mağa doğru gider. Kuraklık geçtikten sonra bu nüfus müterakki mevcelerle yükselmeğe başlar. Şimdi Zeki Velidi Beyefendinin büyük ve en sona sakladığına göre en kuvvetli telâkki buyurdukları göç sebeplerinden birisine temas edeceğim. Buğday fiatı ne olmahchr ? Müstahsil ve müstehlik herkesten soruyoruz! Buğday istanbul teslimi 8 ile 10 kuruş arasında olmalıdır Buğday talimatnamesi Heyeti Vekilede Rıhtım şirketinde başlıyan yeni tahkikat umhunyetr sütynmyı Belediyenin nazar^ dikkatine Duçe'ye suikast mı? Hulivoot Lenin Romanya intihabatının neticesi