20 Temmuz 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Her kitapçıda bulunur Dokuzuncu sene: No. 2946 u mh u V ÛÜ HER TÛRKÜN/ BİR KİTAP Çarşamba 20 temmuz 932 Fiatı 1 Liradır ATTİl OKUMÂ/I LAZIM tSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektup adresl: Cumhnriyet, İstanbul Posta kutusn: Istanbul, No 246 Telefon: Basmuharrlr: 22366, Tahrlr müdürü: 23236, İdare müdürü 12365, Matbaa: 20472 Ankara'da açılacak Yeni lise münasebetile Ankara'da ikinci bir Iîse açılma • «ı kararlastırılmıstır. Bu lise Gazi Muallim mektebinin mükemme] binasmda açılacak ve tedrisatında bir ecnebi lisanını da pek iyi öğretmek hususunda Galatasaray Iisemizin bir ikincisini teşkil edecektir. Nazarifnız. da Muallim mektebinin ehemmiyeti bîr Ifseden asla aşağı olmamakla beraber yeni lisenin devlet merkezin de pek büyük bir ihtiyaca cevap ve receğini de pek iyi takdir ediyoruz. Ankara'da oturmağa mecbur ailelerin mühim bir kısmı çocuklarına verilecek talim ve terbiyeden dolayı ikîye bölünerek her ailenin yansı orada, yansı İstanbul'da ikamet etmek gibi fazla masraflı bir külfet ihtiyar e dip duruyorlardı. Tahsilin esash kısmı ilk, orta ve tâli derecelerindeki tah&il olduğu cihetle devlet mer • kezinde oturacak ailelerin bu kısım tahsil için tatmin edilmis olmaları miibim bir ihtiyacın hakikî cevabını teskil edecektir. Bu münasebetle vaktile bazı kendinî bilmez kısa görüşf,ü nazariyeciIerin Galatasaray lisesine tevcih etmis oldukları haksız hücumlan hatırlıyoruz. Malum olduğu üzere Ga latasaray Iisesinde bir takım ilim ve fen dersleri fransızca olarak oku tulur. Zaten ta başlangicındanberi mektebin tedrisatı fransızca lisanile yapılmak esasında tertip edilmîsti. Memlekette elli seneden fazla hayatı olan bu mühim irfan müessesesinin bu esas ile ifa etmiş olduğu büyük hizmetlere had ve payan yoktur. tşte bir vakit zahirî bir milliyetçilik cereyanile mektebin bu esasına taarruz edilmişti. Bu lisenin diğer lisele rimizden neden imtiyaza benzer bir farkı olacak deniliyordu. Diğer lise • leri buna benzetmek muvafık ve bilhassa mümkün görünmediğîne na zaran manasız brr milliyet taassubunun kahramanları Galatasaray'ın diğer liselerimize benzemesini istiyorlardı. olan tasalluflarında muvaffak ola > madılar ama gürültülü tecavüzlerî bütün bütün tasirsiz kaimadı diye de iddia olunabilir. Ffîhikfka Gam> f tasaray'da Fransız lisanı esasında olan tedrisat türkçeye doğru bir hayli tadil edilmis ve bizce mek*ep bun dan z : yan etmiştir. Galata:>arcy lises : nde ted**isatın esası fransızca olduğunr. göre bizce bu e«as« zayıflata cak her hareket mektebin ziyanına olurdu. Tâli tahsilini Fransız lisanile ya pan, fakat ayni zamanda kendi lîsa nını da müketnmelen öğrenen Türk çocuğu milüyetinden ve millî terbiyesinden kavbeder mi? Bizce bayır ve asla. Evvelâ tedrisin vanında terbiye mahsus surette mütalea olunacak müstakil ve cok mühim bir mevzu dur. Ondan baska en iyi tahsil, ter biyeyi. en ivi ikmal edecek esastır. Türkiye'de daha bir müddet için ayni zamanda bir ecnebi lisanını da öğ renen, fakat onu mükemmelen öğrenen bîr talebenin tahsili ve hatta terbiyesi elbet hiç bir yabancı dil bilmeden okuyan diğer bir çocuğun tah. sîl ve teriyesinden daha mükemmel sayılacaktır. ÇocuŞun mükemmelen oğrendiği ecnebi dili bir marifet cihanram altm anahtarıdır da onun içm. Millî terbiyenin tekemmülü için çocuğun nihayet lise tahsili ile açılan gölzeri çok sey görmek ve çok sey okumaga imkân bulmak lâzımdır. Bu imkân, her türlü nesrîyatın her gün hinbir çesidinî ortaya atan srarp âleminde vardır. Her hanfri bir Türk çocuğunun kültürü ne kadar yüksek olursa şüphesiz millî terbiye sevi yesi de o kadar yiiksek olacaktır. Ne hacet, Galatasaray'a şu ve bu ne demiş olursa olsun halkın bu mektebe rağbeti umumun zihniyetindeki isabetli görüşün bir miyarını teşkil et. tekte devam etti ve ediyor. Onun için Galaasaray'ı diğer liselere benzet mektense dieğr liseleri yavaş yavas Galatasaray sistemine benzetmek doğru olurdu. İste Ankara'da açıla cak ikinci lise bu ihtiyaca cevap verecektir. Bu yeni liseye can ve gönül den muvaffakiyetler temenni ede riz. Geçen gün maarif erkânmdan bir zat diğer bütün liselerde lisan tah siline çok ehetnmiyet evrildiğini ve liseyi ikmal eden her çocuğun m * laka bir ecnebi dilini iyice bilmesi gaye ittihaz edilmis bulunduğunu söylüyordu. Maatteessüf bu isin şimdiye kadar takip olunan sistemle kolay kolay tahakkuk edemiyeceğine hük metmek mecburiyetindeyiz. Maksat fena nu? Asla değil. Fakat onu temin Müstahsil ve müstehlik herkesten soruyoruz! Konulacak fiat mahsul ve çiftçi vazıyetine göre tesbit edilmelidir Bu mevzu, büyük Bir memleket îşidir Türkiye bir ziraat memleketidir, ve ziraî mahsulâtınm yüzde elKsini buğday teşkil ediyor. Eğer Türkiyede buğday hakikî fiatını bulursa, yani maliyet fiatını kurtararak rençper hesabına da velevki pek az nıakul bir kârla satılırsa memleketi • mizdeki buhranın yandan fazla bir nisbetle bertaraf olacağma süphe yoktur. Bu, o kadar tahakkuk etmis bir hakikattir ki hükumetimiz bile bu mes'ele ile mesgul olmak üzere Büyük Meclisten bir buğday kanunu aldı. Bu kanunun verdiği salâhiyetle hükumetimiz bu sene Ziraat lîanBuğday mes'elesi hakkındakt fikirlerini kasma buğday aldırmak suretile bu söyîiyen Ankara meb'usu Kmaeaade mahsulün fiatlarını tanzîme çalısaŞakir Bey caktır. Nitekim hükumetçe bu ka leket ifi'hakkındaki fikirlerini ne»nunan tatbikat talimatnamesi de haretmeğe hazırlanmıs bulunuyoruz. zırlaVımaktadır. Ankara meb'utu Şakir Beyin Hkri Ancak buğday . ve ekmekfiatı Dün Ankara'nm muhterem mebne olmahdır? Biz de buhram halle, uftlarmdan Kmacızade Sakir Bey decek olan bu raee'ele hakk'nda matbaamızı izyaret ederek buğday muhterem karilerrmizin fikirlerini ifind'e açtığımız mücahededen do • öğrenmek, yani efk&rı umumiyeyi Iayı çtftçi halkla beraber memleket yoklamak istiyoruz. Bu maksatla da hesabına da bizi takdir etmek »u • bugünden itibaren de bir sütun aça. ,(Mabadi 6 tnct sahifede) rak karilerimizin bu büyük mem Buğday fiatı ne olmalıdır ? Belediye Davayı kazandı Sürpagop mezarlığı davasıreddedildi Taksim'dedünkü merasim Filo kumandanı abideye birçelenk koydu • ••»•>••* . • Bu akşam Tarabya'daki İtalya sefaretanesinde bir süvare verilecek İstanbul nasıl olmalı ? Prof. Egli V* » heraebr dikkat bir proje hazârl tfavayt kaybeden navayi kazanai Srmeni patriğı Belediye reisı Nesrop Efendi Muhiitin Bey Sürpagop mezaruğuun Ermeni Pat • rikhanesine ait olduğu hakkuıda PatrikMesrup Efendi tarafından Belediye aleyhine açılan ve uzun zamandanberi dörduncü hukuk mabkemesinde riiyet edflmekte olan dava dün inlaç edilmis ve karar tefhim olunmuştur. Bu karara göre arsa ve akarat ile mezarhğın tapn kaydı bulunmadığı anlaşıldığı ve mübrez hüccetin 1296 tarihinden evvel olduğu cihetle mazmunile amel edilecek vesaikten addedilemiyeceğine ve Belediy kanununun 160 ıncı maddesi mucibince metruk mezarlıklann bflcSmle hukuk ve vecaibi ile Belediyeye devredihnis olmasına bînaen Ermeni cemaati namına Patarik Mesrup Efendi tarafından açılan davanın reddîne ve müsakkafat bedeli hakkında davacınm aynca dava ikamesine muhtar bulonTaksim abidesî önOnde dünkü merasimden iki intîba masına ve tehiri icra karannın Patrikhane ınensup zabitan ve efrattan mürekkep mabahçe'ye înerek oradan gerailerme lehine olarak neticei temyize kadar deiki bÖlük muntazam bir halde Taksim'e geçmişlerdir. vamına karar verilmistir. gelerek abidenin önünde muntazam safBu akşam, Tarabya'daki yazhk İtalyan Iar halinde sıralanmışlardı. sefaret konağında İtalyan Amiral ve zaAmiral Moreno abîdeye çelengi bitait şerefine Sefir Bron Aloizi taraTıp Fakül koydoktan sonra Cumhuriyet ve inkı fından bir suvare verilecektir. teajnin 932 selâbunızın şerefli timsalini hürmetle seBu suvareye Vali, Vali muavini, Konesi atajiyerleri lâmlamiftır. Bu sırada Cuarto kruva lordu kumandanı, kara ve deniz kuv • dektora imii zörünün kumandanı Baroni'aio kuMMnvetlrijniı erkânv şehrimizde bulunan X»nl arraı mu dasile diğer zabitlerle efrat ta kasketsefir ve konsoloslarla sehrimizjn giizide vaffakiyetie ver ierini çıkararak bir dakika hazırol vaailelerinden bir çoğu davet edilmislerdir. mislerdir. İm ziyetinde durarak bu selâma istirak et Bugün, şehrimizde bulunan ecnebi setihanları yapı mislerdir. faretlere mensup atesenavaller İtal!an 80 talebe Merasimden sonra Amiral Moreno yan gemilerini ziyaret edecekaerdir. arasında Nu > mihmandan Baki Beyin elini sıkmıs ve öğleden sonra da, filo zabitam evvelkl rettin Bey bi otomobiline binerek avdet etmiştir. gün kendilerini ziyaret etmis olan Türk rincilik almıs Italyan bahriyelileri de muntazam spor kulüpleri erkânına iadei ziyarette tır. İmtihanlar bir halde Taksim, Ayaspasa yolile Dolbulunacakiardır. dahiliye, nisa • Lünanımızda misafir bulunan İtalyan filosu kumandanı Amiral Moreno dün sabah saat onda yanında yaveri ve Cuarto kruvazörü kumandanı Baroni ve mihmandarı Baki Bey olduğu halde Taksim abidesine gelerek, abideye Türi ve italyan renklerini tasıyan kurdelelerIe süslii gayet güzel bir çelenk koymustur. Merasunden evvel İtalyan fiiosuna Doktora îmtîhanları iye ve hariciye Ooktora imtiTıanlartn gruplarından ) uvaffakiyetle bitirer. yapıltnıs ve bir Nurettin B. buçuk ay devam etmiştir. KENDİ KENDİMİZİ TENKİT: Güzeller bayramı! Brüksel ve Ostand'da Avrupa krali çeîeri şerefine büyük eğlenceler yapıldı Güzellik Kraliçesi Keriman Halis Hanımla pederi Halis Beyin Paris ve Brüksel'e muvasalatlerile istikballerini yazmıştık. Halis Bey bize gönderdiği bir mektupta mütemmim olarak su maIumatı vermektedir: « Paris treninde Sefirimiz Suat Beyefendiye tesadüf etmiştik. Suat Bey bizimle çok alâkadar oldu. Yanında bulunan kâtibini bize yardıma memur et • ti. Paris'te istikbalimizde Müsteşar Tahsin Bey, zabit ve talebelerimiz, bütün Paris gazetecileri gelmişlerdi. Sefîri mizin otomobilile Sefarethaneye gttik. Sefir Beyin, Müsteşarın ve memurlarımızın refikaları tarafından karsılandık. 11 de tren varken Suat Beyefendi ak şam altı trenile gideceğimizi ve Brük sel'e de telefon ettirdiğini söyledi, bize Lutjen sahıfeyı çevirimz Bilgi ve hayat Maarifte bir adım atacak seviyeye geçmek istidadını kazanmak üzereyız galiba. Türkiye'de maarif şımdıye kadar devlete memur yetıştiren bir ocak idı Şimdi uzaktan uzağa sezılır gıbi oluyor ki bilgı esasen hayata lâzım olan en muhim gıda unsurudur. Bu sezışte büyuk bir inkılâp tohumu bulunduğuna şuphe yoktur. Devlet memurlarının muayyen bilgı derecelerile mucehhez olmaları lâzım geleceğine şuphe yoktur. Fakat mıllet devlet memurlarından ibaret değıldır, bu bir. Devlet memurlannın millet içindc mıimtaz ve müstesna bir sınıf teşkil etmelerıne mahal yoktur, bu iki Maarıfin asıl gayesı devlete memur vermek değil. hayata adam vermek olacaktır. Muasır mıllet, efradı hayat adamlarından müteşekkil bir camia demektir. Ntevcut maarif sıstemimizı bu noktai nazarın süzgeçınden geçırmeğe şıddetle muhtaç bulunuyoruz Bilgı hayata yaramakla ve hatta ha yatı yaratmak ve yurutmekle kıymethdir. Hayata yaramıyan bilgının gıde rek hatta bıraz da başbelâsı olduğunu bize gelınciye kadar az çok butıin dıinya tecrübe etmiştir Inşallah bu hakı kati çabuk ögTenir ve iyi kavrarız. Kuru irfanlann husranları içinde kavrul mamak için' . i J olmak usere talebelerüe beraber vücude getirdiiı İstanbul ktsmt plâm saray semtlerinden itibaren Eyüb'e Güzel San'atlar ak&demUi tale kadar, dutnan çıkaran fabrikalann be sergisinde teshir edilen eserler ancak Kâğıthane'den ötede tesisine meyanında bir de İstanbul'un raiis • müsaade etmek. takbel plâm vardır. Bu plânı mhnari 4 Mevcut eski ana caddelerden şubesi profesörü (E. Eğli) sehircilik istifade ederek tabiî ânzalara göre semînerinde talebelerine etüt ettirikametgâh kısımlarını taksim etmek. mîştir. 5 Bütün cami ve âsan atikayı Profesörün fikhrleri şöyle huiâsa kat'iyyen bozmıyarak muhafaza etedilebilir: mek. 1 İstanbul, Beyoğlu, ve Uskü 6 Şehzadebaşı ile Aksaray'dan dar ayni karakterde olmak. Edirnekapı ile Topkapı arasmdald 2 tstanbul ile Beyoğlunu; iki yangın yerlerinde büyük parklar, tarafın en mürtefi noktalan olan spor sahalan, spor kulüpleri ve stadTünel meydanı ile Süleymaniye teyom yapmak. pelerinden asma bir köprü ile rap7 Sirkeci garını Yenikapı'ya tedip liman kıamını Haliç'in içine nakletmek ve Yenikapı ile sanayi almak, bu suretle bütün vapurlar mıntakası olan Haliç'i bir dekovil ile Haliç'in İstanbul tarafı sahfline ka raptetmek. dar yanasarak, buralarda yapılacak İşte yalnız İstanbul kısmınm asrî tesisat sayesinde tahmil ve tah1/10000 mikyası üzerine yapılan liye ameliyelerini sühulet ve sür'atle etütlerde umumiyet itibarile esas yapabileceklerdir. Bu saha civarmda fikir budur. Talebeler bundan sonra her semti daha büyük mikyasta etüde lâzım olacak antrepolar ve resmî bashyacaklardır. daireler bulunacaktır. Plân fikir itibarile çok güzeldir. 3 Dumansız çalısan fabrikalar Profesor ve talebelerini tebrik ede ile diğer »ınaî müesseselerin Haliç'in riz. her iki tarafında Hasköy ve AyvanProfesor EglVnin bir etüt edecek sistem, içinde bulunduğumuz yol değil. Lise programları esaslı derslerle yüklüdür. Yabancı bir dil bu programlarda ne olsa ikinci ve üçüncü plâna düsen bir fazlalıktan ibaret kalıyor. Bu isi daha esaslı tetkike ihtıyaç var. Zaten, yalnız bu değil, Türkiye'de millî talim ve terbiye i«i, inkılâp hayatunıza uygun çok esaslı yeni bir cereyana girmek ihtiyacındadır. YUNUS NADİ İlâvemızı Isteyiniz Müstahsil köylülerimiz için hazırlanan bedava ilâvemiz bugünkü nüshamız1a beraber tevzi edilecek tir. Müvezzilerden isteyi i V .' nız. Azizim, bjzim şirkete girmek için akrobatlık bilmek, cambazhk yapmak lâzım, elinde böyle bir vesikan var mı? Vesikaya ne hacet efendim, İstanbul sokaklannda dolaşarak büyüdüm, fstanbul'un vapurfarına, tramvaylanna binebiliyorum kâ değil mi?