16 Ocak 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

•4 Ctttnfnmyü tLMÎ MÜSAHABE: Yıldırım nereye düşer? Yıldırımların yüksek yerlere düştüğü hakkındaki kanaat artık değişti! yıldırıma maruz yerlerin her zaman yüksek mevkilere tesadüf eylemediğini de müsahede teyit edince, ilk fikrini defciştirraeğe ve mes'eleyi başka bir noktai nazardan izah etmeğe mecbur olmustur. Dauzere biraz daha ugrastıktan sonra bu fevkalâde rolü, yıldırıma sıkça maruz kalan mahallerin üzerlcrine tesadüf eden hava tabakalannın oynadiğını anlamağa muvaffak ol muştur. (M. Dauzere) yıldırım darbalarına maruz yerlerin havalarında daimî bir hususiyet buluyor ve bu hususi • yete diğer bitaraf yerlerin havala rında ancak (Bora) lara takaddüm eden zamanlarda tesadüf edilebildiğini söylüyor. Zaten boraların geçtiği yerlerî yıldırım tahribatına maruz kaldıkları malum bir keyfiyettir. Bu müşahedelere bakılınca boralı havalarda bulutları mahmul olduk ları seyyaleden tahliye edecek hu susî bir halet bulunduğunu kabul etmek lâzım geliyor. Fakat ayni seviyede ve irtifada buBu nevi tecrübe ve müşahedeler, Innan (Calcaıres) tabakalannın hâdisenin istinat ettiği hakikati kat'î (Schistes) ve (granits) tesekkülâtmve ilmî bir surette isbatına henüz dan yıldırıma karşı nisbî bir masu • muvaffak olmamakla beraber insanniyet ibraz ettikleri son müsahede ların, kıymetli eşyanın mümkün merlerle teeyyüt etmektedir. (Geologique) mahiyetleri baska o tebe tehlikeden masun kalmalanm temin edebilecek tatbikî bir mahiyeti lan tabakalann faslı müşterekleri, haizdh*. Varsın âlimler hâdisenin nabuT'ndukları vadilerin yüksek kı • sın :=nrma tesadüf etmeseler bile, ci zarî izahı üzerinde istedikleri kadar varlarındaki mürtefi mevkilerden da münakasaya devam etsinler, biz dogha ziyade bu semavî âfete maruz bu ru olan neticeden ve maddî tatbika • tından istifadeye bakalım. funuyorlar. Bu hali son tecrübeler süphe edilmiyecek bir surette isbat Bundan sonra fabrikalar, müstail etmistir. mevat depoları, hanlar, apartıman(M. Daur.ere) in bu nevi tetebbülar... gibi yıldırımdan çok zarar gö • lerine dair nesretmis olduğu kıymetli recek binalan insa edecek mühendiseserlerinde, yıldırım darbalarma sık, ler her seyden evvel araziyi yokla* sık maruz kaldıklarını isaret ettiği mağa (geologique) mahiyetlerini öğmuht^Tîf verîeri (Geologique) bari renmeğe mecbur kalacaklar, temeltalarda ararsak hepsinin muhtelif leri hiç bir vakit muhtelif devirlere cins tesekküllere ait tabakaların faslı ait arazinin faslı müşterek sahalar; mÜKtereklerine tesadüf ettiklerini gö üzerine atmıyacaklardır. Elektrik hatları ferseden, bu nevi son müsahedelerra hepsi (Dauze tesisatı deruhte eyliyen kimseler de yazdığım müfahedelerle birinci de re) tecrübelerini teyit ediyor. Fa • recede alâkadar olacaklardır. kat asıl müşkül, söylediğim tarzda Elektrik eostale edenler hatlanm tekerrür ettiğtne süphe kalmıyan hâyıldırım tehlikesine çok maruz yer • disenin îlmî izahmdadır. Ierden geçirmemeğe dikkat ede • (M. Dauaire) bu keyfiyetin se • cekler, boyle netameli mahallerden bebini, i!k defa, toprağın elektirigi uzaklaşmak imkânsızhğma uğradıkfazla naküiyetinde aramak lâzım geleceğini ve bu fevkalâde nakiliye lan hallerde de yıldırımların bitteşvik meydana getirecekleri (Surten tin seyyal ile dolu bulutların tahliyesini bitteşvik teshil eyliyeceğini dü sion) yüzünden hâsıl olacak tahrt batı tahfife raedar olarak icat edilşünmüs. miş vasıtaları kullanmakta ihmal Fakat elektrik sahalarmın yük • sek noktalarda, tevettür fiddetî aza göstermiyeceklerdir. ABDÜLFEYYAZ TEVFİK mî bıüunacağını, ilrm, en ziyade Yıldırım elektrik seyyalile dolu bulutlar ile arz arasında meydana gelen fizikî bir hâdisedir. Şimdiye kadar yıldırım daima yüksek yerlere ziyade isabet eder zanneyler, ve sebebini de mürtefi yerlerde arzm müsbet seyyal ile dolu bulut kümelerine, nisbeten daha yaklasmış bulunmalarile izah eder dik. Çok münteşir olan bu kanaatin hakikate pek te mutabık olmadığı son günlerde anlaşılmıştır. Yıldırım ve muhtelif sahalar • daki tesirleri hakkında 30 seneden beri muntazaman tetkikatta bulunan meshur (Pic du midi) rasatanesinin âlim müdürü (M. Dauzere) yıldı rımların pek öyle tesadüfe bağlı o larak düşmedJkleri, (Geologique) tesekkülleri müsait olan topraklar tarafından cezbedilmekte bulunduk • ları kanaatine vâsıl olmuştur. Yalnız (Geologique) tesekkülleri yeKnasak olan vadilerde yıldırımın yüksek yerlere fazla isabet etmesi Günün eğlencesi Dünkü bilmecenin halledilmiş şekli 1 KARGA, 2 ÖRDEK, 3 SANSAR, 4 TİLKİ, 5 EŞEK, 6 BEYGİR, 7 ENCİK, 8 KATIR. (KÖSTEBEK) Bizde otomobilcilik »Aiıiro Bugünkü program BERLİN 419 m. , 17,10: Haflf musiki konserl. 19,09: Spot musahabesL 19,40: Slyasi haberler. 20,20: Bestekâr P. Graener'ln eserlerL 21,05: Şarkılar. 22,15: Bir kabare rövüsu. 23J0; Muhtelif haberler ve dans mosifcisL VİYANA 517 m. 17,20: Konser: (Weber*to, Joh. ŞtranSi'tnS eserlerile R. Korsakov'un Şehrazad'u) 19,35: Son hâdiseler ve havadisler. 20^0; Keman konserL 21,10 Le papillon (kele bek) 3 perdelik operet. 23^5: dana h»va~ ları. 18,05: Hafif Romen mosUdsL 19^0: Orkestra. 20,05: Tanik ve turisun (konfe rans). 20,45: Gramofon. 21,05: Cazbant 22,20: Lüko orkestrası tarafından Bomei) havalan. 23,05: Havadisler. ROMA 441 m. 18,35: Şarkı konserl. 19,50: Orkestra kon« seri. 22,05: Bir tiyatrodan nakü. Bunday sonra son haberler. PRAG 4 8 8 m. v, 19,20: İşçiler için: Maden amelesinln hayatından (konferans). 20,05: Bugünün slnir hastalıgı (sıhhi konferans). 20,25: Ostrova'dan nakil. 21,05: Büruo'dan nakil. 22,05: Hava raporu ve havadisler. 2330/ Ostrova'dan nakü. Otomobilcilikle zengin olmak istiyenler servetlerini neden mahvettiler ? Bugönkö bilmece A, AY, AZ, BA, BET, ÇA, DA, GIN, LO, MO, NEM, RAĞ, RAN, ŞEB, TEŞ, YIRYukandaki hece1 >m. leri ikişer ikiser 2 ... yanyana getirip a 3 ^,~. şağıdaki tariflere 4 ^~göre birer kelime S ...™ teşkil ettiğini tak 6 ... dirde baş harflerî 7 .... yukarıdan aşağı o 8 .... kununca: BİR GÜN İSMİ Meydana çıkacaktır. 1 Otlak; 2 Kudurmuş; 3 • Revaç; 4 Çiğ; 5 Yoğurt içkisi; 6 • Kadınlann boyun iğdiği yegâne kuv vet; 7 Bir müsamere; 8 Barutla oyunu olmıyan. BÜKREŞ 394 nu Gaip çocuk Boğulduğu zannedilen Nazaret bulundu Kumkapı'da oturan Nazaret isminde bir çocuk bundan bir ay kadar evvel gezmek maksadile Kumkapı'dan bir kayığa binmiş ve o vakittenberi kendi • tinden bir haber almamamıs, çocuğun kayıkla beraber batarak boğulduğu zannediltnisti. Ba çocuk iki gün evvel evîne avdet etmiştir. Nazaretin soylediğine nazaraa kayıkla gezerken Kumkapı sahillerinden açıldığı esnada birdenbire fırtınaya tutulmuş, bir müddet Hayırsızada açık • larında dolaştıktan sonra Mudanya'ya kadar gitmiştir. Nazaret, Mudanya'da bir müddet kaldıktan sonra evine avdet etmiştir. Motörlü vasttayı halk niçin ediyor? Her yeni şeyin asnmızda mutlak •urette heveskârı çoktur. Hele, bu • nun esasına vukuf hâsıl etmeden zâhirde fazla miktarda menfaat ge • tirdiği tahmin veya mubalâğa ile işitilecek olursa heveskârlarının büsbütün artacağı tabiidir. Bir de buna •ür'atin verdiği sühulet inzimam edecek olursa, artık bu heveskârhğın iptilâ derecesine vâsıl olacağını dü fünmeğe bile Ifizum yoktur. Lüks ihtiyacını da bunlara ilâve etmek hata teşkil etmez. tş ihtiyacı da hakikî bir sebep olarak kabul olunabilir. Mademki acentalar da lüzumu o • lan teshilâtı yapıyorlar; binaenaleyh biraz parası olan veya evini, dükkânını, tarlasını üç beş yüz liraya re • hine koyan anasının, kansının, kız kardeşinin ziynetini yok pahasına satan ve bir otomobil alarak borcunu ödedikten sonra zengin olmağı ku • ran ve hakikati kat'iyyen bilmiyen, zâhire ve parlak reklâmlara alda • nan hulyaperestlerin otomobil almaman için hiç bir sebep ve bahane kalmıyordu. Aklına gelen; ilânında üç aylık ve hakikatte 36 saatlik otomobil dersi veren • bir iki mektep müstesna şoför mekteplarine koşuyor, şoför (!) oluyor, hemen bir otomobil alıyordu. Veya buna da lüzum his setmeden bir otomobil alarak bir şoföre teslim ediyordu. Bugün bile bu zihniyeti muhafaza edenler nadir değildir. Fakat bu hulya nihayet üç, beş ay devam ediyor. Bundan sonra hakikatin sert ve acı eli bu gaf illerin yakasına yapışıyor, ama iş işten geçmiş oluyordu. Bu acı hakikati yazarken kalbünm sızladığını hissediyorum. Pek yakın olarak biliyorum ki bu uğurda nice evler yıkılmış, nice mes'ut yuvalar sönmüş, nice sermayeler mahvolmuş ve olmaktadır. Birinci makalemde, otomobilciliğüı nasıl başladığım ve otomobillerle diğer motörlü vasıtaların memle ketimize ne suretle ithal edildiğini ve nasıl satıldığını yazmıştım. Bu makalemde de otomobili halkın neden aldığinı ve otomobilcilik ederek zengin olmak istiyenlerin neden mahvolduklannı izah edeceğim. Zararın neresinden dönülse kâr dır C Şoförlük ve tamircilik san'atının kâfi derecede bilinmemesi ve şeraiti hazıra ile de bilinmesine im • kân olmaması, Bu şerait dahilinde raotör lü vasıtadan halkın istifadesi var mı?.. Bir işe başlanırken alınacak randman hesap edilir. Kâr var ise yapılır; yoksa yapılmaz. Motörlü vasıtalardan istifade hususunun da bu esasa istinat etmesi lâzım gelir. Fakat işe başlanırken tam bir vukuf ve iyi bir görgü lâzımdır. Bunlann yokluğu randmanı sıfıra indirmekle kalmaz, mevcudu da ifna eder. Pek az istisnadan sarfı nazar motörlü vasıta alıp ta istifade etmeği düşünen halkımız, maatteessüf, mevcudunu da ifna etmiş vaziyettedir. Bugüne kadar olan vaziyeti pek muhtasar olarak izah ve tetkike ça • lıştım. İcap ederse ve bir itiraz vuku bulursa her şeyi tafsilâtı ile ve madde tasrih ederek yazmağa araadeyim. 20,25: Halk konseri: Prenses Çardaş (fokstrot), San'at askı (vals), Rus dana (serenat), Sizi sevmek istiyonım ma^^^ Niçin bana kimse eicbn demlyor^ 19,35: Oençllk için konser: (ŞabertnV Rozamund isimli balet müzl|inden par çalar). 20,40: Plâk neşriyatı. 20,50: Radyo gazetesL 21,20: Hafif musiki. 23,15: Şopen'in eserlerinden viyolonsel konseri. 25,45: Radyo gazeteslnin UavesL 33^5; Dans havalan. 17,05: Çocuklar için nesriyat. 18,30: Sî « gan orkestrası. 20.35: AJOksek nıusik) meb tebinden naklen konser (Hayden'in, Bethovenin, We'jer'in eserleri) takribea 22^0 de haricl siyasete dair bir musahabe, bunu takiben, Metropol otelinden naklen Sigan orkestrası konserinin aaklL 24,20: Oramofon plâgı. Yeni OSTRAVA 263 m. VARŞOVAHllm. BUDAPEŞTE 550 m. Cesur hırsızlar! Arnavutköy'ünde oturan HuIIri Beyin evine evvelki gece hnsız girmittir. Ev halkı uyumakta iken hmızlar evde bulduklan esyalan toplıyarak dısan çıkarmıslar ve kapının önüne getirdikleri bir arabaya doldormaga baslamışlardır. Bu nrada evdekilerden biri uyanmış ve hâdiseden ev halkını haberdar etmiştir. Hırsızlar, yakayı ele vereceklerhu anlı • yınca eşyalart da, arabayı da kapmtn onündo bırakarak savuşmuşlardır. Belediye, Londra konferansına çağırıldı önümüzdeki mayıs ayında Lon dra'da toplanacak olan şehirler ve mahallî idareler kongresine İstanbul Belediyesi de davet edihniştir. Belediye, bu kongreye iştirak etmeğe karar vermiştir. Vapurlarda kaçaKçılık Bir müddettenberi sehrimiz vasıtasile yapılan kaçakçılık, alınan sıkı tedbirler sayesinde hayli azalmıştır. Kaçakçılar, limanımıza gelen ecnebi vapurlan vasıtasile yapılmaktadır. Gumrük muhafaza teskilâtı, ya • kında limanımıza gelecek olan bir ecnebi vapurunda memleketimize ihraç edilecek külliyetli miktarda kaçak eşya olduğunu haber ve şim • diden icap eden tertibatı almıştır. Vamıgonlar istanbul kulObOnfln bacasmdan yangın çıktı Tepebaşı'ndaki İstanbul Klubünön bacasmdan yangm çıkmış, fakat yangm vaktinde itfaiyeye haber verildtği için sirayetine meydan, verümeden söndii • riilmüştür. Arabacılar için yeni talimatname Belediye, arabacılar için yeni bir talimatname hazırlamıştır. Bu tali matnameye göre badema arabacı • laruı idare memurlan Belediye ta rmfından tayin edilecektir. Halkevi'nde konferans Muallim ve diş tabibi Kâzım Esat Bey taraf ından dün sabah saat 11 de Halkevi'nde «diş entaru» mevzulu bir konferans verilmiştir. Bu konferansta sehrimizdeki bir çok diş tabipleri hazır bulunmuşlar dır. Diş tabiplerimiz dün bu konfe ranstan sonra kendi aralarında mesIekî hasbıhallerde bulunmuşlar dır. Sabaha kadar sören ejflenti Besiktaş'ta oturan kunduracı Kadri Efendi, Erain, İrfan, Asnn ve Sait is • mlnde dört arkadaşmı beraberine ala rak nisanhsı Fatma Hanımın evine gitmiş ve orada bir eğlence tertip etmtş • tir. Eğlence sabahın dördüne kadar devam etukten sonra ufak bir mes'ele yüzünden aralarında kavga çıkmıshr. Netkede odada ayna, tabak, bardak ne varsa kınlmış, bir hayli gürültüden sonra zabıta memurlan gehnişler, tahkikata baslamışlardır. Halk neden zarar gördü? Pek geç, pek güç ve pek çok sermaye mahvettikten sonra olmakla beraber, bu elim vaziyeti anlamağa doğru yavaş yavaş gidiyoruz. Yolun henüz mebdeindeyiz. Cumhuriyet hükumeti, bu hususta büyük rehberliğini mutlaka gös • terecek ve yolun üzerindeki bütün engelleri bertaraf ederek münteha sına, bir rekor otomobili sür'ati ile vâsıl olacaktır. Bu elim vaziyeti ihdas eden hususatı tafsilâta girmeden sıra ile kaydediyorum: A Motörlü vasıtalara vukufumuzun azlığı, B Motörlü vasıtaları tamir veya bazı aksamını tecdit için lüzumu o lan parçalartn acnetalarda bulunmaması veya celbinin haftalara veya aylara mütevakkıf olması, bir çok parçaların tedarikinin imkânsızlığı, ••nraıınınnnıınfflinınnın^ Türkçe bilmiyenler hamallık yapamıyacak Son günlerde hamallık için mü • racaat edenlerin miktan artmıştır. Anadolu'dan iş bulmak maksadile şe.hrunize gelen bir çok kimseler de hamallık yapmak istemektedir. Be • lediye İktisat Müdiriyeti, vaki müracaatleri sıraya koymuştur. Ha • malhk için müracaat edenlerin bir çoğu türkçe bilmemektedir. Türkçe bilmiyenler hamalhktan menedile cektir. Yukarıki yazdıklarımı okuyanla • rın beni şiddetli bir motör ve medeniyet aleyhtarı zannetmemelerini rica ederim. Bilâkis tamamile motör ve motörlü vasıtaiarla iş görmek taraf tarıyım. Ancak motörlü vasıta • lar memleketimizde organize edîl • melidir. Çünkü halk »ziliyor, ölüyor, serveti beyhude yere mahvoluyor, hayvan menabiimiz kuruyor, En iyi organize çaresî memieke • timizde motörlü vasıta yapmak ve motörlü vasıtalara lüzumu olan müstail maddeler ile yağı memleketi • mizde istihsal etmektir. Filhakika bunu söylemek pek koJay ise He yapmak tahmin edildiğinden çok müşküldür. Zaman, para, ilim, fen işi dir. tş yalnız bunlarla da bitmez, bütün rekabetlere karşı istihlâk sahası da bulmak lâzımdır ki yaptığımızı yaşatmak imkânı da temin edilmiş olsun. Şimdiye kadar yaptığım tetkikat, henüz bu işi başarabilece • ğimiz kanaatini hâsıl etmedi. Belki teferruata ait bazı işleri yapabiliriz. Şu halde memleketimize girecek motörlü vasıtaları (binek, yük oto • mobili, traktör ve saire) bir fabrikadan alarak bir inhisar vücude getirmek bunun imkânı yoksa bir kaç fakat mutlak surette mahdut fabrikadan alarak tahdit etmek. Bu suretle hareket edildiği tak • dirde bugünkü elim vaziyet bertaraf edilmekle beraber düşünülen ve tesadüf edilmesi imkânı olan mazar • ratlara karşı da yüzde doksan beş fayda temin edilmiş olacaktır. Bu faydaları ayrı bir yazımda izah ederım. * * Poü Anna! ROMAN Vedige 8«ha 75 Kuruş Matbaacılık ve Neşrtyat TUrk Anonlm Şjrkaü (Cumhuriyet MUesseseieri) İ T N U S A B L Masör Danyal tndnmelere, ktnklara ve bfl hassa şişmanlıga ve vücut biçimsiziiklerine karşı son dere • ce müessir her nevi masajlar... Her gün saat 10 dan 20 ye kadar. Tedaviye muhtaç hastalan rontken mütehassısı Or. Kenan Htuan Bey muayene edecektir. Beyoğln'nda: Tokatlıyan oteU .. kar^ısında Su Terazi sokafın (| da No. 12. Kiralık oda Kibar bir Fransız ailesi nezdinda İyi mobüye ile döseli bir oda kiralıktnr. Arzu edenlerin Harbiye'de: Süleymannazif sokağında51 numarava müracaatleri. RaşitRıza tiyatrosu Şehzadebasın'da 16 ikinci kânun cumartesi günü ak • samı saat 21 30 ta. Devri âlem yapmağa çıkan gençlerden haber yokJ Londra 15 (A.A.) Dünya devrini yapmak Lstiyen Estonya'Iı iki genç kardeşin idaresi altında olan 5 tonluk tenezzüh yelkenlisinin Devon kontluğu sahilleri açığında batmış olmasından endişe ediliyor. Mevzuu bahis yelkenli 45 gün devam eden fırtınadan sonra hafta tatilleri esnasında Torquay limanına girmişti. Bir tahlUiye gemisi tarafından yapılan bütün taharriyat semeresiz kalmıştır. SAMSON Piyes 4 perde 17 iknci kânun pazar afeamî saat 21 30 ta Gaîp Aranıyor Komedi 4 perde Nakîedent Mahmut Yesari Bey İnhisr İdarelerinin nakli ( Birinci safıifeden mabait ) dığım da tetkik ed«ceğim.» İSTANBUL BELEDİYESİ Darülbedayi Temsıllerî BL'GÜN AKŞAM saat 21,30 da İstanbulBeIedhjesi Bugün Beyoğlu'nda Baker mağazaları • nm mevsim sonu münasebetile seneIik satışı başlıyor. Şayani istifade fırsatlar bulacağınızdan bu mağaza • lan ziyaret etmeden hiç bir muba yaatta bulunmayınız. Gamrüklerde muayene usalü Inhisarlar ve Gümrükler Vekâletin • den gümrüklere gelen bir emirde bflâistisna bütün ihracat ve ithalât emtiasuun tamamile muayeneye tâbi tutulması bfl» dirilmiş ve bu karann bazı tacirlerin sikâyetlerini mucip olduğu yazılımstı. Rana Bey bu mes'ele hakında da demistir ki: « Şimdiye kadar gümrüklerde mallarm beşte biri muayene edfliyordo» Badema hepsi muayeneye tâbi tutula. caktır. Tüccann bu hususta hiç bir şikâyeti varid olatnaz. Yalnız bu muamele do • layısile işlerde teahhur varsa o MTrmı» sikâyette haklı olabüirler. Fakat bu • günlerde gümruklerdeki muamelâbn da gayet az olduğu nazari ib'bara almırsa ba endise de ortadan kalkmıs olur.» Ram Beyîa şehrimİad* M kadw kalacağı malum değfldir. GLORYA'da Ramazan münasebetile bu akşa:ndan itibaren BİR KAVUK DEVRiLDi Yazan: Gelâ' B. V'akinda: YALOVA TÜRKÜSÜ ilk musikili komedi. Pazartesi günü ( ONLAR ERMlŞ MURAD1N\ > Meşhnr dansör D O V C L A S ile ZENCİ REVÜ HEYETİNIN temsllleri 17 Kânunusani pazar < akşamı ı No. 6 OCAK ARKADAŞLARi Bugüne kadar görülmemiş derecede hissî ve müessir filmini takdim edecektir. ; Alma'O PABST ve Fransızi BUDUIN Damındaki i<i reusör tarafından vıicude gerrilmi$ fransızca ve almanca mükâlemeJi olan ba f scr her ikl mem ekeün en büyük ardsderi tarafından terosil edilivor. Fevkalâde gaJa olarak SARI ODANIN ESRAPJ ye SIYAHLI KADININ KOKUSU TEPEBAŞIASRT TıYATROSUNDA mnvaffakiyetle devam ediyor Bn gün matine saat 17,30 ta ve snvare saat 21,30 ta ZENCI MEMLEKETİ FANTEZİLERt 2 perdelik ve 18 tablolak revusünde 30 zend artist ve 20 senci dansSc Tarınki pazar eünü matfne saat 17 de snrare saai M S t t t , filimleri temdiden: Her gttn 2 matine ve 1 suvare olarak îfcisi jnrden. Matineler saat 14,30 ve 18,15 te suvare sat 9.45 te. " n Bir biletle 2 FİLİM B1RDEN görülebilir.