17 Ocak 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

5 L N E TVo. 7 7 6 5 PAZAR 17 KANUNUSANi 1932 ABOINIE ŞERAITI Sahip ve Basmuharriri ISJADl İDAREHANESİ. kaı>ısında durn mahsusa «1 İstanbuJ Cumhuriyet • Posta kulusu: N° 246 f Başmuharrlr : 22366 Tahrlr müdOrU 2323S Idare müdürü 22365. Matbaa 20473 : MÜDDET: İTÜRKİYEİÇİN I HARİÇ İÇİN f • : Seneliği : 1400 Kr. | 2700 Kr. ! | 6 Ayiığı : 750 Kr. !' 1450 Kr. | 3 Ayhğı : 400 Kr. j 800 Kr. jlAylığı : 150 Kr. : Nusbası her yerde 9 3 2 Güzellik Kraliçesi Bugün Intihap Olunuyor , , ıııııııııtıııııiiiıııııııııııııiMiııııııııııııııu 5 Kuruştur = Yakılan kahve, İçilmiyen tütün Brezilya'da bu sene f azla oldugundan dolayı f iatça pek ziyade düşe rek memlekete büyük ziyanlara mal olan kahve mahsulü hakkında alman ve bîze pek garip görünmesi ihti • malî bulunan bir tedbir bir iki satırlık bir telgraf haberi arasında, belki hepimizin o kadar nazari dikkati • mizi dabi celbetmeksizin, gelip ge çivermişti. Bu haberin biraz tavzih edilmesini faydadan hali bulmuyoruz. Bu sene Brezilya'da kahve mah sulü hakikaten fazla olduğu cihetle fiatlar müstahsile kâr vermek şöyle dursun maliyet fiatını korumıyacak kadar düşmüş ve bu yüzden mem • leket büyük ziyana uğramıştır. Zaten fazla mahsulün satilmaması neticesi olarak bütün mahsul memlekette kıymetsiz yığınlar halinde sürüklendikçe bundan mülî iktisadın hergün daha ziyade müteessir ve buhranın hergün daha müştet olduğuna dikkat edilmiştir. Bu vaziyete çare bulmak için Brezilya'da kahve mahsulünün fazla farzolunan miktanmn yakılmasına karar verilmiştir. Fazla farzolunup yakılmasına karar verilen miktar ise 12 milyon çuval kahvedir. Kahve mahsulünün bu fazla miktarı nasıl yakılabilir? Çünkü Brezilya'daki kahve Türkiye'dekî tütünde olduğu gibi hükumetin değildir, halkındır. Kahvenin fazla miktarmı yakabilmek için bunları halkın elinden ve bittabi bedelile almağa ihtiyaç vardır. Bu ameliye nasıl yapılır? Bu ameliyenin nasıl yapılabildi • ğini anlamak îçin Brezilya'da hü kumet teşkilâtından hariç bir mîllî kahve ıneclisi bulunduğunu bilmek lâzınadır. Bu millî kahve naeclisi kahveye aît muamelâtmda tamamen serbest hareket edebilmek maksadiledhki hükumet teşkilâtından hariç tu tulmuştur. Yoksa bu serbestî hükumetin îale biç bir alâka ve müna sebeti bulunmadığı manasına değildir. Millî kahve meclisi teşkilâtı hükumetin kontrolundan tamamen hariç bulunamaz. Alâettin Cemil Bey arkadaşımız Brezilya'nın bu kahve enstitüsü hakkında vaktile bu sütunlarda karilerimize biraz malumat vermisti. Kahve meclisi kahvenin bilhassa ihracatım îdare eden bir teşekküldür. İhraç olunan kahve üzerinden aldığı ufa • cık bîr hisse ile icabında büyük ser maye tedarik ederek bu paraları da kahve mahsulünün daha iyi ve daha kıymetli olmasında kullanabilir. Hulâsa Brezilya'da kahve istihsal ve ihracı bu millî kahve meclisinin mütemadi nezaret ve idaresine tâbidir. Bu malumat elimizde olduktan sonra simdi 12 milyon çuval kahvenin nasıl yakılabildiğini daha kolay anhyabiliriz. Millî kahve meclisi bu 12 milyon çuval kahveyi Brezilya piyasasından parasile alacak ve yakacaktır, ve garibi oradadır ki 12 milvon çuval yakılacak kahvenin bedelinî gerive kahp ta ihraç edilecek kahve fiatlan üzerinden alacağı bir resimden tedarik edecektir. 12 milyon çuval kahve yakılınca fiatlar bittabi yükseleceğinden bu yüksek fiatlar üzerinden alınacak cüz'î bir resim ile yakılan kahvelerin bedelleri de çıkarılmış olacaktır. Yani Brezilya'Iıiar yakılacak kahvelerinin bedellerini de ecnebi memleketlere ödedeceklerdir. Çünkü geriye kalan kahve oralarda bundan sonra daha pahalıya satılacaktır. Kahve üzerinden alınan ihracat resmi bu sene 2,50 dolardan 3,75 dolara çıkarılmıştır. Bu suretle hüku met ihtiyaçları için olduğu kadar millî kahve meclisinin yakılmak üzere alacağı kahvelerin bedelleri için de lâzım olan para elde edilmiş olacaktır. Brezilya'daki kahve mahsulünün 12 milyon çuvalı yakıldıktan sonra kahve fiatlarının yükseleseği muhakkak ve Brezilya'nın bu yüz den uğradığı buhranın zail olacağı da şüphesiz addediliyor. fşte Brezilya'da yakılması karargir olan kahve mahsulünün hikâyesi budur. Bu tafsilâtı gördükten sonra Alâettin Cemil Beyîn ötedenberi Brezilya'daki bu millî kahve enstitüsünün tütün, fındık, afyon ve pamuk gibi bazı mahsullerimiz için bizlerce de örnek ittihaz edilmeğe lâyık olduğunu iddia edegelmesindeki maksat ve mana daha iyi anlaşılır zannederiz. Hakikaten bir çok kıymetli mahsul , , , , lumımıııııııııımıııımıı ııııııı f ^ ımıımııımııııııııımıııııımııııııiiiıı 1 , ıımıuıiMir tıııiHiıııınıııınııııııııııııııııııııııınıuııımıııııııııııımHiımııııııııııııııııııımııınımnnııııııınınıııınını nl,mm.,,M,.mnMlmmnl,,l,,,,,,|m,,,,ı,ı,,,, ••nmH,.,,,,,,,,,,,,,,,,,,»..,....!,,!...,.,.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, „„„„„„„„„„„„,„„„„,„„„,„„„ ••...........,.,.... ..,„„ f baka hafi olacak, eti hazır buhma [mmk m Dün şehrin muhtelif semtlerinde dolaştılar Reisicumhur Hz. dün öğle ye kadar Dolmabahçe Sara yındaki hususi bürolarında meş] gul olmuslar, bu arada Dahi liye Vekili Şükrü Kaya B. üe yeni Inhisarlar ve Gümrükler Vekili Rana Beyi kabul buyurmuşlardır. Gazi Hz. öğleden sonra saat dörtte refakatlerinde yaverleri ve meb'uslardan Kılıçali, Re cep Zühtü£alih Beyler olduğu halde otomobille sehir dahilinde dolaşmışlardır. Reisicum hur Hz., evvelâ Şişli'ye, oradan\ dönerek tstiklâl caddesi, Şişhane yokuşu, Karaköy, Köprü yolile istanbul taraftna geç mişler ve Fatih'e kadar git mişlerdir. Gazi Hz., geç vakit Saraya avdet buyurmuşlardtrBursa 16 (Hususî) Gazi Hz. Karacabey harasına Eğret ve Filis isminde cinsleri çok kıymetli iki kısrak hediye etmişlerdir. Kısraklar Ankara'dan şehrimize geti rilmişlerdir. izmir rıhtım şirketine Niçin vaz'ıyet edildi? „„„ m( m m Şirket, akıllara hayret verecek derece ve şekillerde sui istimaller yapmıştır ımî saat 1,5 ta idarehaıu bulunmaları lâzımdır pılacaktır, ist yafetile de inde ilecek hanı • zat ile beraber 'ar gidip gelme yol asrafları ve ayrtca da masarifi zaruriye olarak 500 lira verile eller, ün saat ikiye kadar oakti îz var. Ftrsatı kaçtrmıyımz. Müka bittikten buçukta kıyafetile sonra gelip te essir olmamak için azamî saidarehanemizde unmantzı bir daha rica ederiz. Güzellik müsabakamız bugün saat ikide, gazetemizin idareha nesinde yapılacak, 1932 Güzellik Kraliçesi seçilecektir. Şimdiye kadar müsabakaya girmiyen gazel lerden arzu edenler, bugün s bir buçuğa kadar, müracaat lerse müsabakaya girebilir, Müsabakaya giren han bugün nüfus rehanemize tezkerelerini gelmelidirler. Müs'a len azamî saat bir buçukta baka hafidir, yalnız hakem h bulunacaktır. Seyirci kabul mez. Müsabaka balo İsviçre'li İtalya ile İngiltere uyuşuyorlar, Fransa Profesör geldi • .11 !»•• ' Fransa yalnız kalıyor! konferansın tehirini istiyecek Izmir rthtantndan İzmir 12 ikmd kânun 1932 (Hu • susî) Şimdiye kadar gazetelere intikal eden ve mevzuu oldukça dağılan İzmir Rıhtım Şirketi idaresine Heyeti Vekile kararile niçin vaziyet edildi?.. Sebeplerni kısa anlatayım: Rıhtım Şirketi bundan kırk yedi sene evvel devletle mukavelesini yaparken petrol depoları inşasını taahhüt etmiş ve buna mukabil halkın uhdesinden bir resim almağa başlamıştı. Halbuki gaz depoları bilâhare yapılmamış ve fakat yapılmış gHSi bir mtmzara gösterilerek beç yüx bin küsur altm frank alınmış, bu suretle milletin huknku sarsılırken mukavele ahkâmı tatbik olunmamış, mukavelenin hi tammda ve mütareke zamanlarmda müddet temdit olunmuş ve bu es nada kömür depolarile tramvay • hırlarının teslimi mukarrer iken bundan da sarfi nazar olunmuş ve bu hukuk dahi bizden nezedilmiştir. Bundan maada Yunan'hların işgal devresinden istirdat devresine kadar ( Mabadi 6 tncı sahifede ) Rana Beyin tetkikatı . »M> ., Ankara 16 (Telefonla) Buradaki alâkadar mehafil Avrupa'da tamirat borçları mes'elesinden mütevellit vaziyeti ehemmiyetle takip etmektedir. Tamirat borçları bertaraf e dildisi takdirde iktisadi vaziyette salah eserleri görülebile ceği kanaatine burada da iştirak olunmaktadır. Esasen Türkiye bu gibi borçların tediye mahzurlarım daha Lozan'da iken görmiiş ve bu gibi vaziyetlere düşmekten içtinap etmiştir. Londra 16 (A.A.) İtalyan mü tehassıslarından M. Beneduce ile M. Buti, Paris'teki Fransız refikle rile görüştükten sonra evvelki akşam buraya gelmişlerdir. Mumaileyhima, dün sabah Hazine Nezaretinde M. Chamberlain ve Sir Leith Ross'u görmüşler ve tamirat mes'elesi hakkında görüşmüşlerdir. Londra 16 (A.A.) Trenin hareketi esnasında Havas ajansının bir muhabirinin mükâlemelerinîn neti cesi hakkında vuku bulan istihbarma cevaben M. Beneduce, Londra'da mazhar olmuş olduğu hüsnü kabul den bahsetmekle iktifa eylemiştir. Bundan sonra italyan baş murahhası, Sir Ross'a doğru dönerek kendisine veda etmiş ve: «Lausanne'da görüş mek şerefine nail olacağımı ümit ederim> demiştir. Trenin hareketinden sonra Havas muhabiri, Sir Ross'tan İtalyan refikleri ile yapmış olduğu son mülâkatlar hakkındaki intibalarını sormuş İtalyan mütehassısîannın Londra'dafeeitdisile görüştukleri Ingiliz Hazine Nazm tur. M. Çemberlayn Sir Ross, demiştir ki: M. Beneduce, eski bir dostumdur. İngiliz kabinesi • Fransa hükumeti, Cemahiri Müttenin noktai nazarını anlamak üzere hide tarafından bir tekabül olma Londra'ya giderken kendisile mülâki dıkça tamirat mes'elesinden sarfı nazar etmenîn gayrimümkün olduğu olduğumdan dolayı bahtiyarım. M. Beneduce, İngiliz kabinesinin noktai kanaatinde bulunduğu halde Büyük Britanya hükumeti teminat almak ihnazarlarını hükumetine bildirecek tiyatkârhğında bile bulunmaksızın tir. Istikbalin İtalya ile İngiltere atamirat mes'elesi üzerinden umumî rasında sıkı bir noktai nazar itimadı olduğunugöstreceğini ümit ediyorum. bir sünger darbesi geçirmek taraftarıdır. Sir Ross, Lausanne konf eransının tehiri mes'elesi hakkında hiç bir şey Şu itibarla tamirat konferansı bilmediğini ilâve etmiştir. nin vukuundan evvel bir itilâf vukuu ihtimal dahilinde görünmemektedir. Fransız gazetelerinin neşriyatı Petit Parisien gazetesi, Hoover Paris 16 (A.A.) Petit Parisien moratoryomunun inkizası müddetini gazetesine göre, Fransa ile İngiltekonferansın in'ikadı tarihinden ayıre'nin tamirat ve borçlar mes'elesine ran zamandan istifade ederek Bü dair olan noktai nazarları arasında ( Mabadi 6 tncı saKifede ) mühim bir açıklık vardır. ııııııınımMiMiıınııııııuııHMiııııınııniMiıııııııuıııııııiHiıııııınıııınııııııiııtıııııııııııtııııııı nıııııınııınrıtıınHiiMiinıiımııiMiııı ııımııtııını Darülfünunun ıslahı için tetkikat yapılacak Darülfünu nun ıslahı i çin hükumeti miz tarafından celbolunan İs viçre'li darül fünun Emini Profesör M. Albert Malsch dünkü ekspresle şehrimize gelmistir. M. Malsch dün akşam üzeri Da rülfünuna git Prof. Malsch mis, Muamtner Raşit Beyle geç vakte kadar görüsTnüstür. İsviçre'li mü derris Maarif Vekâleti ile temas etmek üzere bir kaç güne kadar An kara'ya gidecektir. îsviçre'li profesör, dün bir muharrîrimize demiştir ki: « Hükumetiniz tarafından vuku bulan bir teklif üzerine memleketinize bir hizmette bulunmak arzusunu duydum. Ve nihayet buraya gelmekliğim takarrür etti. Fakat henüz bir şey bilmiyorum. Vaziyeti etraflı bir şekilde tetkik etmeden evvel bir şey söylemek te doğru olmaz zannede rim. Benî hem İstanbul, hem An kara îçin davet ettiler. Burada bir Otabadi 6 ıncı sahifede) Vekil B. dün sabah gümrükte, öğledçn sonra Tütün thhisarmda meşgul oldu Gümrük ve înhisarlar Vekili eşyanın cümlesinin açılması Rana B. dün sabah İstanbul güm bildirilmişti. Bu emir gümrük rükleri Başmüdürlüğüne geLtıiş, lerde muhtelif tefsirlere sebep Maliye müfettişlerinin tahki olmuş, muayene heyetleri mallakat ile meşgul oldukları umum rın hepsini açtıktan başka am müdürlük odasında bir müddet balajlarından da tecride başla meşgul olmuştur. mışlardı. Muayene heyetlerinin Vekil B. sırasile İstatistik ve Tet küşat emrini bu kadar vâsi ve şümullü bir manya almaları kik müdürü Mustafa Nuri, Baş hem tüccarın şikâyetlerini ve hem müdür Seyfi, Gümrük Başmüfetde gümrüklerdeki işlerin gün tişi Vefik ve Sıddık Beyleri nezdine çağırarak bir müddet görüş Ierce tehirini mucip olmuştu. müş, muhtelif işler hakkında ken Bunun üzerine Vekâletçe verilen (cümlesini küsat) emrinden makdilerinden izahat almıştır. sat, mallarm hepsini görmek ve Rana B., evvelce gümrük idaancak muayyen bazı parçalannı resinde vukua gelen bazı yolsuzvezin ve muayene etmek demek luklarla, suiistimal ve kaçakçı • olduğu cihetle bu emrin bu su lık vekayii hakkında sureti mahretle telâkki edilip ediîemiyeceği susada tahkikat yapmakta olan Maliye müfettişlerinden de iza umum müdürlükten sorulmuştu. hat almıştır. Başmüdür Seyfi B., Vekil Beye kontenjan muamelâtı ile tüccarın bu hususta Başmüdiriyete vaki müracaatlerini anlatmıştır. Bundan bir kaç gün evvel gümrüklere tebliğ edilen bir emirle muayeneye tâbi Vekil Rana B., dün bu mes'ele hakkında da tetkikatta bulun muştur. Yeni Vekil Tütün İnhisarında Rana B., dün öğleden sonra saat birde Tütün inhisar İdaresi umum müdürlüğüne giderek iniLutfen sahifeyi çevirinte) ((Gazi bizim de Serefimizdir» Eski bir Bulgar nazırı böyle söylüyor Sofyal6 Dün aksam Ünyon Kulüpte Balkan Birliğî Bulgar heyeti tarafından ikinci Balkan konferansı Umumî kâtibi Ruşen Eşref Bey çeref ine bir ziyafet verildi. Ziyafette Türkiye sefiri ile mat buat erkânı da inilllMIIIIMIMIIIIIIIllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllllMlllllllllllllllllllllimilllllinilllIllllllllilinillllllllllMIHIIIIIIIIIIIlllMIIIINiniilllllllllllHIIIIIIIIII Siyaset sahnesinde başlıyan oyun lerimiz itibarile hiç mi hiç teşkilâtımız yok gibidir. Meselâ bu sene Ege iktisat mmtakası tütünlerimizde olduğu gibi. Brezilya'Iıların kahvelerinde yaptıklannı aynen biz de tütünlerimizde tatbik ederek onları yakahm demek istemiyoruz. Fakat tütün satıbnayıp kaldığı zaman onun karşısında eli kolu bağlı kalmıyarak her halde bir şeyler yapmaklığımız lâzımdır. Bu ise ancak teşkilâtla mümkün olabî • lir bir şeydir. Hazır sözü geçmişken şu satılmı yan tütünlerimizin müstahsiller hesabına depolara toplanarak işletil meleri lüzumunu bir daha hatırla talım bari. Tütünler müstahsillerin elinden çıkarak velevki onların hesabına meselâ İnhisar İdaremizin elinde depolara intikal etsin, ve zuhur edecek fırsatlarda sahlmak üzere orada hazırlatılmış olsun. YUNUSNADl hazır bulundular. Sabık nazırlardan M. Grigor Vasiliyef bir nutuk söyledi. M. Vasiliyef Bulgar'larla Türk'Ierin müşterek tarihinden babsetti. Ve nutkunun sonunda «Gazi bizim de serefimizdir» dedi. M. Vasilîvef'in sözlerine sefirimiz Tevfik Kâmîl B<»y cevap verdi. Ziyafet çok samimî bir sekilde bitti. M. Grigor VasiUyer Fransa Yar bana bir eğlence... Aman... Almanya Patlama geliyorum!»