18 Ocak 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

4* SEKiZiNCİ SENE No. 2767 Sahip vrf Basmuharriri İDAREUANESİ: malısas» jVTelgraf: İstanbul Cumhuriyet \ j[ Posta kutusg: N* 246 } . • Başmuharrir : 22366 Tahrlr mOdUrU • 2 3 2 3 6 Idare müdürü 22365. Matbaa 20473 Cumhuri Reisicmuhur Hz.! Dün Kâğıtane'de bir tenezzüh yaptılar Reisicumhur Hz. dün öğleye kadar Dolmabahç sarayında meşgul olmuşlar, öğleden sonra saat üç buçukta refakatlerinde yaver leri ve meb'uslardan Kılıç Ali, Recep Zühtü Beyler olduğu halde otomobillerle bir tenezzüh yapmışlardır. Gazi Hz. bu tenezzühte Şişli yolile Kâğıtane'ye giderek Ayazağa ve Ihlamur kasırlarını gezmişler, geç vakit saraya avdet buyurmuşlardır. * Riyaseticumhur Başkâtibi Tev fik Bey dün Darülfünuna giderek Darülfünun Emini Muammer Raşit Beyi ziyaret etmiş ve iadei afiyet eylemesi münasebetile Gazi Hz. nin memnuniyetlerini tebliğ eylemiştir. * Reisicumhur Gazi Hz., dün, ferik mütekait Emin Paşa Hz. le Büt| çe Encümeni Reisi Gümüşane meb'usu Hasan Fehmi Beyin z: yaretlerini kabul buyurmuşlardrr. faH> AZARTESi 1 8 KANUNUSANi 1932 \ *?h\ t ABOIME ŞERAİTİ . \ MÜDDET:| TÜRKİYE İÇİN j HARİÇ İÇİN j j$: Seneliği ) 1400 Kr. I 2700 Kr. : : 6 Aylığ, : 750 Kr. i 1450 Kr. : f 3 Aylığı İ 400 Kr. 800 K r . '• İl Aylığı! 150 Kr. | Nüshası her yerde Buhran Ve Kooperatifler Prağ'da Alman İktisadî Koopera tifler Birlifi kâtibi M. (Anton Dietl) in şimdi Türkiye yerine Avrupa'nın hasta adam telâkki edilmesi lâzım geldiğini izah eden makalesini evvelce hulâsaten nakletmiş ve muhterem doktor Reşit Galip Beyin bu teşbihte takaddüm ettiğini yazmıştım. Muharrir (Anton Dietl)makalesinde dünya buhramnın manzarasmı ra kamlar ile tesbit ederek oldukca korkunç bir tablo yaptıktan sonra buhranın kooperatiflere tesirini gösteriyor ve netice olarak ta kooperatif şirketlerinin teşekküllerindeki iktisadî mahivetin ve iktisadî bünyelsrinin diğerlerine çok faik olması cihetile mukavemetteki tefevvukuna karar veriyor. Kooperatif teşkilâtı gayelerinden birinîn de istihsal ile istihlâki muvazeneleştirmek olduğu düşünülürss istihsal ve istihlâk muvazenesizliği olan dünya buhramnda kooperatif lerin oynıyacağı muazzam rol 'ten diliğinden anlaşıhr. Fakat; kooperatifçi (Dietl) kooperatif ticaretinin hususî ticarete nazaran çok mahdut olmasından dolayı kooperatiflerin bugünkü vaziyete göre maalesef kat'î bir tesiri olamıyacağını söylü yor. Buna rağmen, istihsal ile istihlâki muvazeneye koymak için yegâne çarenin kooperatif teşküâtında olduğu bir hakikat olarak meydana çıkmıştır. Hususî tîcarete ârız olan muvazenesizliğe tnakale sahibi manidar misaller göstermektedir. Son zaraanlarda bakkalların her köşeden mantar gibi çıkmaları, muharrire göre, hayret edilecek bir hâdisedir. AI • manya'da bakkalların adedi son on sekiz sene zarfmda yüzde (39) artmıs! Çekoslovakya'da (14,750,000) nüfus olduğu halde (252,653) bakkal vardır ki (58) nüfusa bir dükkân isabet ediyor demektir. "Bu küçük misald«olduğu gîbi her meslekte prensipsiz ve kuvvetsiz bir takım hususî teşebbüsler umumî ti caretîn zararma olarak nesvü nema bulmus, fakat neticede kendisi za • rar ederek Iflâslara sebebiyet ver İsmetPş. Hz. ziraatimiz için ne düşünüyorlar? Başevkil Hz. ziraat mezunlarının heyetine yüksek düşüncelerini anlattılar Ankara 17 (Telefonla) Zi raat mektepleri mezunları kon gresinin tazimatını arzetmek üzere Mardin meb'usu Ali Rıza, Aksaray meb'usu Yaşar, Ziraat Vekâleti mütehassıslarından Kerim ömer Beylerden mürekkep bir heyet Başvekil İstnet Paşa Hz. ni ziyaret eylemiştir. Heyeti kabul eden İsmet Paşa Hz. ziraat mezunlan hakkında izahat istemişler, mezunlara selâmlannın iblâğını emir buyurmuş lardır. Başvekil Hz. bundan sonra ziraat mezunları ile memleke Başvekil Hz. ni ziyaret eden heyet azasından timiz ziraati hakkında çok kıy • Aksaray meb'usu Mardin meb'usu metli düşüncelerini söylüyerek de» Yaşar Bey Ali Rıza Bey mişlerdir ki: tisas için Avrupa'ya gönderildi « Memlekette ziraatin inkiniz. Teşriki mesai etmekte olduşafi için her şeyi yapıyoruz. Anğunuz ecnebi mütehassıslarından kara'da tesis edilen enstitülerin istifade etmek fırsatını kaçırmafaaliyete geçmiş olmasından çok ymız. Bir tam adam bin yanm amemnunum. Ziraatimiz bu müesdamdan daha kıymetlidir. Her seselere büyük ümitler bağlamıştır. Ziraat mezunları memleket ik maddenin yanmları birleştirilerek bir vahit yapılabilir. Fakat bu tisadiyatmda büyük bir vazife kaide yalnız insanlar için cari yüklenmişlerdir.» değildir.» İsmet Paşa Hz. bundan sonra âli tahsil görmekte olan gençlere hitaben heyet azalarına şunları söylemişlerdir: « Bilhassa siz elinize geçen fırsatlardan istifade ediniz. Bir çoklarınız memlekette âli tahsilde bulunduktan sonra kesbi ih Ayni heyet Meclis Reisi Kâ • zım Paşa Hz. ni, Fırka kâtibi umumisi Recep, Ziraat Vekili Muhlis, Iktisat Vekili Mustafa Şeref Beyleri de ziyaret etmiş, kabul olunarak yüksek iltifatlara nail olmuştur. = 5 Kuruştur = Güzellik Müsabakası Tehir edildi Çarşamba gününe kadar yeni müracaatler olursa perşembe günü müsabaka tekrar edilecek Yeni müracaat vaki olmazsa bu sene Güzeffik Kraliçesi intihap edilmiyecektir. •• • Cenevre Iktisat kongresi Hasan B. kongreye git mek üzere sehrimize geldi Cenevre'deki iktisat kongresine iştirak edecek olan Meclis' ikinci Reisi Trabzon meb'usu Hasan Bey, dün, Ankara'dan sehrimize gelmiştir. Hasan Bey, bir kaç güne kadar Avrupa*ya gidecektir. Vün idarehanemlz&e toplanmtş olan GüzeUik müsabakası hakem heyeti Güzellik müsabakasının, kaç gündür, yazdığımız veçhile, dün ida rehanemizde icrası mukarrerdi; fakat 1932 Türkiye Güzellik Kraliçesi dünkü içtimada seçilemedi. Bu sene müsabakaya ghrmek üzere 25 hanım kaydedilmişti; bunlardan yalnız 12 tanesi, dün idarehanemizde isbatı vucut ettiler, bu hanımlar, hakem heyetinin huzuruna çıkarıldılar. Hakem heyeti, müsabakaya ev • velce kaydolunan 25 güzelden, dün, (Mabadi 2 inci sahifede) Suriye^deld haile Son kanlı intihap nasıl başladı, nasıl bitti ve ne gibi neticeler verdi? Şam hâdiselerinin içyüzü miştir. (1930) da ttalya'da (15,789), Almanya'da (15,200), Fransa'da (9,068), İngiUere'de (4,426), Ho lânda'da (3,057), Macaristan'd^ (2,482), Fenlândiya'da (2,000) iflâs olmuştur. Buna, binlerce konkordato ve itilâfı da ilâve etmek lâzımdtr. Amerika'da (1928) de konkordato ve iflâslarm pasifi (489) milyon dolar iken (1930) da (668) milyona, (1931) in ilk iki ayında (154) mil • yona çıkmıştır. Halbuki, Avrupa'daki işsizler, beynelmilel iş bürosuna göre, (1930) nihayetinde (11) milyon idi. Diğer bazi tahminler bu rakamı (13) göstermektedir. Buna, Avrupa harici (9) milyon işsizi de ilâve etmelidir. Son aylarda işsizliğin daha ziyade arttığı da nazari dikkate almırsa (25) milyon işsiz vardır. Bu da (100) milyon nüfusun iştira kuvveti mahvolmuş demektir. Şimdi, biraz muhtelif memleketlerdeki kooperatiflerin buhrandan ne derecede müteessir olduklarına bakahm: Muharrir (Anton Dietl), evvelâ Bu sene 20 milyon lira varidat vereceği Rusya'yı hariç tutuyor. Ve orada kooperatif hareketinin serbest ve mus Kontenjan münasebetile gümtakil olmadığ'nı söylüyor. Fakat, beş rüklerde teraküm eden eşyalardan senelik iktisadî proğram bütün a • mühim bir kısmı muameleleri bimelenin çalışmasını icap ettiği cihetle îşsizlik olmadığını da ilâve ediyor.Rus tirilip rüsumü lâzimeleri tesviye olunduğundan şehre çıkarılmışlarya'da perakende mağaza teşkilâtı henüz itmam edilememiş, ve yeni dır. yeni azaların kaydma başlanmutır. Şimdiye kadar muamelesi biten Kooperatifçüiğin ve istihlâk koobeyannameler iki bini tecavüz etperatiflerinin beşiği olan İngiltere'mîştir. Muhtelif fasıllardan dört de toptancı mağazanın muamelesinde bin çeşit mal için kontenjan veril(1930) da evvelki seneye naza^an yüzde (7,58) noksan olmuştur. Hal miştir. Bu suretle memlekete ithal buki, kooporatif istihsali de (1930) edilen mallardan iki milyon lida yüzde (5) ve (1931) ilk altı ayın raya yakm gümrük ve muamele da yüzde (10) eksiktir. rüsumu tahsil edilmiştir. Almanya'da vâsi bir propaganda Yapılan tetkikata göre kontensayesmde birlik muamelesi bir buçuk milyon mark artmasına rağmen Al jan usulü tatbik edildiği bir sene man toptancı mağazasmın tnuame zarfmda gümrük varidatımız yirlesî yüzde (1,22) azalmıştır. Alman ııııııııııııııııııııııııııiMiııııııııımııııııııııııımıııımıııiMiıııııım kooperatif azalarımn (1930) martın(4), Hollânda'da (1,5), Macaris . da adam başma haftada 8,76 mark tan'da yüzde (7) dir. tsviçre ve İs olan sarfiyatı (1931) martında veç Norveç'te buhran tahribatı az [(7,40) marka düşmüştür. olduğundan bu nisbet te daha azdır. Çekoslovakya'da, toptancı mağaŞu izahata nazaran, kooperatif zanın muamelesi yüzde (2,28), istihsali (4,81) azalmıştır. Avusturya'da şirketlerinin buhrandan en az müteesbu nisbet yüzde (3,5), Belçika'da sir olduğunu ve buhrana karşı şid Gümrük varidatımız 20,000,000 lira tutacak Gümrüklerde alman ilk neticeler tahdidin faydalarını gösteriyor Inhisarlar Vekili Dün gümrüklerde tetkiklerine devam etti Gümrükler ve Inhisarlar Vekili Rana Bey dün sabah erkenden ts • tanbul gümrüğü başmüdürlüğüne gelmiş, bir müddet başmüdür Seyfi Beyle görüştükten sonra daireyi dolaşmıştır. Vekil Bey refakatinde başmüdür Seyfi Bey olduğu halde ts • tanbul gümrüklerine ait ambar ve antrepoları gezmiş ve bazı izahat almıştır. Vekil Rane Bey öğleden sonra Tütün tnhisar Idaresine gitmiş, umum müdürlük odasmda akşama kadar meşgul olmuçtur. Vekil Rana Beyin Istanbul'da icra etmekte olduğu tetkikatın hitamma kadar gerek gümrük teşkilâtında, gerekse inhisarlarda bir tebeddül vu • kuuna ihtimal verilmemektedir. Ali Rana Beyin bir iki gündür yaptığı teftişlere bakılacak olursa her dairenin evvelemirde devam me<'> elesinde çok sıkı davranması iste nilmektedir. Vekil Ali Rana Bey memurların devam mes'eleleri için yüksek me raurlardan birisine demiştir ki: « Devlet memuriyetinde bulunduğum zamanlarda her memurdan evvel vazifeme gelmek mesai saati bittikten sonra her memurdan sonra gitmek benim için hiç terkedilmıyen bir âdet idi.» Rana Beyin bu sözleri dün gerek gümrük mehafilinde, gerekse inhi (Mabadl 4 uncu sahifede) * rV Şam'dan manzarat Bu resim 1918 deki büyiik bir yangın esnasında alınvufttr Şam, (Hususî) Suriye'Iiler, Âli komiser M. Ponso'nun avdetîni uzun zamandanberi sabırsızhkla bekli yorlardı. Çünkü Suriye'nin mukadderatı siyasiyesi ancak Âli komiserin avdetinde mevzuu bahsolacaktı. Filhakika M. Ponso geçen teşrinisanide Beyrut'a muvasalat eder etmez, ilk işi meb'us intihabatmın adaleti tamme dairesinde icrası için bir emirname çıkarmak oldu. Ayni zamanda hükumeti muvakkate mahiyetinde olan Şeyh Taç hükumetine de nihayet (Mabadi 5 inci saifede) tahmin eiüen gümrüklerde tthalât mi milyon lirayı tecavüz edecektir. Bu suretle devlet için muayyen bir miktarda varidat elde edihniş olacaktır. Bir sene zarfında ithal edilecek eşyanm kıymetleri 250 milyon liraya baliğ olacaktır. Esasen ecnebi memleketlere yapılan ihracat ta senesine göre 250,300 milyon lira raddesinde olduğu cihetle kontenjan usulü ithalât ile ihracat arasmda bir muvazene tesis etmiş olacaktır. Kontenjan usulü aynî zamanda gümrük muamelâtının da kırtasiye ve formaliteden kurtarılması için büyük bir fırsat addedil mektedir. mııııımııııııııııuıı detli bir mukavemet gösterdiği an laşılmaktadır. Bîlhassa, iflâslarm çok nadir olması kooperatif şirketileri azaları arasındaki tesanüt ve alâkayı da izah etmektedir. Yugoslavya sefiri Dün gece vefat etti Sefir, kalp sektesi neticesi olarak ölmüştür Yugoslavya'nm Türkiye sefiri M. Liaubimir Cenapları dün ak • şam Beyoğl'unda davetli bulun • duğu Yugoslavya sefareti kâtibi M. Tomiç'in evinde saat 7 de yemekten sonra kahve içerken f üc'eten vef at etmistir. Sefir Cenaplarının kalp sektesinden vefat ettiği zannedilmekle beraber, zabıta tahkikat yap maktadır. İstanbul meb'usu ALÂETTİN CEMİL Demin galantor bir zenginin çantasını çarptım, içinden elli kuruş çıktı. Sakın bol bol sarfedip hovardalık etme, işi zabıtaya çaktırırsm!